Istoarioù berr (3)
Sell aze istoarioù berr kontet gant Jañ Jelard, ganet en 1928 en Pleuvihan. Klevet e vo komz deus ar brezel alies, hag ur wech bennak deus e vuhez.
- Gwerzhet chef ar rezistanted
- Al louarn yaouank
- Ar ganig degaset gant ur c’hi
- Ar garousellenn
- Ar garreg a fiñv gant ar mor
- Dastum ar goemon
- Daou den beuzet
- Rialla gant un diaoul
- Pesketa war Gwele Sant Maodez
- Tapet silioù
- Splujañ er mor
- Ur vedetenn peñseet
[^] Gwerzhet chef ar rezistanted
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
Un devezh e oa ma vreur ha me, o vont da... oh ! Me 'ma seitek vloaz ha ma vreur 'na... 'na naontek, peogwir e oa daou vloaz koshoc’h eviton. Hag e oamp o vont, goude hom c’hoanioù, e-pad an hañv, da... da Grec’h ar Maout, peogwir ar chef rezistant, a oa... e... e wreg hag e vugale, 'na un ti, e Krec’h ar Maout aze, e-kichen... treuz tri bark duzh... duzh lec’h e oa an Almanted 'ba o blokojoù. Hag eu... E oa deut d’ar gêr un noz... un noz... un noz da welet e wreg. Se... marteze e oa pemzektez e oa 'oa ket bet... e oa 'ba... 'ba ar c’hoajoù, 'ba Boloi du-hont. 'Ba souterrainioù, graet 'ba... dindan... dindan an douar. Ha... Hag e oa deut. Ha 'mamp klevet lâret e oa arri Nicolas er gêr, ar chef rezistant. Ha 'mamp lâret, ma vreur ha me, « ni 'h eomp d’esa... d’esa mont da weliñ anezhañ, evit en em ober... mont 'ba ar rezistañs ivez ». | Un jour nous étions mon frère et moi, en train d'aller à... oh ! Moi j’avais dix-sept ans et mon frère avait... avait dix-neuf, puisqu’il était deux ans plus vieux que moi. Et nous allions, après le dîner, en été, à... à Krec’h ar Maout, puisque le chef résistant, était... sa... sa femme et ses enfants, avaient une maison, à Krec’h ar Maout là, à côté... à une distance de trois champs de... de là où étaient les Allemands dans leurs blockhaus. Et euh... Il était venu à la maison une nuit... une nuit... une nuit pour voir sa femme. Ca... peut-être que cela faisait quinze jours qu’il avait pas été... il était dans... dans les bois, à Boloi là-bas. Dans des souterrains, fait sous... sous... sous la terre. Et... Et il était venu. Et nous avions entendu que Nicolas était à la maison, le chef résistant. Et nous avions dit, mon frère et moi, « nous allons essayer... essayer d’aller le voir, pour se faire... rejoindre la résistance aussi ». |
Ha... pa oamp aet, war bord... war bord an aod, a-raok... a-raok arriet ti Nicolas, e oa div blac’h kozh war bord an hent, en o c’hoazeioù war... war ur min minerezh evel-se. Kostez... ar min minerezh a oa oc’h ober ur skabell, gwelet a rez ? Ha... an div blac’h... an div blac’h kozh a anaveze ac'hanomp, peogwir a-wechoù e deuent da hadañ patatez, da... da... da... 'ba ar menajoù, pa vije ar c’houlz da hadañ gant... gant... gant an dorn, 'ba (ar c’hulennoù ?). « Hag o vont pelec’h oc’h, bugaligoù, emeze ? » « o vont da welet Nicolas, emezon-me, d’en em añgajiñ 'ba ar rezistañs ». Sell a... 'mamp lâret dezhe. « N’it ket 'ta ! emeze, aze, emeze, eo... 'ba al lanneier... Coatanoan, Coat... Coatanoan », a oa ar menajer e-kichen, « eo leun a Alman... a Almanted ». E wele o c’haskoù o luc’hañ, o luc’hañ, 'dant klevet lâret... e oa... e oa... e oa... e oa arri Nicolas er gêr. U... unan deus an Arvor. Me a anaveze anezhi, peogwir e deue da gerc’hat laezh hag amann 'ba ar menaj du-mañ. Eo... eo... eo hi 'da... 'na... eo honnezh 'na gwerzhet... Nikolaz, d’an Almanted. Peogwir 'h ae gant an Almanted. | Et... et quand nous étions allés, au bord... sur la côte, avant... avant d’arriver chez Nicolas, il y avait deux vieilles femmes au bord de la route, assises sur... sur une pierre de taille comme ça. De côté... la pierre de taille faisant un banc, tu bois ? Et... les deux femmes... les deux vieilles femmes nous connaissaient, puisque parfois elles venaient semer des patates, à... à... à... dans les fermes, quand c’était l’époque de semer... à... à la main, dans (les seaux ?). « Et où allez-vous, les petits, dirent-elles ? » « nous allons voir Nicolas, dis-je, pour nous engager dans la résistance ». Voil... que nous leur avions dit. « N’y allez pas ! dirent-elles, là, dirent-elles, c’est... dans les landes... de Coatanoan, de Coat... Coatanoan », il était fermier à côté, « c’est plein d’Allemands... d’Allemands ». On voyait leurs casques briller, briller, ils avaient entendu dire... que Nicolas était... était... était... était revenu à la maison. Quelq... quelqu’un de an Arvor. Moi je la connaissais, puisqu’elle venait chercher du lait et du beurre à la ferme chez moi. C’est... c’est... c’est elle qui avait... avait... c’est elle qui avait vendu... Nicolas, aux Allemands. Puisqu’elle allait avec les Allemands. |
Ha... ha... hag an Almanted all 'na lâ... pa... pa oa... pa... pa 'na... pa oa... penaos 'ta... penaos e esplikfen se dit ? An Almanted a derc’he da dostaat d’an ti, gwelet a rez ? D’an ti ! Ha... Gwreg... gwreg Ni... gwreg Nikolaz, ar chef rezistant, a oa aet 'ba... 'ba al lukarn e-krec’h, 'ba ar c’hrignol. Da sellet... da sellet dre al lukarn. Ul lukarn n’eo ket bras hañ ! gant... gant ur machin houarn aze da... da serriñ ha da digoriñ. Ha hi o lâret da... d’he... d’he... d’he den, a oa en traoñ, « oh, ma Doue ! emezi, n’out ket kap da bartiañ ken, emezi, leun eo a Almanted, emezi, 'ba al lanneier ». | Et... et... et les autres Allemands avaient di... quand... quand c’était... quand... quand il avait... quand c’était... comment donc... comment je te l’expliquerais ? Les Allemands continuaient de s’approcher de la maison, tu vois ? De la maison ! Et... la femme... la femme de Ni... la femme de Nicolas, le chef résistant, était allée à... à la lucarne en haut, dans le grenier. Pour voir... pour regarder par la lucarne. Une lucarne ce n’est pas grand hein ! avec... avec un machin en fer là pour... pour fermer et ouvrir. Et de dire... à son... à son... à son mari, qui était en bas, « oh, mon Dieu ! dit-elle, tu ne peux plus partir, dit-elle, c’est plein d’Allemands, dit-elle, dans les landes ». |
