Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 49 frazenn.
123

ha hemañ a oa da dennañ foenn eu... deus ar bern, gwechall e vije graet bernioù foenn eu... er-maez, ha neuze e vije tennet eu... evit reiñ d'al loened gant hennezh, un tamm evel-se hag e gouezhe en traoñ eno war an douar, eñ a vez ur c'hrog da dennañ foenn

[a ˈhemɑ̃ wa də ˈdɛnɑ̃ ˈvwɛn ə - dœz ˈbɛɹn - gweˈʒɑl ˌviʒe ˌgwɛd ˈbɛɹɲo ˈvwɛn ə ˈme̞ːs - a ˌnœhe ˌviʒe ˈtɛnəd ə - wid ə ˈɹɛɲ də ˈlwe̞ːnəd gɑ̃ ˈhẽˑs - ˈtɑ̃m vəˌse̞ a ˈgweˑe̞ ˈntɹo̞w ˌeˑno waɹn ˈduˑaɹ - ˌhẽ ve ə ˈhɹo̞ˑk tə ˈdɛnɑ̃ ˈvwɛn]

et celui-ci c'était pour tirer le foin euh... du tas, autrefois on faisait des tas de foin euh... à l'extérieur, et alors on tirait euh... pour donner aux animaux avec celui-là, un peu comme ça et ça tombait en bas par terre, ça c'est un crochet à tirer le foin

Frañsoa Mengi, 1937, Lannbaeron (dastumet gant Tangi)

1. ha mont war ar bernioù ed hag a-bep-sort da dostaat... feiz eu... (ar weskennoù ?) 2. ya 1. peogwir 'h omp 'ba ar brezhoneg, ret eo lâret evel-se, ha 'ba ar parkoù e renke an nen ober savadennoù gwe... ed ha... amarriñ anezhe ha mont war-lerc'h al lieuz, ha pas leskel anezhe war... war... 2. pas laoskel anezhe war an ampich 1. ah nann ! lakat anezhe e-pign deus ar *c'heuz... ar c'hleuz a vije d'ober hañ ! xxx ( ?) e vije graet an dro, da reiñ plas d'al lieuz, bet on oc'h ober emichañs ! ha 'meus ket graet tout peogwir zo xxx ( ?), met... e renkes lakat da weskenn xxx ( ?) abalamour dezhi pas... dont dindan ar rod peotramant e vije kollet ur bern traoù hañ !

1. [a ˌmɔ̃n waɹ ˌbɛɹɲo ˈeːd a bo̞ˈsɔɹt tə do̞sˈtɑːd - fe ə hwesˈkeno] 2. [ˌjɑ] 1. [pyˌgyˑɹ hɔ̃m bah bɹe̞ˈzɔ̃ːnəg - ˌɹɛd e̞ ˈlɑˑɹ vəˌse̞ - a bah ˈpɑɹko ˈɹɛŋke ˈneːn ˌoˑbəɹ zavaˈdeno gwe - ˈeːd a - ɑ̃ˈmɑˑĩ ˈne̞ a ˌmɔ̃n waɹˌlɛx liˌøz - a pa ˈlɛskə ˈne̞ waɹ waɹ - pəˈtɑ̃m ˌhe ˈɹoːd ə liˌøz waɹ waɹ] 2. [paz ˈlo̞skə ˈne̞ waɹ ˈnɑ̃piʃ] 1. [a ˈnɑ̃n - ˈlɑkə ˈne̞ ˌpiɲ døz ˈhœ̃ˑ - ˈhlœ̃ˑ ˌviˑʒe ˈdo̞ˑɹ ɑ̃ - ? - ˌviˑʒe ˌgwɛ ˈndɾoˑ - də ˈɹe̞ˑĩ ˈplɑs tə liˌøz - ˌbed ɔ̃ ˈho̞ˑbəɹ meˈʃɑ̃ˑs - a ˌmøs kə ˌgwɛt ˈtut pyˌgyˑɹ zo ? - mɛː ˈɹɛŋke̞z ˈlɑkat tə ˈhweskən ˈdɾɛw pɑ̃m ˈde̞j pas - ˌdɔ̃n diˌnɑ̃ˑn ˈɹoːt pəˈtɑ̃m ˌviˑʒe ˈko̞lə bɛɹn ˈtɾɛw ɑ̃]

1. et aller sur les tas de blé et toutes sortes pour approcher... ma foi euh... les xxx ( ?) 2. oui 1. puisque nous sommes en breton, il faut dire comme ça, et dans les champs on devait faire des moyettes de... de blé et... les lier et suivre la lieuse, et ne pas les laisser sur... sur... 2. ne pas les laisser sur le passage 1. ah non ! les suspendre au *talu... au talus qu'il fallait faire hein ! xxx ( ?) on faisait le tour, pour faire de la place à la lieuse, j'ai été faire évidemment ! et je n'ai pas tout fait puisqu'il y a xxx ( ?), mais... tu devais mettre la xxx ( ?) pour ne pas qu'elle... sous la roue sinon on perdait plein de chose hein !

