Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 32 frazenn.
12

hag ar mor zo aet war-dreñv deus tamm mat

[a ˈmoˑꝛ zo ˌe̞d waꝛˈdɣẽˑ des tɑ̃ˈmɑt]

et la mer a beaucoup reculé

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

sellet war-dreñv un tamm bihan

['zɛlə waʁ'dʁẽ̞: tɑ̃m 'bi:ən]

regarder en arrière un petit peu [dans le passé]

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

n'eus ket d'ober degas an orolaj war-dreñv hañ, war-raok

[nøs kə do̞:ʁ djɛs no'ʁo:ləʃ waʁ'dɾẽ̞: ɑ̃ wa'ʁok]

il ne faut pas retarder l'horloge hein, [il faut] l'avancer

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

aze e vezer o tont war-dreñv

['ɑ:he vɛ:ɹ tɔ̃n waɹ'dɾẽ:]

là on est en train de revenir en arrière

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag an hini a vo o tirijañ a sacho war-dreñv goude

[a n:i vo ti'ɹi:ʒɑ̃ 'ʒɛʃo waɹ'dɾẽ̞: 'gu:de]

et celui qui dirige [dans la bande] se débinera après

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hemañ zo war-dreñv hag egile zo war-raok

['hemɑ̃ zo war'drẽ: ag e'gi:le zo wa'ro:k]

celui-ci est avancé et l'autre est reculé [murs]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

sachañ a rae war-dreñv, e skouarnioù war an tu gin

[ʒɛʃ ə ʁe waʁ'dʁẽ̞: i 'skwɛʁɲo waʁ ty gi:n]

il tirait en arrière, les oreilles à l'envers [personne coincée entre deux barreaux de fenêtre]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

sach da fri war-dreñv neuze !

[ʒɛʃ tə vɾi: waɹ'dɾẽ̞: 'nœ:he]

va-t-en alors [litt. tire ton nez en arrière] !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha hemañ e-plas bezañ eeun gant an ti zo un tamm war-dreñv ivez

[a 'hemɑ̃ plaz 'be:ɑ̃ 'ɛ̃:vən gɑ̃n ti: zo tɑ̃m waɹ'dɾẽ̞: ie]

et celui-ci, au lieu d'être aligné avec la maison, est un peu en retrait aussi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ma vije bet graet hennezh eeun e vije bet aet tremen ur metr war-dreñv, e-kichen evel-se int (biskorn ?), aet war-dreñv ya, hag e vije bet gonezet hag evel-se emaint a-skizh evel e vez lâret tout kwa

[ma viʒe be gwɛt hẽ̞:z ’ɛ̃:vən viʒe bed ɛd ’tɾemɛn mɛt waɹ dɾẽ: ’kiʃən və’se hɛɲ ’biskɔɹn - ɛd waɹ’dɾẽ̞: ja a viʒe be gɔ̃’ne:əd a və’se mɑ̃ɲ ski:s wɛl ve lɑ:t tut kwa]

si celui-là [mur] avait été fait droit il serait passé plus d'un mètre en arrière, alors que comme ça ils sont (biscornu ?), reculé oui, et on aurait gagné, et comme ça ils sont complètement de biais comme on dit quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa veze d'ober degas anezhe war-dreñv e oa muioc'h ambetant

[pe viʒe do̞:ʁ djɛz nɛ: waʁ'dʁẽ: wa 'my:ɔh ɑ̃'betɑ̃n]

quand il fallait retarder [litt. Ramener en arrière, l'horloge] c'était plus embêtant

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

(T. : n'a ket war-raok !) neuze ec'h a war-dreñv !

['nœhe ha waʁ'dʁẽ̞:]

(T. : il ne marche pas) alors il recule !

Klaod Gwilhou, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ar skriverien aze neuze, paotred euh... 'da lâret penaos e oa kont, e oa komañset euh... an traoù da dont war-dreñv kwa hein

[skrwĩ’vɛjɛn ’ɑ:he ’nœ:he ’po̞təd ə da lɑ:ʁ pə’nɔ̃ wa kɔ̃n wa ko̞’mɑ̃səd ə tʁɛw dɔ̃n waʁ’dʁẽ̞: kwa ɛ̃]

les écrivains là alors, les gars euh... avaient dit comment ça se passait [en URSS], ça commençait euh... à reculer quoi hein [communisme]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ha 'na degaset ac'hanon war-dreñv emezañ, ha gras dezhañ emezañ, goude e oan bet ospitalizet, anes da se e oan manet eno emezañ, peogwir ne oan ket kat da respirañ

[a na ’dɛsəd ɑ̃w waʁ’dʁẽ̞: meɑ̃ a gʁɑs teɑ̃ meɑ̃ ’gu:de wɑ̃n bed ˌo̞spita’li:zət nɛs tə ze wɑ̃n ’mɑ̃:nəd ’e:no meɑ̃ py’gy:ʁ wɑ̃n kə kɑt tə ʁɛs’pi:ʁɑ̃]

et il m'avait ramené en arrière dit-il, et grâce à lui dit-il, après j'avais été hospitalisé, sans ça je serais resté là-bas dit-il puisque je ne pouvais plus respirer [gaz]

