Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 62 frazenn.
1234

en em gavet zo pres warne a-greiz-tout, tout... tout 'neuint c'hoant da dont war ar c'hampagn, ha tout e vefont oc'h ober trouz goude, e vo c'hwezh fall pe e vo c'hwezh... nom d'une pipe emezon-me, evit eu... pep hini 'h a deus e vicher !

[nɔ̃n ˈgɑːt so ˈpɹez waɹne̞ gɹɛjsˈtut - ˌtut - ˌtud nœɲ ˈhwɑ̃n də ˌdɔ̃n waɹ ˈhɑ̃mpaɲ - a ˌtud vɔ̃ɲ ho̞ˑɹ ˈtɾuːz ˌguˑde - vo hwesˈfɑl pe vo ˌhweˑz - ... ˈmɔ̃me̞ - wid ə - poˈpiːni ha dœz i ˈviʃəɹ]

ils se sont retrouvés paniqués tout à coup [les citadins], tous... ils veulent touys venir à la campagne, et après ils seront tous à brailler, il y a des mauvaises odeurs ou une odeur... nom d'une pipe dis-je, pour eu... chacun fait en fonction de son métier !

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

hag eu... feiz e oa... e oar o tornañ, hag eu... a-greiz-tout, paotred ar bern plouz 'rae mann ebet ken, 'vije kaset takenn ebet dezhe kwa, hag eu... e oa arriet unan gant ur c'helorniad dour da gas... da gas ur c'helorniad dezhe, 'ba ar skeul, war ar bern plouz, met e-pad ar c'heit-se n'ae mann ebet en-dro kwa, hag egile a oa o chaokat eu...

[ag ə - fe wa - waɹ ˈtɔɹnɑ̃ - ag ə gɹɛjsˌtut - ˌpo̞tɹə bɛɹnˈpluːz ɹɛ ˈmɑ̃n bet ˌken - ˌviʒe ˌkɑsə ˈtɑkən be ˌde̞ kwa - ag ə - wa ˌɑjəd ˌyn gɑ̃n heˌlɔɹɲə ˈduːɹ də ˌgɑs - də ˌgɑs heˌlɔɹɲə ˈduːɹ ˌde̞ - ba ˈskœːl - waɹ ˌbɛɹn ˈpluːs - mɛ pad ˈhɛjse nɛ ˈmɑ̃n be ˌndɾo kwa - a eˈgiːle wa ˈʃɑkəd ə]

et euh... ma foi il y avait... on était en train de battre, et euh... soudainement, les gars du tas de paille ne faisaient plus rien, on ne leur amenait rien à boire quoi, et euh... quelqu'un était arrivé avec un seau d'eau pour amener... pour leur amener un seau d'eau, à l'échelle, sur le tas de paille, mais pendant ce temps-là rien ne fonctionnait quoi, et l'autre rouspétait euh...

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

1. den ebet 'oare, a-greiz-tout, e varve, « petra zo arri gant... », « oh ! marv eo ! », ha neuze e vije interet, ha fin... (T. : 'vije ket klasket goût dam da betra e oa marv) 'ouient ket ! nann, 'ouient ket da... e oant... 'oa ket eu... 'oa ket desket a-walc'h an dud d'ar c'houlz-se 2. eñ 'neus bet un atak peotramant crise cardiaque, pe marv-soubit, marv-soubit 1. ha... ha poan ! an dour-kof, an dour-kof a oa ivez, « an dour-kof », mal de ventre

1. [ˈden bed ˈwɑːɹe - gɹɛjsˈtut - ˈvɑɹwe - ˈpɹɑ zo ˈɑj gɑ̃n - o ˈmɑɹw e̞ - a ˈnœhe viʒe inˈtɛɹət - a ˈfiːn - wiˈɛɲcət - nɑ̃n - wiˈɛɲcəd də - wɑ̃ɲ - ˌwakəd ə - ˌwakə ˈdiskə wɑχ ən ˈdyd də ˈhulsːe] 2. [hẽ nø be ˈnɑtak pəˈtɑ̃m ... pe mɑɹw ˈzuːbit - mɑɹw ˈzuːbic] 1. [a a ˈpwɑ̃ːn - ən ˌduˑɾˈkoːf - ˌduˑɾˈkoːv wa ˈie - ˌnduˑɾˈkoːv - ...]

