Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

toull

Stummioù : doull ; toull ; toulloù ; zoull ;

Gwelet an temoù Toull an nor, An toull-karr ha An toulloù-park

trou

'Na graet ar salle de traite, neuze e oa aezetoc'h din o c'horo neuze, neuze e oan e-barzh an toull o c'horo, ha neuze, ar saout a vije tro-ha-zro din, ha neuze, ne vije ket ret din plegañ da brañchañ anezhe quoi, se an hini eo an gwashañ. Se an hini a oa an gwashañ, plegañ da brañchañ anezhe.

Na gwèt salle de traite, neuhé oa êsêtoh din horo neuhé, neuhé oan ba ’n toull horo, a neuhé, zowt vijé tro-a-zo din, a neuhé, vijé ke rét tin plégañ de brañchañ nè quoi, zé ni è ’n gwasañ. Zé ni oa ’n gwasañ, plégañ de brañchañ nè.

Il avait fait la salle de traite, donc c'était plus facile pour moi de traire, j'étais dans le trou en train de traire, les vaches étaient tout autour de moi, et donc je n'avais pas besoin de me pencher pour les brancher, c'est ça le pire. C'était ça le pire, se pencher pour les brancher.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

ar re-se a vez 'ba toulloù ar mogarennoù

[’ree ve bah ’tulo ˌmoga’reno]

ceux-là sont dans les trous de murs [mésanges]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ha me da glevet ur c'hoz, une taupe, « kwik », dam hoñ a gri avat, ha me... ur garidenn a oa, 'ba ar c'haridenn e oa xxx (?) ar garidenn a derc'he da dont, dam honnezh euh... ha me a oa ur vazh ganin, pa oa arri tost din, me o plantañ ar vazh 'ba an toull hag e oa deut ar c'hoz er-maez, hag e oa ur belette war he lerc'h

[a me glɛw ə ho: yn top kwik dɑ̃m hɔ̃: gri ha a me ə ga’ri:dən wa bah χa’ri:dən wa olɛn ga’ri:dən ’dɛrχe də dɔ̃n dɑ̃m hɔ̃:z ə a me wa vɑs kə’nĩ pe wa ɑj tɔst tĩ me ’plɑ̃tɑ̃ vɑs ban tul a wa dœd go: me̞:s a wa bə’lɛt war i lɛrχ]

et moi d'entendre une taupe, une taupe, « couic », mais elle crie, et moi... il y avait une galerie, elle était dans la galerie xxx(?) la galerie elle continuait de venir, bon sang, celle-là euh... et j'avais un bâton, quand elle était arrivée près de moi, moi de planter le bâton dans le trou et la taupe était sortie, et il y avait une belette après elle

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

an dosenn d'un tu hag an toull en tu all

[ən 'dɔsən dən ty: a ntul ty ɑl]

la montagne d'un côté et le trou [ravin] de l'autre

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

toulloù

['tulu]

des trous

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Eñ a lonk evel un toull.

[hẽː lɔ̃ŋk wɛl tul]

Il boit comme un trou.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

(Evañ) Evel un toull-goz marteze ya.

[wɛl tul goː maˈtee ja]

[Boire] comme un trou de taupe peut-être oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

troué

e neizh a vez toull

[i e:z ve tul]

son nid est troué, a un trou

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

koad kraoñ n'eo ket toull 'ba 'r c'hreiz 'vat

[kwɑt krow ve kə tul bah hrɛjs ha]

le bois de noisetier n'est pas troué au milieu

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

entrée

Ha e-barzh ar bourk e oa tout an dud war toull o dorezioù

A bah bourk oa tou 'n dut war toull o doréjo.

Et au bourg, tout le monde était sur le pas de leur porte.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

betek 'ba toull dor an ti e vez neizhioù evned koura

['betɛ ba tul no:r ti ve 'e:ʒo 'ẽwnət kura]

jusque dans l'entrée de la maison il y a des nids quoi

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

1. Ha hennezh a vije evel un nor warnañ, an toull-se, ha hennezh a vije digoret quoi, ha vije ret dezhe tremen hebiou an toull-se, gant o sac'h, sac'h... 2. Sac'h gwinizh. 1. Sac'h gwinizh war o chouk.

1. A heñ vijé vèl e nor warnañ, 'n toull-zé, a heñ vijé dioret quoi, a vijé rét tè trêmen bu 'n toull-zé, gan o zah, zah… 2. Zah kwinis. 1. Zah kwinis war o chouk.

1. Et il y avait comme une porte à cette entrée, et on l'ouvrait, et ils devaient passer par cette entrée, avec leur sac... 2. Leur sac de froment. 1. Leur sac de froment sur leur dos.

1. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
2. Plac'h, 1946, Pederneg
(dastumet gant Riwal)

hag e vezont lakeet a-us, 'ba krevier saout, 'ba toull an nor, evit ampich an dardred

[a vɛɲ la’keə ys ba ’krɛ:vjər zɔw ba tul’no:ɹ wid ’hɑ̃mpiʃ ’dɑɹdɾət]

et on les met au-dessus, dans les étables, dans l'entrée de porte, pour empêcher les dartres [gui]

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e weles anezhi aze gant ur morzhol ha frikañ anezhe war treuzoù he zoull-nor

[a 'wɛ:lɛz nɛj 'ɑhe gɑ̃n 'mɔrzɔl a 'fricɑ̃ nɛ: war 'trœ:ʒo i dul no:r]

et tu la voyais là avec ur marteau et de les écraser sur le pas de sa porte

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

aze e vije dit ledanaat da doull-karr

['ɑ:he viʃe dit ˌledɑ̃'ne:əd də dul'kɑʁ]

là tu devais élargir ton entrée de champ

??? prononciation curieuse

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

clairière

'ba Toull ar C'hoad aze, Brous Kozh aze

[bah tul ə hwɑd ɑɛ brus’ko:z ɑɛ]

à Toull ar C'hoad là, Brous Kozh là [ancienne ferme plus bas que Saint Bernard]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

terrier

hag e lake eñ 'ba toull al lapin

[a 'lɑkɛ ẽ̞: batul ə 'lɑpin]

et il le mettait dans le trou du lapin [terrier]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

grotte

toull Aotrou Prijent

[tul 'ɔtro 'pri:ʒən]

le trou de monsieur Prigent [nom de la grotte du bois de Gwerun]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

moarvat oa da Brijent an douar aze hag evel-se oa un toull e-barzh hag eñ oa... e veze graet an aotrou... Toull an Aotrou Prijent

[ma’hɑd wa də ’briʒən ’nduar ’ɑhe a vəse wa ntul bars a ẽ: wa viʒe gwɛd ’nɔtro tul ’ɔtro ’priʒən ’dɔ̃ntɑ̃]

certainement que la terre était à Prigent là et comme ça, il y avait un trou [une grotte] dedans, et on l'appelait le trou de monsieur Prigent

grotte dans le bois de Gwerun

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)