???

1. Janin an Herveig, 1932, Ploueg
2. If Hamon, 1946, Ploueg
(dastumet gant Tangi)

1. a-wechoù, gwechall e vije kaset teil d'ar park, oh ! me 'blije ket din skuilh teil ! pa vije kaset un toullad devezhioù, e gasez anezhañ herie, skuilh anezhañ diouzhtu ! mat ! 2. ya, met ma 'nije sec'het 1. oh nom de dieu ! korve a vije skuilh teil, gant ar forc'h eu... e vije graet aze pa vije lake bernioù

1. [ˈweˑʒo - gweˌʒɑl viʒe ˈkɑsət ˈte̞j də ˈpɑɹk - ˈɔ - ˈme biˌʒe kə ˈtĩ ˌskyj ˈte̞j - pe ˌviˑʒe ˈkɑsə ˌtula deˈweːʒo - ˈgɑsez ˌneˑɑ̃ ˈhɛje - ˌskyj ˈneˑɑ̃ diˈsty - ˈmɑːt] 2. [ˌjɑ - mɛ ma ˌniˑʒe ˈzehət] 1. [... - kɔɹˌve viʒe ˌskyj ˈte̞j - gɑ̃n ˈvɔx ə - ˌviˑʒe ˌgwɛd ˌɑhe pe ˌviˑʒe ˈlɑkə ˈbɛɹɲo]

1. parfois, autrefois on transportait le fumier au champ, oh ! moi je n'aimais pas épandre du fumier ! quand il était envoyé [depuis] quelques journées, tu l'envoies aujourd'hui, tu l'épands tout de suite ! et bien ! 2. oui, mais s'il avait séché 1. oh nom de dieu ! c'était une corvée de répandre le fumier, avec la fourche euh... qu'on faisait là puisqu'on mettait des petits tas

1. Janin an Herveig, 1932, Ploueg
2. If Hamon, 1946, Ploueg
(dastumet gant Tangi)

an anv douar aze eo al lanneieroù, al Lann Vras, al Lann Voan, al Lanneg Vihan, eu... Lannoù ar (Saovajed ?), al Lanneg eu... aze bremañ, bremañ... bremañ hini ebet ken peogwir eo remembret met... se a oa an anvioù, ya, al Lanneg Voan eu... ya, e oa lanneieroù ha... ha war... war kleuzioù, ledan a-walc'h, hag e vijent palet ha hadet lann ha goude e vije troc'het lann war ar c'hleuz, e vije eksploatet al lann, ya, ya, hag e vije... e vijent fagodet eu... laket da sec'hañ ha goude degaset d'ar gêr hag e vije graet eu... bernioù lann ront aze ha beget eu...

[ˌnɑ̃ˑno ˈduˑaɹ ˌɑhe̞ he ˌlɑ̃nɛˈjeːɹo - ˌlɑ̃n ˈvɹɑːz ˌlɑ̃n ˈvwɑ̃ːn ˌlɑ̃nɛg ˈviˑən - ə - ˌlɑ̃no ʒoˈvɑɹʃɛt - ˈlɑ̃nəg ə - ˌɑhe̞ ˈbɹœmɑ̃ ˈbɹœmɑ̃ - ˈbɹœmɑ̃ ˈhiːni be ˌkeˑn pyˈgyˑɹ e̞ ɹøˈmɑ̃ːbɹət mɛ - ˈze wa nɑ̃ˈnojo - ˌjɑ - ˌlɑ̃nəg ˈvwɑ̃ːn ə - ˌjɑ - a wa ˌlɑ̃nɛˈjeːɹo a - a waɹ - waɹ ˈklœ̃jo - ˌleˑdən əˈwɑx - a ˌviʒɛɲ ˈpɑːlət a ˈhɑːdə ˈlɑ̃n a ˈguːde ˌviʒe ˈtɹo̞hə ˈlɑ̃n waɹ ˈhlœ̃ˑ - viʒe ɛksˈplwɑtə ˈlɑ̃n - ˌjɑ - ˌjɑ - a ˌviʒe ˌviʒɛɲ faˈgoːdət ə - ˈlɑkə də ˈzehɑ̃ a ˌguˑde ˈdjɛsə də ˈge̞ɹ a ˌviʒe ˈgwɛd ə - ˌbɛɹɲo ˌlɑ̃n ˈɹɔ̃n ˌɑhe̞ a ˈbeːgəd ə]

