Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 104 frazenn.
123456

Treman ? ya, ya, me a lâre Treman, Treman ya, me... me a bren ma avaloù-douar e Treman, ti Salio Treman

[tɾeˈmɑ̃n - ja - ja - ... tɾeˈmɑ̃ˑn - tɾeˈmɑ̃ˑn ja - ... - tɾeˈmɑ̃ˑn - ti zaˌliˑo tɾeˈmɑ̃ˑn]

Plouilio
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Noel Fomel, 1943, Ploulec'h (dastumet gant Tangi)

evit ober c'hwec'h barrikennad hanter e vije ret dastum daou vilier avaloù, me zo bet 'ba ar menajoù o tastum, bet on ti... 'ba ti Bier Gwilhou, bet on ti Charl Kerloc'hou, etrezek Pont Koad Unvoa, bet on o tastum ti Remi ar Gov, 'ba Pont Ewen

[... ˌviʃe ɣɛd ˈdɑstym dɔw ˈvijəꝛ aˈvɑˑlo - ... - ... - ... ˌʃɑʴl ke̞ꝛˈloho - ... ˌpɔ̃n kwaˈdynwa - ... pɔ̃ˈdewən]

pour faire six barriques et demie il fallait ramasser une tonnes de pommes, moi j'ai été dans les fermes ramasser, j'ai été chez... chez Pierre Guillou, j'ai été chez Charles Kerlohou, vers Pont Koad Unvoa, j'ai été ramassé chez Rémi Le Goff, à Pont Ewen

Plûned / Tregrom

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ya ! derc'hen a raent, an avaloù, da gouezhal, ar gwrizioù anezhi zo sec'h hañ ! pell zo ! hag e chom evel-se, met eu... moarvat eo solud he gwrizioù kar paneved da se sur a-walc'h... oh ya !

[ja - ˌdɛx ə ɹe̞ɲ naˈvɑːlo də ˈgweˑəl - ˌgwɹijo ne̞j zo ˈzex ɑ̃ - ˈpɛl zo - a ʃo̞m vəˈse̞ - mɛd ə - maˈhɑt e̞ ˈsoːlyd i ˌgwɹijo kaɹ ˌpɛˑɹ tə ze zyɹˈwɑx - o ja]

oui ! elles continuent, les pommes [de pin], de tomber, ses racines sont sèches hein ! depuis longtemps ! et il reste comme ça [pin], mais euh... sans doute que ses racines sont solides car sans ça sûrement... oh oui !

Eme Toudig, 1937, Bear (dastumet gant Tangi)

goût a rez e vije graet arc'hant gwechall nemet gant avaloù-douar ? hein !? 'oarez ket se ! des hectares de patates, n'eo ket... n'eo... n'eo ket ur c'hasedad avaloù-douar, bremañ xxx ( ?) lakat ur c'hasedad aval-douar !

[ˌguˑd ə ꝛez ˌviˑʒe ˌge̞d ˈɑꝛhɑ̃n gweˌʒɑl mɛ gɑ̃ ˌnɑˑl ˈduˑaꝛ - ɛ̃ː - waˌꝛes kə ˈse - ... - ˌne̞ kə ˌne̞ ˌne̞ kəd haˈsedad ˌɑˑl ˈduˑaꝛ - ˈbo̞mɑ̃ ? ˈlɑkə haˈsedad ˌɑˑl ˈduˑaꝛ]

tu sais qu'on faisait de l'argent autrefois rien qu'avec des pommes de terre ? hein !? tu ne sais pas ça ! des hectares de patates, ce n'est pas... ce n'est... ce n'est pas une caisse de pommes de terre, maintenant xxx ( ?) met une caisse de pommes de terre !

???

Mari Duigou, 1935, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

kar eñ 'nea plantet gwez ivez bremañ zo... met ar re-se zo krog da reiñ solut bremañ, Sébastien e vab, 'nea plantet unnek gwezenn du-hont 'ba eu... Sant Eler, ha leun a avaloù, ha 'deus eu... graet xxx ( ?) 'da ezhomm, me a gav din eo pemp barrikenn jistr 'neus graet, etreze o-daou, bremañ 'oaront ket petra d'ober gant ar jistr, ha zo lâret din « deus aze gant da voutailhoù, emezañ, da gargañ da voutailhoù », ah n'eo ket laket en boutailh c'hoazh, n'eo ket laket en boutailh c'hoazh