Hag e oa aet-eñ 'ba ar c’hrignol ivez da... da welet dre al lukarn. Ha 'wele nemet kaskoù alman partout... kaskoù alman partout. 'Oa ket kap da bartiañ. Ken ma... ma vije aet er-maez an ti, diouzhtu e vije bet tennet warneañ te ! Ha petra 'na graet nemet mont... pokat d’e vugale ha... ha d’e wreg, ha lâret dezhi « ken... ken evit an deizioù, emezañ ! 'h eont... 'h eont da gemer ac’hanon, emezañ, met 'dont ket ac’hanon bev, emezañ ». Ha... ha... hag en em... ha... e oa deut e wreg en traoñ. Hag eñ a oa chomet 'ba ar c’hrignol, ha 'na klevet un tenn, 'ba ar c’hrignol. Ha... hag e oa aet da krec’h da welet, ha... hag a-benn neuze, 'na... 'na tennet un tenn gant e revolver 'ba... 'ba... 'ba e benn. Ha kenkent ha 'nant klevet an Almanted an tenn, e oant antreet 'ba an ti, ha 'dant kavet anezhañ. Met 'dant... 'dant ket graet mann d’e vugale ha... ha d’e wreg. | Et lui était allé au grenier aussi pour... pour voir par la lucarne. Et il ne voyait que des casques allemands partout... des casques allemands partout. Il ne pouvait pas partir. Tellement que... s’il était sorti de la maison, tout de suite on lui aurait tiré dessus pardi ! Et qu’avait-il fait mais aller... embrasser ses enfants et... et sa femme, et lui dire « à... à un de ces jours, dit-il ! ils vont... ils vont me prendre, dit-il, mais ils ne m’auront pas vivant, dit-il ». Et... et... et se... et... sa femme était descendue. Et lui était resté au grenier, et elle avait entendu un tir, dans le grenier. Et... et elle était allée voir en haut, et... pour alors, il s’était... il s’était tiré un coup avec son revolver dans... dans... dans la tête. Et aussitôt que les Allemands avaient entendu le tir, ils étaient entrés dans la maison, et ils l’avaient trouvé. Mais ils n’avaient... ils n’avaient rien fait aux enfants ni... ni à sa femme. |
[^] Al louarn yaouank
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
Hañ ? 'Ba ur grouglas. Ha... ha... ha... hag al lou... al louarn yaouank, 'na ket sachet warni, paneve da se e oa bet en em grouget, peogwir ur grouglas a stard war da... war... war... war goûg ar c’honifl eu... Ha... ha... ha... ha Paul Kamuz aze, ha me, 'damp partajet an arc’hant, 'na... 'na roet un alman da... evit al louarn. Peogwir... peogwir e vije o labourat... ti If Koadou ha ni a oa paotr-saout. Ha petra 'na graet nemet... an Almanted 'dant... 'dant... graet ur c’holier, ur c’holier lêr d’al louarn. Hag e vije stag al louarn, al louarn yaouank, e-kichen an nor ar varakenn. Lec’h e oa an Almanted o kousket. Peogwir... peogwir 'ba Kervarker Lezardrev, 'dant ket... 'dant ket blokojoù. Eo barakennoù koad 'dant. | Hein ? Dans un collet. Et... et... et... et le ren... le jeune renard, il n’avait pas tiré dessus, sans quoi il se serait pendu, puisqu’un collet serre sur... sur... sur... sur le cou du lapin de garenne... Et... et... et... et Paul Camus là, et moi avions partagé l’argent, qu’un Allemand... avait donné à... pour le renard. Puisque... puisqu’il travaillait chez... chez Yves Coadou et nous étions garçons vacher. Et qu’est-ce qu’il avait fait mais... les Allemands avaient... avaient... fait un collier, un collier de cuir au renard. Et le renard était attaché, le jeune renard, à côté de la porte de la baraque. Là où les Allemands dormaient. Puisque... puisque à Kervarker Lezardrev, ils n’avaient pas... ils n’avaient pas de blockhaus. C’est des baraques en bois qu’ils avaient. |
[^] Ar ganig degaset gant ur c’hi
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
Un devezh e oan o chaseal ma-unan, ma-unan e-kichen... e-kichen tosenn... vihan zo e-kichen an e... an en... an enez... an uzin Penn al Lann aze. Hag a 'ma... hag a 'ma... 'ma lazhet eu... ur c’han... ur c’hanig evel-se. Hag e oa kouezhet en dour. Hag e oan o vont da dennañ ma bragoù evit... evit mont... evit mont gant... gant ma galson. Kalson hir a oa ganin dindan ma bragoù. Eu... ha 'ma lâret eu... « goude, emezon-me, e dennin ma... ma... ma galson, emezon-me, ha... hag e lakein ma bragoù en sec’h ». | Un jour je chassais tout seul, tout seul à côté... à côté de la petite... butte... qui est à côté de l’î... l’îl... l’île... de l’usine de Penn al Lann là. Et j’avais... et j’avais... j’avais tué euh... un can... un canard comme ça. Et il était tombé dans l’eau. Et j’allais enlever mon pantalon pour... pour aller... pour aller en... en caleçon. J’avais un caleçon long sous mon pantalon. Euh... et je m’étais dit euh... « après, dis-je, j’enlèverai mon... mon... mon caleçon, dis-je, et... et je mettrai mon pantalon au sec ». |
Ha... ha me o welet eu... pa oan o vont da... dennañ... d’en em diwiskañ, ur c’hi ! chase, d’ar Gerleved, o tont, hag o vont da gerc’hat ma ganig, hag o tegas anezhañ din. O tegas anezhañ din ha... ha n’anaveze ket ar c’hi ac’hanon ! Ha 'na degaset anezhañ... ha 'na gwelet ma c’hanig... o kouezhiñ, o kouezhiñ 'ba an dour, ha... Bepred e oa ur c’hi mat hañ ! Ha... hag e oa... hag e oa aet... hag e oa deut duzh lec’h e oa, marteze e oa 'ba e... 'ba ur park bennak eu... gant e... gant e dud o chaseal. Ha... hag e oa deut... hag e oa deut... da degas ma gani... ar c’hanig din. | Et... et moi de voir euh... quand j’allais... ôter... me déshabiller, un chien ! de chasse, [appartenant] aux Kerleau, venant, et allant chercher mon canard, et me l’apportant. Me l’apportant et... et le chien ne me connaissait pas ! Et il l’avait apporté... et il avait vu mon canard... tomber, tomber dans l’eau, et... Toujours est-il que c’était un bon chien hein ! Et... et il était... et il était allé... et il était venu de là où il était, peut-être qu’il était... dans un champ quelconque euh... avec son... avec ses propriétaires en train de chasser. Et... et il était venu... et il était venu... pour me rapporter mon cana... le canard. |
[^] Ar garousellenn
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
Ah ya ! ya ! Karousell ! Ya... un enezenn ront ya ! Ha... ha... ha zo eu... ur... ur... ur vur tro-a-zro dezhi. Ha... ha... ha war ar vur, zo... zo graet un espes kleuz, gant douar, gant douar. An hini 'na... an hini a oa war an enezenn... 'na prenet an enezenn-se, ha... hag eu... ha 'dant plantet eu... machinoù... a vout 'ba an aod aze, warni. Un espes... un espes machinoù, evel an argeennoù, evel un argeenn aze, warni. | Ah oui ! oui ! Karousell ! Oui... une île ronde oui ! Et... et... et il y a euh... un... un... un mur tout autour. Et... et... et sur le mur, il y a... on a fait une espèce de talus, avec de la terre, avec de la terre. Celui qui avait... celui qui était sur l’île... avait acheté cette île-là, et... et euh... et ils avaient planté euh... des machins... qui poussent sur la côte là, dessus. Une espèce... une espèce de machins, comme les haies, comme une haie là, dessus. |
