Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 33 frazenn.
12

ha c'hoazh a-wechoù neuze pe en ur gerzhal, dao ! de dieu ! e sko ur vazhad eu... ken e renkez aretiñ... toujust kwa

[a ˌhwɑz ˈweːʒo ˌnœhe pe nɔ̃n ˈgɛɹzət - ˈdɑ̃w - deˌdjø ˌsko əɹ ˈvɑhat ə - ken ˌɹe̞ŋke̞z aˈɹetĩ - tuˌʒys kwa]

et encore parfois aussi ou en marchant, tac ! de dieu ! ça t'envoie une décharde [de douleur dans le genou] euh... tellement que tu dois t'arrêter... tout juste quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

« ah, daon ! herie e c'hallit aretiñ ac'hanon, herie 'meus graet ur c'hrim », 'ma lâret dezhe, evel-se, trankil, « herie 'meus lazhet ur poulê, n'eo ket evel-se a vez lâret diouzhoc'h ? »

[a ˌdɑ̃w - ˈhɛje ˈhɑled aˈɹɛtĩ ˈɑ̃w - ˈhɛje møz ˌgwɛd ə ˈhɹim - ma ˈlɑˑt ˌte̞ - vəˌse̞ - ˈtɹɑ̃ŋkil - ˈhɛje møz ˈlɑhə ˈpuːlɛ - ˌne̞ kə vəˌse̞ ve ˈlɑˑt tiˌwɑx]

« ah, dame ! aujourd'hui vous pouvez m'arrêter, aujourd'hui j'ai fait un crime », que je leur avais dit, comme ça, posément, « aujourd'hui j'ai tué un poulet, ce n'est pas comme ça qu'on vous appelle ? »

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

e veze un tamm pleg 'ba... 'ba an orjalenn amañ, un tamm pleg 'ba 'r penn all, ha neuze e choukez anezhañ 'ba... 'ba ar votez, ha goude neuze e stardez, e tigasez anezhañ war-grec'h 'ba ar choukenn... 'ba choukenn ar votez, hag e lakez ur boentenn vihan neuze d'aretiñ anezhañ, da ampich anezhañ da addiskenn e-unan

[viʒe tɑ̃m pleg ba ba nɔr’ʒɑ:lən ’ɑ̃mɑ̃ tɑ̃m pleg bah pɛn’ɑl a nœe ’ʃukɛz neɑ̃ bah bah ’votəs a ’gu:de ’nœe ’stɑrdɛz ’dɛsɛz neɑ̃ war’gweh bah ’ʃukən bah ’ʃukən ’votəs a ’lɑkɛz ’bwɛ̃ʃən ’viən nœhe da’rɛtĩ neɑ̃ də ’hɑ̃mpiʒ neɑ̃ də ha’d:iskɛn i’hy:n]

il y avait un petit pli [crochet] dans... dans le fil de fer ici, un petit pli à l'autre bout, et alors tu l'enfiles autour... autour du sabot, et après alors tu serres, tu le ramènes vers le haut dans la panufle... dans la panufle du sabot, et tu mets une petite pointe alors pour l'arrêter, pour l'empêcher de redescendre tout seul

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

disac'het, se a diskwel penaos kwa 'teus savet eu... 'teus aretet anezhi deus he gomz kwa, a-wechoù e klevez emaint oc'h ober goap diouzhit kwa (T. : neuze e tisac'hez warni ?) ya, e savez da vouezh war e hini, aretiñ anezhi kwa

[di’zɑ:həd ze ’diskwɛl pə’nɔ̃:z kwa tøs ’sɑ:vəd ə tøz a’ɹetəd nɛj dəz i gɔ̃ms kwa ’we:ʒo ’glɛwez mɛɲ ho̞:ɹ gwɑp tiwit kwa ja ’zɑwes tə vwe:s waɹ i ’hi:ni kwa a’ɹɛtĩ nɛj kwa]

déballé [fig.], ça montre comment quoi tu as élevé euh... tu l'as stoppée dans son monologue quoi, parfois tu les entends se moquer de toi quoi (T. : alors tu déballes sur elle) oui, tu élèves la voix, tu la stoppes quoi

Le Dû 2012 (p.210) : me ma dizouhed war hõz je m'étais rebiffée contre elle

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

disac'het ya, eu... a-wechoù ma vez unan bennaket hag a... hag a esa mont dreist an ordinal evel e vez lâret kwa, e savez da vouezh kwa, d'aretiñ kwa

[di’zɑ:həd ja ə ’we:ʒo ma ve yn bə’nɑkəd a a ’hɛsa mɔ̃n dɾɛjst ə nɔɹ’di:nal wɛl ve lɑ:t kwa ’zɑ:ves tə vwe:s kwa da’ɹɛtĩ kwa]

déballé [fig.] oui, euh... parfois s'il y a quelqu'un qui... qui essaye de se montrer supérieur comme on dit quoi, on élève la voix quoi, pour l'arrêter quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

a-benn neuze ni 'mamp gallet aretiñ an tan a-rez ar chiminal peogwir eu... e oant en ur rengenn-tout, ne oa ket kraou ebet izelloc'h en ur rengenn, ma vije bet kroget an tan eno a-greiz an noz e oa devet an tout e dammoù traoù da hemañ hag evel-se ne oa ket devet nemet ar c'hreñj

