Brezhoneg Bro-Vear

Galleg > Brezhoneg

???

anewes

anewes kwa

['ɑ̃newes kwa]

xxx (?) quoi [rapport avec fromus]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

diroket

ma mamm a oa diroket (?), ne oa ket sañset euh... rust-kaer quoi hein, ne oa ket...

[mə vɑ̃m wa di’ʁɔkət wa kə ’sɑ̃səd ə ʁyst’kɛ:ʁ kwa ɛ̃ wa kəd]

ma mère était xxx (?), elle n'était pas sensée euh... très robuste quoi hein, elle n'était pas... [pour s'occuper des enfants et de la ferme]

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

disi

Louzoù teil pe louzoù disi evel glered pa douar int dizolo lec'h vez douar druz, temz. Barzh an douar treut n'eus ket ar sort-se.

Louzou tèy pé louzou disi vèl glérit pé douar vingn dizolo lèr vé douar dru, tèms. Bar douar treut neus ket sort sé.

[luzu tɛj pe luzu disi vɛl gleʁit pe duaʁ vɛ̃ɲ dizolo lɛʁ ve duaʁ dʁy tɛms] [ban ’du:aʁ tʁœt nøs kə ’sɔʁse]

Il y a des fumeterres ou des "xxx (?)" comme le mouron quand la terre n'est pas cultivée ou la terre est grasse. Il n'y en a pas ou la terre est infertile

Yves Pichouron, 1926, Bear (dastumet gant Julien)

diwi

ar re-se (a oar diwi ?)

['ree wa:r diwi]

ceux-là savent (se démerder ? )

???

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

foennañ

hag e oamp o (foennañ ? verniañ ?) foenn, ma dad ha me, o (foennañ ?) foenn prad kwa

[a wɑ̃m 'vwɛɲə vwɛn ma dɑ:t a me 'vwɛɲɑ̃ vwɛn pɾɑ:t kwa]

et nous étions en train de faner le foin, mon père et moi, en train de faner le foin du pré quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

frabalet

goude neuze 'meus (frabalet ? vrabanet ?) tout, aze e oa haie ne oa mann nemet drez ha traoù

[’gu:de ’nœ:he mœz vɹa’bɑ:lət tut ’ɑ:he wa hɛ: wa mɑ̃n mɛ dɾe:s a tɾɛw]

après alors j'ai tout (démoli ?), là il y avait une haie qui n'était que ronces et tout

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

frakoù

ha hemañ a deue 'ba ar porzh euh... (franco ?)

[a ’hemɑ̃ dɛ ma pɔɾz ə ’frɑ̃ku]

et celui-ci venait dans la cour euh... (franco ?)

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

gwimennoù

parkoù bihan ha tammoù (gwimennoù ?)

['pɑɹko 'bi:ən a 'tɑ̃mo gwi'meno]

de petits champs et de petits xxx (?)

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwinouflal

(gwinouflal ?) e vo aze evel pa 'no ar c'hwezh vat kwa, aze ne gaso ket, a-wechoù... ur wech bennaket kazi e vez lâret e vez o wi... wigourat un tamm, met ne gaso ket frañ kwa, e-kichen pa vo kaset, pa vo partiet, e terc'ho da gas kwa, hop là ! arri e vez ul laziad, hop là ! n'eo ket aet dre aze, neuze e re... pa 'no adkemeret neuze e adkomañso

[gwi’nufəl vo ’ɑ:he wɛl pe no hwez’vɑ:t kwa ’ɑ:he ’gɑso kət ’we:ʒo weʃ pə’nɑkət ’kɑ:he ve lɑ:ɹ ve wi wi’ɟu:ɹət tɑ̃m mɛ ’gɑso kə fɹɑ̃: kwa ’kiʃən pe vo ’kɑsət pe vo paɹ’ti:əd ’dɛɹho də gɑs kwa opla ɑj ə ve ’lɑ:ʒət opla ne̞ kəd ɛd dɾe ’ɑ:he ’nœ:he ɹe a pe no ˌhatke’mɛ:ɹət ’nœ:he ˌhatko’mɑ̃so]

(grogner ? couiner ?) c'est là comme quand il a la bonne odeur quoi, là il ne mènera pas, parfois... quelques fois presque on dit qu'il coui... couine un peu, mais il n'aboiera pas franchement quoi, alors que quand il mène, quand il part, il continuer de mener quoi, hop là ! il arrive un moment, hop là ! il n'est pas allé par là, alors il re... et quand il reprend alors il recommence

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

horsoù

arru zo pell zo, pa oa komañset d'ober horsoù ( ?) neuze, pa ne veze ket a ruskennad e veze... e veze delc'het da lakat ar horsoù ( ?) warne, ar horsoù ( ?) c'est... lakat anezhi war he xxx ( ?) dam dezhi da vont... e-lec'h mont er-maez, delc'hen da greskiñ 'ba ar... 'ba ar ruskenn

[ɑj zo pɛl zo pə wa ko’mɑ̃səd ’do:bər ? ’nœhe pe viʒe kə rys’kɛnəd viʒe viʒe ’dɛlhɛt tə ’lɑkəd ə ’horso warnɛ ə ’horso sɛ ’lɑkə nɛj war i ? dɑ̃m tɛ: də vɔ̃n le̞h mɔ̃n me̞:s ’dɛlhɛɲ də ’greskĩ bah ə bah ə ’ryskən]

