Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 26 frazenn.
12

Met a-hont zo bet lazhet reoù all c'hoazh. Bezañ a oa... bezañ a oa div gozh duzh an Arvor. Div blac'h kozh. Ha 'na... 'ha 'na ur ponê. Hag e deuent dre an aod, du-hont, e-kichen... e-kichen ti Moro Krec'h Jord, Krec'h Jord, da gerc'hat foenn. 'Dant graet ur bern 'ba ar park, gant... gant eu... ha lakeet... lakeet un tamm bach warne... war... war ar beg. Hag e deuent gant o c'harr hag o... hag o ponê, da gerc'hat ar garg foenn, da gas da... d'o... d'o... d'o menaj eu... 'ba an arvor a-hont, lec'h... lec'h e oant o chom, lec'h e oant o chom. Ur menaj ur vuoc'h pe div e oa.

[ˌkɣe̞χ ˈʃɔꝛt - ˌkɣe̞χ ˈʃɔꝛt]

Mais là-bas il y en a eu d'autres de tués. Il y avait... il y avait deux vieilles de la côte. Deux vieilles femmes. Et elles avaient... elles avaient un poney. Et elles venaient par la côte, là-bas, à côté... à côté de chez Moreau de krec'h Jord, Krec'h Jord, pour chercher du foin. Elles avaient fait un tas dans le champ, avec... avec euh... et [elles avaient] mis... mis un morceau de bâche dessus... sur... sur le sommet. Et elles venaient avec leur charrette et leur... leur poney, pour chercher le chargement de foin, pour l'amener à... à leur... à leur... à leur ferme euh... sur la côte la-bas, là... là où elles habitaient, là où elles habitaient. C'était une ferme d'une vache ou deux.

Lanvaodez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ Jelard, 1928, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

(T. : 'oa ket 'met div blac'h ?) eu... boa, alors div blac'h, me ha un frère

[ə - ˌbwa - ... ˈdiw ˌblɑx - mə ˈhwɑːɹ ˌme a ...]

(T. : il n'y avait que deux filles ?) euh... non, alors deux filles, moi et un frère

Mari ar Vey, 1924, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

1. pa oa arri 'ba ar gêr, pa oa arri 'ba ar gêr, he zad 'ba ar gêr, eu... Jermen a c'houlle, 'da c'hwec'h vloaz, pi... piv e oa... piv e oa an aotrou-se, piv e oa ar paotr-se, nann, n'anaveze ket anezhañ 2. (se a ra buhezioù hañ ?) 1. (se a ra buhezioù hañ ?) 2. ha ma vamm-gozh zo chomet, a oa chomet gant div blac'h bihan ivez kwa

1. [pe wa ˌɑj bah ˈge̞ːɹ - pe wa ˌɑj bah ˈge̞ːɹ - i ˈzɑːd bah ˈge̞ːɹ - ə - ʒɛɹˌmɛn ˈhule - da ˈxwɛx la - ˌpi ˌpiw wa - ˌpiw wa ˈnotɹo ze - ˌpiw wa ˈpo̞tse - nɑ̃n nɑ̃veˌe kə ˌneˑɑ̃] 2. [ze ɹa byˈeːʒo ɑ̃] 1. [ze ɹa byˈeːʒo ɑ̃] 2. [a mə ˌvɑ̃mˈgoːz zo ˈʃo̞məd - wa ˈʃo̞məd iˈhyn gɑ̃n diw ˌblɑx ˈpiˑən ˌiˑe kwa]

1. quand il était revenu à la maison, quand il était revenu à la maison, son père à la maison, euh... Germaine demandait, elle avait six ans, qu... qui était... qui était ce monsieur-là, qui était cet homme-là, non, elle ne le reconnaissait pas 2. (ça fait des vies hein ?) 1. (ça fait des vies hein ?) 2. et ma grand-mère est restée, était restée avec ses deux petites filles quoi

???