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

ar skriverien aze neuze, paotred euh... 'da lâret penaos e oa kont, e oa komañset euh... an traoù da dont war-dreñv kwa hein

[skrwĩ'vɛjɛn 'ɑ:he 'nœ:he 'po̞təd ə da lɑ:ʁ pə'nɔ̃ wa kɔ̃n wa ko̞'mɑ̃səd ə tʁɛw dɔ̃n waʁ'dʁẽ̞: kwa ɛ̃]

les écrivains là alors, les gars euh... avaient dit comment ça se passait [en URSS], ça commençait euh... à décliner quoi hein

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ar reoù gentañ a oa brav dezhe met aze e oa sonn hag a-bep-sort hag e vije graet dit (stokañ ?), an douar a oa arri labouret a-benn neuze kwa, kaer 'tije blokañ, 'ta delc'h ebet kwa, e ruze da heul kwa, ne oas ket kat da... kaer 'ta blokañ anezhañ, blokañ anezhañ a raes met pa 'da ket krog, pa oa sonn an traoù 'h ae war-dreñv bepred kwa

[ɹew ’gentɑ̃ wa bɹɑw dɛ: mɛt ’ɑ:he wa zɔ̃n a bop sɔɹt a viʒe gwɛd dit ’sto̞kɑ̃ ’ndu:aɹ wa ɑj la’bu:ɹəd bɛn ’nœ:he kwa kɛ:ɹ tiʒe ’blokɑ̃ ta dɛlx bet kwa ’ɹu:ze də hœ:l kwa was kə kɑt tə kɛ:ɹ ta ’blo̞kɑ̃ neɑ̃ ’blo̞kɑ̃ neɑ̃ ɹe̞s mɛ pe da kə kɹɔ:g pe wa zɔ̃n tɾɛw he waɹ’dɾẽ̞: ’bopət kwa]

les premiers étaient favorisés mais là c'était raide [côte] et tout, et on te faisait (toucher ?), la terre était labourée pour alors quoi, tu avais beau bloquer, tu n'avais aucune prise quoi, ça dérapait quoi, tu n'étais pas capable de... tu avais beau le bloquer [char], tu le bloquais mais puisqu'il n'avait pas prise, quand la pente était raide, il reculait toujours quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwelloc'h e oa dezhañ bezañ bet... boñ, un tamm bihan war-raok evit war-dreñv kwa, muioc'h lañsus e oa kwa

[’wɛlɔh wa deɑ̃ ’be:ɑ̃ bet bɔ̃ tɑ̃m ’bi:ən wa’ɹo:k wi waɹ’dɾẽ̞: kwa ’my:ɔh ’lɑ̃syz wa kwa]

il valait mieux qu'il [charge sur charrette] ait été... bon, un petit peu en avant plutôt qu'en arrière quoi, c'était plus avantageux quoi [pour rouler]

Le Du 2012 p.342 « lañsuz adj. avantageux, qui fait gagner du temps »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Ar c'hoef 'nije begoù en-traoñ. A-wechoù e vijent war-raok hag a-wechoù e vijent... Darn a lakae o re war-dreñv, abalamour ne vijent ket añmerdet gante quoi.

[’hwef niʒe ’beːgo n’tʁɔw – ’we̞ːʒo viʒɛŋ waʁ’ʁok a ’we̞ːʒo viʒɛŋ – ’daʁn ’lake o ’ʁeː waʁ’dʁẽː bãw viʒɛŋ kəd ã’mɛʁdət ’kãnte kwa]

La coiffe avait des pointes vers le bas. Parfois elles étaient vers l'avant, parfois elles étaient... Certaines les mettaient vers l'arrière, pour ne pas être emmerdées avec.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ha 'na degaset ac'hanon war-dreñv emezañ, ha gras dezhañ emezañ, goude e oan bet ospitalizet, anes da se e oan manet eno emezañ, peogwir ne oan ket kat da respirañ

[a na ’dɛsəd ɑ̃w waʁ’dʁẽ̞: meɑ̃ a gʁɑs teɑ̃ meɑ̃ ’gu:de wɑ̃n bed ˌo̞spita’li:zət nɛs tə ze wɑ̃n ’mɑ̃:nəd ’e:no meɑ̃ py’gy:ʁ wɑ̃n kə kɑt tə ʁɛs’pi:ʁɑ̃]

et il m'avait ramené en arrière dit-il, et grâce à lui dit-il, après j'avais été hospitalisé, sans ça je serais resté là-bas dit-il puisque je ne pouvais plus respirer [gaz]

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

addont war-dreñv

[ha't:ɔ̃n war'drẽ:]

revenir en arrière [de mémoire, dans le passé]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 32 frazenn.
12