ça fait longtemps, quand on avait commencé à mettre des xxx ( ?) alors, quand il n'y avait pas de ruchée ( ?) il y avait... o continuait de mettre dessus des xxx ( ?), les xxx ( ?) c'est... la mettre sur xxx ( ?) pour qu'elle aille... au lieu de sortir [pour ne pas qu'elle sorte], continuer de croître dans la... dans la ruche

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

iel

iel, bezañ... bezañ... bezañ e oa darn hag a lâre e oant evel... « iel » a raent dioute kwa

[’i:əl be be be wa dɑɹn a ’lɑ:ɹe wɑ̃ɲ wɛl ’i:əl ɹɛɲ ’dɔ̃ntɛ kwa]

xxx (?), il y... il y... il y en a certains qui disaient qu'elles étaient comme... « xxx (?) » qu'ils les appelaient

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

karousel

a-benn an noz a-wechoù e vije ret (karousel ?)

[bɛn nɔ̃:z 'we:ʒo viʒe ɹɛt karu'sɛl]

arrivé le soir parfois il fallait xxx (?) [personne éméchée]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

a-benn an noz e vije karousel kazi... ma ne vije ket gwin war ar santier ne oa ket mat

[bɛn nɔ̃:z viʒe kaɹu'sɛl kɑhe ma viʒe kə gwi:n waɹ 'sɑ̃tʲəɹ wa kə mɑ:t]

pour le soir c'était (carrousel ?) presque... s'il n'y avait pas d'alcool ce n'était pas bien

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kavout harp

met en em gavo 'ba ar sosiete hag eu... 'no an impresion e vo dreist ar reoù all kwa, alies-a-wech (e gav harp ?), e vez laket en e blas

[mɛd nɔ̃n ’gɑ:vo bah sosje’te ag ə no nɛ̃pɾe’si:ɔ̃n vo dɾɛjst ə ɹew’ɑl kwa a’li:əz weʃ gɑ:f hɑɹp ve ’lɑkə ni blɑs]

mais il se retrouve dans la société et euh... il a l'impression d'être supérieur aux autres quoi, souvent il xxx (?), il est remis en place quoi [enfant mal élevé]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

klapet

oh paotr kaezh, eñ 'nije klapet (?) da benn dit

[o po̞t'kɛ:z ẽ̞: niʒe 'klɑpəd də bɛn dit]

oh mon vieux, il t'aurait éclaté (?) ta tête

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

kleudat

Ha neuze, a-hend-all, feiz, e vijent laket da labourat e-barzh ar park quoi, da arat ha da glouedat ha da hadañ, ha tout quoi.

[a ’nœhe he̞n’dal fe viʒɛŋ ’lakə tə la’buːʁə bah ’paʁk kwa – da ’aːɾət a də ’glœːdət a də ’haːdã a tut kwa]

Et sinon, on les faisait travailler au champ [les chevaux], à labourer et à herser et à semer et tout.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

kognek

unan zo kognek (?) hag unan all zo 'ba chaise roulante

[yn zo ko ’koɲɛk ag yn ɑl zo ma ʃɛz ɾulɑ̃n]

une est xxx (?) et une autre est dans une chaise roulante

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

kontudu

met ar re-se alies a wech neuze e kavez un espes kokenn 'ba an douar, a-wechoù ne gavez ket (kontudu ?) met n'arriez ket warne ordin kwa, moarvat 'deuint... 'deuint an tu da... da... da deviñ ivez kwa

[mɛ 'ɹe:e a'li:əz ə weʃ 'nœ:he 'gɑ:vɛs 'nespəz 'gokən ban 'du:aɹ 'we:ʒo ga'vɛskə nɛ kɔ̃n'tydy mɛ na'jɛskə waɹnɛ ɔɹ'di:n kwa ma'hɑd dœɲ dœɲ ty də də də 'dɛwĩ ije kwa]

mais celles-là souvent, tu trouves une espèce de coque [cocon de chenille ou de vers] dans la terre, parfois tu ne trouves pas xxx (?) mais tu ne tombes pas toujours dessus quoi, sans doute elles ont... elles ont un don pour... pour... pondre aussi quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kos

e vez graet ur c'hos (?), e vez laket ur c'hos (?) warne, lakat... graet dezhe mont da grec'h

[ve gwɛd ə hɔs ve 'lɑkə 'hɔs warnɛ 'lɑkə gwɛt tɛ: mɔ̃n tə kwe̞h]

on fait un (?), on met un (?), mettre... les faire monter [abeilles]

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ha kos, ur c'hos, ur c'hos ya, met se boñ zo... pa zo deut ruskennoù koad

[a kos ə hos hos ja mɛ ze bɔ̃ zo pe zo dœd rys’keno kwɑt]

et xxx (?), xxx (?), xxx (?) oui, mais ça bon c'est... quand les ruches en bois sont arrivées

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

tennet ar goloenn diwar ar ruskenn ha pozet unan all warni, hag ar c'hos

[’tɛnə go’lo:ən diwaʁ ə ’ʁyskən a ’po:zə nal waʁni a ho:s]

enlevé le couvercle de la ruche et posé l'autre dessus, et le xxx (?) [sorte d'appât]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

arru zo pell zo, pa oa komañset d'ober horsoù ( ?) neuze, pa ne veze ket a ruskennad e veze... e veze delc'het da lakat ar horsoù ( ?) warne, ar horsoù ( ?) c'est... lakat anezhi war he xxx ( ?) dam dezhi da vont... e-lec'h mont er-maez, delc'hen da greskiñ 'ba ar... 'ba ar ruskenn