1. Ifig ar Blevenneg, 1939, Bear
2. Jermen ar Minouz, 1939, Bear
(dastumet gant Tangi)

ha frejoù ganin, kompren a rez ! peogwir fidedoulle 'oan ket kat da labourat na mann ebet, 'oan ket kat da vann ebet 'vat ! ha... hag eu... e oan manet evel-se te ! setu aze tu vois ? tout ar pezh 'meus bet a-raok ? goude 'meus kollet ma blac'h bihan ha tout ar stal, c'était tout du long, tout du long, tout du long

[a ˈfɹɛːʒo gɑ̃ˌnĩ ˈkɔ̃mpɹe̞ˑs - pyˌgyˑɹ fidəˈdule ˌwɑ̃n kɑt tə laˈbuːɹəd na ˈmɑ̃nbet - ˌwɑ̃n kə ˈkɑd də ˈvɑ̃nbet a - ag ə - wɑ̃n ˈmɑ̃ːnə vəˌse̞ te - ˌsety ˈɑhe̞ ... - ˈtut pez møz be ˌɹo̞ˑk - ˌguˑde møs ˈko̞lət mə ˌblɑxˈpiˑən a tut ˈstɑːl - ...]

et j'avais des frais [à payer], tu comprends ! puisque sacrebleu je ne pouvais pas travailler ni rien, je ne pouvais rien faire ! et... et euh... j'étais restée comme ça pardi ! voilà tu vois ? tout ce que j'ai eu avant ? après j'ai perdu ma chère fille et tout le bazar, c'était tout du long, tout du long, tout du long

Ana Kozhig, 1929, Bear (dastumet gant Tangi)

sen... sentier Manuel Aofred ha tout aze, hag e oa Aofred all a oa Jean Aufret a oa aze ivez, e oa... ya, teir peder blac'h e-barzh aze tout kwa, oh ! aze e oa ur vandenn penn-da... penn-da-benn hag e oa leun bugale 'ba an tier, e kement ti a oa tout kwa

[ˈsɛ̃ ˈsɛ̃tjəɹ mɑ̃ˌnyˑəl ˈofɹəd a ˈtud ˌɑˑe - a wa ˈofɹəd ˈɑl wa ʒɑ̃ ... wa ˌɑˑe ˌiˑe - wa - ˌjɑ - ˈtɛːɹ ˈpeːdəɹ ˈblɑx ˌbaɹz ˌɑˑe tut kwa - o ˌɑˑe wa ˈvɑ̃ndən ˌpe̞də ˌpe̞dəˈbe̞n a wa ˈlœːn byˈgɑːle ban ˈtiˑəɹ - ˌkemən ˈti wa tut kwa]

la frat... la fratrie de Manuel Aufret et tout là, et il y avait un autre Aufret qui était Jean Aufret qui était là aussi, il y avait... oui, trois quatre filles dedans là partout [dans chaque famille], oh ! là il y avait une bande comp... complète et les maisons étaient pleines d'enfants, dans chaque maison quoi

If Briand, 1931, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

ha bremañ zo div blac'h

[a ˌbɹœmɑ̃ zo ˌdiw ˈblɑx]

et maintenant il y a deux filles

Ivet an Du, 1937, Kaouenneg (dastumet gant Tangi)

feiz, e oan kaset d'ober ur radio neuze ur sadorn, hag ar radio pa... nann ! ar medesin ar sadorn 'na... ar medesin 'na lâret... kas ac'hanon d'an ospital ha pa oan arri en ospital e oa graet ur radio din, met... 'dant ket lâret 'na... 'da lâret e oant o vont da viret ac'hanon, bon ! neuze e oan chomet, met neuze e oa di... div blac'h, hag ur paotr, gant ur machin oksijen war... war ar brancard, o lâret din dizelaniñ 'ba hennezh met 'oan ket kat da dizelaniñ 'ba hennezh peogwir 'ma ket nerzh, hag ar re-mañ all gant... gant eu... (chevilhennoù ?) taol aze, 'naint laket unan en un tu hag unan all en tu all, oh, daonet e vin ! 'ma ket kriet gwech ebet met aze 'ma graet, eñ a oa fresk ! ar re-se a oa... marteze e oant o soñjal e oa diblaset, hag e oant o soñjal lakat anezhañ en e blas, ha 'ma bet poan ! oh, daonet e vin !

