Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

darc'hañ

Stummioù : darc'h ; darc'ha ; darc'haet ; darc'hat ; darc'hañ ; darc'he ; darc'het ; darc'hoet ; darc'hoez ; tarc'h ; tarc'han ; tarc'hat ; tarc'hañ ; tarc'he ; tarc'hen ; tarc'hi ; tarc'hin ; tarc'hont ;

asséner

hag e veze darc'haet... da skeiñ aze « tek »

[a viʒe dar'hɑ:d də skɛĩ 'ɑhe tɛk]

et on assénait des coups... pour frapper là « tac »

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Met an hini a vez reut evel-se zo kat da darc'hañ un taol diwarnañ avat, ha c'hoazh ne vefe ket bell oc'h ober quoi. An hini a vez reut evel-se zo kat da darc'hañ un taol-dorn pe un taol-botez pe un dra bennak evel se, met...

[mɛt ’ni ve ’ʁœːt vəse zo ’kad ’dahã n’toːl di’waʁnã hat – a hwas vefe kə ’bɛl ’hɔːʁ kwa – ’ni və ’ʁœːt vəse zo ’kat tə ’dahã ntol’dɔʁn pe ntol’botəs pə nˌdʁabe’naːk vəse mɛd]

Mais celui qui est rigide, sévère, est capable de donner un coup, et il ne serait pas long à le faire. Celui qui est rigide, sévère, est capable de donner un coup de poing ou un coup de pied ou quelque chose comme ça, mais...

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Darn all fidambie ne vefent ket bell o tarc'hañ pav gant hennezh aze

[daʁn'al fidãm'bie vefɛŋ kə 'bɛl 'taʁhã 'paw gã 'hẽːz ahe]

D'autres, nom d'un chien, ne seraient pas longs à lui donner un coup de patte.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

balancer

e oa aet da gerc'hat ar garg delioù hag e oa serret an delioù pell a oa, ha pa oa arri evit serriñ anezhe, e oa naered e-barzh, « daonet e vo », eñ o komañs darc'hañ traoù 'ba ar c'harr, e oa komañset an naered da fiñval hag arriet ur gaerell emezañ, 'tije gwelet an naered o partial tout deus partout, karzhet e oant emezañ gant euh... hoñ a groge en enne hag e varvent hañ, « tak », ken prim-se

[wa ɛt tə ’gɛrχəd gɑrg ’dɛʎo a wa ’zɛrə ’ndɛʎo pɛl ə wa a pe wa ɑj wid ’zɛrĩ nɛ: wa ’ɛ:rət bɑrs ’tɑ̃wnə vo ẽ̞: ’komɑ̃z ’dɑrχɑ̃ trɛw bah χɑr wa ko’mɑ̃səd ’nɛ:rɛd də ’vĩwəl ag ɑj gɛrl meɑ̃ tiʒe ’gwɛ:ləd ’nɛ:rɛt par’tiəl tut dəs par’tut ’kɑrzə wɑ̃ɲ meɑ̃ gɑ̃n ə hɔ̃: ’grɔ:ge nenɛ a ’vɑrwɛɲ ɑ̃ tɑk ken ’prymze]

il était allé cherché son chargement de feuilles et il avait ramassé ses feuilles depuis longtemps, et quand il était arrivé pour les ramasser, il y avait des serpents dedans, « nom de dieu », lui de commencer balancer des choses dedans, les serpents avaient commencé à bouger et une belette était arrivée dit-il, tu aurais vu les serpents tous partir de partout, ils avaient détalé avec euh... elle les mordait et ils mourraient hein, « tac », aussi vite que ça

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

bet int darc'het kuit ivez

[bed iɲ 'dɑrhət kwid ije]

ils ont été balancés aussi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, oh ma Doue ya, ha 'ba ar salioù ivez euh... 'ba ti an dantist e welan zo laket pas darc'hañ ur chewing-gum kuit peotramant... abalamour da, abalamour d'an hini a vez oc'h ober menaj

[ja o ma ’due ja a bah ’zɑ:ljo ie ə bɑh ti dɑ̃’tist wɛ:lɑ̃ zo ’lɑkət pɑz ’dɑrhɑ̃ ʃwiŋ’gɔm kwit pe’tɑ̃m bɑ̃m tə bɑ̃m tə n:i ve ho:r ’menɑʃ]

oui oh mon Dieu oui, et dans les salles aussi euh... chez le dentiste je vois que c'est mis de ne pas balancer son chewing-gum sinon... à cause de, à cause celle qui fait le ménage

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

unan anezhe paotr o ta... o tapet e vaionet, o tarc'hañ un taol ha pouf, pouf, kreuvet ar ballon dirigeable

[yn nɛ: pɔt tɑ ’tɑpəd i vajo’nɛt ’tɑrhɑ̃ nto:l a puf puf ’krœ:vəd balɔ̃ diri’ʒɑb]

l'un d'eux mon gars de pre... de prendre sa baionette, de balancer un coup et pouf, pouf, le ballon dirigeable crevé

