▶ peogwir emezon-me, e gouskez emezon-me, daon ! daon, kez ! kez emezon-me, et puis je vais au lit, ha me a van kousket betek an deiz war-lerc'h ar beure, gant-se... gant-se 'meus chañs hañ ! kousket !
[pyˌgyˑɹ ˈmɔ̃me̞ ˈguskez ˈmɔ̃me̞ - dɑ̃w dɑ̃w kes - kes ˌmɔ̃me̞ - ... - a ˌme vɑ̃n ˈkuskə ˈbekə de waɹˌlɛx ˈbœːɹe - gɑ̃n ze - gɑ̃n se møz ˈʃɑ̃ːs ɑ̃ - ˈkuskət]
puisque dis-je, tu dors dis-je, dame ! dame, va ! va dis-je, et puis je vais au lit, et je m'endors jusqu'au lendemain matin, donc... donc j'ai de la chance hein ! dormir !
Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ pa oa arri deus er gêr deus (xxx ?), « kez da gerc'hat ar baliked din da vihanañ ! »
[pe wa ˌɑj ˈge̞ˑɹ dœz ə ? - ˌkɛz də ˈgɛhəd baˈlicət ˌtĩ də viˈɑ̃nɑ̃]
quand il était revenu de (xxx ?), « va me chercher la petite pelle au moins ! »
Nikol Andre, 1940, Pederneg (dastumet gant Tangi)
▶ ha me a oa an drivet hag ar reoù... reoù gentañ a chome er gêr hag ar reoù all a lâre dezhe « bremañ, te 'teus ezhomm da vont pelloc'h kar amañ 'vo ket labour da tout an dud ha kez da... gaout un tamm gwerzh-butun, e-kerzh a vakañsoù, nann ! evel-se e vije !
[a ˈme wa ˈdʁiˑəd a ʁew ʁew ˈgentɑ̃ ˌʃo̞me ˈge̞ːɹ a ʁewˈɑl ˌlɑˑʁe̞ ˌde̞ - ˈbʁœmɑ̃ ˈte tøz ˌem də ˌvɔ̃n ˈpɛlɔx kaɹ ˌɑ̃mɑ̃ ˌvo kə ˈlɑːbuɹ ˌtun ˈdyd a ˌke̞z də - ˌgɑˑt tɑ̃m gwɛʁs ˈpytyn - kɛɹz vaˈkɑ̃so - ˌnɑ̃n - viˌse viʒe]
et moi j'étais le troisième et les... les premiers restaient à la maison et les autres on leur disait « maintenant, toi il faut que tu ailles plus loin car ici il n'y a pas de travail pour tout le monde et va... chercher un peu de pourboire, pendant les vacances, non ! c'était comme ça !
Ivoñ Brochen, 1952, Berc'hed (dastumet gant Tangi)
kez da welet ar vuoc'h, soñj din eo arri diskoulm, prest eo da halañ
[ˌke̞s tə ˌwe̞ˑl ˈvyx - ˌʒɔ̃ˑs ˈtĩ e̞ ˌɑj ˈdiskuɹm - ˈpɹest e̞ də ˈhɑˑlɑ̃]
va voir la vache, j'ai l'impression qu'elle est dénouée, elle est prête à vêler
e Tonkedeg « arri eo dizalc’hwez [diˈzɑlχwe] »
Jañ-If Kawan, 1962, Prad (dastumet gant Tangi)
▶ 1. ha hemañ a lâre 'nijent eu... pakadennoù 2. daon ya ! ha gant-se, kez da gompren ! hein ?! a-blasoù e vije difennet hag a-blasoù all e vije... boutet
1. [a ˈhemɑ̃ ˌlɑˑɣe ˌniʒɛɲ ə - ˌpakaˈdeno] 2. [dɑ̃w ˌjɑ - a gɑ̃ ˈse - ke̞s tə ˈgɔ̃mpɣən - ɛ̃ - ˈblɑso wa diˈve̞nəd a ˌblɑso ˈɑl ˌviˑʒe - ˈbutət]
1. et il disait qu'ils avaient euh... des paquets [de cigarettes] 2. dame oui ! et donc, va comprendre ! hein ?! par endroit c'était défendu et par endroit c'était... promu [tabac]
1. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
2. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
(dastumet gant Tangi)
▶ 1. ah geo ! ti... ti Beskond a oa Kerkongard 2. oh, marteze ya ! n'eo ket ! lec'h e oa Jelard 1. Jelard ya 2. ya, Kerikoul a vije graet deus ar vilajenn-se tout 1. met... kerkongard 'meus... 'meus eu... 2. ah ya ! ya ! ya ! 1. Papa... Papa 'na... 2. lec'h e oa ar menaj ya 1. e lâre... 2. e oa ur menaj ya, e oa ur menaj 1. « kez da Kerkongard », et il y avait truc... si ! si ! si ! ça je suis sûre ! 2. Aogust... Aogust Jelard 1. parce qu'il y avait une autre ferme avant, et du coup il y avait Kerikoul, et il y avait, pour ne pas que je me trompe pour aller chercher les sous, il me disait « Kerkongard hein ! », qu'il me disait (T. : Kerikoul a oa e bord an hent) ya ! 2. ya ! 1. Kerkongard était... 2. Kongar était... c'était une ferme (T. : ha Kergongar distok deus an hent neuze) 1. ouai ! 2. ya ! 1. met pas pell ! pas pell !