[ˌfeˑ - wɑ̃n ˈkɑsə ˌdo̞ˑꝛ ɣaˌdjo ˈnœˑe ˈzɑˑn - a ɣaˌdjo pe - ˈnɑ̃n mœˈdœsin ˈzɑˑn na - mœˈdœsin na ˈlɑˑt - ˌkɑs ˈɑ̃w də nosˈpital a pe wɑ̃n ˈɑj nosˈpital wa ˌgwe̞ ɣaˌdjo ˈdĩ - mɛ - ˌdɑ̃ɲ cə ˈlɑˑd na - da ˈlɑˑd wɑ̃ɲ ɔ̃n tə ˈviˑɣəd ˈɑ̃w - bɔ̃n - ˌnœˑhe wɑ̃n ˈʃo̞mət - mɛ ˌnœhe wa di ˈdiw blaχ - ag ə ˈpo̞t - gɑ̃n maˌsin oksiˌʒɛn waɹ waɹ bɣɑ̃ˈkɑɹ - ˌlɑˑʴ ˈtĩ ˌdizɛˈlɑ̃ˑnĩ ba ˈhẽˑs mɛ ˌme ˈwɑ̃n kə ˈkɑt tə ˌdizɛˈlɑ̃ˑnĩ ba ˈhẽˑs py ˌmɑ kə ˈnɛꝛs - a ɣeˈmɑl gɑ̃n gɑ̃n ə - ˌseviˈjeno ˈtoˑl ˌɑhe - nœɲ ˈlɑkəd ˌyn ˈtyˑ a ˈnɑl nty ˈɑl - o ˈdɑ̃wnəd vĩ - ˌmɑ kə ˈkɣiˑɛ ˈgweʒeˌbet mɛ ˌɑˑe ma ˌgwe̞t - ˈhẽ wa ˈvɣesk - ɣeˈze wa - maˈteˑe wɑ̃ɲ ˈʃɔ̃ˑʒəl wa diˈblɑsət - a wɑ̃ɲ ˈʃɔ̃ˑʒəl ˈlɑkə ˌneˑɑ̃ ni ˈblɑs - a ma be ˈpwɑ̃ˑn - o ˈdɑ̃wnəd ə vĩ]

ma foi, j'avais été envoyée alors faire une radio un samedi, et la radio quand... non ! le médecin le samedi avait... le médecin avait dit... de m'envoyer à l'hôpital et quand j'étais arrivée à l'hôpital on m'avait fait une radio, mais... ils n'avaient pas dit qu'ils allaient... ils avaient dit qu'ils allaient me garder, bon ! alors j'étais restée, mais alors il y avait deu... deux femmes, et un homme, avec une machine à oxygène sur... sur le brancard, me disant de respirer dedans, mais je ne pouvais pas respirer dedans puisque je n'avais pas de force, et ceux-ci avec... avec euh... (des chevilles de table ?) là, en avait mis un d'un côté et un autre de l'autre côté, oh, que je sois damnée ! je n'avais jamais crié mais là j'avais fait, il était frais ! ceux-là étaient... peut-être pensaient-ils que c'était déplacé, et il pensait le remettre en place, et j'avais eu mal ! oh, que je sois damnée !

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

oh ! oc'h ober las aze ! gant tamm kanfarded evelton, evel... evel e oamp ni ivez, ha neuze e oa... teir pe beder blac'h e vijemp, ha 'h aemp da goach dioute, hag e vije skoet dour gante, aze e oa un espes tamm feunteun, hag e oa ur c'helorn bihan, kazi evel e vez d'ar vugale da c'hoari aze, e vijemp o skeiñ dour gante, hag unan anezhe 'nije ezhomm da gac'hat evit lâret dit ar wirionez, pa 'tije ezhomm da gac'hat ! me a lâr dit !