Ha zo... pa vez ar mor e-krec’h, zo ur machin... mein, da... da vont... da vont e-barzh. Ha zo un toull-karr evel... evel... evel (kap ?) d’ar c’harr, d’ar c’harr ha d’ar gazeg da vont e-barzh. Ha... ha 'ba... 'ba ar Garousellenn-se, zo ur park, zo ur park eu... hag a ra... hag a ra an dro. Ha 'ba kreiz ar Garousellenn, zo ur bos mein, gant yeot warni ha… | Et il y a... quand la mer est haute, il y a un machin... en pierre, pour... pour aller... pour aller dessus. Et il y a une entrée de champ comme... comme... comme pour une charrette puisse... pour qu’une charrette et un cheval rentre dedans. Et... et sur... sur cette ar Garousellenn, il y a un champ, il y a un champ euh... qui fait... qui fait le tour. Et au milieu de ar Garousellenn, il y a un monticule de pierres, avec de l’herbe dessus et… |
Ni 'h ae da chaseal, ar Ga... an enezenn-se a vije... 'ba... 'ba... 'ba ar c’hleuz, er c’hleuz e vije... e vije toulloù. Toulloù 'ba ar vein hag e vije... konifled... konifled gouez. Hag e skoemp furejoù e-barzh, ha... pa deue ar fure... pa... pa... pa arrie ar furejoù war ar c’honifled, e deue er-maez ha « pañw ! pañw ! » e vije tennet warne ha... | Nous allions chasser, ar Ga... cette île-là c’était... dans... dans... dans le talus, dans le talus il y avait... avait des trous. Des trous dans les pierres qui étaient... des lapins... des lapins de garenne. Et nous jetions des furets dedans, et... et quand venait les fure... quand... quand... quand les furets arrivaient sur les lapins de garenne, ils sortaient et « pan ! pan ! » on tirait dessus et... |
[^] Ar garreg a fiñv gant ar mor
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
War... war hanter-roud d’an Enez Maodez, zo... zo ur garreg, hag a... ur garreg vras evel-se. Ha zo... ur pezh garreg all, memes jeu evel un daol, keit hag ac’hann bepred... d’ar machin aze. Ha... ha... ha tev evel-se. Ha pa arri ar mor dindan... dindan... dindan ar garreg-se, ma vez houl ! ma vez houl... Ar gar... ar garreg-se zo pozet war... war ur garreg all. Met piv 'neus pozet anezhi aze ? | A... à mi-chemin de an Enez Maodez, il y a... il y a un rocher, qui... un grand rocher comme ça. Et il y a... un autre grand rocher, pareil qu’une table, aussi long quand même que d’ici... au machin là. Et... et... et épais comme ça. Et quand la mer arrive en dessous... en dessous... sous ce rocher-là, s’il y a de la houle ! s’il y a de la houle... Ce roch... ce rocher-là est posé sur... sur un autre rocher. Mais qui l’a posé là ? |
Ha... ha... ha gant ar houl, e welez ar garreg oc’h ober evel-se. Ha 'meusomp esaeet, tri bevar a dud, ober dezhi kouezhiñ en traoñ. Ma... ma... ma... ma... ma vez... ma gouezhfe en traoñ, e gouezho... e gouezho diwar ar garreg. Div wech ken uhel ha... ha... hag an... hag an ti... hag an nor aze. | Et... et... et avec la houle, tu vois le rocher faire comme ça. Et nous avons essayé, trois ou quatre personnes, de la faire tomber. Si... si... si... si... s’il y a... si il tombait, il tomberait... il tomberait du rocher. Deux fois aussi haut que... que... que la... que la maison... que la porte là. |
Ha... ha pa vez ar mor en traoñ, ne vou... tri bevar a dud, n’omp ket kap da vouj anezhi, da vouj ar garreg. Ha gant... ha gant... gant ar mor oc’h arriet dindan, e vou... e weler anezhi o vouj. Peogwir... peogwir ar mor... lec’h emañ ar garreg, zo ur butte... ur butte bili evel-se. Ha... ha pa vez mor... uhel... ar bili-se, ar mor a degas goemon tro-a-zro da... d’ar garreg-se. Ha ni 'h ae gant ur c’harr hag ur gazeg, da gerc’hat ar goemon, da gerc’hat ar goemon-se. Ha e we... hag e welemp ar... ar... ar garreg a-wechoù, o fiñ... fiñval gant ar mor. | Et... et quand la mer est basse, il ne bou... trois ou quatre personnes, nous ne pouvons le bouger, bouger le rocher. Et avec... et avec... et avec la mer qui arrive en-dessous, il bou... tu le vois bouger. Puisque... puisque la mer... là où est le rocher, il y a une butte... une butte de galets comme ça. Et... et quand la mer... haute... ces galets-là, la mer ramène du goémon tout autour de... de ce rocher-là. Et nous allions avec une charrette et un cheval, chercher le goémon, chercher ce goémon-là. Et nous voy... nous voyions... le... le rocher parfois, boug... bouger avec la mer. |
[^] Dastum ar goemon
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
Pa raemp bernioù goemon e-barzh... 'ba an aod, a-wechoù... e raemp... kargoù gant... gant... gant kirri. Lec’h e vije... war ar mein. Met pa 'h aemp lec’h e vije tosennoù mailh, 'vijemp ket kap da vont gant kirri. E renkemp... ober ur machin kerden evel... evel ur steredenn. Hag e vije lakeet bran... brank... brank... brankoù, war... war... war... war ar steredenn, ha... ha... hag e vije graet ur bern goemon ront warnañ, warnañ. | Quand nous faisions des tas de goémon sur... sur la côte, parfois... nous faisions... des chargements avec... avec... avec des charrettes. Là où c’était... sur des pierres. Mais quand nous allions là où il y avait de la vase, nous ne pouvions pas aller avec les charrettes. Nous devions... faire un machin de cordes comme... comme une étoile. Et on mettait des bran... bran... branch... branches, sur... sur... sur... sur l’étoile, et... et... et on faisait un tas de goémon rond dessus, dessus. |
Ha goude e vije... tapet beg... beg ar c’herden amañ, ha beg ar c’herden duzh an tu all, ha... ha gant... ur machin evel... evel ur peul-karr, e vije stardet... stardet ar c’herden. Ha... ha... hag e vije amarret duzh... duzh... duzh... duzh ar garreg. Hag e... hag e flode ar bern. | Et après on... saisissait le bout... le bout des cordes ici, et le bout des cordes de l’autre côté, et... et avec... avec un machin comme... comme un pieu de charrette, on serrait... serrait les cordes. Et... et... et on l’amarrait au... au... au... au rocher. Et le tas... le tas flottait. |