[ɑj zo pɛl zo pə wa ko’mɑ̃səd ’do:bər ? ’nœhe pe viʒe kə rys’kɛnəd viʒe viʒe ’dɛlhɛt tə ’lɑkəd ə ’horso warnɛ ə ’horso sɛ ’lɑkə nɛj war i ? dɑ̃m tɛ: də vɔ̃n le̞h mɔ̃n me̞:s ’dɛlhɛɲ də ’greskĩ bah ə bah ə ’ryskən]

ça fait longtemps, quand on avait commencé à mettre des xxx ( ?) alors, quand il n'y avait pas de ruchée ( ?) il y avait... o continuait de mettre dessus des xxx ( ?), les xxx ( ?) c'est... la mettre sur xxx ( ?) pour qu'elle aille... au lieu de sortir [pour ne pas qu'elle sorte], continuer de croître dans la... dans la ruche

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

koulien

oh ya, aze zo bet (koulien ?), fidambie

[o ja 'ɑ:he zo bet 'ku:ljən fidɑ̃m'bi:e]

oh oui, là il y a eu (des trafics ? trafiquants ?), nom d'un chien

???

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

list

list

li-ist

[liist]

algues (?) amas vert présente dans les eaux stagnantes

???

Yves Pichouron, 1926, Bear (dastumet gant Julien)

lopez

lopez

loepoes !

[ˈlœpœs]

xxx (?) [insulte pire que "genaoueg"]

Plac'h, , Bear (dastumet gant Julien)

louedad

hennezh zo daou pe dri (louedad ?) pe...

[hẽ̞:s so do̞w pe dɹi 'lwe:dat pe]

celui-là fait deux ou trois xxx (?) ou... [unité de mesure]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

louzoù-disilh

e-mesk ma chalotez zo louzoù-disilh

[mesk mə ʃa'lotəz zo 'lu:zu 'disij]

il y a des xxx ( ?) parmi mes échalotes

???

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

luruilh

ha war an dumporell e oa lur... ul luruilh, ul luruilh a vije graet deus hennezh, un organell kazi, luruilh, luruilh, ha war hennezh e vije... vije... vije staget ur gazeg all, e vije brañchet ar chadennoù war brec'hioù... war brec'hioù an dumporell, met luruilh, luruilh a vije graet dioutañ

[a waʁ nim'po:ʁo wa ly:ʁ ə 'ly:ʁyj 'ly:ʁyj viʃe gwɛd de hẽ:s nɔʁ'gɑ̃:nəl 'kɑ:he 'ly:ʁyj 'ly:ʁyj a waʁ hẽ:z viʒe viʃe viʒe 'stɑ:gə 'gɑ:zəg al viʃe 'bɾɑ̃ʃət ə ʃa'deno waʁ 'bɾe̞jo waʁ 'bɾe̞jo nim'po:ʁo mɛ 'ly:ʁyj 'ly:ʁyj viʃe gwɛd dɔ̃ntɑ̃]

et sur le tombereau il y avait... un xxx ( ?), un xxx ( ?) qu'on appelait ça, presque un anneau, xxx ( ?), xxx ( ?), et sur celui-là on... on... on attachait un autre cheval, on branchait les chaînes sur les brancards... sur les brancards du tombereau, mais xxx ( ?), on appelait ça xxx ( ?)

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

luziadenn

... kavet eu... un tamm (luziadenn ?) bennaket a gavi marteze met pas da lâret eu...

[kɑ:d ə tɑ̃m ly'ɑ:n bə'nɑkə 'gɑ:vi ma'te:he mɛ pas tə lɑ:d ə]

... trouvé euh... tu trouveras un xxx (?) peut-être mais pas à dire euh... [dans le fumier]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

margouezhal

hag e vije (o margouezhal ?) gant ar fuzuilh pa wele un avion

[a viʒe maʁ'gwe:əl gɑ̃n 'vy:zyj pe 'we̞:le na'vi:ɔ̃n]

??? et il xxx (?) avec son fusil quand il voyait un avion

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

mereoù

daonet e vo mil ma ereoù paotr !

[’dɑ̃wnəd ə vo mil me’reo pɔt]

que soient damnées mille de mes âmes !

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

Damen e vo mereoù !

[’dãːmənə’vome’ʁeo]

Juron dont le sens exact est inconnu.