[o - ˌho̞ˑɹ ˈlɑs ˌɑhe̞ - gɑ̃n tɑ̃m kɑ̃ˈfɑɹdəd ˌwe̞ltɔ̃ - we̞l we̞l wɑ̃m ˌnim ˈiˑe - a ˌnœhe wa - ˌtɛˑɹ pe beˈdɛɹ ˌblɑx viʒɛm - a ˌhɛm tə ˈgwɑʃ tjɔ̃te̞ - a viʒe ˌskoˑə ˈduːɹ ˌgɑ̃te̞ - ˌɑhe̞ wa ˈnespəs tɑ̃m ˈvɑ̃ntən - a wa ˌhyˑlɔɹn ˈbiˑən ˌkɑhe we̞l ve də vyˈgɑːle də ˌhwɑj ˌɑhe̞ - viʒɛm ˌskɛɲ ˈduːɹ ˌgɑ̃te - a ˌyˑn ne̞ niʒe ˌem də ˈgɑhat wid ˌlɑˑɹ tid wiˈɹjɔ̃ːne - pe tiʒe ˌem də ˈgɑhat - me ˈlɑːɹ ˌdit]

oh ! faisant du bazar là ! avec des garnements comme moi, comme... comme nous étions nous aussi, et alors il y avait... nous étions trois ou quatre filles, et nous allions nous cacher d'eux, et on leur lançait de l'eau, là il y avait une espère de petite fontaine, et il y avait un petit seau, presque comme pour les enfants pour jouer là, nous leur jetions de l'eau, et l'un d'entre eux avait besoin de chier, pour te dire la vérité, quand tu avais besoin de chier ! je ne te dit pas !

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

1. me 'meus anavezet anezhe tout, ha teir blac'h, div blach 2. me n'anavezen ket 'met an hini yaouankañ, an hini a oa dimezet da... merc'h Gwilhom (ar Maluer ?) 1. ya 2. 'oant ket bet chomet asambles 1. nann nann nann

1. [me møs ɑ̃nˈveːəd ne̞ tut - a ˈtɛːɹ blaχ - ˈdiw blaχ] 2. [me nɑ̃nveˈɛŋkə mɛ ˌnːi jo̞ˈwɑ̃ŋkɑ̃ - ˌnːi wa diˈmeːəd də - mɛɹχ ˈgwijo̞m maˈlyːəɹ] 1. [ja] 2. [ˌwɑ̃ɲcə be ˈʃo̞mə ˈsɑ̃məs] 1. [nɑ̃nɑ̃nɑ̃n]

1. moi je les ai tous connus, et trois filles, deux filles 2. moi je ne connaissais que le plus jeune, celui qui s'était marié à... la fille de Guillaume (Le Maluer) 1. oui 2. ils n'étaient pas restés ensemble 1. non non non

???

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

ar merc'hed... ar merc'hed ar Grant Plas ar Gag, ar merc'hed ar Grant, teir blac'h, teir blac'h ar Grant, ar re-se a oa teir blac'h manet eu... oc'h-unan, ya, 'meus ket gouvezet e vije... e oa hini dimezet ebet dioute

[ˌmɛɹhɛd - ˌmɛɹhɛd ˈgɹɑ̃n ˌplɑs ə ˈgɑk - ˌmɛɹhɛd ˈgɹɑ̃n - ˈtɛːɹ blax - ˌtɛˑɹ blax ˈgɹɑ̃n - ˌɹeˑe wa ˈtɛːɹ blax ˌmɑ̃ˑnəd ə oˈhyːn - ja - ˌmøs kə guˌveˑə viʒe - wa ˌhiˑni diˈmeˑəd be ˈtɔ̃te̞]

les filles... les filles Legrand de Plas ar Gag, les filles Legrand, trois femmes, trois femmes Legrand, celles-là étaient trois femmes restées euh... seules, oui, je n'ai pas su qu'elles aient été... que l'une d'elles ait été mariée

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

sur a-walc'h ar menaj a oa du-hont e-kichen ar chapel... a oa ar Geriliz ivez, lec'h e oa Gwilhou, eu... div blac'h yaouank, div gozh plac'h yaouank xxx ( ?)