Hag an deiz war-lerc’h e arriemp adarre da droc’hañ, da droc’hañ hag e vije... hag e vije dizamarret ar bern, ha lakeet goemon war-benn adarre. Ha... ha... ha pa vije... fin ar ma... ar ma... ar... ar morad, e chomemp war ar bern, pa arrie ar mor dindan. Ha gant... gant perchoù, gant perchoù hag ur beg houarn, ur beg houarn poner, da derc’hen beg... beg ar berchenn, 'ba foñs ar mor. E vije... e vije boutet war ar bern, e vije boutet war ar bern. | Et le lendemain nous allions de nouveau couper, couper et on... désamarrait le tas, et on mettait du goémon par-dessus de nouveau. Et... et... et quand c’était... la fin de la ma... de la ma... la... de la marée, nous restions sur le tas, quand la mer arrivait en-dessous. Et avec... avec des perches, avec des perches et un bout en fer, un bout en fer lourd, pour tenir le bout... le bout de la perche, au fond de la mer. On... on poussait le tas, on poussait le tas. |
Hag e degasemp ar bern d’ar c’hostez, d’ar c’hostez. Hag e vijemp a-wechoù c’hwec’h, seizh... a dud war ar bern. Se a depand ment... ar vent... ar vent da bern hañ ! Rakkar ma vije ur bern... ur... ur bern hag a rae eu... marteze e vije... c’hwec’h pe seizh karg, da dri a gezeg, goemon 'ba... 'ba ar bern, e vije ur pezh bern hañ ! | Et on le ramenait sur le côté, sur le côté. Et nous étions parfois six, sept... personnes sur le tas. Ca dépend de la taille... la taille... la taille de ton tas hein ! Car s’il y avait un... un... un tas qui faisait euh... peut-être qu’il y avait... six ou sept chargements, pour trois chevaux, de goémon dans... dans le tas, c’était un très gros tas hein ! |
A-we... a-wechoù all e raemp bernioù... ur bern un tamm bihan bihanoc’h. Met pa vije ur bern re vras, tad... tad Pierrot Gwilhou 'na... 'na unan hag a oa o chom... e-kichen lec’h e oa an uzin... an uzin istr aze e Lanvaodez. Aze. Jean Kerleau a oa e anv. Ha hennezh 'na ur vatimant, 'na ur vatimant, ha pa deue ar bern d’ar gêr, e adkompagne ar bern... betek ar c’hostez. | Par... d’autres fois nous faisions des tas... un tas un peu plus petit. Mais quand c’était un tas trop gros, le père... le père de Pierrot Guillou avait... avait un [ami] qui habitait... à côté de là où était l’usine... l’usine d’huîtres là à Lanvaodez. Là. Jean Kerleau qu’il s’appelait. Et lui avait un bateau, il avait un bateau, et quand on ramenait le tas, il accompagnait le tas... jusque sur le côté. |
En kas... rakkar a-wechoù, ma c’hwites da... da... da... da... da... ma... ma rampe ar... ar berchenn duzh da dorn, e golles... e renkes laosken da berchenn, ha ma vije bag betek da... da... da... da... da ramas da berchenn, e golles da berchenn hañ ! Hag ar... hag ar vag... a addegase da berchenn dit. | Au cas... car parfois, si tu ratais le... le... le... le... le... le... si la perche glissait... de ta main, tu perdais... tu devais laisser ta perche, et s’il y avait le bateau... pour... pour... pour... pour ramasser ta perche, tu perdais ta perche hein ! Et le... et le bateau... te ramenait ta perche. |
[^] Daou den beuzet
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
An Enez C’hlas ! ya. Eu... zo... zo yeot warnezi. Un devezh e oa aet daou duzh an Arvor, gant eu... unan 'na ur vag, ur vag vihan koad. Tri bevar metr, hed... hed an ti amañ. Hag e oa mor bras. E oa ur mor bras. Hag a 'na ur c’hamarad 'ba an Arvor, Olier an Ti Ruz a vije graet doutañ. Ha... hag egile a oa... a oa... Mével, ar Mevel, Mével. « Ma kerez, emezañ, e deui ganin... e deui ganin, emezañ, da... d’an Aod Vras, emezañ, d’ormela ? » « ya 'vat ! » eme Olier an Ti Ruz. « Evit... ma... ma out kontant da gemer ac’hanon 'ba da vag ». | An Enez C’hlas ! oui. Euh... il y a... il y a de l’herbe dessus. Un jour, deux de an Arvor étaient allés, avec euh... un avait un bateau, un petit bateau en bois. Trois quatre mètres, la longueur... la longueur de la maison ici. Et c’était une grande marée. C’était une grande marée. Et il avait un ami à an Arvor, Olivier de an Ti Ruz qu’on l’appelait. Et... et l’autre c’était... c’était... Mével, Le Mével, Mével. « Si tu veux, dit-il, tu viendras avec moi... tu viendras avec moi, dit-il, à... à an Aod Vras, dit-il, pêcher les ormeaux ? » « mais oui ! » dit Olivier de an Ti Ruz. « Pour... si... si tu veux bien me prendre dans le bateau ». |
Hag e oant aet o-daou d’ormela gant ar vag, da... da... d’ar c’hostez all d’ar Verc’h... d’an Enez ar Verc’h, 'ba... d’an Erv... ar c’hostez all d’an Erv. Aze eo dañjuruz. Zo ur wazh, ha... ha... ha pa gomañs ar mor sevel, ar reoù ac’h a da besketa en tu all da... en tu all d’ar wazh, a roont... a roont an dorn, an eil d’an all. Ha posupl n’anavezez ket... ha posupl n’anavezez ket an dud. Peotramant, ma... ma 'h ez da-unan, pa... pa gomañs ar mor arriet dindan... dindan da dreid, betek... betek da... hanter da divhar, ma savez da droad re vuan, ma rez chiboud n’out ket kap da sevel ken. Ar c’hou... ar... ar mare a gas ac’hanout... au large. Hag e renkez reiñ an dorn an eil d’an all. Faire la chaîne a vije graet duzh se. | Et ils étaient allés tous les deux pêcher les ormeaux avec le bateau, à... à... de l’autre côté de ar Verc’h... à n Enez ar Verc’h, à... à an Erv... de l’autre côté de an Erv. Là c’est dangereux. Il y a un chenal, et... et... et quand la mer commence à monter, ceux qui vont pêcher de l’autre côté à... de l’autre côté du chenal, ils se donnent... ils se donnent la main, les uns les autres. Quand bien même tu ne connais... quand bien même tu ne connais pas les gens. Ou sinon, si... si tu vas tout seul, quand... quand la mer commence à arriver sous... sous tes pieds, jusqu’à... jusqu’à... la moitié de tes jambes, si tu lèves ton pied trop vite, si tu tombes tu ne peux plus te lever. Le cou... la... la marée t’emporte... au large. Et tu dois donner la main, les uns les autres. Faire la chaîne qu’on appelait ça. |
Ha... hag e oant aet d’ormela o-daou. Ha 'dant... er c’hostez all da Gwazh ar Ster, eo mat d’ormela hañ ! Aze zo... aze e vez graet paneradoù ormel. Ha petra 'dant graet nemet... pa 'dant karget o baneroù a ormel, o c’hort... e oant... e oant aet 'ba ar vag, da c’hortoz ken... ken e oa arri ar mor dindan... ar vag. Ar vag a oa war-sec’h. Kos... a oa... a oa 'ba... e oa kostez ur c’harreg evel-se. | Et... et ils étaient allés tous les deux pêcher les ormeaux. et ils avaient... de l’autre côté de Gwazh ar Ster, c’est bien pour pêcher les ormeaux hein ! Là il y a... là on fait des paniers d’ormeaux. Et qu’avaient-ils fait mais... quand ils avaient rempli leurs paniers d’ormeaux, attend... ils étaient... ils étaient allés dans le bateau, attendre que... attendre que la mer arrive en dessous... le bateau. Le bateau était au sec. Cô... c’était... il était dans... il était de côté contre un rocher comme ça. |
