Page 1 sur 1

Respont d'ur goulenn-nac'h / Répondre à une interro-négative

Publié : 09 juillet 2016, 22:33
par Tangi
Amañ an hini e vez komzet deus ar sujed / C'est ici que l'on parle du sujet.
http://brezhonegbrovear.bzh/yezhadur.ph ... ulenn_nach

Re: Respont d'ur goulenn-nac'h / Répondre à une interro-négative

Publié : 07 octobre 2019, 07:23
par Giltas22
Mat ar jeu, Tudoù,
D’ar goulenn: « n’int ket sod? » ma respontez « nann » e kadarnez ha n’int ket sod ha d’ar c’hrontrol pa respontez « geo » an dra-se sinifi int sod, neketa ?

Ken evit an deizioù.

Re: Respont d'ur goulenn-nac'h / Répondre à une interro-négative

Publié : 07 octobre 2019, 10:41
par Tangi
Se an hini eo ya.

Posubl eo astenn ar respont o adkemer gerioù ar goulenn :

- N'int ket sod ?
- Nann, n'int ket sod.

- N'int ket sod ?
- Geo/Gint, sot int.

Evel-se eo sklaeroc'h c'hoazh al lojik.

Re: Respont d'ur goulenn-nac'h / Répondre à une interro-négative

Publié : 08 février 2020, 07:44
par Paotr Kleder
LA NEGATION
Une grande confusion régne sur la négation bretonne souvent réduite au seul modéle français, ce qui est loin d’être le càs.
1°) Réponse à une question interro-négative Exemple: N’eo ket brao an amzer?

La réponse à une question interro-négative est Nann ou Eo (geo) dans les cas suivants: Question: N’eo ket brao an amzer ?
Réponse: Nann ( Fall eo an amzer)
Question: N’eo ket brao an amzer?
Réponse: Eo ( Brao eo)
De ce fait on ne répondra donc pas Nann ou Eo à une question qui ne serait pas une interro-négation.
Quelques exemples:
N’e-neus moulet leor ebed? - Nann.
N’e-neus skrivet leor ebed?- Eo. O paouez echui eun trede leor ema.
Gradlon, Gwenole, Korantin, ne heller ket dispartia an tri ano-ze? - Nann. O zri e vezont asamblez - ou: Eo. Ar re-ze a zo disheñvel kenañ o fersonelez.
Douarnenez n’eo ket mui ar brasa porz pesketa a zo e Breiz? - Nann. Siwaz. Konkerne eo.
N’ema ket tad Perig war vor? - Eo. War vor ema.
Eun dro hep par eo Tromeni Sant Ronan. N’eus nemeti e Breiz?- Eo. Tromeniou all a zo.
2 ) Réponse négative à une question non interro-négative. On peut, soit:
a) Répondre en niant le verbe de la phrase
Exemples: Brao eo an amzer? - N’eo ket.
O labourad emaout? - N’emaon ket.
l’interrogation Exemples:
b) Ou répondre par Nann, mais en niant aussitôt le verbe de Brao eo an amzer?
Nann. N’eo ket.
O labourad emaout? Nann. N’emaon ket.
On notera que cette forme est rarement utilisée chez les bretonnants de naissance. Cependant quand ils l’entendent, ils sont unanimes pour dire que c’est la meilleure.
Exemples:
Ha gouzoud a rez gand piou eo bet savet an ti-ze? N’ouzon ket avad
Ar re o-deus bet savet ar peulvanou-ze a oa kelted eveldom? Ne oant ket. Eur bobl all e oant kosoh eged ar gelted.
Avel ‘ zo? N’ eus ket.
Glao a ra? Ne ra ket.
Ar ganaouenn a gani evidon?

Ne ganin ket.
Dans la langue parlée la réponse oublie souvent le verbe pour se borner à “ Ket”
Exemple: Butun az pezo?
Ket. (au lieu de: N’am bo ket )
3°) Autres formes de la négation a - Le renforcement
On entend parfois des bretons non bretonnants appliquer, en français, une régle bretonne en disant: “Ce n’est pas moi que c’est “;
Cette régle: “ N’eo ket me eo “ est souvent utilisée pour renforcer la négation. On connaît le vieux dicton: N’eo ket ar goantiri eo a lak ar pod da virvi.
( Qui correspond à: La beauté ne se mange pas en salade.)
En voici quelques exemples:
- Hervez a welan, n’eo ket skrivagnerien eo a ra diouer da Vro Wened?
- Nann sur.
- N’eo ket brezoneg divouedet eo a veze gantañ evel ma lenner bremañ e kemend a baperiou?
- Nann sur! brao e teue ar brezoneg gantañ.
- N’eo ket sardined hepken eo a vez pesketet e Douarnenez?
- Gwad am-eus dindan va ivinou ha n’eo ket dour karotez eo.
- An amzer eo a ra ar foenn, neket an dud eo.
- Eur wech n’eo ket atao eo.
- N’eo ket diouz e zoare eo mond dezañ ( Ne pas le juger sur sa mine)
- N’eo ket dre va faot eo.
- N’eo ket c’hoari ruz pe zu eo a zo d’ober.
- P’en em laka d’ober eun dra bennag n’eo ket hanter ober eo e ra.
b - Négation avec le verbe ober.
Les exemple suivants serviront de modéle. - Rei anezo a rit?
- Ya, ober a reom
- Ne reom ket.
- Ne zebrit ket ho soubenn? - Gran. (eo)
- Nann.
- Ne roit ket anezo deom ? - Grin (eo)
- Nann;
c - Réponse obtenue en niant l’adjectif opposé. Cette construction est propre au génie de la langue bretonne.Les exemples qui suivent permettront de l’assimiler:
Mad eo ar zoubenn? N’eo ket fall.
Brao eo iliz ho parrez? N’eo ket divalo.
Braz eo da vab?
Ne heller ket lavared e vefe bihan
Eun den dreist ordinal eo?
N’eus ket kalz a dra ouzpenn dezañ.
Pase mad eo bet an traou ganeoh?

