Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

tra

Stummioù : dra ; draig ; draoù ; tra ; traoù ; zraoù ;

chose

Bet eo o c'houll mar a dra gant Papa goude e oamp dimezet.

Béd è houl mar dra gan Papa goudé oam diméet.

Il a demandé beaucoup de choses [de conseils] à Papa après que nous nous soyons mariés.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Evel e vez lavaret, n'eus ket 'met traoù mat e-barzh, han-se eo oblijet da vezañ mat, met se, se, ne gerzh ket ordin bepred.

Vèl vé lât, neus ke mé trèw mat bars, ansé è oblijet te véañ mat, mèt sé, zé, gèrs ked ordin bopet.

Comme on dit, il n'y a que des bonnes choses dedans, par conséquent il est obligé d'être bon, mais ça, ça ne marche pas toujours.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Met bezañ zo traoù evel-se ha zo simpl d'ober ma kerez, heu, n'int ket diaes d'ober tamm ebet, ha ne vefe ket soñjet biken pegen aezet e vijent d'ober.

Mé béañ zo trèw vé-sé a zo zim t’or ma kées, eu, n’int ke diaès t’or tamm bét, a véfé ket joñjet biken pégen ézet vijènt d’or.

Mais il y a des choses qui sont simples à faire, si tu veux, elles ne sont pas difficiles à faire du tout, et on n'imaginerait jamais à quel point elles sont faciles à faire.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Met a-benn e oa arru an trakteur, a-benn neuze ne vije ket graet kement se patatez ha traoù evel se.

Mè bènn oa ai 'n trakteur, bènn neué vijé ke gwèt kémé sé patates a trèw vesé.

Mais quand le tracteur était arrivé, à cette époque on ne faisait plus trop de patates et de choses comme ça.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Surtout war an hent gant... gant an ostilhoù ha tout. Charañ traoù ha neuze gant remorkoù ha traoù.

Surtout war 'n èn gan... gan ostilhoù a tout. Charañ 'n trèw a neuhé gan reumorkcho a trèw.

Surtout sur la route, avec les outils et tout. Charroyer des choses, avec les remorques et tout.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Met xxx (?)... ur c'hras kaer dezhañ kaout e verc'hed ober e labour evitañ peogwir eñ ne oa ket kat d'ober (dre) an avani ne gleve ket, quoi, ne oa ket kat d'ober tout an traoù.

Mè xxx (?) hras kèr déañ kawt i vèrhet or i labour witañ pegur eñ oa k’ kat t’or nañvèin glèwé ket, quoi, oa k’ kat t’or tou ’n trèw.

Mais... Ça l'arrangeait bien d'avoir ses filles pour faire son travail, puisqu'il ne pouvait pas le faire, parce qu'il n'entendait pas, il ne pouvait pas tout faire.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

1. Ha evel se 'meump renket goude, heu, goude bezañ prenet ur menaj bihan 'meump renket prenañ e-lec'h e oamp c'hoazh, war ar marc'had. Ah beñ ya. Nim 'meump komañset par prenañ traoù hañ. 2. Ya. 'Pa desket prenañ.

1. A vesé meum rènket goudé, eu… goudé béañ préned e ménach pïen meum rènket prénañ lèh oam hoas, war marhat. A beñ ya, nim meum komañset par prénañ trèw añ. 2. Ya. Pa disket prénañ.

1. Et ainsi nous avons dû, heu... après avoir acheté une petite ferme, nous avons aussi dû acheter là où nous étions, par-dessus le marché. Oui, nous avons commencé par acheter des choses. 2. Oui. Vous aviez appris à acheter.

1. Plac'h, 1946, Pederneg
2. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
(dastumet gant Riwal)

Ya, ne ra ket nemet ruilhal traoù !

[ja ˈʁa kə mɛ ˈʁyʎal tʁɛw]

Oui, il ne fait que renverser tout, il ne cesse de tout faire tomber !

[enfant turbulent]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Traoù aezet c'hoazh ya !

[tʁɛw ˈe̞zə hwɑs ja]

Encore des choses pratiques oui !

[ironique, dit au sujet des ralentisseurs]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

traoù mat ha traoù fall

[tʁɛw mɑːd a tʁɛw vɑl]

de bonnes et de mauvaises choses

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Mont mat e ra an traoù ?

[mɔ̃n mɑːd ʁa tʁɛw]

Ça va ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Oh ya me a zo kat da deskiñ bern traoù d'ar re all !

