Brezhoneg Galleg

derc'hen

Stummioù : dalc'h ; dalc'ho ; delc'h ; delc'hel ; delc'hen ; delc'het ; delc'hez ; delc'ho ; derc'h ; derc'he ; derc'hel ; derc'hen ; derc'hent ; derc'het ; derc'hez ; derc'hin ; derc'hit ; derc'ho ; derc'hont ; talc'hont ; telc'hel ; terc'h ; terc'han ; terc'he ; terc'hel ; terc'hen ; terc'hent ; terc'hez ; terc'hfe ; terc'hfes ; terc'hfont ; terc'hi ; terc'ho ; terc'hont ;

continuer

▶ Oh daon, derc'h te d'ober.

O daon, dèrc'h (darc'h ?) té d'or.

Oh dame, continue toi à faire.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

▶ Ya. Ya, da gentañ e vije an dud war-lerc'h ar faucheuse. Ha ar faucheuse a derc'he da vont prim mat.

Ya, ya, de gèntañ vijé 'n dut war-lèrh focheuz. A focheuz dèrhé de von prim mat.

Oui, d'abord les gens étaient derrière la faucheuse. Et la faucheuse continuait d'avancer rapidement.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

▶ Met d'ar c'houlz-se neuze, pa oa arru hennezh a-benn neuze, nim a derc'he d'evoluañ.

Mè de houls-sé neuhé, pé oa ai heñs, bènn neuhé, nim dèrhé d’évoluañ.

Mais à cette époque, quand celui-ci est arrivé, nous continuions d'évoluer.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

▶ Pa vije laket ar machinoù war bronnoù... ... ar vuoc'h, feiz, hennezh a goroe e-unan quoi. Ha e derc'he d'ober, e derc'he da sachañ goude. Ha feiz evel se e oa kat da surveilh div pe deir pe beder asambles quoi.

Pé vijé laked machino war bronno… vuh, fé, heñ goroé ihun quoi. A dèrhé d’or, dèrhé de jèchañ goudé. A fé vesé oa kat de survèi diw pé dèr pé béder sam(bl)es quoi.

Quand on mettait les machins sur les mamelles de la vache, la machine trayait toute seule. Et elle continuait de tirer ensuite. Et comme ça, on pouvait en surveiller deux ou trois ou quatre en même temps.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

▶ Arabat e vije ober re, ah ya kar... Ha pa vije re domm ar billig, te, kazi ne oa ket a voaien delc'hen d'ober krampouezh, peogwir neuze 'h aent du.

(A)rabat vijé or ré, a ya ka... A pa vijé ré domm billik, té, kahé oa ke vwoien dèrhen dor krampous, pegur neuhé 'h ènt du.

Il ne fallait pas en faire trop [du feu], car... Et quand la galetière était trop chaude, on ne pouvaient presque plus faire de crêpes, car elles noircissaient.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Derc'hen da dispign arc'hant 'ba kaoc'haj.

[ˈdɛhɛn ˈdispiɲ ˈɑʁhɑ̃n ba ˈkɑhaʃ]

Continuer a dépenser de l'argent dans des conneries.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

▶ hag eñ a derc'h « piwig, piwig », eñ a derc'h da ganañ bep ma 'h a war-grec'h hag eñ goude a diskenn a-rez en ur... en ur c'hwitellat

[a hẽ: dɛrh piwik piwik hẽ̞: dɛrh tə 'gɑ̃:nɑ̃ bɔp tə ha war'gweh a ẽ̞: 'gu:de 'diskɛn rɛ:s nɔ̃n nɔ̃n hwi'tɛlət]

et lui il continue « piwig, piwig », il continue de chanter à mesure qu'il monte et lui après il descend au ras en... en sifflant [alouette]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

▶ alese e deu... ec'h a da... ec'h a da... honnezh a barti deus Bodlezan aze, hag ec'h a dre traoñ... dre traoñ euh... pa 'h ez da Blouared du-hont 'ba 'ba Mabinizan du-hont, e terc'h da vont hag ec'h arru 'ba 'ba... 'ba Lanneven aze

[ə ’lese da a hɑ də hɔ̃:s hɑ də hɑ də hɔ̃:z ’bɑrti dəz bo’leən ’ɑhe a hɑ dre trɔw dre trɔw ə pe hɛs də blu’ɑrəd ’dyən bah bah ˌmabi’ni:zən ’dyən dɛrh tə vɔ̃n a hɑj bah bah ə bah lɑ̃’newən ’ɑhe]

de là elle vient... elle va... elle va... celle-là part de Bodlezan là, et elle va par le bas... par le bas euh... quand tu vas à Plouared là-bas à... à Mabinizan là-bas, elle continue d'aller et elle arrive à... à Lanneven là