Plac'h, 1954, Plouvagor (dastumet gant Riwal)

meurdiñ

trist eo meuliñ anezhe, ken fall evel 'deus graet kwa

[tɾist e̞ ’mœ:lĩ nɛ: ken vɑl wɛl dœz gwɛt kwa]

c'est triste de les féliciter tellement ils ont fait de mal quoi [Allemands]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

mou

ma ne vije ket boutet un tamm bihan e vije lâret « eh ! deus d'ar gêr, diwar... diwar... e vezez ur pennad mat o ruzañ anezhi aze, ezhomm zo diouzhit da gas ar gazeg war an hou e-kerzh an hañv pe un tamm bennaket all

[ma viʒe kəd ’butət tɑ̃m ’bi:ən viʒe lɑ:t teɑ̃ ɛ: dœs tə ge̞:ɹ diwaɹ diwaɹ ve̞s pɛnə’mɑt ’ɹy:zɑ̃ nɛj ’ɑ:he e:m zo diwit də gɑz ’gɑ:zɛg waɹ mu: kɛɹz nɑ̃: pe dɑ̃m mə’nɑkəd al]

s'il n'était pas poussé [par ses parents à apprendre] un petit peu on disait « eh ! reviens à la maison de... de... tu te traînes là depuis un bout de temps [à l'école], il y a besoin de toi pour amener le cheval à la houe pendant l'été ou quelque chose d'autre

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

noufrañ

an teir all-se a oa gant ar memes hini met ne oant ket d'ar memes proprieter, hag e renke leskel (noufrañ ?) 'ba ar c'hreiz kwa

[ntɛ:ɹ al ze wa gɑ̃n ˌmɔ̃mə'si:ni mɛ wɑ̃ɲ cə də 'mɔ̃məs ˌpɾopɾi'etəɹ a 'ɹɛŋke 'lɛskəl nufɾɑ̃ bah hɹɛjs kwa]

ces trois autres-là [parcelles] étaient louées par le même mais elles n'appartenaient pas au même propriétaire, et on devait laisser xxx(?) dans le milieu quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

plañ

ha eñ 'neus bet disfiz sur a-walc'h kar adalek e wele ac'hanon oc'h arriet ne chome ket war ar plas, bet 'mije bet plañ sur a-walc'h

[a hẽ̝: nøz be 'disfi zyɹ'wɑx kaɹ 'dɑ:lɛg 'we̞:le hɑ̃w 'hɑjət ʃo̞'mekə waɹ plɑs bet miʒe be plɑ̃: zyɹ'wɑx]

et lui a eu de la méfiance sans doute car dès qu'il me voyait arriver il ne restait pas sur place, j'aurais eu xxx (?) sans doute

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hennezh n'on ket bet arriet plañ james gantañ panevert da se on sur 'na bet (keloù ?) ivez kar 'meus ket renket boutañ ma zud-kaer er-maez evit kaout un ti, pa on deut amañ

[hẽ̞:s nɔ̃ kə bed ’ɑjət plɑ̃: ’ʒɑ̃məs gɑ̃tɑ̃ pevɛɹt tə ze hɔ̃ zy:ɹ na bet ’kɛlo ie kaɹ møs kə ’ɹɛŋkət ’butɑ̃ mə dyt’kɛ:ɹ me̞:s wi kɑ:t ti: pe ’hɔ̃ dœd ’ɑ̃mɑ̃]

celui-là je n'ai jamais réussi à (m'entendre avec lui ?) sans ça je suis sûr qu'il avait eu des (informations ?) aussi car je n'ai pas dû pousser mes beaux-parents dehors pour avoir la maison, quand je suis venu ici

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha neuze a-wechoù 'neuint... 'neuint an tu hag ar plañ d'ober

[a 'nœ:he 'we:ʒo nœɲ nœɲ ty: a plɑ̃: do̞:ɹ]

et alors parfois ils ont la technique et xxx (?) de faire [clouer le fer à cheval]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oa ket nemet, soit-disant, ruilhal an aneval, met e oa ur plañ d'ober kwa

[wa kə mɛ swa’dizɑ̃ ’ɾyjal nɑ̃’ne:val mɛ wa plɑ̃ ’do̞:bəɾ kwa]

il n'y avait qu'à, soit-disant, rouler l'animal, mais il y avait une façon de faire quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pognes

ha goude pa oamp (o pognes se ?)

[a 'gu:de pə wɑ̃m poɲəs se]

et après quand nous étions en train de (?)

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

putennoù

putennoù

[py'teno]

des prés

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

rabet

hag e oa kollet paotr, ar sezon (?), rabet (?) e oa

[a wa ’kolət pot ’sɛ:zɔ̃n ’rɑ:bəd wa]

et il était perdu mon gars, la saison (?), il était xxx (?)

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

rakar

e oa muriet gwechall gant eu... kozh mein, « mein-lann (?) » a veze graet dioute, aze e oa mein, n'eo ket lâret 'peus bet gwelet ar sort-se kalz, hennezh zo mein kalet inkomprenabl, kazi... kazi n'out ket kat da dorriñ anezhi na mann ebet ha 'ba... 'ba... 'ba ar mein (rakar ?) evel amañ e vez... zo « mein-(maenerez ?) » aze 'ba serten parkoù met n'int ket... n'int ket memes mein ivez, reoù all a oa mein glasoc'h aze ha kalet kwa

[wa 'my:ʁjəd gwe'ʒɑl gɑ̃n ə koz mɛɲ mɛɲ'lɑ̃n viʒe gwɛt tɔ̃tɛ 'ɑ:he wa mɛɲ nɛ kə lɑ:ʁ pøz be gwɛl 'sɔʁse kals hẽ̞: so mɛɲ 'kɑ:ləd ˌiŋkɔ̃m'pʁe:nap 'kɑ:e 'kɑ:e nut kɑt tə 'doĩ nɛj na mɑ̃n'bet a bah bah bah mɛɲ ʁak:aʁ wɛl 'ɑ̃mɑ̃ ve zo mɛɲ mi'ʎe:ʁəz 'ɑ:he ba 'sɛʁtən 'pɑʁko mɛ nɛɲ cə nɛɲ cə mɔ̃:z mɛɲ ie ʁew al wa mɛɲ 'glɑsɔh 'ɑ:he a 'kɑ:lət kwa]