1. [a ge̞ - ti ti ˈbeskɔ̃n wa kɛʁˈkɔ̃ˑgaʁt] 2. [o maˈtehe ja - ˌne̞ kə - ˌle̞ɣ wa ˈʒelaꝛt] 1. [ˈʒelaꝛd ja] 2. [ja - kɛˈɣicul ˌviˑʒe ˌgwe̞d dœz viˈlɑˑʒən ze ˈtut] 1. [mɛ - kɛʁˈkɔ̃ˑgaʁd møs møs ə] 2. [a ja ja ja] 1. [paˌpa paˌpa na] 2. [ˌle̞ɣ wa ˈmeˑnəʃ ja] 1. [ˈlɑˑʁe̞] 2. [wa ˈmeˑnəʃ ja - wa ˈmeˑnəʃ] 1. [ˌke̞s tə kɛʁˈkɔ̃ˑgaʁt - ...] 2. [ˌo̞ˑgys - ˌo̞ˑgyz ˈʒeˑlaꝛt] 1. [... - kɛʁˈkɔ̃ˑgaʁt - ja] 2. [ja] 1. [kɛʁˈkɔ̃ˑgaʁt ...] 2. [ˈkɔ̃ŋgaꝛ ...] 1. [wɛ] 2. [ja] 1. [mɛ pas ˈpɛl - pas ˈpɛl]
1. ah si ! chez... chez Bescond c'était Kerkongard 2. oh, peut-être oui ! non ! là où était Jélard 1. Jélard oui 2. oui, Kerikoul qu'on appelait tout ce village 1. mais... kerkongard j'ai... j'ai euh... 2. ah oui ! oui ! oui ! 1. Papa... Papa avait... 2. là où il y avait la ferme oui 1. il disait... 2. il y avait une ferme oui, il y avait une ferme 1. « va à Kerkongard », et il y avait truc... si ! si ! si ! ça je suis sûre ! 2. Auguste... Auguste Jélard 1. parce qu'il y avait une autre ferme avant, et du coup il y avait Kerikoul, et il y avait, pour ne pas que je me trompe pour aller chercher les sous, il me disait « Kerkongard hein ! », qu'il me disait (T. : Kerikoul était au bord de la route) oui ! 2. oui ! 1. Kerkongard était... 2. Kongar était... c'était une ferme (T. : et Kergongar était à l'écart de la route alors) 1. ouai ! 2. oui ! 1. mais pas loin ! pas loin !
Kaouenneg
1. Marie-Christine Prijant, 1962, Prad
2. Louiz Gwajou, 1932, Kaouenneg
(dastumet gant Tangi)
▶ Kervouster ! ya, ya, Kervouster ya, oh ya ! a-wechoù pa vije an nen fachet e vije lâret « kez da Gervouster ! »
[kɛʁˈvustəʁ - ja - ja - kɛʁˈvustəʁ ja - o ja - ˌweˑʒo pe ˌviˑʒe ˌneˑn ˈvɑʃət ˌviˑʒe ˌlɑˑt - ˌke̞z də gɛʁˈvustəʴ]
Kervouster ! oui, oui, Kervouster oui, oh oui ! parfois quand on était fâché on disait « va à Kervouster ! »
Langoad
Sesil Ar Gall, 1924, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ justamant ya ! 'ba Kersantez, Kersantez ya, hag aze e vije jeu ha chikan ha... pa vije mezv tout ar re-se a-hont, « kez d'ar gêr kozh c'hast ! bremañ-souden 'h arriin warnout ! » oh ya ! e vije lâret dimp c'hoazh, me a lâr dit ! ni 'vijemp ket fier hañ ! ni a oa tammoù... pas krennardezed ken met un tamm... arri tamm bihan plac'h yaouank, feiz...