Ha petra 'dant graet goude ? Gwin a oa gante 'ba ar vag. Ha... ha... ha... ha pa... pa 'dijent sec’hed, hag e oant... e oant chikore, o-daou, patron ar vag hag e... ha... hag egile. Mé... Mével a oa patron... patron ar vag. Ha petra 'dant graet goude nemet... soñjal... lâre... lâr... lâret an eil d’egile « ma kerez, e-plas... e-plas antren... 'ba Penn al Lann, peogwir zo... peogwir n’emañ ket ar mor aze... c’hoazh, c’hoazh, emezañ, dre... dre an Enez Maodez, 'h eomp da vont da Vriad, emezañ, e-kichen... e-kichen Pempoull, da werzhañ hom... hom ormel. » | Et qu’avaient-ils fait après ? Ils avaient du vin dans le bateau. Et... et... et... et quand... quand ils avaient soif, et ils étaient... ils étaient ivres, tous les deux, le patron du bateau et son... et... et l’autre. Mé... Mével était le patron... le patron du bateau. Et qu’avaient-ils fait après mais... penser... dir... dir... se dire l’un à l’autre « si tu veux, au lieu... au lieu de rentrer... à Penn al Lann, puisqu’il y a... puisque la mer n’est pas là... encore, encore, dit-il, par... par an Enez Maodez, nous allons à Briad, dit-il, à côté... à côté de Pempoull, pour vendre nos... nos ormeaux. » |
A-benn neuze e oant... e oant mezv, e oant mezv, hag e oa... ur mab d’an Ti Ruz, a oa gante, oc’h ormela. Tri e oant 'ba ar vag. Met... met... an hini yaouank, 'na ket nemet unnek vloaz. 'Na ket nemet unnek vloaz, 'na... 'na... 'na ket kalz a ormel hañ ! Met bepred e oa... e oa... e oa 'ba ar vag gante, oc’h ormela. Hag aet gante da... da... da Bemp... da... da Logivi da... da werzhañ oc’h ormel ha… | Pour alors ils étaient... ils étaient ivres, ils étaient ivres, et il y avait... un fils à an Ti Ruz, qui était avec eux, en train de pêcher les ormeaux. Ils étaient trois dans le bateau. Mais... Mais... le plus jeune, n’avait que onze ans. Il n’avait que onze ans, il n’avait... il n’avait... il n’avait pas beaucoup d’ormeaux hein ! Mais toujours est-il qu’il était... était... était dans le bateau avec eux, à pêcher les ormeaux. Et il était allé avec eux à... à... à Pemp... à... à Logivi pour... pour vendre leurs ormeaux et… |
Pa oant arriet e Logivi 'dant gwerzhet oc’h ormel aezet hañ ! Diouzhtu ! ha... ha 'dant ket nemet addont d’ar vag d’ober. Met a-raok... a-raok... a-raok addont d’ar vag, peogwir ar vag a oa 'ba ar porzh, war-flod, eu... e oant... e oant aet... e oant aet d’ar bistro d’e... da... E oant aet d’ar bistro peogwir e oant mezv. | Quand ils étaient arrivés à Logivi ils avaient vendu leurs ormeaux facilement hein ! Tout de suite ! Et... et ils n’avaient qu’à revenir au bateau. Mais avant... avant... avant de revenir au bateau, puisque le bateau était dans le port, flottant, euh... ils étaient... ils étaient allés... ils étaient allés au bistro pour boi... pour... Ils étaient allés au bistro puisqu’ils étaient ivres. |
Ha... ha petra 'dant graet nemet... o tont... dont duzh Logivi, treuziñ ar mor, ha dont... ha dont da Penn al Lann. Hag e oant aet war an enezenn a lerez aze. Bremañ... ha... ha... hag eu... Mé... Mével, patron ar vag, hag Olier an Ti Ruz, pa... pa oa aet o... o bag war... war ar c’harreg, ar vag a oa kostezet, e oa kouezhet 'ba an dour, 'ba ar mor. Hag ar mor 'na... kaset anezhe da Dalberzh. Eu... beuzet ! beuzet ! | Et... et qu’avaient-ils fait mais... revenir... revenir de Logivi, traverser la mer, et venir... et venir à Penn al Lann. Et ils étaient allés sur l’île dont tu parles là. Maintenant... et... et... et euh... Mé... Mével, le patron du bateau, et Olivier de an Ti Ruz, quand... quand leur bateau était allé... sur... sur le rocher, le bateau avait chaviré, ils étaient tombé à l’eau, dans la mer. Et la mer les avait... emporté au Talberzh. Euh... noyés ! noyés ! |
Ha... ha... hag an hini yaouank... an hini yaouank unne... unnek vloaz, mab... mab O... ur mab d’Olier an Ti Ruz, hag a oa chomet en-krap, 'ba... duzh ar wern... duzh ar wern ar vag, war he c’hostez, war ar garreg. Bet... betek... betek an deiz-war-lerc’h ar beure. Krog 'ba ar wern ar vag. | Et... et... et le jeune... le jeune de onz... de onze ans, le fils... le fils d’O... un fils d’Olivier de an Ti Ruz, était resté agrippé, à... au mât... au mât du bateau, sur le côté, sur le rocher. Jusq... jusqu’à... jusqu’au lendemain matin. Agrippé au mât du bateau. |
Me... me a oa war an enez... me... me a oa 'ba an uzin, war ar c’hae, o kerc’hat... o kerc’hat bagoniadoù goemon, da gas 'ba an uzin da... da labourat. Hag e wele anezhañ, treu... peogwir du... duzh... duzh... duzh lec’h... duzh ar c’hae, an uzin, lec’h emañ... lec’h e oa ar vagonioù war ar railhoù, bagonioù, evel e vez gant... 'ba... 'ba... 'ba ar garioù aze da... da gargañ sabl ha... traoù. | Moi... moi j’étais sur l’île... moi... moi j’étais à l’usine, sur le quai, allant chercher... allant chercher des wagons de goémon, pour amener à l’usine pour... pour le travailler. Et on le voyait, à la dist... puisque de... de... de... de là où... du quai, l’usine, là où se trouve... là où il y avait les wagons sur les rails, des wagons, comme il y a dans... dans... dans... dans les gares là pour... pour charger le sable et... tout. |
Ac’hanta, e welemp anezhañ, treuz... treuz ar mor, 'oa... 'oa ket... 'oa ket... 'oa ket ledanoc’h, duzh ar c’h... duzh beg ar c’hae... ar c’hae an uzin, da... d’ar vag. Keit hag ac’hann d’ar c’horntro aze. 'Oa... 'oa ket nemet ur pasaj batimanchoù da dont... pa 'h aent da besketa, d’antren 'ba ar porzh. | Eh bien, nous le voyions, le bras de mer à trav... à traverser, ce n’était... ce n’était pas... ce n’était pas... ce n’était pas plus large, du qu... du bout du quai... le quai de l’usine, au... au bateau. D’ici jusqu’au virage là. Il n’y avait... il n’y avait qu’un passage pour les bateaux pour venir... quand ils allaient pêcher, pour entrer dans le port. |