[bɛn 'nœ:he mym mɔ̃m 'gɑləd a'ʁɛtĩ ntɑ̃:n ʁɛs ʃi'mi:nəl pə'gu:ʁ ə wɑ̃ɲ nœʁ 'ɾɛŋgən tut wa kə hɾo̞w bed i'zɛlɔx nœʁ 'ɾɛŋgən ma viʃe be 'kʁɔ:gə tɑ̃:n 'e:no gɾɛjs nɔ̃:s wa 'dɛwət tud i 'dɑ̃mo tɾɛw də 'hemɑ̃ a və'se wa kə 'dɛwəd mɛ hɾɛ̃:ʃ]

pour alors nous avions pu arrêter le feu au ras de la cheminée puisque euh... ils étaient tous [logis] dans une rangée, il n'y avait pas de crèche plus bas dans la rangée, si le feu avait pris dedans dans la nuit, toutes ses affaires à lui auraient été brûlées et comme ça seule la grande a brûlé

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

pa oa bet tomm dit, aretiñ 'ba an avel evel-se goude

[pe wa be tɔm dit a'ʁɛtĩ bah 'nɑwəl və'se 'gu:de]

quand tu avais bien chaud, s'arrêter dans le vent comme ça après

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

arabat eo aretiñ se !

['ɹɑ:bəd e̞ a'ɹɛtĩ ze ɑ̃]

il ne faut pas arrêter ça !

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

na den ebet da forsiñ anezhe na d'aretiñ

[na den'be də 'vɔɹsĩ nɛ: na da'ɹetĩ]

ni personne pour les forcer ni pour les arrêter

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa 'h ez a-benn dezhe aret... d'aretiñ anezhe, ne vez ket mat

[pe he̞z bɛn dɛ: ’ɑ:ɹɛt da’ɹetĩ nɛ: ve kə mɑ:t]

quand tu t'opposes à eux arrêt... pour les arrêter, ce n'est pas bon [personnes chargées du remembrement]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

dre benaos int kat da deklariñ ar brezel ha d'aretiñ anezhañ pa garont, han-se en em glevont tout kwa hein

[dʁe bə'nɔ̃:z iɲ kɑt tə de'klɑ:ʁĩ 'bʁe:zəl a da'ɹɛtĩ neɑ̃ pe 'gɑ:ɹɛɲ ɑ̃'se nɔ̃n 'glɛwɛɲ tut kwa hɑ̃]

par quel moyen ils peuvent déclarer la guerre et l'arrêter quand ils veulent, par conséquent ils s'entendent tous quoi hein

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Goût a ra ar c'houlz d'aretiñ.

Goud ra houls daréti.

[gud ʁa huls daʁeti]

Il sait quand s'arrêter.

???

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

evel « dousig ! » ha « chao ! » dezhe evit aretiñ anezhe

[wɛl 'dusiɟ a ʃo̞w dɛ: wid a'ɹɛtĩ nɛ:]

comme « doucement ! » ou « chao ! » pour qu'elles s'arrêtent [vaches]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

an hini a oa... alies a wech, pa arrie e groazenn kwa, ne vije ket ar momed dezhañ aretiñ kwa peotramant neuze e serre warnañ kwa ha neuze e vouge

['nini wa a'li:əz weʃ pe 'hɑje i 'gwɹɑ:zən kwa viʒe kə 'momət teɑ̃ a'ɹɛtĩ 'ɑ:he kwa pe'tɑ̃mɑ̃n 'nœ:he 'zɛɹe waɹnɑ̃ kwa a 'nœ:he 'vu:ge]

celui qui était... souvent, quand arrivait (sa croix ? son bassin ?) quoi, ce n'était pas le moment d'arrêter quoi ou sinon alors il se fermait sur lui et il étouffait [veau vêlé à la vêleuse]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Bezañ zo darn ha ne 'dije ket goulet kouzantiñ e oa ret dezhe aretiñ abalamour... war digarez e oa [?] aet kuit diwar ar machin quoi.

[’beã zo ’daʁn a diʒe kə ’gulət ku’zãnti wa ’ʁet te̞ a’ʁe̞ti bãw – waʁ’djaːʁe wa (?) ɛt ’kɥit ’diwaʁ ’maʃin kwa]

Il y en avait qui ne voulaient pas accepter qu'il fallait arrêter parce que... sous prétexte qu'elle était partie [tombé] de la machine [manège].

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

amzer 'nez d'aretiñ ?

['ãmzər ne da'rɛti]

elle a le temps d'arrêter ?

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ha me a vez digor ar prenestr, n'eo ket mat kaout ken tomm-se hañ ! (T. : aze eo poent...) aretiñ !

[a me ve djɔʁ ˈpʁe̞ːnis - ˈne̞ kə mɑːt kɑːd ken ˈto̞m ze ɑ̃ - aˈʁe̞tĩ]

et moi j'ai la fenêtre ouverte, ce n'est pas bon d'avoir si chaud que ça (T. là il est temps de...) arrêter !

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

dre benaos int kat da deklariñ ar brezel ha d'aretiñ anezhañ pa garont, han-se en em glevont tout kwa hein

[dʁe bə'nɔ̃:z iɲ kɑt tə de'klɑ:ʁĩ 'bʁe:zəl a da'ɹɛtĩ neɑ̃ pe 'gɑ:ɹɛɲ ɑ̃'se nɔ̃n 'glɛwɛɲ tut kwa hɑ̃]

par quel moyen ils peuvent déclarer la guerre et l'arrêter quand ils veulent, par conséquent ils s'entendent tous quoi hein

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa gomañsont ne vezont ket kat d'aretiñ han-se...

[pe go'mɑ̃:sɛɲ vɛɲ kə kat da'rɛti 'ɑ̃se]

quand ils commencent ils ne peuvent plus s'arrêter, alors, ...

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

e-giz-se ac'hanta, bern zo oc'h aretiñ e-skeud-se

[visɛ ’hɑ̃nta bɛrn zo ha’reti ’skœtse]

comme ça et bien, beaucoup arrêtent par conséquent

Jerar Toudig, 1962, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 33 frazenn.
12