le nom des terres là ce sont des landes, al Lann Vras, al Lann Voan, al Lanneg Vihan, euh... Lannoù ar (Saovajed ?), al Lanneg euh... là maintenant, maintenant... maintenant [il n'y a] plus aucune puisque ça a été remembré mais... ça c'était les noms, oui, al Lanneg Voan euh... oui, il y avait des landes et... et sur... sur les talus, assez larges, et ils étaient bêchés et on semait de l'ajonc dessus et après on coupait les ajoncs sur les talus, on exploitait les ajoncs, oui, oui, et on... on en faisait des fagots euh... mis à sécher et après ramenés à la maison et on faisait euh... des tas d'ajonc ronds là et pointu euh...

Ismael Andre, 1950, Mantallod (dastumet gant Tangi)

me a oa bet o chaseal ur wech, e oan... e oan chomet... graet bernioù 'ba kreiz ar parkeier deus tout ar (chaosoù ?) ha traoù, a-hont 'neuint razet tout

[ˌme wa ˌbe ʃaˈseˑəl əɹ ˈweʃ wɑ̃n - wɑ̃n ˌʃo̞mə - ˌgɹɛd ˈbɛɹɲo bah ˌkɹɛjs paɹˈkɛjɛɹ dœs ˌtud ə ˈʃo̞wso a ˈtɹɛw - ˌɑˑɔ̃n nœɲ ˈɹɑːzə ˈtut]

moi j'avais été chasser là-bas une fois, j'étais... j'étais resté... de grands tas dans le milieu des champs de toutes les souches et toutes, là-bas ils ont tout rasé

???

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

amañ zo bernioù Ker- kwa, Kergoater, Ker... Kervezou, ha Ker...

[ˌɑ̃mɑ̃ zo ˌbɛɹɲo ˈkɛˑɹ kwa - kɛɹˈgwɑtəɹ - kɛɹ kɛɹˈveːzu - a kɛɹ]

ici il y a plein de Ker- quoi, Kergoater, Ker... Kervezou, et Ker...

pelec'h ?

Andre ar Filous, 1931, Mousteruz (dastumet gant Tangi)

hag e vije graet bernioù

[a viʒe gwɛd 'bɛʁɲo]

et on faisait des tas [beignets]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

koulskoude zo bernioù Jikeled

[kus'ku:de zo 'bɛɹɲo ʒike:'lət]

pourtant il y a plein de Gicquels


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

kistin faou, xxx (?), a-wechoù e welez bernioù dindan aze met ma doue, pa 'teus peilhet anezhe 'teus mann ebet

[ˌkistin'vo: ? 'we:ʒo 'wɛ:lɛz 'bɛɹɲo di'nɑ̃:n ɑ:he mɛ ma 'du:e pe tøs 'pɛʎə nɛ tøz mɑ̃n'bet]

des châtaignes de hêtre [surnom des petites châtaignes], xxx (?), parfois tu en vois des tas dessous là mais mon dieu, quand tu les as épluchées tu n'as rien

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vezont o c'haridiñ eo aezet peogwir e reont ur rigenn, pa reont... pa reont bernioù eo ret dit bezañ gant da jeu

[pe vɛɲ ha'ɹi:dĩ e̞ 'ɛ:zɛt py'gy:ɹ ɹɛɲ 'ɹi:ɟən pe ɹɛɲ pe ɹɛɲ 'bɛɹɲo he̞ ɹɛt tit 'be:ɑ̃ gɑ̃n də ʒœ:]

quand elles sont à creuser des galeries c'est facile puisqu'elles font une rangée, quand elles font... quand elles font des tas tu dois être concentré [taupes]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Choukomp ! choukomp dezhi adarre / kar benn ar bloaz / ne vefomp ket tout / dre amañ / darn vo pennoù bernioù plouz / ha darn vo dindan drapo !

Choukon-m ! choukon-m ! Dèy dare / Kar bèn a bla / Vé fon-n keut tout / dé ran-man / dar-n vo pèno bèrnyo plouz / a dar-n vo dina-n drapo !