Ha... ha... hag eu... hag eu... pa... pa oa lâret d’ar reoù all e oa... d’o familh, da familh Olier... Olie... Olier, « an Ti Ruz » a vije graet doutañ, peogwir e oa o chom... anv... anv e di a oa an Ti Ruz. E vije graet Olier an Ti Ruz doutañ. Ha... ha... hag egile a oa Mé... Mével, ac’hanta, e vije... o... o... o... o familh... a oa deut-tout, da va... da vale tout an aod aze. Da glask anezhe ! | Et... et... et euh... et euh... quand... quand on avait dit aux autres que c’était... à leurs familles, à la famille d’Olivier... Olivi... Olivier, de « an Ti Ruz » qu’on l’appelait, puisqu’il habitait... le nom... le nom de la maison c’était an Ti Ruz. On l’appelait Olivier de an Ti Ruz. Et... et... et l’autre c’était Mé... Mével, eh bien, on... leurs... leurs... leurs... leurs familles... étaient toutes venues, pour parcou... pour parcourir toute la côte là. Pour les chercher ! |
Met ar mor 'na kaset anezhe... er c’hostez all da... da beg an Erv. 'Ba Toull ar St... Toull ar Staen a vije graet... doute. Ha... hag... ha tout ar reoù a vije beuzet da-gaout an Enez Maodez ha partout aze, a vije kavet aze, 'ba Toull ar Staen. Ha be... ha bepred e vez kavet. Ha bepred, keit ha vez reoù beuzet, met... met pell zo zo ket bet reoù beuzet rakkar... an dud zo arri krog da... Met keit hag e oamp-ni en Enez Maodez, e vije kalz, ha 'h ae... ha 'h ae d’or... d’ormela, na ou... na ouie... 'ouient ket... 'na ar mor retorn d’ober. Hag e vijent sernet, e vijent sernet ha kalz anezhe a renke chom... 'ba an enez memes, en noz, un noz. | Mais la mer les avait emportés... de l’autre côté de... du bout de an Erv. A Toull ar St... Toull ar Staen qu’on disait... de ça. Et... et... et tous ceux qui étaient noyés vers an Enez Maodez et partout là, on les retrouvait là, à Toull ar Staen. Et touj... et on en trouve toujours. Et toujours, tant qu’il y a des noyés, mais... mais depuis longtemps il n’y a pas eu de noyés car... les gens commencent à... Mais tant que nous étions à an Enez Maodez, il y avait beaucoup, qui allaient... qui allaient pêcher les orm... les ormeaux, qui ne sav... qui ne savaient... qui ne savaient pas... que la mer devait revenir. Et ils étaient cernés, ils étaient cernés et beaucoup d’entre eux devaient rester... sur l’île même, la nuit, une nuit. |
[^] Rialla gant un diaoul
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
Ha... ha pa 'h a... pa 'h a... pa vid ar wazh, eo sabl-tout, en daou du, en daou du. Ha petra 'damp graet nemet... e oamp gant... gant un d... e oa un diaoul ganimp, staget a-dreñv... a-dreñv ar c’harr. Ha petra 'damp graet nemet distagañ anezhañ diwar ar c’harr, ha... ha lakat ar gazeg, ar gazeg-tred, war... war an diaoul. Ha diaoulat 'ba... 'ba ar wazh. | Et... et quand ça va... et quand ça va... quand le chenal se vide, ce n’est que du sable, des deux côtés, des deux côtés. Et qu’avions-nous fait mais... nous avions une... une her... nous avions une herse, attachée derrière... derrière la charrette. Et qu’avions-nous fait mais la détacher de la charrette, et... et mettre le cheval, le cheval de trait, à tirer... à tirer la herse. Et de herser dans... dans le chenal. |
Oh ! ma 'tije gwelet ar... ar riall ! Memes jeu evel ur parkad pataz ! Ha... hag e oa... plac’hed 'ba... duzh an Arvor, o vont da rialla d’an Enez Maodez. « Me, emezi, 'h a da gria... 'h a da... da denoñsiñ ac’hanoc’h, emezi, me, emezi, 'h a da denoñsiñ ac’hanoc’h, emezi, 'peus ket droed d’ober se, emezi, gant... diaoulat gant ur machin ». | Oh ! si tu avais vu les... les praires ! Pareil qu’un champ de patates ! Et... et il y avait... des femmes à... de an Arvor, allant ramasser les praires à an Enez Maodez. « Moi, dit-elle, je vais vous dén... je vais... vous dénoncer, dit-elle, moi, dit-elle, je vais vous dénoncer, dit-elle, vous n’avez pas le droit de faire ça, dit-elle, avec... herser avec un machin ». |
Ha ma vreur o lâret dezhi « sakre gaiez (?), emezañ, dibabit ar riall 'ta, emezañ, leizh ho paner ». 'Oant ket bet dek munutenn, 'daint ket renket ober gant... gant... gant troad... gant troad o rastell. Gortoz ken... ken e flistre. Ur riallenn a flistr, lec’h e vez. Ha goude... goude e skrapez gant... gant... gant da rastell evit... evit kaout ur riallenn. 'Ta ket... 'dant ket nemet dibab d’ober. | Et mon frère de lui dire « sacrée emmerdeuse (?), dit-il, ramassez les praires donc ! dit-il, plein vos paniers ». Elles n’avaient pas été dix minutes, elles n’avaient pas eu besoin de faire avec... avec... avec le manche... avec le manche de leur râteau. Attendre que... que ça gicle. Une praire gicle, là où elle se trouve. Et après... après tu grattes avec... avec... avec ton râteau pour... pour trouver la praire. Tu n’ava... Elles n’avaient qu’à les ramasser. |
Ha... hag a-raok e oa krog ar mor da sevel, e oant... e oant arri er gêr. E oant arri er gêr 'ba an Arvor gant... gant o baner leun a riall. Aze 'dant... 'na lâret ma vreur dezhe, pa 'dant karget o baneroù « aze... aze 'peus ket c’hoant da... da denoñsiñ ac’hanomp ken hañ ! pa 'peus... pa... pa 'peus dibabet... » | Et... et avant que la mer ne commence à monter, elles étaient... elles étaient revenues chez elles. Elles étaient revenues chez elles à an Arvor avec... avec leurs paniers pleins de praires. Là elles avaient... mon frère leur avait dit, quand elles avaient rempli leurs paniers « là... là vous n’avez plus envie de... de nous dénoncer hein ! puisque vous avez... puisque... puisque vous avez ramassé... » |
Met ma 'mijemp ket bet lâret dezhe... dibab, ar re-seoù 'dije... 'dijent ket denoñset ac’hanomp. Met... met... met muioc’h... muioc’h a riall a oa manet war-hom-lerc’hoù evit... evit e oa tud da dibab anezhe. Ar re-seoù a oa adañfoñset, an deiz war-lerc’h 'ba... 'ba ar sabl adarre, pa oa deut ar mor e-krec’h. | Mais si nous ne leur avions pas dit... de ramasser, celles-là auraient... elles ne nous auraient pas dénoncés. Mais... mais... mais il était resté plus... plus de praires derrière nous que... qu’il n’y avait de gens à les ramasser. Elles s’étaient enfoncées de nouveau, le lendemain dans... dans le sable de nouveau, quand la mer était montée. |
[^] Pesketa war Gwele Sant Maodez
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
