Temoù
Remedoù gwechall
-
🔗 chutat begoù drez
['ʃytəd 'be:go dre:s]
succer des pousses de ronces [remède contre le mal de gorge]
Gant : Dominik Baodour, ganet e 1965 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Pleuzal.
Kalz gerioù a vez distroet er familh (argot familial ?)Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 aze e pile anezhe war treuzoù marchennoù er-maez, e skoe warne, frikañ anezhe-tout, tout al louzoù 'dije dastumet deus euh...
['ɑhe 'bi:lɛ nɛ: war 'tɾœ:ʒo mar'ʃeno me̞:z 'ɑhe 'skoɛ warnɛ 'frikə nɛ: tut tud 'lu:zu diʒe das'tyməd dəz ə]
là elle les pilait sur le seuil des marches extérieures là, elle tapait dessus, toutes les écraser, toutes les plantes qu'elle avait cueillies de euh... [pour guérir les yeux]
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 ha goude neuze e veze paket hennezh aze 'ba 'l lien, aze e veze laket dit war da vrec'h 'ba apeupre 'ba 'l ledander zo aze
[a 'gu:de 'nœhe viʒe 'pɑkə hẽ̞:z 'ɑhe bal 'liən 'ɑhe a viʒe 'lɑkə tit war də vreh ba apə'prɛ bal le'dɑ̃ndər zo 'ɑhe]
et après alors elle empaquetait celui-là dans une toile là, on te le mettait sur le bras sur à peu près cette largeur qui est là [pour guérir les yeux]
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 gres maout
[grɛs mɔwt]
de la graisse de bélier [remède contre les engelures]
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 hag e pake anezhañ dit
[a 'bɑkɛ 'neɑ̃ dit]
et elle te l'enveloppait [pansement de plantes pour la vue]
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 hag e lake dit ur pañsamant war da vrec'h ha 'tije d'ober chom tri devezh hep lakat da daouarn 'ba 'n dour
[a ’lɑkɛ pɑ̃’sɑmɑ̃n did war də vre̞h a tiʒe do:r ʃom tri: ’dewəs hep ’lɑkə də ’dɑwən ban du:r]
et elle te mettait un pansement sur le bras et tu devais rester trois jours sans mettre tes mains dans l'eau [pansement de plantes pour la vue]
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 ha neuze e pake da dreid, e pake ar produ-se war da vrec'h, war da bognez aze
[a 'nœhe 'pɑkɛ də drɛjc 'pɑkɛ 'pro:dy ze war də vre̞h war də 'bɔ̃ɲəz 'ɑhe]
et alors elle te pansait les pieds, elle pansait ce produit sur ton bras, sur ton poignet là [pansement de plantes pour la vue]
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 ar reoù gozh gwezhall a rae traoù... louzoù o-unan
[rew go:z gwe'ʒal rɛ trɛw 'lu:zo o'hyn]
autrefois les anciens faisaient des choses... des médicaments tout seuls
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 hag e weles anezhi aze gant ur morzhol ha frikañ anezhe war treuzoù he zoull-nor
[a 'wɛ:lɛz nɛj 'ɑhe gɑ̃n 'mɔrzɔl a 'fricɑ̃ nɛ: war 'trœ:ʒo i dul no:r]
et tu la voyais là avec ur marteau et de les écraser sur le pas de sa porte
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 e vezent soagnet gant traoù ar gêr, un tamm boues (?) ... un tamm louzoù bennak a veze kavet met pas kalz tra
[viʒɛɲ 'swɑɲəd gɑ̃n trɛw ge̞:r tɑ̃m bwes tɑ̃m 'lu:zo bə'nɑ:k viʒe kɑ:d mɛ pas kals'trɑ:]
ils étaient soignés avec des traitements faits maison, un petit xxx (?)... un petit médicament quelconque qu'on trouvait mais pas grand chose
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 hag e vije laket lard dous dimp, saindoux, ale hop, neuze e vije graet un tamm pakadenn dimp
[a viʒe ’lɑkət lɑrt tus tim sɛ̃’du ale ɔp ’nœhe viʒe gwɛt tɑ̃m pɑ’kɑ:n dim]
et on nous mettait du lard doux, du saindoux, allez hop, alors on nous faisait un petit bandage [contre les gerçures]
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 hag e veze troc'het a-dammoù bihan hag e frike anezhañ gant ur morzhol hag e lakae holen gros gantañ hag e lakae ur pañsamant d'an dud evel-se, war o brec'h aze, hag e veze lâret dezhe miret hennezh euh... teir sizhun pe un tamm bennak evel-se
[ag e viʒe 'trɔhə e 'dɑ̃mo 'bijən a 'frike neɑ̃ gɑ̃n 'mɔrzɔl a 'lɑke 'ho̞:lən gʁos kɑ̃ntɑ̃ a 'lɑkɛ pɑ̃'sɑ̃mɑ̃n dən dyt və'se war o breh 'ɑ:he a viʒe lɑrt tɛ: 'mi:ʁə hẽ̞:z ə ˌte̞ʁ ˈzyːn pe dɑ̃m mə'nɑg və'se]
et c'était coupé en petits morceaux et elle l'écrasait avec un marteau et elle ajoutait du gros sel et elle mettait un pansement aux gens comme ça, sur le bras là, et on leur disait de garder celui-là euh... trois semaines ou quelque chose comme ça [remède contre les maladies d'yeux]
