Brezhoneg Bro-Vear

Galleg > Brezhoneg

grand

bras

Gwelet an tem Bezañ bras

Bras-abominabl.

Vraiment très grand, extrêmement grand.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ya, eñ a oa lorc'h ennañ o tont gant honnezh met moarvat ne oa ket re sur diontañ bepred ivez kar bepred e oa ur mekanik bras a-walc'h, al lieuz evel se quoi.

Ya, eñ oa lorh nênnañ ton gan hoñs, mè mahad oa ke ré sur diontañ ie, ka boped oa mékenik braz wah, lieuz vesé quoi.

Oui, il était fier en arrivant avec elle [la lieuse], mais il n'était probablement pas trop sûr de lui non plus, car c'était quand même une assez grande machine, la lieuse comme ça.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ar re-se a oa remorkoù ar memes tra evel e vez bremañ ivez, met ne oant ket ken bras.

Ré-hé oa reumorkcho mostra vèl vé brémañ ie, mè oant ke kén bras.

C'était des remorques comme il y en a aujourd'hui aussi, mais elles n'étaient pas aussi grandes.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

D'ar c'houlz-se e oa ar memes tra ivez ma kerez, met ne oant ket ken bras.

De houls-sé oa mostra ie ma kées, mè oant ke kén bras.

À cette époque, c'était pareil aussi, si tu veux, mais elles n'étaient pas aussi grandes.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Oh ya, bezañ e oa tud hañ, oh ya. Oh ya, ur bern tud a oa. E-barzh ar c'hrañj e oa, e-barzh ar Veuzit. E-barzh ar c'hrañj vras...

O ya, béañ oa tut añ, o ya. O ya, bèrn tud oa. Bah hreñch oa bah Veuzit. Bah hreñch vras...

Oh oui, il y avait du monde. Il y avait beaucoup de monde. C'était dans la grange au Veuzit. Dans la grande grange.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Unan bras mat aze ?

[yn bɾɑːs mat ˈɑe]

Un grand là ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

an neizh pik zo bras

[ne:z pic so bra:s]

le nid de pie est grand

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

brasañ pesk zo 'ba 'r mor bras, gant ur berv zo poazh

['brɑsɑ̃ pesk so bah mo:r brɑ:s gɑ̃n ə bɛrw zo pwɑh]

le plus grand poisson qu'il y a dans l'océan, avec un [seul] bouillon est cuit

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Ya serten reoù a nez ezhomm da gousket muioc'h evit reoù all se depant deus... N'int ket tout memes tra quoi. Se... se a zo evel tud bras hag a bep sort.

[ja ˈsɛʁtɛn ˈɾeo ne eːm ˈkuskə myχ wi ˈʁeo al ze ˈdepɑ̃n døs ə ˈni cə tut mɔ̃sˈtʁa kwa se se zo wɛl dyt bʁɑːs a bop sɔʁt]

Oui certains on besoin de dormir plus que d'autres, ça dépend de... Ils ne sont pas tous pareils. C'est comme les adultes et tout ça.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

A-hend-all amañ zo ur park hag e zo branolenn bras e anv hañ, branolenn bras.

[hɛndal ɑ̃mɑ̃ zo paʁk a zo ˈbʁɑ̃nɔ̃n bʁɑːs i ˈɑ̃no ɑ̃ ˈbʁɑ̃nɔ̃n bʁɑːs]

Sinon ici il y a un champ là son nom c'est branolenn braz.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ne teus ket se war da listenn ? branolenn bras.

[ˈtøs kə ze waʁ tə ˈlistən ˈbʁɑ̃nɔ̃n bʁɑːs]

Il n'y a pas ça sur ta liste ? branolenn bras.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Market eo branonenn bras aze ? Ya ?

[ˈmaʁkəd ɛ bʁɑ̃ˈnɔ̃nən bʁɑːz ˈɑe ja]

Cest marqué « branonenn braz » là ? Oui ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

skrivet bras-mat

['skrivət braz'mat]

écrit très grand

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Hañval deus ar ganig met brasoc'h eo.

[ˈhɑ̃vəl døs gãˈnitʲən mɛ ˈbʁasoχ ɛ]

Qui ressemble au canard mais elle est plus grande. [l'oie]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

bras-kaer

[bʁas'kɛ:ʁ]

très grand

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

pezh

Gwelet an tem Ar pezhioù

ur pezh gwezenn

[pe:z 'gweən]

un très grand arbre

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Aze zo ur pezh grañj hir hir quoi. Aze e oa plas quoi.

Ahé zo e pés kreñch hir hir quoi. Ahé oa plas quoi.

Là il y avait une grande grange toute en longueur. Là il y avait de la place.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ar bik a ra ur pezh neizh gant koad

[ə bic ra pe:z e:z gãn kwat]

la pie fait un grand nid avec du bois

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Beñ, war ar billig. Ur pezh billig, du-mañ e oa ur pezh hini avat. Ya.

