Brezhoneg Bro-Vear

Brezhoneg > Galleg

evel

Stummioù : evel ; eveltañ ; evelte ; eveltoc'h ; eveltomp ; evelton ; eveltout ;

prép. conj. evel wèl [wɛl]+, vèl [vɛl]–

comme

1. Ha hennezh a vije evel un nor warnañ, an toull-se, ha hennezh a vije digoret quoi, ha vije ret dezhe tremen hebiou an toull-se, gant o sac'h, sac'h... 2. Sac'h gwinizh. 1. Sac'h gwinizh war o chouk.

1. A heñ vijé vèl e nor warnañ, 'n toull-zé, a heñ vijé dioret quoi, a vijé rét tè trêmen bu 'n toull-zé, gan o zah, zah… 2. Zah kwinis. 1. Zah kwinis war o chouk.

1. Et il y avait comme une porte à cette entrée, et on l'ouvrait, et ils devaient passer par cette entrée, avec leur sac... 2. Leur sac de froment. 1. Leur sac de froment sur leur dos.

1. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
2. Plac'h, 1946, Pederneg
(dastumet gant Riwal)

Plato, heu ya, plato, gouzout a oarez, ar machin ha e vije laket ed warnañ, ed, gwinizh paket, ha neuze plouz ha traoù, bet 'teus bet gwelet ar seurt-se o tremen gant boutelloù plouz, evel boutelloù carré ha traoù evel se ya.

Plato, eu ya, plato, goûd e oarès, machin a vijé laked ét warnañ, ét, gwinis paket, a neuhé plous a trèw, bét teus bé gwêlet sort-sé trémen gan boutêllo plous, vèl boutêllo carré a trèw vesé ya.

Le plateau, oui, tu sais, le machin sur lequel on mettant le blé... Le blé, le froment ramassé et la paille et tout, tu as déjà vu ce genre de chose passer avec des bottes de paille, comme des bottes carrées et tout comme ça, oui.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha neuze e vijent staget gant ul lêrenn, gant ul lêrenn... e vijent laket... ne vije ket chadennoù evel gwezhall quoi ma kerez,

A neuzé vijènt staget gan lèrenn, gan lèrenn vijènt laket… Vijé ke chadènno vèl gwéjall quoi ma kées.

Et alors on les attachait avec une lanière. On n'utilisait pas de chaines comme autrefois.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ya kar ma ne vijent ket bet sec'h a-walc'h e oant kat da vezañ bet graet evel louediñ pe en em peg ha machinet neuze.

Ya ka ma vijènt ke bé sêh wah oant kat te véañ bé gwèt vèl lwèdiñ pé non pék a machinet neuhé.

Oui, car s'il [le blé] n'avait pas été assez sec, il risquait de faire comme moisir ou se coller, et se machiner alors.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ya. Oblijet e vije d'ober gantañ evel e oa.

Ya. Oblijed vijé d'or gantañ vèl oa.

Oui. [On était bien] obligé de faire avec lui comme il était.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Evel e vez lavaret, n'eus ket 'met traoù mat e-barzh, han-se eo oblijet da vezañ mat, met se, se, ne gerzh ket ordin bepred.

Vèl vé lât, neus ke mé trèw mat bars, ansé è oblijet te véañ mat, mèt sé, zé, gèrs ked ordin bopet.

Comme on dit, il n'y a que des bonnes choses dedans, par conséquent il est obligé d'être bon, mais ça, ça ne marche pas toujours.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ar re-se a oa remorkoù ar memes tra evel e vez bremañ ivez, met ne oant ket ken bras.

Ré-hé oa reumorkcho mostra vèl vé brémañ ie, mè oant ke kén bras.

C'était des remorques comme il y en a aujourd'hui aussi, mais elles n'étaient pas aussi grandes.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Boñ, bez' a oa pezhioù e-barzh, ma kerez, bez' a oa... heu, simantet e oa, propr e oa ma kerez, evel e vije gwezhall quoi heñ.

Boñ, bé oa péjo bars, ma kées, bé oa… eu, zimante oa, prop oa ma kées, vêl vijé gwéjall quoi eñ.

Il y avait des pièces à l'intérieur, si tu veux, elle était cimenté. Elle était propre, comme autrefois.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Geo, e-barzh ar chiminal evel Maman a rae.

Gè, bah chiminel vèl Maman rê.

Si, dans la cheminée comme faisait Maman.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha me a zo memes tra evel ur perroquet ?

[a me zo mɔ̃sˈtra wɛl peˈʁokɛ]

Et moi je suis comme un perroquet ?

[à répéter ce que je lui demande]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

« An ogedoù » evel a lârez ya.

