Brezhoneg Bro-Vear

🡼

Ar frammoù klivet

Tangi YEKEL, miz du 2016

Mont da gomz deus ar pennad-mañ war ar forum

Er pennad-mañ omp o vont d'en em interesiñ deus ur framm ereadurel implijet kalz en brezhoneg, ar framm klivet. Evel-henn e teskriv Mélanie Jouitteau anezhañ en ur pennad ma vo heuliet e blañ :

« Les structures clivées sont des phrases complexes qui articulent deux propositions dont le contenu sémantique serait exprimable en une seule, avec les mêmes conditions de vérité. L'effet obtenu est une focalisation. »

Jules Gros (1984) a gomz deus kement-se en ur rannbennad anvet « Mise en relief de toutes catégories de mots avec EO, c'est, ce sont » (p.125). Remerket en deva an dra-se diwar-benn an distagadur :

« Eo (c'est, ce sont) marquant l'emphase, se place toujours après le mot (quel qu'il soit) ou le membre de phrase sur lequel on veut attirer l'attention.

C'est ce mot ou ce membre de phrase qui porte l'accent tonique principal. » p.125

[^] 1. Frammoù klivet simpl

Servij a reont da bouezañ war un tamm deus ar frazenn oc'h ouzhpennañ ar gopulenn eo, evel er skwer-mañ :

te eo a debre… (c'est toi qui mangeais…)

[^] 2. Frammoù klivet kompleks

[^] a. Frammoù klivet rekursivel

Er frammoù-se e vez doublet ar gopulenn eo (an aliesañ). Evel a lâr Mélanie Jouitteau, « ces clivées récursives sont à l'origine de bretonnismes tels que C'est tricher que c'est !, Un homme bon que c'était. »

Sell aze un toulladig skwerioù tennet deus hon c'horpus :

moarvat eo se eo (sans doute que c'est ça)
n'eo ket koad skav eo ? (ce n'est pas du bois de sureau ?)
n'eo ket aze eo (ce n'est pas là)

Kopulennoù all bezañ a c'hall bezañ implijet er frammoù-se ivez :

otoioù int, n'eo ket tud int (ce sont des voitures, ce ne sont pas des personnes)

Lâret en deva Jules Gros e c'hall an amzerioù mont an eil da heul eben :

« Quelquefois eo est remplacé par oa (imparfait), vo (futur), vefe ou vije (conditionnel), pour assurer la concordance avec le temps du verbe de la proposition subordonnée. » p.127

Un toullad skwerioù deus hon c'horpus a diskwela kement-se :

met ne oa ket me a oa (mais ce n'était pas moi)
hag e oa Herve a oa (et c'était Hervé)
ma vije bet bev ma c'henderv ne oa ket bet ar re-seoù aze a oa (si mon cousin avait été vivant, ça n'aurait pas été ceux-là qui auraient été là)

Skwerioù all avat a diskwel e c'haller kaout ur gopulenn en amzer a-vremañ hag eben en amzer dremenet :

hag eo ni a oa (et c'était nous)
gouvezout a ran eo se e oa (je sais que c'est ça que c'était)
n'eo ket eñ kure Bear a oa (lui ce n'était pas le curé de Bear)

[^] b. Frammoù klivet gant an hini

Evel-henn e vez displeget gant Jules Gros (1984) implij an dro-lavar an hini evit sachañ an evezh war un dra er frazenn :

« An hini eo et eo an hini s'emploient à la place de eo que le peuple trouve trop court et sans prestance. Mais la loi du moindre effort, reprenant le dessus, ramène cette locution dans la pratique à 'n hini et même à 'ni. » p.128

Bezañ zo da gentañ frammoù klivet gant an hini eo :

se an hini eo (c'est ça)
ya damen, eñ an hini eo zo o kaozeal (oui dame, c'est lui qui est en train de parler)
neuze eo se an hini eo moarvat (alors c'est ça que c'est [que ça veut dire] sûrement)

Da eil, frammoù klivet gant eo an hini :

an hini koshañ eo an hini a oan (c'était le plus vieux que j'étais)
dec'h da noz eo an hini oa se ? (hier soir que c'était ça ?)
tout an traoù-se eo an hini a gont (ce sont toutes ces choses-là qui comptent)

Da dri, frammoù klivet gant an hini e-unan :

aze an hini e teskent (c'est là qu'ils apprenaient [sur le tas])
da den an hini a labourae anezhe (c'est ton mari qui les travaillait)
homañ all an hini 'meus bet herie (c'est cette autre-ci que j'ai eue aujourd'hui)
se an hini a ran (c'est ça que je fais)

Stank stank eo ar frammoù-se en brezhoneg ha diwarne e vez savet ur bern « bretonnismoù ». Pec'hed e vefe leskel da goll ur dibarelezh kreñv deus hon yezh.

[^] Frazennoù ouzhpenn

Reoù glivet simpl

Reoù glivet rekursivel

Reoù glivet en an hini

Reoù glivet en eo an hini

Reoù glivet en an hini eo