[le lavoir] était emmuré autrefois avec euh... de sacrés pierres, « des pierres de lande (?) qu'on disait, là il y avait des pierres, ce n'est pas dit que vous ayez vu beaucoup ce genre-là, celui-là ce sont des pierres dures, incroyable, tu ne peux quasiment pas... quasiment pas les casser ni rien et dans... dans... dans les pierres (car ?) comme ici il y a... il y a des pierres (de maçonnerie ?) là dans certains champs mais ce ne sont pas les mêmes non plus, les autres étaient des pierres plus vertes là et dures quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

rempet

(hag e oa rempet ? ha ne oaremp ket ?) hag e oa...

[a wa 'rɛmpəd a wa]

(et c'était (?) et c'était / et nous ne savions pas et il y avait ?)...

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

resis

ni ne gontemp ket gevier hañ, nemet klevet... klevet 'mijemp gant unan bennaket all, a-wechoù (e resis ?) traoù, war-lerc'h, « ah ! ya, hemañ 'neus lâret evel-se din », goude ec'h arri unan « ah n'eo ket gwir, n'eo ket gwir, diwall deus hennezh hañ, eñ zo gaouiad hañ, eñ zo gaouiad evel un tenner dent hañ, ne vo ket... »

[mym gɔ̃n’tɛmpəd ’gɛwjəʁ ɑ̃ mɛ ’klɛwə ’klɛwə miʃɛm gɑ̃n yn bə’nɑkəd al ’we:ʒo ’ʁesis tɾɛw war’lɛʁh a ja ’hemə nøz lɑʁd vise dĩ ’gu:de hɑj yn a ne̞ kə gwi:ʁ ne̞ kə gwi:ʁ ’diwal də hẽ̞:z ɑ̃ ẽ̞: zo ’go̞wjəd ɑ̃ hẽ̞ zo ’go̞wjəd wɛl ’tɛnəʁ dɛn ɑ̃ vo kə]

nous ne racontions pas de mensonges hein, sauf si nous entendions... entendions par quelqu'un d'autre, parfois xxx ( ?) des choses, après, « ah oui ! celui-ci m'a dit comme ça », après un autre arrive « ah ! ce n'est pas vrai, ce n'est pas vrai, méfie-toi de lui hein, il est menteur hein, il est menteur comme un arracheur de dent hein, il ne sera pas... »

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

resper

met (gras on ?) dezhañ, met an dro all 'ma lâret se dit, (gras on ?) dezhañ peogwir ma zad 'na graet daou vloaz servij hag ur bloavezh brezel met ne oa ket bet prizoniet avat, met bet 'na (resper ?) peogwir ne oa ket bet lazhet paotr

[mɛ gɾɑs ɔ̃n deɑ̃ mɛ ndɾo: al ma ’lɑ:ʁə ze dit gɾɑs ɔ̃ deɑ̃ pə’gu:ʁ ma zɑ:d na gwɛd do̞w la ’ʒɛʁviʃ a ’blɑwəs ’bɾe:zəl mɛ wa kə be pɾi’zo̞ɲət a mɛ bed na ’ɾespəʁ pu wa kə be ’lɑ:hət po̞t]

je suis (redevable ?) de lui, mais l'autre fois je te l'avais dit, je suis (redevable ?) de lui puisque mon père avait fait deux années de service et une année de guerre, mais il n'avait pas été fait prisonnier, mais il avait eu xxx ( ?) puisqu'il n'avait n'avait pas été tué mon gars

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

reston

ha pep hini a (reston ?) deus e blanedenn evel zo laket dezhañ koura

[a po'pi:ni ɹestɔ̃n dəz i blɑ̃'ne:dən wɛl zo 'lɑkəd deɑ̃ kuɾa]

et chacun (suit ?) sa destinée comme on l'a lui a mise quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ripañ

ret e vez dit respont bepred peogwir a-wechoù en o mesk, unan eveltout-te 'ta telefonet ivez, ma kasez anezhe tout da ripañ ( ?) eu... e c'hwitez reoù ha 'teus ezhomm da respont anezhe

[ɹɛ ve dit 'ɹespɔ̃n 'bopət py'gy:ɹ 'we:ʒo no mesk yn wɛltut te ta tele'fɔ̃:nəd ie ma 'gɑsɛz nɛ: tud də 'ɹipɑ̃ ə 'hwitez ɹew a tøz em də 'ɹespɔ̃n nɛ:]

tu es obligé de toujours répondre puisque parfois parmi eux, un comme toi tu avais téléphoné aussi, si tu les envoies tous balader ( ?) euh... tu rates certains auxquels tu as besoin de répondre

???