[zyꝛˌwɑx ˈmeːnaʒ wa ˈdyˑən ˌkyʃən ˈʃɑpəl - wa gɛˈꝛiːliz ˌiˑe - ˌle̞ɣ wa ˈgwiju - ə ˈdiw ˌblɑɣ ˈjɔwɑ̃ŋˤ - ˈdiw go̞sˌplɑɣ ˈjɔwɑ̃ŋˤ ?]

sans doute que la ferme qui était là-bas à côté de la chapelle... c'était ar Geriliz aussi, là où était Guillou, euh... les deux jeunes femmes, les deux femmes célibataires xxx ( ?)

Tregonnev

Mari Duigou, 1935, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

ya, ar re-se a oa e skol ganin e-se, an div blac'h ar C'hovelig

[ˌjɑ - ˌzew wa ˈskoːl gəˌnĩ eˌse - diw blɑx ˈhweːlic]

oui, celles-là étaient à l'école avec moi, les deux filles de ar C'hovelig

Langoad

Madelen Morvan, 1935, Kemperven (dastumet gant Tangi)

'meus ket soñj nemet deus unan hag a vije graet ar blasenn diouti, (daoust da betra ?), gwelet a rez pelec'h emañ Tilli eu... pa 'h ez deus eu... pa 'h ez da-gaout eu... lec'h... lec'h mont du-mañ da Gerdaniou, goude ti Tilli eu... e dapez hent Sant Nikolas, an eil ti à droite, aze e oa ar merc'hed eu... merc'hed... peseurt anv 'nea-i, lec'h e oa teir blac'h yaouank aze, xxx ( ?) aze teir, teir blac'h, hag e vije graet Plas ar Gag deus se, xxx ( ?) da se Plas ar Gag ? (daoust da betra ?) e vije graet Plas ar Gag deus se ? hag-eñ eo un ti, daou di a oa aze, unan a oa... unan a oa war tu all an hent

[ˌmøs kə ˌʒɔ̃ˑʒ mɛd dœz ˈyˑn a ˌviʒe ˌgwɛd ə ˈblɑsən djɔ̃ti - ˈbɑ̃wstə ˌbɹɑ - ˌgwe̞ˑl ə ɹes ˌple̞x mɑ̃ ˈtili ə - pe ˌhez dyz - pe ˌhez dəˌgɑˑd ə - ˈle̞x ˈle̞x mɔ̃n ˈdymɑ̃ də ge̞ɹdaˈniˑo - ˌguˑde ti ˈtili ə ˌdɑpez ˈhɛn ˌzɑ̃ niˈcoːləs - ˈnɛj ti ... ˌɑhe̞ wa ˈmɛɹhɛd ə - ˈmɛɹhɛd - pəˌsœ ˈhɑ̃ːno nea ˌi ˈle̞x wa ˌtɛɹ blɑx ˈjo̞wɑ̃ŋ ˌɑhe̞ - ? ˌɑhe̞ ˌtɛɹ - ˌtɛɹ blɑx - a ˌviʒe ˌgwɛd ˌplɑs ə ˈgɑk dys ˌse - nœs tə ˌze ˌplɑs ə ˈgɑk - ˌdo̞ws də ˈbɹɑ viʒe ˌgwɛt ˌplɑs ə ˈgɑk dys ˌse - aˈgẽˑ he̞ ˈntiˑ - ˈdo̞w di wa ˌɑhe̞ - ˈyˑn wa - ˈyˑn wa waɹ ntyˌɑl ˈnɛn]