Ah, Gwele Sant Maodez zo en traoñ du-hont, zo 'ba... 'ba... 'ba penn an enez. Hag e renkez diskenn dre un dosenn, 'tez intañsion d’ober, ma rampez, e chavir... e gouezhez 'ba... 'ba... 'ba an aod, tregont metr izeloc’h hañ ! Oh ya ! Ha... ha... hag... ha Gwele Sant Maodez zo... zo... zo plat evel... evel an hanter duzh... duzh ar pezh amañ. | Ah, Gwele Sant Maodez c’est en bas là-bas, c’est au... au... au bout de l’île. Et tu dois descendre par une butte, tu dois faire attention, si tu glisses, tu chavir... tu tombes dans... dans... dans la mer, trente mètres plus bas hein ! Oh oui ! Et... et... et... et Gwele Sant Maodez est... est... est plat comme... comme la moitié de... de la pièce ici. |
Hag evi... ha 'h ae... ha 'h aemp... pa vije ar mor e-krec’h, 'h aemp warni gant ul linenn, gant ul linenn. En traoñ, eo... eo gerreg-tout ! Eo gerreg-tout. Hag aze e vije... pesked evel... o anv eo gwrac’hed, gwrac’hed. Ha... ha... hag e raemp... hag e raemp ur sakre pesketae... pesketa. | Et pou... et nous al... et nous allions... quand la mer était haute, nous allions dessus avec une canne à pêche, avec une canne à pêche. En bas, c’est... ce n’est que des rochers ! Ce n’est que des rochers. Et là il y avait... des poissons comme... leur nom c’est « des vieilles », « des vieilles ». Et... et... et nous faisions... et nous faisions une sacré pêc... pêche. |
Un devezh 'ma lakeet eu... Maodez, tad... tad... tad... tad Pierrot Gwilhou, war ar garreg, gant ul linenn, da besketa. Da besketa. 'Damp sikouret anezhañ da diskenn... da diskenn... lec’h e oa dañjuruz. Ha... ha goude 'teus plas, evel... evel... evel war an ti aze. Evel an hanter duzh... duzh... duzh ar gabanell amañ. | Un jour j’avais fait euh... pêcher Maodez, le père... le père... le père... le père de Pierrot Guillou, sur le rocher, avec une canne à pêche. Pour pêcher. Nous l’avions aidé à descendre... à descendre... là où c’était dangereux. Et... et après tu as de la place, comme... comme... comme sur la maison ici. Comme la moitié de... de... de la cabane ici. |
Ha... ha pa oamp aet da lâ... lâret dezhañ, dont... dont... dont da debriñ, e oa... e oa partiet al linenn duzh e dorn ! Hag e oa kousket war ar garreg ! E oa manet kousket war ar garreg. Ha... ha... hag ur pesk bennak 'na... 'na sachet war al linenn, « poup ! », hag e oa partiet al linenn. | Et... et quand nous avions été lui di... dire, de venir... venir... venir manger, la canne à pêche était... était partie de sa main ! Et il était endormi sur le rocher ! Il s’était endormi sur le rocher. Et... et... et un poisson quelconque... avait tiré sur la canne à pêche, « poup ! », et la canne à pêche était partie. |
« Pelec’h emañ da linenn, emezon-me ? » Kaer 'na sellet... e oa... e oa partiet. Ha 'damp... ha... ha pa oa aet ar mor en traoñ, e oamp... e oamp aet, da... da glask anezhi, da glask al linenn. Ha... ha 'damp kavet anezhi luziet e-mesk... e-mesk ur garreg. Tout ! Ar pesk-se, 'na sachet al linenn gantañ, kompren a rez ? | « Où est ta canne à pêche, dis-je ? » Il avait beau regarder... elle était... était partie. Et nous avions... et... et à marée basse, nous étions... nous étions allés... la chercher, chercher la canne à pêche. Et... et nous l’avions trouvée emmêlée dans... dans un rocher. Totalement ! Ce poisson-là, avait tiré la canne à pêche à lui, tu comprends ? |
Ha... ha... ha pa oa krog al linenn goude e-me... e-mesk ar machin peogwir e oa... e oa... e oa... e oa war un tamm koad, gant... gant daou... gant daou beg evel-se, gwelet a rez ? A-bep-tu... da... da bakañ warni. Rev... revr al linenn, a oa sta... a oa sta... a oa amarret duzh an tamm koad. Donc un tamm... un tamm koad... a oa... a oa oblijet da venel e-mesk... e-mesk ur garreg tu bennak. | Et... et... et puisque la canne à pêche était emmêlée dans... dans le machin puisqu’elle était... était... était... était sur un morceau de bois, avec... avec deux... avec deux bouts comme ça, tu vois ? De chaque côté de... de... pour l’enrouler. Le cu... le cul de la canne à pêche, était attach... était attach... était lié au morceau de bois. Donc un morceau... un morceau de bois... était... était obligé de rester [coincé] dans... dans un rocher quelconque. |
[^] Tapet silioù
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
E oa toulloù silioù aze. Ec’h ae ar walenn-grog ganin ha... goût a rez petra eo ur wa... ur walenn-grog ? E glaskes... 'ba... 'ba... 'ba ar parkoù aze, un... un troad... un troad tilh, hir hag eeun. Hag e troc’hes anezhañ a-raz... a-raz an douar, hag eu... hag e raes eu... ur berchenn daou vetr pe evel-se gantañ. | Il y avait des trous de congres là. Et j’emportais (un bâton-croc ?)... tu sais ce qu’est un... (un bâton-croc ?) ? Tu cherchais... dans... dans... dans les champs là, un... un pied... un pied d’orme, long et droit. Et tu le coupais au ras... au ras de la terre, et euh... et tu faisais euh... une perche de deux mètres à peu près avec. |
Hag eu... e raes... un toull 'ba ar beg. Hag e brenes eu... un hameçon... er vent-se. Ya. Hag a 'nije ur beg evel-se. Hag e lakees ar beg 'ba an toull. 'Ba toull ar machin koad. Hag e res un toull all dindan. Ha... ha gant ur fil, ur fil elektrik, dinudet ar plastik diwarnañ, e bakes anezhañ... ervat... (ervat ?). Ha... ha 'vouje ket an hameçon-se, warnañ. | Et euh... tu faisais... un trou dans le bout. Et tu achetais euh... un hameçon... de cette taille-là. Oui. Qui avait un bout comme ça. Et tu mettais le bout dans le trou. Dans le trou du machin en bois. Et tu faisais un autre trou en dessous. Et... et avec un fil, un fil électrique, dont le plastique était dénudé, tu l’enroulais... parfaitement... (parfaitement ?). Et... et cet hameçon-là ne bougeait pas, dessus. |
Ha... hag e fouilhes dindan ar garreg, evit... evit... evit sant... santet ar silienn. Pa sant... ha pa santes... pa santes ur silienn, e santes diouzhtu eo an hini e oa kig e oa. Ha... hag... hag... ha... ha sant... ha... e douches gant... gant ront an hameçon, evel-se. Ha pa... pa... pa vije sur... e oa ur silienn e oa, e droes... e droes da vazh, ha « touk ! », e groges 'ba... e-barzh, hag e dennes da silienn er-maez. Ha gant ur falz-aod, ur falz-aod... diouzhtu. Ur falz-aod e ouiez petra eo ? Eo ur... ur ma... ur machin ha zo graet evit lazhañ, evit... evit... evit... evit lazhañ silioù. Stumm ur falz. | Et... et tu fouillais sous les rochers, pour... pour... pour sentir... sentir le congre. Quand on sen... et quand tu sentais... quand tu sentais un congre, tu sentais tout de suite que c’était de la chair. Et... et... et... et... et on sent... et... tu touchais avec... avec le rond de l’hameçon, comme ça. Et quand... quand... quand on était sûr... que c’était un congre, tu tournais... tu tournais ton bâton, et « tac ! », tu l’accrochais... et tu sortais le congre. Et avec une (faucille ?), (une faucille ?)... tout de suite. Tu sais ce qu’est une (faucille ?) ? C’est un... un ma... un machin qui est fait pour tuer, pour... pour... pour... pour tuer les congres. De la forme d’une faucille. |