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

rouzilh

ha neuze, me... me a blije un dra din e-barzh 'h eo... 'h eo... 'h eo ar rouzilhoù, ar rouzilhoù a veze graet hag euh... hag euh... ar rouzilh ne veze ket graet ordin e-barzh ar vlonegenn

[a 'nœɛ me me 'bli:ʒɛ dɾɑ: dĩ bɑrs hɛ hɛ hɛ ɾu'ziʎo ɾu'ziʎo viʃe gwɛt ag ə ag ə ə 'ru:ziʎ viʃe kə gwɛd ɔɾ'di:n barz vlɔ̃'ne:gən]

et alors, moi... moi j'appréciais une chose dedans c'est... c'est... c'est les (?), on faisait les (?) et euh... et euh... on ne faisait pas toujours le (?) dans le saindoux

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

samper

ya sampar e oant dec'h, ha bremañ 'h eo kouezhet... ya, bremañ 'h eo kouezhet o lipenn gante war o lapenn

[ja ’sɑ̃mpəɾ wɑ̃ɲ dex a ’bœmɑ̃ hɛ kwet jɑ: ’bœmɑ̃ hɛ kwed o ’lipən gɑ̃ntɛ war o ’lɑpən]

oui ils étaient en forme hier [plants de patates], et maintenant c'est tombé... oui, maintenant ils sont à terre [litt. leur lèvre inférieure est tombée sur leur lèvre supérieure]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

sentchoù

met sentchoù (?) 'mamp gwelet, oh ma Doue

[mɛd 'zɛntʃo mɑ̃m gwɛ:ləd o ma 'due]

mais nous avions vu des xxx (?), oh mon Dieu

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

skruj

bep da oad an den emezañ, e deuio e benn da wennañ emezañ, gwir eo ivez, ha neuze e skruj e dal emezañ, ha toull e revr da strakal

[bop tə nwɑ:d dən de:n meɑ̃ dœj i bɛ də ’wɛnɑ̃ meɑ̃ gwiɹ e̞ ie a ’nœe skɹy:ʒ i dɑ:l meɑ̃ a tul i ɹɛ:ɹ də ’stɹɑkal]

à mesure que l'âge avance, la tête se met à blanchir disait-il, c'est vrai aussi, et alors son front se (ride ?) disait-il, et son trou du cul pétarade [dite par un curé]

???
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

strapet

evit ar bloaz an ed a oa laket abred aze, m'añfin, dre aze e oa bet diwezhat peogwir goude, lec'h e oa o soñjal lakat, war-lerc'h maïs-grain pe un dra bennak aze, hag aze e oa bet (strapet ?) hag e oa bet fall goude kwa

[wid bla ne:d wa ’lɑkəd a’bɹe:d ’ɑ:he̞ mɑ̃’fin dɛɹ ’ɑ:he wa be di’wɛ:t py’gy:ɹ ’gu:de wa le̞h wa ’ʃɔ̃:ʒəl ’lɑkəd waɹ’lɛɹh ’maiz gɾɛ̃ pe dɾɑ bə’nɑ:g ɑhe ag ’ɑ:he wa be ’stɾɑpəd a wa be vɑl ’gu:de kwa]

cette année le blé avait été mis tôt là, mais enfin, par là il était tard puisque après, là où on pensait le mettre après le maïs-grain ou quelque chose là, et là on a été (attrapé ?) et après ça avait été mauvais quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

talad

penaos e lârfen-me, un talad eu...

[pə'nɔ̃:z 'lɑɹfɛn me 'ntɑ:ləd ə]

comment dirais-je, (un coup au front ?) euh...

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

talet

« ma 'tije talet », ma 'dije talet an taol-dorn-se kwa

[ma tiʒe 'tɑ:lət ma diʒe 'tɑ:lət tol'dɔɹn ze kwa]

« si tu avais (décoché ?) », s'il avait (décoché ?) ce coup de poing-là

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

talojoù

talojoù

[ta'lo:ʒo]

xxx ( ?) [forge]

???
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

tastin

debriñ anezhe ne reont ket, mel o fenn, dre o fenn ha (tastin ?) anezhe tout

['di:bĩ nɛ: ʁɛɲ cət me:l o vɛn dʁe o vɛn a 'tɑstin nɛ: tut]

ils [rats] ne les mangent pas, leur cervelle [canards], par leur tête et xxx (?) tous

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

teori

met ma c'hoar vihan 'neus bet graet un (teori ?) aze ivez, 'ba 'r skol amañ

[mɛ ma hwɑr 'viən nøz be gwɛd ən te'o:ɾi 'ɑhɛ je bah sko:l 'ɑ̃mɑ̃]

mais ma petite sœur a fait un (exposé sur son père ?) là aussi, à l'école ici

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

tes

un ebeul bihan a oa marvet met re diwezhat e oa (tes ?) e gazeg hag a-benn neuze e oa arri hanter-dilaezh

['nœ:bəl 'bi:ən wa 'mɑɹwət mɛt ɹe di'wɛ:d wa tɛs i 'gɑ:zək a bɛn 'nœ:he wa ɑj ˌhɑ̃ntəɹ'di:lɛs]

le petit poulain était mort mais trop tard, sa jument était xxx (?) et pour alors elle était à moitié sans lait

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

tik-ha-dig

tik-ha-dig

[tikadik]

???

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

toufañ

petra a lârez aze ? ne glevan ket ! ar vouamenn deus ar c'houfr hag ar poultr, hag ar poultr, c'hwezhiñ a rae hon fri, da toufañ (?) krot er-maez deus hon fri, sell

[prɑ 'lɑ:rɛz 'ɑhe 'glɛwɑ̃ kəd ə vu'ɑ̃mən dez huf ag ə pul ag ə pul hwe:z ə rɛ mɔ̃m vɾi: də 'tufɑ̃ krɔs me̞:z de mɔ̃m vɾi: sɛl]

que dis-tu là ? je n'entends pas ! le bourdonnement du coffre et la poussière, et la poussière, notre nez coulait, pour évacuer (?) la crotte de notre nez regarde

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

trajeenn

ni a veze o faotañ ur steud teil penn-da-benn d'ar park, xxx (?), marteze e lâri « trajeenn » (?) ivez kwa, un trajeen teil (?)