[kaɹ ˌẽˑ nea ˌplɑ̃ntə ˈgwẽˑ ˌiˑe ˈbo̞mɑ̃ zo - mɛ ˌɹeˑe zo ˌkɹo̞ˑk tə ˌɹɛˑĩ ˈsoːlyt ˌbɹo̞mɑ̃ - ... i ˈvɑˑp - nea ˈplɑ̃təd ˌɔ̃nəg ˈgweˑən ˌdyˑɔ̃n bah ə - zɑ̃nˈteːləɹ - a ˌlœ̃ˑn aˈvɑːlo - a døz ə ˌgwɛt ? da ˌem - ˌme gaf ˌtĩ he̞ ˌpɛm baˌɹicən ˈʒist nøs ˌkwɛt - ˌtɾeˑe̞ oˈdo̞w - ˌbo̞mɑ̃ waˌɹɛɲ cə ˌpɹɑ do̞ˑɹ gɑ̃n ˈʒist - a zo ˌlɑˑɹ ˈdĩ - døz ˌɑhe̞ gɑ̃n tə vuˈtɑjo ˌmeˑɑ̃ də ˈgɑɹgɑ̃ də vuˈtɑjo - a ˌne̞ kə ˈlɑkə ˈnbutɛj ˌhwɑs - ˌne̞ kə ˈlɑkə ˈnbutɑj ˌhwɑs]

car il avait planté des arbres ça fait maintenant... mais ceux-là commencent à donner abondamment maintenant, Sébastien son fils, avait planté onze arbres là-bas à euh... Sant Eler, et plein de pommes, et ils ont euh... fait xxx ( ?) qu'ils avaient besoin, moi je crois que c'est cinq barriques qu'ils ont fait, à deux, maintenant ils ne savent pas quoi faire du cidre, et on m'a dit « viens là avec tes bouteilles, dit-il, pour remplir tes bouteilles », ah il n'est pas encore mis en bouteille, il n'est pas encore mis en bouteille

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ya ya, admalet e vije ya, e vezont adfriket, evel-se e vezont tout... hag e vije darc'het... 'vije ket darc'het nemet ar gont a dour hein ! deus pep kant avaloù e vije laket eu... un hanter kelorniad... me n'onn ket pegement

[ja ja - hadˈmɑːləd viʒe ja - vɛɲ hatˈfɹicəd vəˈse vɛɲ tut - a viʒe ˈdɑhət - viˌʒe kə ˈdɑhəd mɛ ˌgɔ̃n ˈduːɹ ɛ̃ - dœs pop ˌkɑ̃n aˈvɑːlo ˌviʒe ˈlɑkəd ə - n ˌnɑ̃təɹ keˈlɔɹɲət - me ˌnɔ̃ kə peˈgemən]

oui oui, on broyait de nouveau oui, elles sont écrasées de nouveau, comme ça elles sont toutes... et on balançait... on ne balançait que la quantité exacte d'eau hein ! pour cinquante kilos [de pommes] on mettait euh... un demi-seau... moi je ne sais combien

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

e vije malet... an avaloù an deiz a-raok, ha lesket un nozvezh evel-se, hag evel-se 'nijent liv, an a... euh... ar chistr, xxx ( ?) e vez malet, darc'het war... war... war ar presouer tout de suite, diouzhtu kwa, ha goude e vez... n'eus ket liv ebet

[ˌviʒe ˈmɑːləd - naˈvɑːlo ˌndeˑ ˈɹok - a ˈlɛskə ˈnɔ̃ːzəs vəˈse - a vəˈse̞ ˌniʒɛɲ ˈliw - na ə - ə ˈʒist - ? ve ˈmɑːlə ˈdɑhə waɹ waɹ - waɹ pɹɛˈsuːɹ ... - dyˈstyː kwa - a ˌguˑde ve - ˌnøs kə ˈliw bet]

on broyait... les pommes la veille, et on laissait une nuit comme ça, et comme ça elles avaient de la couleur, les pom... euh... le cidre, xxx ( ?) sont broyées, balancées sur... sur... sur le pressoir tout de suite, tout de suite quoi, et après c'est... il n'a aucune couleur quoi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

deus an douar ivez, avaloù... ar gwez-aval hag ar pri 'vije ket mat

[dəz ən ˈduˑaɹ ˌiˑe - aˈvɑːlo - gwẽ ˈɑːvəl a ˈpɹiː viˌʒe kə ˈmɑːt]

selon la terre aussi, des pommes... les pommiers et l'argile ce n'était pas bon [pour le cidre]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

bet int o despign avaloù, goude e vezont o despign pataz, goude e vezont oc'h ober hariko

[... ˈdɛspiɲ ... - ... ˈdɛspiɲ ... - ...]

ils sont venus ramasser des pommes, après ils ramassent des patates, après ils s'occupent des haricots


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Michel Merdi, 1945, Pouldouran (dastumet gant Tangi)

ur rouskenn avaloù

[ə 'ʁuskən a'vɑ:lo]

une couche de pomme [motte]