1. personne ne savait, tout-à-coup, il mourrait, « qu'est-il arrivé à... », « oh ! il est mort ! », et alors il était enterré, et terminé... (T. : on n'essayait pas de savoir pourquoi il était mort) ils ne savaient pas ! non, ils ne savaient pas pou... ils étaient... il n'y avait pas euh... les gens n'étaient pas assez instruits à cette époque-là 2. lui a eu une attaque ou sinon une crise cardiaque, ou une mort subite, une mort subite 1. et... et de la douleur ! les maux de ventre, il y avait les maux de ventre aussi, « les maux de ventre », mal de ventre

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

oh ya ! mann nemet poue... mann nemet sevel, ha ('meus ezhomm ?) da sevel dousig ha brav c'hoazh kwa ! oh, ba ! ha... hag a-greiz-tout, evel-se pa xxx ( ?), 'vi ket o soñjal xxx ( ?) hag a-greiz-tout, ur vazhad e-barzh, oh de dieu !

[o ˈja - ˈmɑ̃n mɛ ˈpwe - ˈmɑ̃n mɛ ˈzeˑvəl - a ? də ˈzeˑvəl ˈdusiɟ a ˈbɣɑw ˌhwɑs kwa - o ˈba - a a gɣɛjsˈtut - vəˌse̞ pe ? - ˌvi kə ˈʃɔ̃ʒəl ? a gɣɛjsˈtut - ə ˈvɑhad ˈbɑꝛs - ...]

oh oui ! rien que d'appuy... rien que de se lever, et encore (me faut-il ?) me lever tout doucement quoi ! oh, flute ! et... et soudainement, comme ça quand xxx ( ?), tu n'y penses pas xxx ( ?) et tout-à-coup, une douleur violente dedans [genou], oh de dieu !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

(T. : sikour 'meus ezhomm) ac'hañ ! ma 'h on kat d'ober met... a-greiz kalon !

[ɑ̃ˈhɑ̃ - ma hɔ̃ kad ˈdo̞ˑɹ mɛ - gɹɛjsˈkɑːlɔ̃n]

(T. : j'ai besoin d'aide) a ha ! si je peux faire mais... de tout coeur !

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

1. ma vab 'neus... 'neus un oto gozh, ha (goude a-greiz-tout ?) e vezan baleet 2. ya, peseurt an... peseurt oto 'ta ? ruz eo met 'meus ket soñj peseurt merk eo

1. [mə ˈvɑːb nøs - nøz ˌnoto ˈgoːs - a ˌguˑde gɹɛysˌtud ve̞ˑn baˈleˑɛt] 2. [ˌjɑ pəˌsœ ˈhɑ̃ - pəˌsœ ˈoto ta - ˌɹyˑ e̞ mɛ ˌmøs kə ˌʒɔ̃ˑʃ pəˌsœ ˈmɛɹk e̞]

1. mon fils a... a une vieille voiture, et (après subitement ?) je suis promenée 2. oui, quel no... quelle voiture donc ? elle est rouge mais je ne me souviens plus quelle marque

1. Solañj Gilhard, 1930, Sant Laorañs
2. Daniel Yekel, 1957, Sant Laorañs
(dastumet gant Tangi)

ar c'hloajadennoù, dam... ya, a-greiz-tout ec'h a a-raok ha goude e diminu, hag e adkomañs kwa

[ˌhlaʒaˈdeno - dɑ̃m - ja - gɣɛjsˈtut ha ˌɣo̞ˑk a ˌguˑde diˈmiˑny - a hatˈko̞mɑ̃ˑs kwa]

les douleurs persistantes, dame... oui, parfois ça part et après ça diminue, et ça recommence quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag a-greiz-tout 'na lâret din, « boñ, aze zo platoioù neuze, platoioù tilh »

[a gʁɛjsˈtut na ˌlɑˑt ˈtĩ - bɔ̃ ˌɑhe zo plaˈtojo ˌnœhe - plaˌtojo ˈtij]

et tout-à-coup il m'avait dit, « bon, là il y a des plateaux alors, des plateaux d'orme »

Frañsoa Mengi, 1937, Lannbaeron (dastumet gant Tangi)

hag a-greiz-tout, pa vije laosk un tamm bihan al labour

[a gʁɛjs'tut pe viʒe lɔsk tɑ̃m 'bi:ən 'lɑ:buʁ]

et soudainement, quand la charge de travail était réduite [entreprise]