N’eus ket da lavared nann!
Le “ N’eo ket fall” qui est souvent entendu dans la langue parlée équivaut en fait à “ un presque bon “ (N’ eo ket fall e brezoneg a zo mad dija!)
4°) Les erreurs à éviter
- Utiliser des chapelets de “Nann! nann! nann!
- Utiliser Nann avec des mots tels que: Med nann! ha nann! - nann, mar-plij nann - Perag nann.
- Placer Nann au milieu d’une phrase comme on le fait en français pour Non. Exemple: Nukleel? Nann! Trugarez - qui n’est qu’une simple translittération au lieu de: Nukleel ? N’am-eus ket ezomm anezañ
- Utiliser le verbe ema à la place de Eo dans certains cas:
Exemple: Breiz n’ema ket da werza.
5) Traduction de “ Oui ou non ? “
Elle se rend comme ceci:
Gwir pe get?
Gwir pe gaou?
Gwir eo pe n’eo ket?
Comment dire “non merci” ?
Surtout pas: nann trugarez!
Le non merci est rendu par:
Eur banne az po? - N’am-eus ket ezomm ou: N’am-bo ket.
6) Recommandations: De précieux conseils pourront être trouvés dans le dictionnaire de Jules Gros: Le style populaire, pages 195 - 196 - 197 - 198 et 199.
7) Exemples divers pris dans la langue parlée
- Glaoavo?
- Ya
- Ne vo ket - Ne raio ket
- Avel a oa deh?
- Ya;
- Ne oa ket - Ne ree ket
- En ti ema Soazig? - Ya
- N’ema ket.
- N’ema ket Soazig en ti? - Ema
- Nann.
- Bez ez euz tud? - Ya
- N’ eus ket.
- Skuiz e vi o vale - Ya.
- Ne vezin ket
- Ne labourit ket bemdeiz? - Gran - Nann.
- Perag ‘rit an neuz da nompaz komprenn ahanon?
- Ne ran ket an neuz, ne gomprenan ket ahanoh;

- Neuze ne ouzoh ket petra eo ludua? - O! gran! va haz a blij dezañ ludua.
- N’ eo ket sardined eo hepken a vez pesketet e Konkerne? - Nann, sur.
- Gouzoud a rez petra a ree on tud koz pa zouare an Normaned war-dro Kraoñ? - N’ ouzon ket avad.
- Neket unan euz Duked Breiz eo a zo e vez én Abati wenn?
- Eo. Yan Vontfort. Koll a reas e vuhez e emgann Henbont, e-pad brezeliou “Herez Breiz”, hag e gorv a oe digaset d’an Abati wenn da Gemperle, el leh m’ema atao.
- Ar veneh n’int két bet distroet ken da Gemperle goude ar Revolusion? - Nann. Leanezed a gaver bremañ en abati wenn,
- Evel-se’ta, oll deñzoriou koz Kemper n’int ket deuet beteg ennom? - Siwaz! Nann.
- Setu eur gêr ha ne vanke két dezi ar houenchou!
- Nann a-vad! Diou iliz, daou vanati, diou gouent, ha chapeliou Sant Mikêl, Santez Katell, Sant David ha dismantrou iliz koz Sant Kolomban war ar marhad!
- Ano ‘ zo bet ganeoh, en dro ziweza euz Langoned. N’emaom két pell diouz al leh-se? - Nann, tamm e-béd! C’hoant az-peus da vond di?
- Perag ez eus bet greet “Meneziou-Du” euz an torgennou-ze? N’int két duoh eged Meneziou-Are.
- Nann. Nemed marteze da weled pa zeller outo a-bell pa zeuer euz Montroulez da Bleiben pe euz ar Faou da Gastellin. An tu eneb d’an heol eo a weler neuze, ar pez a ro dezo eul liou du.
- Marteze out bet dija e Maner Trevarez?
- N’on két a-vad, méd klevet am-eus bet ano anezañ.
- Petra eo an ti braz a zo aze war an tu kleiz? - N’eo két eun ti eo, med ar hraou-kezeg.
- Ne oa két Breiz eur vro diwarlerh evel ma ‘ eus bet klasket rei deom da gredi. - Nannsur.
- Ne gavas két ar peoh, evelato, en e doull-bleiz?
- Nann sur! An oll baizanted, diwar-dro a glaskas eur wech muioh, ober ar stal outañ, hag e lakaad da baea kér e daoliou trubardèréz.
- Euz Speied, gwella on-eus d’ober eo mond da Garaez, ne gav két deoh? - Eo.
- Euz eun amzer tostoh deom, n’eus dén e-béd e Pleiben hag a hellfeh komz diwar e benn?
- Eo a-vad, eun dén a zo eet da anaon e 1936, hag a garfen komz anezañ ablamour m’e-neus bet renet va hammedou kenta war dachenn al lennégèz vrezoneg.

Ces quelques remarques ne prétendent pas faire le tour complet de la négation. D’autres exemples pourront être trouvés dans les meilleurs livres de la littérature bretonne. Ceux qui figurent dans ce chapître proviennent, dans leur majorité, des œuvres de V.Seité.