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'hen da c'hoari

[ˈdɛhɛn də hwɑːj]

continuer de travailler

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

me a derc'h d'ober

[me dɛrh do:r]

je continue de faire

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'hel a ran d'ober

[dɛrh rã do:r]

je continue de faire

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'hel da vont gant e labour

['dɛrhɛl də võn gãn i 'lɑ:bur]

continuer dans son travail

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

'meus ket derc'het da vont

[møs kə 'dɛrhɛt tə vɔ̃n]

je n'ai pas continué d'aller

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'hen da evañ

['dɛrhɛn də 'e:vã]

continuer à boire

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'hen da vont

['dɛrhɛn da võn]

continuer d'avancer

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ezhomm 'na da derc'hen d'ober, ya

[e:m na 'dɛrhɛn do:r ja]

il avait besoin de continuer à faire, oui

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

▶ ne derc'hin ket evel-se

['dɛrhiŋ kə və'se]

je ne continuerai pas comme ça

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

▶ abaoe 'neus ket bet derc'het d'ober kwa

[bwe nøs kə be 'dɛrhɛt to:r kwa]

depuis il n'a pas continué de faire quoi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'h da vont paotr !

[dɛrh də vɔ̃n pot]

continue gars ! [à un cycliste]

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

bepred e terc'h hañ

['bopəd dɛrh ɑ̃]

il continue toujours

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Derc'hen da dispign arc'hant 'ba kaoc'haj.

[ˈdɛhɛn ˈdispiɲ ˈɑʁhɑ̃n ba ˈkɑɑʃ]

Continuer de dépenser de l'argent dans des conneries.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

derc'hen en em chikaniñ

[dɛhɛ nɔ̃n ʃiˈkɑ̃ːni]

continuer à se disputer, se disputer sans cesse

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Derc'hen sklokal !

[ˈdɛhɛn ˈsklokəl]

Continuer à glousser ! [ici la cafetière qui fait du bruit en terminant]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

▶ met abalamour dezhi pas bezañ serveuse e-pad he buhez ma kerez 'da c'hoant da delc'hen evit gallet ober...

[mɛ pɑ̃m dɛj paz ’beɑ̃ sɛrvøz pad i ’bye ma ’ke:rəs da hwɑ̃n tə ’dɛlhɛn wid ’gɑləd ’o:bər]

mais pour qu'elle ne soit pas serveuse pendant toute sa vie si tu veux, elle avait envie de continuer pour pouvoir faire...

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ne delc'ho ket

[dɛl'ho kət]

ça ne continuera pas

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

▶ gallet 'na derc'hen e hent

['gɑlə na 'dɛʁhɛn i hɛn]

il avait pu continuer sa route

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

▶ bugale ar veterinaer, ar re-se 'neus derc'het war ar br... ar skol brezhoneg ?

[by'gɑ:le veteʁi'nɛʁ ʁeze nøz 'dɛrhɛd war br sko:l brɛ'zɔ̃:nək]

les enfants du vétérinaires, ceux-là ont continué le br... l'école en breton ?

Eme Toudig, 1937, Bear (dastumet gant Tangi)

Gwelet frazennoù all...

garder

▶ Traoù abalamour da delc'hen anezhe sec'h.

['tʁɛw bãwtə 'dɛʁhɛn nɛ 'seχ]

Des choses pour les garder au sec.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

▶ Feiz avat, e-pad ar brezel 'na goulennet gant Papa hag-eñ e oa kontant da derc'hen e douar dezhañ, labourat bepred quoi, abalamour dezhe da nompas mont en friche evel e vez lavaret, ya.

Fé hat, pad brézel na goule gan Papa ag-eñ oa kontan de dèrhen i douar déañ, labouret bopet quoi, bañw tè de nompas mon en friche vèl vé lât, ya.

Pendant la guerre, il a demandé à Papa s'il voulait bien entretenir ses terres, les travailler, pour ne pas qu'elles aillent en friche, comme on dit, oui.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ne oant ket kat da derc'hen anezhi

[wɑ̃ɲ kə kat ’dɛrhɛn nɛj]

ils ne pouvaient pas la garder

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

▶ n'emañ ket aze nemet evit derc'hen an dour kwa

[mɑ̃ kəd 'ɑ:he mɛ wid 'dɛɹhɛn 'du:ɹ kwa]

elle n'est là que pour garder l'eau quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

maintenir

▶ delc'het 'meus anezhi en he sav kuit dezhi da gouezhal

[’dɛlhɛ møz nɛj ni zɑ: kwit tɛj də ’gweəl]

je l'ai maintenu debout pour ne pas qu'elle tombe

traduction

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

da derc'hen anezhañ plaen

[də 'dɛrhɛn 'neɑ̃ ple:n]

pour le maintenir à l'horizontale

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

tenir

▶ « Met, emezon-me, delc'hen a ri mat dezhañ ? » « Ya ya, emezi, me a dalc'ho mat dezhañ, ne sellin ket petra a vi oc'h ober, met... ne vin ket kat d'ober marteze, met me a dalc'ho mat dezhañ ervat. »

Mèt, moñmé, dèrhèn ri mat téañ ? Ya ya, mèi, mé derho mat téañ. Zèllin ke pra vi ’h or, mèt... Vin k’ kat t’or matéé, mèt mé derho mat téañ vat.