je ne m'en souviens que d'une qu'on appelait « la place », (pour quelle raison ?), tu vois là où est Tilly euh... quand tu vas de euh... quand tu vas vers euh... au lieu... au lieu d'aller chez moi à Kerdaniou, après chez Tilly euh... tu prends la route de Sant Nikolas, la deuxième maison à droite, là il y avait les filles euh... les filles... quels noms avaient-elles, là où il y avait trois jeunes femmes là, xxx ( ?) là trois, trois femmes, et on appelait ça Plas ar Gag, xxx ( ?) Plas ar Gag ? (pour quelle raison ?) on appelait ça Plas ar Gag ? alors qu'il y avait une maison, deux maisons qu'il y avait là, une était... une était sur l'autre côté de la route

??? Bear-Gwenezhan

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

deus amañ ma blac'h bihan !

[dœz 'ɑ̃mɑ̃ mə blah'pi:ən]

viens ici ma petite fille !

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

div blac'h teir blac'h zo o c'houlenn ac'hanon da balat

[diw blɑx tɛ:ʁ blɑx so hu:l ɑ̃w də 'bɑ:lat]

deux femmes, trois femmes me demandent pour bêcher

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ur gwall blac'h

[’gwɛlblɑx]

une femme difficile

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

un darin-blac'h

ndari-n blac'h

[ndaʁin blax]

une fille bien foutue

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

1. e wreg a oa dantist c'hoazh hañ ? 2. xxx ( ?), hoñ zo marv pell zo, hoñ 'da kollet he fenn ivez 1. met 'oant ket asambles ken kwa ? 'gredan ket ? 2. nann nann 1. 'oaran ket pe 'na... bugale 'na ? 2. div... teir blac'h, unan dioute zo marv abaoe, pa 'meus gwelet, 'da ket nemet eizh vloaz ha hanter-kant ivez 1. ah ya ! marv yaouank neuze c'hoazh 2. ah ! n'eus oad ebet paotr-kaezh !

1. [i ˈwɹeg wa ˈdɑ̃tis hwas ɑ̃] 2. [? - hɔ̃ zo ˈmɑɹw pɛl zo - hɔ̃ da ˈko̞ləd i ˈvɛn ˌiˑe] 1. [mɛ ˌwɑ̃ɲ cə ˈsɑ̃məs ken kwa - gɹeˈdɑ̃ kət] 2. [nɑ̃nɑ̃n] 1. [waˈɹɑ̃ kə pe na - byˈgɑːle na] 2. [ˈdiw - ˈtɛɹ blax - yn ˌdjɔ̃te̞ zo ˈmɑɹw bwe pe møz ˌgwe̞ˑlət - da kə mɛ ˌɛjs la ˌɑ̃təˈkɑ̃n ˌiˑe] 1. [a ja - ˌmɑɹw ˈjo̞wɑ̃ŋ ˌnœˑe hwas] 2. [a nøs ˈnwɑːd bet po̞tˌkɛˑs]

1. sa femme était dentiste aussi hein ? 2. xxx ( ?), elle est morte depuis longtemps, elle avait perdu la tête aussi 1. mais ils n'étaient plus ensemble quoi ? je ne crois pas ? 2. non non 1. je ne sais pas si... il avait des enfants ? 2. deux... trois filles, l'une d'elles est morte depuis, puisque j'ai vu, elle n'avait que cinquante-huit ans aussi 1. ah oui ! morte jeune alors aussi 2. ah ! il n'y a pas d'âge mon pauvre !

1. Paotr, 1951, Bear
2. Roje Dollo, 1932, Bear
(dastumet gant Tangi)

d'e blac'h bihan

[di plah 'piən]

à sa petite fille

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

e blac'h bihan

[i plah 'piən]

sa petite fille

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 26 frazenn.
12