Michel Bonno, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ha... ha... hag ar verjez a oa e-fas d'an ti, ha peogwir e oa lâret dezhañ eu... kerzhet kouda, ha feiz, 'h ae d'ar verjez da gerzhet, ha 'na graet une piste 'ba ar verjez evel-se, oh ya ! hir 'vat ! ya lufr ! evel an daol amañ e oa dre forzh kerzhet, hag aze e oa kat da gerzhet peneogwir, a-greiz-tout, e gomañse partiañ, partiañ... ha neuze 'h ae harp deus ur wezenn, met ma 'nije ket ur wezenn da... da vont harp e gouezhe, ha goude 'vije ket kat da sevel adarre te ! ya ! ya 'vat ! hañ ya 'vat ! han-se eo bet maluruz, sur !

[a a a ˈvœɹʒe wa ˌvɑs tən ˈtiˑ - a pyˌgyˑɹ wa ˈlɑːɹət ˌteˑɑ̃ ə - ˈkɛɹzət ˌkuˑda - a fe ˌhe də ˈvœɹʒe də ˈgɛɹzət - a na ˌgɛd ... bah ˈvœɹʒe vəˈse - o ˌjɑ ˈhiːɹ hat - ja ˈlyf - we̞l ən ˈdoːl ˌɑ̃mɑ̃ wa dɾe ˌvɔɹs ˈkɛɹzət - ag ˌɑhe̞ wa ˌkɑt tə ˈgɛɹzət pynyˈgyˑɹ gɹɛjsˈtut goˌmɑ̃se paɹˈtiˑɑ̃ paɹˈtiˑɑ̃ - a ˌnœhe he ˈhɑɹp dœz ə ˈweˑən - mɛ ma niˌʒe kə ˈweˑən də də ˌvɔ̃n ˈhɑɹp ˌgweˑe - a ˌguˑde viˌʒe kə ˌkɑt tə ˈzewəl ˌɑɹe te - ja - ˌja ha - ɑ̃ ˌja ha - ɑ̃nˌse he̞ ˌbe maˈlyːɹys - ˌzyˑr]

et... et... et le verger était en face de la maison, et puisqu'on lui avait dit de euh... marcher quoi, et ma foi, il allait au verger pour marcher, et il avait fait une piste dans le verger comme ça, oh oui ! mais longue ! oui lisse ! elle était comme la table ici à force de marcher, et là il était capable de marcher puisque, soudainement, il commençait à partir, à partir... et alors il prenait appui sur un arbre, mais s'il n'avait pas un arbre pour... pour prendre appui il tombait, et après il ne pouvait pas se relever pardi ! oui ! mais oui ! hein mais oui ! donc il a été malheureux, assurément !

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

me 'meus bet klevet komz deus hennezh ordin, Kroaz Dibreder, « ha bremañ a-greiz-tout emezon-me, 'pa laket ar Porzh Ruz ! eñ 'neus mann da welet gant ar Porzh Ruz »

[... - ˌkɹwɑˑz diˈbɹeˑdəɹ - ... - ... pɔɹz ˈɹyˑ - ... pɔɹ ˈɹyˑ]

Langoad
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janed ar Bever, 1938, Langoad (dastumet gant Tangi)

hag a-greiz-tout e oa laket eu... penaos e oa laket ? Kroaz ar Porzh Ruz

[... - ... - ˌkɹwɑˑs pɔɹz ˈɹyˑ]

Langoad
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janed ar Bever, 1938, Langoad (dastumet gant Tangi)

ha neuze amañ eo Poull Morvan, ha carte d'identité ma zad zo aze ha me an hini a resev... me... 'mije lizheroù ivez pa oan e Sant Brieg deus Poull Morvan, ha goude a-greiz-tout eu... dekretet moarvat pe ar maer a oa cheñchet eu... ha 'na laket se eu... eu... penaos eu... Langonnev tout kwa ha sell aze ha mat !