[ʃuk õm ʃuk õm] [dɛj daʁe] [kaʁ bɛn a bla] [ve fõn køt tut] [de rãmã] [daʁn vo pɛno bɛʁnjo pluz] [a daʁn vo dinan dʁapo]

Enfonçons ! Enfonçons la de nouveau [faisons l'amour] / Car l'année prochaine / Nous ne serons pas tous / Par ici / Certain seront dans les tas de pailles / et certains seront sous le drapeau !

(dastumet gant Julien)

bernioù teil

bernio teil

[bɛʁɲo tɛj]

Des tas de fumier

Plac'h, , Bear (dastumet gant Julien)

met goude neuze, gant an Almanted te ! an deiz kentañ 'oamp ket 'met eu... e oamp un tamm group bihan kwa, eu... ugent pe dregont evel e oamp, met eu... bemdez, bemdez e vije tapet bernioù prizonerien te ! hag derc'hen a raent da vale ac'hanomp evel-se, met xxx ( ?), a-benn neuze e oa sentinelles, o surveilh ac'hanomp kwa

[mɛ ’gu:de ’nœ:he - gɑ̃n nal’mɑ̃ntət te - nde ’kentɑ̃ wɑ̃m kə mɛd ə - wɑ̃m tɑ̃m gɾub ’bi:ən kwa - ə: - ’y:gən pe ’dɾe:gõn vɛl ə wɑ̃m - mɛd ə - ’bɑ̃wde ’bɑ̃wde ’viʒe ’tɑpət - ’bɛɹɲo pɾizɔ̃’nɛjən te - a ’dɛɹh ɹɛɲ də ’vɑ:le ɑ̃m və’se - mɛ ? - bɛn ’nœ:he wa sɑ̃nti’nɛl - ’syɹvɛj ɑ̃m kwa]

mais après alors, avec les Allemands pardi ! le premier jour nous n'étions que euh... nous étions un petit groupe quoi, euh... vingt ou trente que nous étions, mais euh... tous les jours était attrapé un paquet de prisonniers pardi ! et ils continuaient de nous faire marcher comme ça, mais xxx ( ?), pour alors il y avait des sentinelles, qui nous surveillaient quoi

Jañ ar Bihan, 1918, Bear (dastumet gant Tangi)

c'hoazh 'ma bet chañs, eu... bezañ a oa bernioù reoù gant an dysenterie te ! hag e renkent chom... peogwir 'na ezhomm evit kabinedoù te ! evit kement-se a dud, e oa trañcheoù 'ba ar c'hamp, hag e renkent chom e-pad an noz e-kichen an trañcheoù-se

[hwɑs ma bet ʃɑ̃:s - ə 'be:ɑ̃ wa 'bɛɹɲo ɹew gɑ̃n disã'tɾi te - a 'ɹɛŋkɛn ʃo̞m - py na em wit kabi'ne:ʒo te - wit ke'mese dyt - wa tɾɑ̃'ʃe:o bah hɑ̃: - a 'ɹɛŋkɛn ʃo̞m pa:'nɔ̃:s 'kiʃən tɾã'ʃe:o ze]

j'avais eu de la chance encore, euh... il y en avait plein qui avait la dysenterie pardi ! et ils devaient rester... puisqu'ils avaient besoin pour les toilettes pardi ! pour autant de gens que ça, il y avait des tranchées dans le camp, et ils devaient rester toute la nuit à côté de ces tranchées-là

Jañ ar Bihan, 1918, Bear (dastumet gant Tangi)

bernioù amzer

['bɛrɲo 'ɑ̃mzər]

énormément de temps

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

aze zo arru bernioù reoù yaouank bremañ

['ɑhe zo ɑj 'bɛrɲo rew 'jowɑ̃ŋg 'bomɑ̃]

là il y a plein de jeunes qui sont arrivés maintenant

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

gwezhall e veze lâret bernioù traoù

[gwe'ʒɑl viʒe 'lɑ:rəd 'bɛrɲo trɛw]

avant on disait plein de choses

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

geriennoù 'meus bet klevet bernioù

[gi'rjeno møz be 'klɛwəd 'bɛrɲo]

des mots que j'ai entendus beaucoup [an abondance]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

bernioù labourioù

['bɛrɲo la'bu:rjo]

pleins de travaux

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

bernioù micherioù

['bɛrɲo mi'ʃe:rjo]

plein de métiers

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 49 frazenn.
123