[ʒysˈtɑ̃mən ˌjɑ - bah kɛɹˈzɑ̃ntəs - kɛɹˈzɑ̃ntəz ˌjɑ - ag ˌɑhe̞ viʒe ˌʒœˑ a ˈʃikɑ̃n a - pe ˌviʒe ˈmɛw ˌtud ə ˌɹeze ˌɑˑɔ̃n - ˌkes tə ˈge̞ːɹ ˌko̞s ˈhɑst - bəˌzɔ̃m ˈhɑjĩ ˌwaɹnut - o ˈjɑ viʒe ˈlɑˑɹ ˌtimp hwas - me ˌlɑˑɹ did ˌnim viˌʒɛm kə ˈfiːɹ ɑ̃ - ˌnim wa ˌtɑ̃mo - pas kɹɛnaɹˈdeːzət ˌkeˑn mɛ ˌtɑ̃m - ˌɑj tɑ̃m ˌbiˑən ˌplɑx ˈjo̞wɑ̃ŋk ˌfe]
justement oui ! à Kersantez, Kersantez oui, et là il y avait des altercations et des chicaneries et... quand tous ceux-là étaient ivres là-bas, « rentre chez toi vieille pute ! tout à l'heure je viendrai sur toi ! » oh oui ! qu'on nous disait encore, moi je te le dis ! nous n'étions pas fière hein ! nous étions de petites... plus des adolescentes mais un peu... devenue jeune femme, ma foi...
Bear-Sant Norvez
Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ kez kuit !
[ke̞s kwit]
va-t-en !
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ ha 'ma lâret dezhañ « ah ben ya, kez di ! aze e klevi un toullad kaozioù »
[a ma 'lɑ:ʁəd deɑ̃ a bɛ̃ ja kɛz di 'ɑ:he 'glɛwi 'ntulə 'ko:ʒo]
et je lui avais dit « eh bien oui, va là-bas ! là-bas tu entendras pas mal d'histoires »
Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ ha kez d'ar c'hreistez, eno neuze se zo... ar re-seoù a dec'h evel lapined
[a kɛz də hɹɛj'ste 'e:no 'nœ:he ze zo zew 'de:hɛ wɛl la'pi:nət]
et va au Sud, là-bas alors c'est... ceux-là détalaient comme des lapins [à la guerre]
Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)
▶ kez da Wengamp d'ober da goñvers, ur sizhunvezh, hag en Lannuon ar memes koñvers ur sizhun war-lerc'h, 'h ez... hag e weli
[kɛz də 'wɛɲɔ̃m do̞:ɹ tə 'gɔ̃:vɛɹs ə 'zynvəs ag ɛn lɑ̃'ny:ɔ̃n əɹ 'mɔ̃məs 'kɔ̃:vɛɹs zyn waɹ'lɛɹh hez a 'we̞:li]
va à Gwengamp faire ton commerce [tes courses], une semaine, et à Lannuon le même commerce la semaine suivante, tu vas... tu verras
Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)
▶ kez lec'h e kari
[kɛz le̞h 'kɑ:ʁi]
va où tu veux
Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)
▶ kez da gerc'hat da drakteur neuze da dispegañ da foenn hag ar plouz ti... en hangar Pier-Mari Morvan peotramant ma ne vije ket bet dispeget e vije bet sotet adarre
[kes tə ’gɛʁhəd də ’dɾɑktəʁ ’nœ:he da dis’pe:gɑ̃ də vwɛn ag ə plu:s ti ’nɑ̃ŋgaʁ pjɛʁ ’mɑ:ʁi ’mɔʁvɑ̃n pə’tɑ̃mɑ̃n viʃe kə be dis’pe:gət viʃe bet ’sotəd ’ɑʁe]
va chercher ton tracteur alors pour décoller [écarter] le foin et la paille chez... dans le hangar de pierre-Marie Morvan sinon si ce n'est pas décollé [écarté] ça va de nouveau sauter
Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)
kez d'an ti !
[kɛz dən ti:]
rentre dans la maison !
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
kez da gousket ma 'h out skuizh
[ke̞s tə 'guskəd ma hut skwi:s]
va dormir si tu es fatigué
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
kez war du-hont !
[kez waʁ 'dy:ən]
va vers là-bas !
Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ Kez d'ar gêr neuze.
Va à la maison alors.
Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)
▶ Kez koazez.
Assois-toi.
Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)
kez en ez koaze !
[kɛs 'kwɑ:ze]
assieds-toi !
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)