Beñ, war billik. Pês pillik, du-mañ oa pês hini ha. Ya.

Ben, sur la galetière. Une grande galetière, chez moi il y avait une grande galetière.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

A-benn neuze e oant aet d'ar bourk. E-barzh bourk Pederneg, fas da Super U aze, gouzout a oarez zo ur pezh menaj aze, beñ aze, aze int bet ivez.

Bènn neuhé oant wèt te bourk. Bah bourk Pédèrnek, vas te Super U ahé. Goûd e oarès so péz ménaj ahé, beñ ahé, ahé int béd ie.

Pour alors ils s'étaient installés au bourg. Au bourg de Pédernec, en face de Super U, tu sais, il y a une grande ferme là, ils sont allés là aussi.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha ar menaj bihan 'na e barkoù e-kichen hom re, e-kichen hom re, ha evel se 'meump avantage da brenañ anezhañ ivez... Peogwir ne oa ket 'met dispenn ar c'hleuzioù ha e vez, e vez... Ha e oa graet pezhioù parkoù gante goude ha evel se...

A ménach pïen na i barko kichen hom ré, kichen om ré, a vesé meum avantage de brénañ néañ ie… Pegur oa ke mè dispènn hleuñio, a vé, vé… A oa gwèt péjo parko gantè goudé, a vesé…

Et les champs de la petite ferme étaient près des nôtres, et donc ça nous avantageait de l'acheter. Puisqu'il suffisait d'abattre les talus... Et on en avait fait des grands champs ensuite...

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha 'meus soñj, pa oant... a-raok e oant aet e-barzh la salle de traite e vije ret reiñ boued dezhe, neuze e vije karget ur pezh vetailherenn, heu, ur vetailherenn heu... maiz...

A meus choñj, pé oant… rog oant èt ba la salle de traite, vijé rét rèi bwét tè, neuhé vijé karged péz vétaiêrenn, eu… vétaiêrenn eu… mais.

Et je me souviens, avant qu'elles aillent à la salle de traite, on leur donnait à manger; Alors on chargeait une grande bétaillère avec du maïs.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha feiz neuze e oa merenn, e oamp aet da verenn, ha e oa taolioù e-barzh... ne oa ket hangar ebet e-barzh ar Veuzit, met ur pezh grañj hir, e-barzh honnezh, ha neuze e oa un deltenn. Une tente. Un deltenn.

A fé, neuhé oa mèrnn, oam èt te vèrnn, a oa toio bah... oa ked añgar bét bah Veuzit, mêd er pés kleñch hir, bah hoñs, a neuhé oa ’n dèltenn. Une tente. ’N dèltenn.

Et alors il y avait le repas de midi, on était allé manger le repas de midi dans... Il n'y avait pas de hangar au Veuzit, mais une grande et longue grange, dans cette grange, et sinon il y avait une tente.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Beñ, abalamour e oa c'hoant d'ober unan e Trezelan, ha ne ouient ket pelec'h ober anezhañ quoi. Ha du-mañ, e-barzh ar Veuzit e oa ur pezh grañj, hir, ya.

Beñ, bañw oa hoan t'or un Trézélan, a ouièn ke plèh or néañ quoi. A du-mañ, bah Veuzit oa e pés kreñch, hir, ya.

Ben, parce que des gens voulaient faire en faire un [un fest-noz] à Trézélan, et ils ne savaient pas où le faire. Et chez moi, au Veuzit, il y avait une grande grange, en longeur, oui.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ur pezh efrontet !

[peːs iˈfʁɔ̃tət]

Une effrontée !

[dit au sujet d’une politicienne]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Hola ! debriñ a ra ur pezh tamm en un taol evel-se ?

[ˈhola ˈdibi ʁa peːs tɑ̃m nɔ̃n tol vəˈsɛ]

Eh ben ! il mange un gros morceau comme ça en une fois ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

brav

1. Anfin, an hini deus du-mañ a oa a vent vrav. 2. Ne oa ket bihan bihan.

Añfin, 'n ni deus tu-mañ oa vèn vraw. Oa ke bïen bïen.

Enfin, le nôtre était de grande taille. Il n'était pas tout petit.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

frank

eñ eo frank toull e c'hoûg

[hẽ̞: hɛ vrɑ̃ŋk tul i huk]

celui-ci a le trou de la gorge grand ouvert

Jañ ar Wern, 1934, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

hir

Gwelet an tem Hir (padelezh)

Ha ar familh zo hir, ha evel se feiz, se a greske quoi. Oh ya, tremen daou c'hant a oa.

A famil zo hir, a vesé fé, zé grèské quoi. O ya, trémèn dow han oa.

Et la famille est grande, et comme ça, ça augmentait [le nombre de personnes à inviter]. Oh oui, il y en avait plus de deux-cents.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

mat

Gwelet ivez koulz, gwelloc'h ha gwellañ.
Gwelet an tem Ar boued mat

ur wezenn vat

[ə 'weən mɑt]

un bel arbre

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)