[o ja me zo kat də ˈdiski bɛʁn tʁɛw də ʁe ɑl]

Oh oui je suis capable d'apprendre beaucoup de choses aux autres !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Faotet traoù aze sell, piv neus strinket traoù aze ?

[ˈfotət tʁɛw ˈɑe sɛl piw nøs ˈstʁinkə tʁɛw ˈɑe]

[Il y a] des choses de renversée, qui c'est qui a éclaboussé ça ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

mastariñ an traoù ya

[masˈtɑːʁi tʁɛw ja]

maculer, en mettre partout [salir]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Nann hañ oh nann e lec'h eo ini... inondet ha tout an traoù olala.

Non hein oh non là ou c'est inondé et tout ça.

[nɑ̃n ɑ̃ o nɑ̃n le̞χ ini iˈnɔ̃dət a tun tʁɛw oːlala]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Bet na bern traoù da lâret Henry (?)... Yves Raoul aze.

[be na bɛʁn tʁɛw də lɑːʁ ɑ̃ʁiyː iv ˈʁaul ˈɑe]

Yves Raoul avait beaucoup de choses à dire.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ale ! Mont mat a ra an traoù abaoe dec'h ?

[ɑˈle̞ mɔ̃n mɑːd ʁa tʁɛw bwe deχ]

Salut ! Ça va depuis hier ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Te a oar leun a draoù, kerzh te d'ober !

[te waʁ lœːn dʁɛw kɛs te doːʁ]

Toi tu sais pleins de choses, vas-y toi !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Bepred arri traoù evel-se a-wezhioù, arri e ra se a-wezhioù gwech ha gwech all.

[ˈbopəd aj tʁɛw vəˈsɛ ˈweʒo aj ʁa ze ˈweʒo gweʒaˈgweʒal]

Ça arrive encore parfois, ça arrive de temps en temps. [intoxications]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Magasin bleu ha traoù evel-se ! (T : Hañ ?) Ar re-se a klask ac'hanon magasin bleu, anavezez magasin bleu ? (T : Nann.)

[magazɛ̃ blø tʁɛw vəˈsɛ – ˈʁehe klask ɑ̃w magazɛ̃ blø ɑ̃nˈvees magazɛ̃ blø]

Magasin bleu et tout ça. (T : Hein ?) Ils me recherchent, magasin bleu, tu connais magasin bleu ? (T : Non.) [les gendarmes]

[humoristique]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Kavet teus un dra bennaket ?

[kɑː tøs dra mˈnɑːkə]

Tu as trouvé quelque chose ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Diblasañ a ra an traoù.

[diˈblasɑ̃ ʁa tʁɛw]

Elle déménage les affaires. [elle fait du désordre]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Gant traoù evel-se a vez dañjer quoi.

[gɑ̃n tʁɛw veˈsɛ ve ˈdɑ̃jəʁ kwa]

Il y a un danger [des risques d'intoxication] avec ce genre de choses. [poêles]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Arri eo beuzet tout an traoù.

[aj ɛ bœː tu tʁɛw]

Tout est noyé. [après des pluies incessantes]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Traoù torret e zo.

[tʁɛw ˈtɔʁət zo]

Il y a de la casse. [litt. « des choses cassées »]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

un dra zo bremañ

[ndrɑ: zo 'bremɑ̃]

il y a maintenant une chose [importante]

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Te a oar traoù hañ.

[te waʁ tʁɛw ɑ̃]

Tu en sais des choses.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Muioc'h a draoù evit arc'hant !

[myh dʁɛw wid ˈɑʁhɑ̃n]

plus de choses que d'argents [dans les porte-monnaies] [dans une grande-surface]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ya, ker traoù horrol.

[ja keːʁ tʁɛw ˈɔʁɔl]

Oui, des choses très chères, hors de prix.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ker an traoù spontus !

[keːʁ tʁɛw ˈspɔ̃tys]

Des choses très chères, hors de prix !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Aze a zo ur c'hant traoù.

[ˈɑe zo hɑ̃n tʁɛw]

Là il y a 100 [livres]. [50 kilos]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Aze a zo daou c'hant traoù.

[ɑː zo dow hɑ̃n tʁɛw]

Là il y a 200 [livres]. [100 kilos]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ker a-walc'h eo an traoù.

[keːʁ wɑχ e̞ tʁɛw]

C'est assez cher, c'est relativement cher.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

tra pe dra

[tʁa pe dʁa]

une chose ou l'autre

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Gwelet frazennoù all...