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

darc'hañ anezhe kuit

['dɑrhɑ̃ nɛ: kwit]

les balancer

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

darc'hoet 'teus anezhe

[dar'hoət tøz nɛ:]

tu les as balancées

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

n'ez ket da darc'hañ anezhañ en traoñ an dro-mañ

[nɛs kə 'dɑrhɑ̃ neɑ̃ trow ndro: mɑ̃]

ne va pas le balancer en bas [par terre] ce coup-ci

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

darc'hoet 'teus anezhi kuit

[dar'hoə tøz nɛj kwit]

tu l'as balancé

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

darc'hoet 'ma anezhañ

[dar'hoə ma neɑ̃]

je l'avais balancé

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

darc'hoet 'teus anezhañ

[da'rhoɛt tøz neɑ̃]

tu l'as balancé

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

expulser

hag e tarc'h ar reoù all er-maez

[a dɑrh rew ɑl me̞:s]

et il expulse les autres [coucou]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

hag ar fuzeennoù a lañsont ha tout, ar re-se a darc'ha traoù diwarne hañ

[ɑ ˌfyze'eno 'lɑ̃sɛɲ a tut 'reze 'dɑrha trɛw diwarnɛ ɑ̃]

et les fusées qu'ils lancent et tout, celles-là émettent beaucoup [de gaz polluants]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Ha e vije chistr e-pad ur bloaz goude quoi. Heñ en em vire quoi, pa 'nije darc'hoet e draoù lous er-maez.

[a viʒe ’jist pad ’blaː ’guːde kwa – hẽ nõm ’viʁe kwa – pa niʒe daʁhuːd i – i dʁɛw ’luːz ’mɛːs]

Et on avait du cidre pendant un an après. Il se conservait, après qu'il avait rejeté ses impuretés.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Darc'hañ e-barzh.

Daran bars.

[daʁã baʁs]

Foutre dedans.

(dastumet gant Julien)

Darc'h anezhañ er-maez.

Dar nèan mèz !

[daʁ nɛã mɛz]

Fous le dehors !

(dastumet gant Julien)

jeter

e veze darc'het dour yen gante neuze

[viʒe 'dɑrhə dur'ji:n gɑ̃tɛ 'nœhe]

on leur jetait de l'eau froide alors

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

e veze darc'het daou pe dri sac'h en traoñ

[viʒe 'dɑrhə dow pe dri zɑh trow]

on jetait par terre deux ou trois sacs

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

n'emaint ket darc'het kuit

[maɲ kə 'dɑrhət kwit]

elles ne sont pas jetées [balancées]

Jañ Moulleg, ?, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

ezhomm 'neus da darc'hañ anezhi en traoñ da sellet petra a c'hoari dezhi, emezañ

[e:m nøz də 'dɑrhɑ̃ nɛj ntrow də 'zɛlə pra hwɑj dɛj 'meɑ̃]

il a besoin de la mettre à terre pour regarder qu'est-ce qui lui arrive, qu'il a dit

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ne vez ket pell o tarc'hañ anezhe en traoñ

[ve kə pɛl 'tɑrhɑ̃ nɛ: ntrɔw]

il n'est pas long à les jeter en bas [par terre]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

e-kichen stekañ eo darc'hañ diwarnout

['kiʃən 'stekɑ̃ ɛ 'dɑrhɑ̃ diwar'nut]

alors que projeter c'est jeter par rapport à toi

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e vije bet moaien lakat anezhi da vont en-dro met peogwir e talc'hont da darc'hat tout kuit

[viʒe be ’mojən ’lɑkə nɛj dɔ̃n dɾo: mɛ py’gy:ɹ ’tɑrhɛɲ ’dɑrha tut kwit]

on aurait pu la faire marcher [fonctionner] mais puisqu'ils continuent de tout jeter

Ivona Moulleg, ?, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

darc'ha anezhañ en traoñ

['dɑrha neɑ̃ trow]

jette-le en bas [par terre] !

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

na darc'hoez ket anezhañ kuit !

[dar'hoɛs kə 'neɑ̃ kwit]

ne le jette pas !

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Me 'meus ur werenn amañ hañ, ha zo dour yen e-barzh, han-se hemañ zo mat da darc'hañ kuit.

[me møz ə 'weːʁən 'ãmã ã a zo duʁ'yiːn baʁs – ãŋk'seː 'hemã zo 'mɑːd 'daʁhã 'kwit]

J'ai un verre ici, il y a de l'eau froide dedans, par conséquent elle est bonne à jeter.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ha ni 'h ae da darc'hañ mein gante, neuze e paouezent

[a nim he də 'dɑʁhɑ̃ mɛɲ gɑ̃tɛ 'nœ:he 'bo̞wzɛɲ]

et nous allions leur jeter des pierres et alors elles arrêtaient

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

projeter

ma vez ar mor o tont war-grec'h, eñ a darc'ha tout kuit hañ, eñ 'neus nerzh hañ

[ma ve mo:r tɔ̃n war'gweh hẽ: 'dɑrha tut kwid ɑ̃ hẽ: nøz nɛrz ɑ̃]

si la mer monte, elle projette tout, elle a de la force [elle est puissante]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

darc'hoet

[da'rhoət]

bousculé violemment, projeté [par un taureau]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vez darc'hoet anezhañ diwarnout

[pe ve dar'hoəd neɑ̃ diwar'nut]

quand tu le projettes de toi [pour "stekañ"]

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)