[a ˌnœhe ˌɑ̃mɑ̃ he̞ pul ˈmɔɹvɑ̃n - a ... mə ˈzɑːt so ˌɑhe a ˌme nˑi ɹeˈseːv - ˌme - miʒe liˈzeːɹo ˌiˑe pə wɑ̃n zɑ̃n ˈbɹiˑəg dœs pul ˈmɔɹvɑ̃n - a ˌguˑde gɹɛjsˌtud ə - deˈkɹetə maˈhɑt pe ˈmɛːɹ wa ˌʃɛ̃jʃəd ə - a na ˈlɑkə se ə - ə pəˌnoˑz ə - lɑ̃ŋˈgɔ̃nɛw ˌtut kwa a sɛl ˌɑhe a ˈmɑːt]

et alors ici c'est Poull Morvan, et la carte d'identité de mon père est là et c'est moi qui recev... moi... je recevais des lettres aussi quand j'étais à Sant Brieg de Poull Morvan, et après tout-à-coup euh... il a été décrété certainement ou le maire a été changé euh... et il avait nommé ça euh... euh... comment euh... tout Langonnev quoi et voilà et c'est tout !

Pederneg

Frañsoaz Kallag, 1936, Pederneg (dastumet gant Tangi)

bremañ e tegouezh din mont a-greiz-tout, en un taol evel-se hañ, stagañ a ra warnon

['bomɑ̃ 'di:gwe dĩ mɔ̃n gʁɛjstut nɔ̃n to:l və'se ɑ̃ 'stɑ:gɑ̃ ʁa waʁnɔ̃]

maintenant il m'arrive de partir soudainement, en un coup comme ça hein, ça me prend [malaises]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

a-benn neuze ni 'mamp gallet aretiñ an tan a-rez ar chiminal peogwir eu... e oant en ur rengenn-tout, ne oa ket kraou ebet izelloc'h en ur rengenn, ma vije bet kroget an tan eno a-greiz an noz e oa devet an tout e dammoù traoù da hemañ hag evel-se ne oa ket devet nemet ar c'hreñj

[bɛn 'nœ:he mym mɔ̃m 'gɑləd a'ʁɛtĩ ntɑ̃:n ʁɛs ʃi'mi:nəl pə'gu:ʁ ə wɑ̃ɲ nœʁ 'ɾɛŋgən tut wa kə hɾo̞w bed i'zɛlɔx nœʁ 'ɾɛŋgən ma viʃe be 'kʁɔ:gə tɑ̃:n 'e:no gɾɛjs nɔ̃:s wa 'dɛwət tud i 'dɑ̃mo tɾɛw də 'hemɑ̃ a və'se wa kə 'dɛwəd mɛ hɾɛ̃:ʃ]

pour alors nous avions pu arrêter le feu au ras de la cheminée puisque euh... ils étaient tous [logis] dans une rangée, il n'y avait pas de crèche plus bas dans la rangée, si le feu avait pris dedans dans la nuit, toutes ses affaires à lui auraient été brûlées et comme ça seule la grande a brûlé

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

kar me zo bet ha 'ma leun war ma... war ma daouarn aze, war... war hemañ, hag a-greiz-tout eo bet aet a-raok

[kaɹ me zo bed a ma lœ:n waɹ mə waɹ mə 'do̞wən 'ɑ:he waɹ waɹ 'hemɑ̃ a gɹɛjs'tud e̞ bed ɛd ə'ɹok]

car à une époque j'en avais plein sur ma... sur ma main là, sur... sur celle-ci, et subitement c'est parti [verrues]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hemañ a oa o c'hoari a-greiz e verenn

['hemɑ̃ wa hwɑj gɾɛjz i vɛɹn]

celui travaillait en plein déjeuner

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

(a-greiz ma ?) 'h arruo aze, 'h da dreiñ anezhe diouzhtu, ha ne lemo ket al louzoù

[grɛj ma 'hɑjo 'ɑhɛ hɑ də drɛj nɛ: dy'sty a 'lɛmo kə 'lu:zu]

(alors qu' ?) il arrive là, il va les tourner tout de suite [la terre], et il n'enlèvera pas les mauvaises herbes

???

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

evit ar beure da eizh eur a-greiz-tout hop !

[wid 'bœ:re 'dɛjzər grɛjstut]

ce matin à huit heures tout à coup hop !

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

a-greiz-tout 'h ae war-raok, a-greiz-tout n'ae ket, ale ! manet war-lerc'h !

[gɹɛjs'tut he wa'ɹo:k gɹɛjs'tut ne kət 'ɑ:le 'mɑ̃:nə waɹ'lɛɹx]

tout à coup il avançait, tout à coup il n'avançait pas, allez ! resté à la traîne !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 62 frazenn.
1234