[mym viʃe ’fɔtɑ̃ stœt tɛʎ ˌpɛdə’bɛn ˌpɛdə’bɛn də pɑrk paj paj mɛ’tee ’lɑ:ri tɾa’ʒeən ije kwa ən ’tɾɑʒeən tɛʎ]

nous épandions un sillon de fumier tout du long, tout le long du champ, xxx (?) peut-être que tu diras « une xxx (?) » aussi quoi, une xxx (?) de fumier

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

un trajead

[tʁa'ʒe:ət]

une largeur [à bêcher]

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

trebad

« un (trebad ?) gantañ » evel e vez lâret kwa... un trebad... ya, pep hini a rae e... a renke kas e ledander gantañ peogwir boñ, an hini zo a-raok, an hini zo o tennañ amañ a lede anezhe amañ war-lerc'h, boñ, eñ a veze a-raok, hemañ all a rae... a rae memes tra, lec'h 'neze tennet hemañ egile a lede war-lerc'h

['ntɾɛ:bət kɑ̃tɑ̃ wɛl ve lɑ:t kwa 'ntɾɛ:bət ja po'pi:ni ʁe i 'ʁɛŋke kɑs i le'dɑ̃ndəʁ gɑ̃tɑ̃ py'gy:ʁ bɔ̃ 'ni:ni zo ʁo:k n:i zo 'tɛnɑ̃ 'ɑ̃mɑ̃ 'le:de nɛ: 'ɑ̃mɑ̃ waʁ'lɛʁh bɔ̃ hẽ̞: viʒe ʁo:k 'hemal ʁe ʁe ˌmɔ̃məs'tɾɑ: le̞h niʒe 'tɛnə 'hemɑ̃ e'gi:le 'le:de waʁ'lɛʁh]

« xxx (?) avec lui » comme on dit quoi... xxx (?)... oui, chacun faisait son... devait mener sa largeur puisque bon, celui de devant, celui qui arrache ici les étendaient ici après, bon, il était devant, l'autre faisait... faisait la même chose, là où celui-ci avait arraché l'autre étalait après [arrachage du lin]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

treuzwiskad

ne vije ket pell oc'h ober un (treuzwiskad ?) da bep hini

[viʒe kə pɛl ho:ɹ ntɾœz'wiskət tə po'pi:ni]

elle n'était pas longue à faire xxx (?) à chacun [jument trainant la lieuse pour couper le blé]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

tured

eñ 'meus bet (tured ?) dioutañ

[hẽ̞: møz be 'ty:rəd dɔ̃tɑ̃]

de lui j'ai eu (?)

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

uhal

1. ulac'h, ah ! ulac'h ya, ulac'h ya, ulac'h a vije lâret gwechall, ulac'h, des toiles d'araignées, amañ zo arri ulac'h, traoù e-pign aze, ulac'h, evel 'ba (krevier ?)... 'ba (krevier ?) e vez xxx ( ?) traoù 2. 'ba (krevier al loened ?) aze partout 1. 'ba (krevier al loened ?) e vije se ya, ulac'h

1. [ˈyˑal - a ˈyˑal a ja - ˈyˑal ja - ˈyˑal viʃe ˈlɑːɹ gweˈʒɑl - ˈyˑal ... - ˈɑ̃m zo aj ˈyˑal - tɾɛw ˈpiɲ ˌɑe - ˈyˑal - we̞l ba ˈkʁɛjv ba kʁɛjv ve ? tɾɛw] 2. [ba kɹɛjz ˈlwẽ̞ːnəd ˈɑe paɹˈtut] 1. [ba kʁɛjv ˈlwẽ̞ːnə viʃe ze ja - ˈyˑal]

1. des toiles d'araignées, ah ! des toiles d'araignées oui, des toiles d'araignées oui, des toiles d'araignées qu'on disait autrefois, des toiles d'araignées, des toiles d'araignées, ici il y a des toiles d'araignées, des trucs pendus là, des toiles d'araignées, comme dans les (crèches ?)... dans les (crèches ?) il y a xxx ( ?) 2. dans les (crèches des animaux ?) là partout 1. il y avait ça dans les (crèches des animaux ?), des toiles d'araignées

???

1. Paotr, 1951, Bear
2. Roje Dollo, 1932, Bear
(dastumet gant Tangi)

varchad

ur wezh 'na prenet (ur varchad ?), oh me a oa droug ennon... gant Roje Falc'her

[ər veʃ na ’pɾe:nə varʃət o me wa drug nenɔ̃ gɑ̃n ˌɾo:ʒe’vɑlhər]

une fois il avait acheté ( une portée de cochons ?), oh j'étais en colère... avec Roger Falc'her (douze petits cochons)

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

varichenn

ha fidedoue 'vat e lakez pep (varichenn?) neuze, hag e vez laket fisel, ha skweriet

[a fidə'due ha 'lɑkɛz pop va'riʃɛn 'nœhe a ve 'lɑkə 'fisəl a 'skwerjət]

et bon sang alors, tu mets chaque (?), on met de la ficelle, et on met d'équerre

???