« Mais, dis-je, tu le tiendras bien ? » « Oui oui, dit-elle, moi je le tiendrai bien, je ne regarderai pas ce que tu feras, mais... Je ne pourrai peut-être pas le faire [regarder], mais je le tiendrai bien. »

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

▶ Evel se bepred 'neus derc'het an ti propr bepred keit e... E-pad ur pennad mat quoi.

Ve-sé bopet neuz dèrhed 'n ti prop bopet, kèit… Pad pènnad mat quoi.

Comme ça, en tout cas, elle a maintenu la maison en état tant que... Pendant un moment.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

▶ Honnezh a oa e-barzh ar memes klas ganin ivez, met honnezh ne oa ket e pension, met e chome bepred, peogwir he dud, a gav din, a oa o terc'hel ur boulañjiri, ha e chome e-barzh an étude neuze a-raok mont d'ar gêr.

Hoñ oa bah momes klas kenin ie, mè hoñ oa ke pañsïon, mè chomé bopet, pegur i dut, gaf tin, oa tèrhèl boulañjiri, a chomé bah 'n étude neuhé rok mon te gêr.

Elle était dans la même classe que moi, mais elle n'était pas en pension. Mais en tout cas, elle restait... parce que ses parents, je crois, tenait une boulangerie, et alors elle restait en étude avant d'aller chez elle.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Me a derc'ho warne.

[me ˈdɛʁho ˈwaʁnɛ]

J'insisterai, je ne leur céderai pas, je ne les lâcherai pas. [litt."je tiendrai sur eux"]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

▶ bepred 'ma ket gallet derc'hen mat dezhe, aet e oant kuit paotr

['bopəd ma kə 'gɑləd 'dɛrhɛn mɑt tɛ: ɑ̃ ɛd wɑ̃ɲ kwit pot]

toujours est-il que je n'avais pas pu les tenir hein, elles étaient parties mon gars [couleuvres]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Me pa oa o terc'hen menaj ma ezhomm etre seizh eur hag eizh bepred.

[me pe wa ˈtɛhɛn ˈmenaʃ ma eːm tʁe ˈsɛjzəʁ a ˈɛjzəʁ ˈbopət]

Moi quand je tenais la ferme j'avais besoin [de dormir] entre sept et huit heures en tout cas.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

derc'hel mat 'h an d'ober dezhañ

['dɛrhɛl mat hɑ̃ do:r 'deɑ̃]

je vais bien le tenir

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'hel

['dɛrhɛl]

tenir

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

▶ derc'h mat dezhañ !

[dɛrh mɑd deɑ̃]

tiens le bien !

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'h mat dezhañ !

[dɛrh mɑt teɑ̃]

tiens-le bien !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

▶ penaos e ra la résist... oh geo marteze ! met pas lakat anezhañ da douch, derc'h mat dezhañ ! derc'h mat (an dro ?) dezhañ ! derc'h mat (tro... an dro ?) dezhañ ! ah ya ! derc'hel anezhañ, pas lakat anezhañ war ar résistance, mat e vo evel-se pa 'vo ket laket war ar résistance

[pəˈnɔ̃ːz ʁa ... - o ge̞w mɛˈtehe mɛ paz ˈlɑkə ˈneɑ̃ də ˈduʃ - dɛʁh ˈmɑt ˌteɑ̃ - dɛʁh ˈmɑd ɑ̃nˈdʁo ˌdeɑ̃ - dɛʁh ˈmɑt tʁo ɑ̃nˈdʁo ˌdeɑ̃ - a ja - ˈdɛʁhɛl ˈneɑ̃ paz ˈlɑkə ˈneɑ̃ waʁ rezisˈtɑ̃s - ˈmɑːd vo viˈse̞ pa ˈvo kə ˈlɑkə waʁ ʁezistɑ̃s ɛ̃]

comment fait la résist... oh si peut-être ! mais le mettre à toucher, tiens-le bien [biberon] ! tiens-le bien xxx ( ?) ! tiens-le bien xxx ( ?) ! ah oui ! le tenir, pas le mettre sur la résistance, ce sera bon comme ça puisqu'on ne le pose pas sur la résistance