[^] Splujañ er mor
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
Ha eo don hañ ! Me... me 'ma splujet duzh... duzh... duzh kleuz ma bark. E oamp o lakat pataz 'ba ma bark, 'ba ar park, war bord ar c’hleuz. Ha... ha pa oa... hag e oa mor bras. Pa oa... oa oamp bet oc’h ormela, e oamp aet, goude or... goude oc’h ormel... goude oc’h ormela, da... da hadañ pataz 'ba... 'ba ar park. | Et c’est profond hein ! Moi... moi j’avais plongé... du... du talus de mon champ. Nous étions en train de mettre des patates dans mon champ, dans le champ, au bord du talus. Et... et puisque c’était... et c’était une grande marée. Quand on avait... nous avions été pêché les ormeaux, nous étions allés, après être allés... après être allés aux orm... après être allés aux ormeaux... semer des patates dans... dans le champ. |
Ha... ha pa oa ar mor e-krec’h, e oa arri kazi... uhelder an tri c’hard duzh... duzh ar c’hleuz. E oa... e oa c’hoazh eu... tri... tri-ugent santimetr apeupre. Ma savfe c’hoazh tri-ugent santimetr, e deufe an dour dreist ar c’hleuz, 'ba ar park, met n’eo ket bet deut james. James. | Et... et quand la mer était haute, elle était arrivée presque... aux trois quarts de la hauteur du... du talus. Il y avait... il y avait encore euh... trois... soixante centimètres à peu près. Si elle montait encore de soixante centimètres, l’eau viendrait par-dessus le talus, dans le champ, mais elle n’est jamais venue. Jamais. |
Ha petra 'ma... 'mamp... 'ma... 'ma graet ? Ma vreur na... na ouie ket neuial, na neuie ket. Met me... met me... a oa ur sakre... ur sakre neuier. Hag eu... a 'ma... a 'ma splujet. 'Ma... 'ma tennet ma bragoù ha 'ma ur... ur slip dindan. Ha 'ma splujet diwar ar c’hleuz. Re sonn ! Ha 'ma skoet ma benn, 'ba ar foñs, 'ba ar sabl, 'ba ar sabl. | Et qu’est-ce que j’avais... nous avions... j’avais... j’avais fait ? Mon frère ne... ne savait pas nager, il ne savait pas. Mais moi... mais moi... j’étais un sacré... un sacré nageur. Et euh... j’avais... j’avais plongé. J’avais... j’avais ôté mon pantalon et j’avais un... un slip en-dessous. Et j’avais plongé du talus. Trop verticalement ! Et je m’étais cogné la tête, au fond, dans le sable, dans le sable. |
Ha pa oa aet ar mor en traoñ, e oant aet da welet pelec’h 'ma splujet. « Oh ! » Keit-se... 'oan ket ugent santimetr duzh ar garreg. Ma... ma 'mije splujet un tamm bihan pelloc’h, 'mije faoutet ma benn war ar garreg. Ha 'ma splujet re sonn. Kle a rajen bezañ splujet eu... muioc’h... muioc’h a-blaen, gwelet a rez ? | Et quand la mer avait baissé, j’étais allé voir où j’avais plongé. « Oh ! » A cette distance... j’étais à à peine vingt centimètres d’un rocher. Si... si j’avais plongé un petit peu plus loin, je me serais fendu la tête sur le rocher. Et j’avais plongé trop verticalement. J’aurais dû avoir plongé euh... plus... plus à l’horizontale, tu vois ? |
Met me 'ma... me 'ma splujet re... re sonn war-draoñ. Hag e oan aet aze betek foñ... betek foñs ar mor. E oa... e oa... e oa... e oa... e oa petra ? Pevar metr uhelder a dour. Marteze eu... Pe... pe pemp metr, 'oa ket... nann ! 'oa ket pemp metr hañ ! | Mais moi j’avais... j’avais plongé trop... trop à la verticale. Et j’étais allé jusqu’au fon... jusqu’au fond de la mer. Il y avait... il y avait... il y avait... il y avait... il y avait quoi ? Quatre mètres de hauteur d’eau. Peut-être euh... Ou... ou cinq mètres, non... non ! il n’y avait pas cinq mètres hein ! |
[^] Ur vedetenn peñseet
Brezhoneg | Galleg |
---|---|
An... an Arvoriz 'na roet un anv dezhi, dezhi, d’ar garreg-se. Dre an avani eu... e oa ur vatimant, ur vedetenn a oa aet... duzh... duzh Logivi, da... da... d’ur par... d’ur pardon 'ba... 'ba kostez Plounez. Pas... pas kostez Plounez ! Kostez eu... Brest. 'Ba ur pardon. Hag e oa... hag e oa... pers... tout ! 'ba ar vedetenn, 'oa nemet personed ! Personed ha seurezed. | Les... les gens de an Arvor lui avait donné un nom, à lui, à ce rocher-là. Puisque euh... il y avait un navire, une vedette qui était allée... de... de Logivi, à... à... à un par... à un pardon à... du côté de Plounez. Pas... pas du côté de Plounez ! Du côté euh... de Brest. A un pardon. Et il y avait... et il y avait... des cur... tous ! dans la vedette, il n’y avait que des curés ! Des curés et des bonnes soeurs. |
Ha duzh en retorn duzh... machin... e renkent... e renkent ober un dro dre an Aod Vras goude, dre hent an Erv. Duzh... duzh... duzh Landreger ha duzh Lannuon, xxx (?) evit... evit arriet 'ba Logivi. Ha petra 'dant graet ? E oant... o vedetenn a oa aet war ur c’har... war ur garreg. Hag e oa koulet ar vedetenn. Hag e oa... hag e oa bet n’onn ket pegement reoù beuzet, reoù beuzet. | Et en retournant de... machin... ils devaient... ils devaient faire un tour par an Aod Vras après, par la route de an Erv. De... de... de Landreger et de Lannuon, xxx (?) pour... pour arriver à Logivi. Et qu’avaient-ils fait ? Ils étaient... leur vedette s’était échouée sur... sur un rocher. Et la vedette avait coulé. Et il y avait... et il y avait eu je ne sais combien de noyés, de noyés. |
Me a oa bet oc’h ormela 'ba... 'ba... 'ba Kervajenn amañ, en... en Arvor. Ha 'ma kavet eu... ur... ur baigneur hag eo tost d’ur metr... ur metr uhelder. Ur baigneur, ur poupon ! A oa... a oa... a oa gant o zud ha gant bugale, 'ba ar vedetenn. Ha 'ma kavet ar bai... ar baigneur 'ba... 'ba ar gourant, 'ba ar gourant an aod. | Moi j’avais été pêcher les ormeaux... à... à Kervajenn ici, en... à an Arvor. Et j’avais trouvé euh... un... un baigneur qui était à presque... un mètre de hauteur. un baigneur, une poupée ! Qui était... était... était avec leurs parents et des enfants, dans la vedette. Et j’avais trouvé le bai... le baigneur dans... dans le courant, dans le courant de la côte. |