[noˈgeʒo vɛl ˈlɑːʁəs ja]

« Les herses » comme tu dis oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

bep nav bloaz a nav bloaz, a-benn neuze... a-benn neuze e veze bodoù evel-se warne

[bob nɑv blɑ: nɑv blɑ: bɛn 'nœhe bɛn 'nœhe viʃe ɑj 'bu:ʒo vi'se warnɛ]

tous les neuf ans, pour alors... pour alors il y avait des branches comme ça dessus

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

Ma debrez ket chomi bihan evel ul logodenn, evel ul logodenn nevez-vet !

[ma deˈbes kə ˈʃomi ˈbiən wɛl lɔˈgɔdən wɛl lɔgɔː newe vet]

Si tu ne manges pas tu resteras petit comme une souris, comme une souris nouvellement née !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ya serten reoù a nez ezhomm da gousket muioc'h evit reoù all se depant deus... N'int ket tout memes tra quoi. Se... se a zo evel tud bras hag a bep sort.

[ja ˈsɛʁtɛn ˈɾeo ne eːm ˈkuskə myχ wi ˈʁeo al ze ˈdepɑ̃n døs ə ˈni cə tut mɔ̃sˈtʁa kwa se se zo wɛl dyt bʁɑːs a bop sɔʁt]

Oui certains on besoin de dormir plus que d'autres, ça dépend de... Ils ne sont pas tous pareils. C'est comme les adultes et tout ça.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ha da... da gentañ a lâre... a 'na komzet deus kant ugent pe kant tregont neuze (T : Ya ya.) abaoe eo bet fortoc'h, fortoc'h eo bet (T : Ah ya.) met c'hwezhañ a rae da vat dec'h da noz amañ hou ! XXX(?) hent (?), evel des rafales aze.

[a da də ˈgɛntɑ̃ ˈlɑːʁɛ na kɔ̃m døs kɑ̃n ˈygən pe kɑ̃n ˈtʁegɔ̃n nœː bwe e̞ be ˈfoʁtɔh ˈfoʁtɔh ɛ bet mɛ hwe ʁɛ də vat deχ tə nɔ̃ːz ˈɑ̃mɑ̃ (?) wɛl ʁafal ˈɑe]

Le premier jour ils ont dit...il a parlé de 120 ou 130 depuis ça a été plus fort, ça soufflait pour de bon ici hier soir (?) comme des rafales là.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Navet a zo un tamm bihan evel... tamm bihan evel kolza met tamm mat... tamm mat abretoc'h d'ober e fleur.

[navɛt so tɑ̃m ˈbiən wɛl əː tɑ̃m ˈbiən wɛl ˈkolza mɛ ˈtɑ̃mat ˈtɑ̃mat aˈbretɔχ doːʁ i flœːʁ]

La navette c'est un peu comme le colza mais beaucoup plus précoce à fleurir.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

evel a ri vo mat

[wɛl ri vo mɑ:t]

comme tu feras ce sera bon

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

evel a lâr Yvette

[vɛl lɑ:r i'vɛt]

comme dit Yvette

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Eñ a lonk evel un toull.

[hẽː lɔ̃ŋk wɛl tul]

Il boit comme un trou.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

(Evañ) Evel un toull-goz marteze ya.

[wɛl tul goː maˈtee ja]

[Boire] comme un trou de taupe peut-être oui.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Te ne lârez ket evelton ?

[te laˈʁes kə ˈwɛltɔ̃]

Toi tu ne dis pas comme moi ? [Tu n'es pas d'accord avec moi ?]

[question attribuée à François Moullec, qu'il répétait souvent]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

evel e kaozee

[vɛl go'ze:ɛ]

comme elle parlait

Eme Toudig, 1937, Bear (dastumet gant Tangi)

Gwelet frazennoù all...

puisque

evel 'ma laket anezhañ e-barzh 'ma kavet anezhañ an deiz-war-lerc'h beure, a-benn neuze ne oa ket aet pell goude sur a-walc'h peogwir... kar reut-mat e oa dija a-benn ar beure kwa donc e oa ur pennad e oa e oa marv

[wɛl ma ’lɑkə neɑ̃ bɑɹs ma kɑ:d neɑ̃ dewaɹ’lɛɹh ’bœ:ɹe bɛn ’nœ:he wa kəd ɛd bɛl ’gu:de zyɹ’wɑh py’gy:ɹ kaɹ ɹœt’mɑd wa deʒa bɛn ’bœ:ɹe kwa dɔ̃ŋk wa ’pɛnə wa wa mɑɹw]

comme je l'avais mis dedans je l'avais retrouvé le lendemain matin, pour alors il n'avait pas vécu longtemps sans doute puisque... car il était bien raide déjà pour le matin quoi donc ça faisait un moment qu'il était mort

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)