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

velouzet

fidedoue velouzet

Fi da doué vélouzeut !

[fi da due veluzət]

nom de dieu xxx (?)

???

(dastumet gant Julien)

venn

kalz a varichaled a oa born ivez, bet saotet (e venn ?) 'ba en o fasoù, pe un tamm houarn strinket deus an annev

[kalz vaɹi'ʃɑ:ləd wa bɔɹn ie be 'so̞wtəd i ven ba no 'vɑso pe tɑ̃m 'hu:aɹn 'stɹĩŋcəd dəz 'nɑ̃n:e]

beaucoup de forgerons étaient borgnes aussi, xxx ( ?) ayant sauté dans leur visage, ou un morceau de fer ayant giclé de l'enclume

???
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

voeriñ

n'eus ket bet moaien da (voeriñ ?) anezhi ?

[nøs kə be 'mojən da 'vwe:ri nɛj]

il n'y a pas eu moyen de la (guérir, rétablir, appréter ? femme en fauteuil roulant)

??? Voeriñ

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

volez

an hent a arete du-mañ, boñ, pa... pa dizroe diwar an hent aze e oa ur feunteun hag e oa dour, hag an dour a dreuze an hent met ne oa ket (volez ?) ebet, dreist an hent 'h ae an dour

[nɛn a'ɹɛte 'dymɑ̃ bɔ̃ pe pe diz'ɹo:e diwaɹ nɛn 'ɑ:he wa 'vɑ̃ntən a wa du:ɹ a ndu:ɹ 'dɾœ:ze nɛn mɛ wa kə 'vo:ləz bet dɾɛjst ə nɛn hen du:ɹ]

la route s'arrêtait chez moi, bon, quand... quand on s'écartait de la route, là il y avait une fontaine et il y avait de l'eau, et l'eau traversait la route mais il n'y avait pas de xxx (?), l'eau passait par-dessus la route

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

vontell

'h eo ar razetenn an hini a gign anezhañ a-raok... a-raok... a-raok... a-raok e teu en-dro an douar, ha neuze 'teus ar (vontell ?), (ar vontell ?) hag ar soc'h, hag ar skouarnioù da dreiñ an douar

[hɛ ra'zɛtən 'ni:ni giɲ neɑ̃ rog rog rog rog dø ndro: 'duar a 'nœe tøs 'vɔ̃ntəl 'vɔ̃təl ra'zɛtən ban 'vɔ̃ntəl a zoh a 'skwɛrɲo də 'drɛĩ 'duar]

c'est la rasette qui la tranche [terre] avant... avant... avant... avant que la terre ne se retourne, et alors tu as (?), le (?), la rasette dans le (?) et le soc, et les oreilles pour tourner la terre

???

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

votad

ne weles ket an dud o tapet ur votad (?), ne vijent ket kat da dont e-barzh a-wechoù, gant ar mezv e vijent

[wɛ’lɛs kə dyd ə ’dɑpəd əʁ ’vo̞tət vɛɲ kə kɑd dɔ̃n bɑʁz ’we:ʒo gɑ̃n mɛw viʒɛɲ]

tu ne voyais pas les gens prendre une cuite, ils n'étaient pas capables de s'en remettre parfois, tellement ils étaient ivres

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

vrabanet

goude neuze 'meus (frabalet ? vrabanet ?) tout, aze e oa haie ne oa mann nemet drez ha traoù

[’gu:de ’nœ:he mœz vɹa’bɑ:lət tut ’ɑ:he wa hɛ: wa mɑ̃n mɛ dɾe:s a tɾɛw]

après alors j'ai tout (démoli ?), là il y avait une haie qui n'était que ronces et tout

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

vreul

bezañ zo reoù en em (vreul ?) o soñjal penaos eu...

[be zo ɹew nɔ̃n vɹœ:l 'ʃɔ̃:ʒal pə'nɔ̃:z ə]

il y en a certains qui se xxx (?) en pensant comment euh... [gens qui ne rendent pas compte de leur état]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

vweskelloù

pa veze arri mat neuze e veze amarret, neuze e veze (vweskelloù ?) gantañ

[pe viʒe ɑj mɑ:d ’nœ:he viʃe ɑ̃’mɑɹəd ’nœ:e viʒe vwɛs’kelo gɑ̃tɑ̃]

quand il était bien [le lin rouit] alors il était lié, alors on en faisait des xxx (?)

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

winoufo

ya ya ya, aze e vo war ar c'hwezh vat kwa, ne vo ket partiet, ya, a-wechoù e winoufo un tamm evel e vez lâret, « wif wif ! », peotramant eu... ne gaso ket normal kwa...

[ja ja ja ’ɑ:he vo waɹ hwe:z vɑ:t kwa vo kə paɹ’ti:ət ja ’we:ʒo wi’nufo tɑ̃m wɛl ve lɑ:t ə wif wif pe’tɑ̃mɑ̃n ə ga’so kə nɔɹ’mɑl kwa]

oui oui oui, là il sera sur la bonne odeur quoi, il ne sera pas parti, oui, parfois il (grognera ? pignera ?) un peu comme on dit quoi, « wif wif ! », ou sinon euh... il ne mènera pas normalement quoi...

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)