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

arri eo poent kordañ plouz 'ba ar markoù avaloù

[ɑj e̞ pwɛn 'kɔʁdɑ̃ plu:z bah 'mɑʁko a'vɑ:lo]

il est temps de tordre la paille dans le marc de pommes


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

hemañ 'meus adgraet un (admalouer ?) da valañ avaloù dezhañ

[’hemɑ̃ møz ’hatgwɛd hadma’lu:əɹ də ’vɑ:lɑ̃ a’vɑ:lo deɑ̃]

celui-ci je lui ai refait un moulin pour moudre les pommes

???
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

eñ n'eo ket boutiket hañ, aze n'eus ket nemet ju avaloù hañ

[hẽ̞: ne̞ kə bu'tikəd ɑ̃ 'ɑ:he døs kə mɛ ʒy a'vɑ:lo ɑ̃]

il n'est pas trafiqué hein, là il n'y a que du jus de pomme hein [cidre]

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

avaloù darev-kaer

[a'vɑ:lo dɑʁw'kɛ:ʁ]

des pommes très mûres

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

chistr pevarzek, ya, unan o valañ avaloù, trizek o kerc'hat dour

[ʒist 'pɑɹzɛk ja yn 'vɑ:lɑ̃ a'vɑ:lo 'tʁi:zɛk 'kɛʁhəd du:ʁ]

du cidre à quatorze, oui, un qui broie les pommes et treize qui vont chercher l'eau


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Glaod an Intañv, 1942, Kaouenneg (dastumet gant Tangi)

e oa lâret dezhañ mont da glask ar machin da c'hrefañ avaloù met pa oa arri eno 'ba ar vilajenn, me n'onn ket... pe Louis Arzur 'na lâret dezhañ « petra zo lâret dit gant Pier-Mari Morvan ? – ur machin da c'hrefañ... - ah ya, met se... se n'egzista ket emezañ, met te, emezañ, zo tapet da besk ebrel herie – oh mallozh ma doue emezañ, bremañ-souden ec'h a da glevet e skas ganin emezañ, a-benn e vin arri e Poull Gwenan emezañ, xxx (?) emezañ, 'h on laket amañ da c'haloupat d'ober ma genaoueg », eñ a gaozee evel-se, ur gasketenn jockey gantañ

[wa ’lɑ:rəd deɑ̃ mɔ̃n də glɑsk ’mɑʃin də ’hrɛfɑ̃ a’vɑ:lo mɛ pe wa ɑj ’e:no ma vi’lɑ:ʒən me nɔ̃ kə pe lwi ar’zyr na ’lɑ:rəd deɑ̃ pɾɑ zo lɑ:r dit gɑ̃n pjɛr’mɑi ’mɔɾvɑ̃n ’mɑʃin də ’hrɛfɑ̃ a ja mɛ ze ze meɑ̃ ne’zista kət meɑ̃ mɛ te meɑ̃ zo ’tɑpə də bes’ke:bəl ’hɑje o ˈmɑləz ma ’due meɑ̃ bə’zɔ̃m ha də ’glɛwəd i skɑs kə’nĩ meɑ̃ bɛn vĩn ɑj pul’gwe:nən meɑ̃ ? meɑ̃ hɔ̃ ’lɑkəd ’ɑ̃mɑ̃ meɑ̃ də ha’lɔ̃mpəd do:r ma he’noək ẽ̞: go’ʒee vi’se gas’kɛtən ’ʒɔkɛ gɑ̃tɑ̃]

??? on lui avait dit d'aller chercher la machine à greffer les pommiers mais quand il était arrivé là-bas, je ne sais... ou Louis Arzur lui avait dit « qu'est-ce que t'as dit Pierre-Marie Morvan ? – la machine à greffer [les pommiers]... - ah oui, mais ça... ça n'existe pas dit-il, mais toi, dit-il, tu t'es fait avoir par le poisson d'avril aujourd'hui – oh, malédiction de dieu dit-il, tout-à-l'heure il va se faire remonter les bretelles dit-il, lorsque j'arriverai à Poull Ar Gwenan dit-il, xxx (?), on me fait courir en me prenant pour un imbécile », il parlait comme ça, avec une casquette de jockey

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

avaloù-pin 'neus laket e-barzh ?

[a'vɑ:lo pi:n nøz 'lɑkə bɑrs]

il a mis des pommes de pin dedans [quand un cidre est mauvais] ?

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

an avaloù zo gwevnet

[naˈvɑ:lo zo ˈgwɛwnət]

les pommes sont flétries

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

me 'meus bet avaloù, avaloù 'meus aze, arru int gweñvet avat paotr, bepred 'meus tri pe bevar c'hoazh

[me mœz bed a'vɑ:lo a'vɑ:lo mœz 'ɑe ɑj iɲ 'gwɛwnə ha po̞d 'bopə mœs tʁi pe 'bɛwaʁ hwɑs]

moi j'ai eu des pommes, j'ai des pommes là, mais elles sont flétries mon gars, toujours est-il que j'en aies trois ou quatre encore

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ur milier hanter avaloù

['miljəɹ 'ɑ̃ntəɹ a'vɑ:lo]

une demi-tonne et demi de pommes

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 104 frazenn.
123456