Gant : Ivet Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 pep hini 'ba e vro 'na un tamm stumm da... d'en em... d'en em de... degemer deus al louzouioù-se kwa hein, deus ar poanioù-se bepred ha deus ar bouton
[po’pi:ni ba ni vʁo: na tɑ̃m stym də də nɔ̃n də nɔ̃n di di’gemɛʁ dœz ə lu’zojo ze kwa ɛ̃ dœz ’bwɑ̃ɲo ze ’bopəd a dœz ’butɔ̃]
chacun dans son pays avait sa façon de... de se... de s'y pre... prendre avec ces plantes-là quoi hein, avec ces douleurs-là toujours et avec ces boutons
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 dozañ al louzouioù a rae
['do:zɑ̃ lu'zojo ʁe]
elle dosait les plantes [dans le pansement]
Gant : Jañ-Pier ar C'hamm, ganet e 1948 e Bear, o chom e Sant Laorañs, tud bet ganet e Bear / Bear.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 ha goude neuze e lâran dit-te, boñ euh... e rae ur meskailhez gant... gant al louzouioù 'neze serret
[a 'gu:de 'nœ:he 'lɑ:ʁɑ̃ dit:e bɔ̃ ə ʁe ə mes'kɑʎəs kɑ̃n gɑ̃n lu'zojo niʒe 'zɛʁət]
et après alors je te dis, bon euh... elle faisait un mélange avec... avec les plantes qu'elle avait ramassées
Gant : Jañ-Pier ar C'hamm, ganet e 1948 e Bear, o chom e Sant Laorañs, tud bet ganet e Bear / Bear.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 e lâre dezhañ « mankout a ra dit-te pas gwalc'hañ da dorn, pas lakat da dorn 'ba an dour, lak manegoù, hag a-benn pevar pe bemp devezh amañ e vanko dit-te adretorn da dont da welet ac'hanon hag e vo adgraet da bañsamant dit-te, betek e weli sklaer »
['lɑ:ʁɛ 'deɑ̃ vɑ̃ŋk ə ʁa dit:e paz 'gwɛlxɑ̃ də dɔʁn paz 'lɑkə də dɔʁn ban du:ʁ lɑk mɑ̃'ne:go a bɛn 'pɛwaʁ pe bɛm 'dewəz 'ɑ̃mɑ̃ 'vɑ̃ŋko dit:e ha'ʁetɔʁn dɔ̃n tə wɛl 'ɑ̃nɔ̃ a vo 'hadgwɛt tə bɑ̃'sɑ̃mɑ̃n dit:e 'betɛk e 'wɛ:li skle̞:ʁ]
elle lui disait « il ne faut pas que tu te laves la main, que tu mettes la main dans l'eau, mets des gants, et dans quatre ou cinq jours il te faudra revenir me voir et on te refera le pansement, jusqu'à ce que tu voies clair
Gant : Jañ-Pier ar C'hamm, ganet e 1948 e Bear, o chom e Sant Laorañs, tud bet ganet e Bear / Bear.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 ma oa al lagad deus tu an dorn mat e veze... al lagad klañv deus tu an dorn mat, e rae ur pañsamant deus tu an dorn fall
[ma wa 'lɑ:gəd dəs ty ndɔʁn'mɑ:d viʒe ə 'lɑ:gə klɑ̃: dəs ty ndɔʁn'mɑ:d ʁe pɑ̃'sɑ̃mɑ̃n dəs ty ndɔʁn'vɑl]
si l'oeil était du côté de la main droite [litt. bonne main], c'était... l'oeil malade du côté de la main droite, elle faisait le pansement du côté de la main gauche [litt. la mauvaise main]
Gant : Jañ-Pier ar C'hamm, ganet e 1948 e Bear, o chom e Sant Laorañs, tud bet ganet e Bear / Bear.
Dastumer : Tangi
-
🔗 dam ! emezañ, da vamm-te emezañ a rae louzoù poazhadennoù peogwir...
[dɑ̃m meɑ̃ də 'vɑ̃mte meɑ̃ ʁe̞ 'lu:zu ˌpwaha'deno py'gy:ʁ]
dame ! dit-il, ta mère à toi dit-il faisait des remèdes contre les brûlures puisque...
Gant : Elen ar Gov, ganet e 1931, o chom e Louergad, tud bet ganet e Plounevez-Moedeg / Louergad.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 gwechall e vije tennet eu... 'meus ket soñj... deus ar puñs aze e vije plantennoù druz aze, hag ar re-se a vije tennet hag a vije laket war... war... war... an devadur ha laket un tamm amann dous etreze dindan hag e vije laket... goude e vije laket ur vandenn warne hag e wellae anezhe ivez
[gwe’ʒɑl viʒe ’tɛnəd ə møs kə ʒɔ̃:ʒ dəs pỹ:z ’ɑ:he viʒe plɑ̃n’teno dʁy: ’ɑ:he a ʁeze viʒe ’tɛnət a viʒe ’lɑkə waʁ waʁ waʁ ndɛ’wɑ:dyʁ a ’lɑkə tɑ̃m a’mɑ̃n dus tʁeɛ di’nɑ̃:n a viʒe ’lɑkə ’gu:de viʒe ’lɑkə ’vɑ̃ndən waʁnɛ a wɛ’lɑ:e nɛ: ie]
autrefois on arrachait euh... je ne me souviens plus... du puits là il y avait des plantes grasses là, et celles-là étaient arrachées et on les mettait sur... sur... sur... la brûlure et on mettait un peu de beurre doux entre eux dessous et on mettait... après on mettait une bande dessus et ça les guérissait aussi
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 ha 'na bet esaet tremen anezhañ gant gwin-ardant
[a na be hɛ'sɑ:t 'tɾemɛn neɑ̃ gɑ̃n gwin'ɑɹdən]
et il avait essayé de le faire passer avec de l'eau-de-vie [zona]
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 amann dous a vije renket reiñ dezhe
[amɑ̃n’dus viʒe ’rɛŋkə rɛɲ dɛ:]
on devait leur donner du beurre doux [pour soulager]
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi