Brezhoneg Bro-Vear

Marc'h Kersantez

Michel Yekel o kontañ dimp pa oa bet marc’h Kersantez war-benn ur gazeg.

Gwechall e vije... o terc’hen menaj e oa, ’ba Kersantez. Goude... war an hent... war an hent... da dont da... ar Gozh Gwengamp, lec’h emañ... ha ’ba ar c’harrefour e-krec’h e oa o terc’hen un tamm menaj. Ar menaj-se a oa gantañ kwa, me n’onn ket pegement a douar na mann ebet. Ha... ha ’na ur marc’h ! E oa ur marc’h e-barzh. Ha d’ar c’houlz-se e vije graet, peogwir e oamp o komz deus chistr, e vije graet kalz a chistr. Ha ’oa ket gwin d’ar c’houlz-se kalz ivez hañ ! Ma arrie unan bennaket e vije distouvet ur voutailhad chistr. Ha Soaig a oa o terc’hen menaj ’ba... neuze ’na materiel da dornañ. Ur vapeur ’na d’ar c’houlz-se. Se zo... en 1900... hanter-kant kwa ! a... apeupre. Hag e oa arriet unan da degas... Ur marc’h ’na kwa ! Peogwir e vije graet sachañ war ar vapeur e oa ur marc’h, unan solud. Unan ’na... ha e oa arri gant e... gant e gazeg. En tommder e oa ar gazeg kwa ! E oa aet du-hont da... d’ober... d’ober he gont dezhi. Hag e oa deut da welet Soaig, ha ’na lâret dezhañ : « ya ! ya ! emezañ, me ac’h a da dennañ ar marc’h er-maez. » Ha... e c’hoar a oa oc’h esa... Gant e... gant e c’hoar e oa o terc’hen menaj. Hag e c’hoar a oa aet da gerc’hat ur bannac’h chistr. Pa vije graet an afer e vije evet ur bannac’h chistr kwa, ha kaozeet un tamm, graet ur gontadenn, evet... ur bannac’h kafe, evel e vije kwa ! Hag aet da gerc’hat div voutailhad chistr. Hag e oa Soaig gant e varc’h, egile a oa o terc’hen e gazeg moarvat. Hag e oa... Hag e oa Soaig [e c’hoar kentoc’h] gant he div voutailhad chistr. « Ale ! Soaig ! Ale ! Ale ! Ale ! Tchiii ! Tchiii ! » emezi, ha « Tchiii ! » hag e derc’he da lâret da lakat ar marc’h da vont war-benn. « Tchiii ! » emezi. « Aet eo e-barzh ! »... torret he div voutailhad chistr !

Autrefois il y avait... il tenait une ferme, à Kersantez. Après... sur la route... sur la route... qui va à... ar Gozh Gwengamp, là où est... et au carrefour en haut il tenait une petite ferme. Il avait cette ferme-là quoi, je ne sais quelle superficie de terre ni rien. Et... et il avait un étalon ! Il y avait un étalon. Et à cette époque-là on faisait, puisque nous parlions de cidre, on faisait du cidre. Et il n’y avait pas beaucoup de vin à cette époque-là non plus hein ! Si quelqu’un arrivait on débouchait une bouteille de cidre. Et Soaig tenait la ferme... il avait aussi du matériel pour le battage. Il avait une batteuse à cette époque. Ca c’est... en 1900... cinquante quoi ! à... à peu près. Et quelqu’un avait amené sa... Il avait un étalon quoi ! Puisqu’il faisait tracter la batteuse il avait un étalon quoi, un costaud. Quelqu’un avait... était arrivé avec... avec sa jument. La jument était en chaleur quoi ! Il était allé là-bas pour... pour faire... pour l’engrosser. Et il était venu voir Soaig, et il [Soaig] lui avait répondu : « oui ! oui ! dit-il, moi je vais sortir l’étalon. » Et... sa sœur essayait... avec sa... il tenait la ferme avec sa soeur. Et sa sœur était allée chercher du cidre. Quand on faisait affaire on buvait du cidre quoi, et on parlait un peu, on disait une histoire, on buvait... un café, comme c’était quoi ! Et elle était allée chercher deux bouteilles de cidre. Soaig était avec son étalon, l’autre tenait sa jument. Et elle était... Et Soaig [la sœur plutôt] avait les deux bouteilles de cidre. « Allez ! Soaig ! Allez ! Allez ! Allez ! Tchiii ! Tchiii ! » disait-elle, et « Tchiii ! », et elle continuait de dire pour que l’étalon monte dessus. « Tchiii ! » qu’elle disait. « Il est rentré ! »... elle avait cassé ses deux bouteilles de cidre !