Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 47 frazenn.
123

hag e oa div, hag evit petra e vije lâret Karousel douzh... douzh honnezh ? peogwir e reomp... pa 'vije laket patatez, e vije graet roudennoù tro-a-zro, hag e oa un dosenn 'ba ar c'hreiz

[... - ... ˌkaɣuˈsɛl ... - ... - ...]

Pleuvihan - toponymes nautiques
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Pierrot Gwilhou, 1931, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

ya, tennet 'na deus... ar reoù a oa war ar bord, an daou bord, 'na skoet anezhe war... ha 'ba ar c'hreiz e oa chomet, hag e oan kat da dremen gant an oto

[ja ˈtɛnə na dəs - ʁew wa waʁ ˈbɔʁd - ˈdo̞w bɔʁd - na ˈskoːə ne̞ waʁ - a bah ˈhʁɛjz wa ˈʃo̞mət - a wɑ̃n kɑt tə ˈdʁemen gɑ̃n ˈnoto]

oui, il avait enlevé [la neige] de... celle qu'il y avait au bord, les deux bords, il l'avait jeté sur... et au milieu c'était resté, et je pouvais passer avec la voiture

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

zo... zo sentchoù ha tout e-barzh hañ ! ya 'vat ! ya, n'onn ket pet sant zo, tri ! daou... daou pep tu, ha sant... ha... hag an Tad Eternel 'ba ar c'hreiz, ya Saint Mémoire emañ e daouarn war e benn evel-se

[zo zo - ˈzɛnʃo a ˌtud ˈbɑɹz ɑ̃ - ˌjɑ vat - ˌjɑ - ˌnɔ̃ kə ˈped zɑ̃n zo - ˈtɾi - ˈdo̞w ˈdo̞w po̞p ˈtyˑ - a ˌzɑ̃n - a - a ˌtɑˑd eˈtɛɹnəl bah ˈhɹɛjs - ˌjɑ ... mɑ̃ i ˈdɑwən waɹ i ˈbe̞n viˌse̞]

il y a... il y a des statues de saints et tout dedans hein ! mais oui ! oui, je ne sais pas combien de statues de saint il y a, trois ! deux... deux de chaque côté, et saint... et... et le Père Éternel au milieu, oui Saint Mémoire a les deux mains sur sa tête comme ça

Josfin Kaboko, 1931, Tonkedeg (dastumet gant Tangi)

e Kroaz ar Marchosioù e oa... ur c'halvar, a-hervez unan... unan... ur c'halvar vras, gant tri groaz vras 'ba ar c'hreiz ha neuze an daou... evel 'teus bet gwelet kwa, hag e-kerzh ar Revolusion, amañ en Plûned ivez, eu... e oa... deiz Gwener ar Groaz, ur menajer 'na staget war ar c'hroas, 'da... 'da... diskennet, drailhet anezhi tout, e Kroaz ar Marchosioù aze, ah met an deiz war-lerc'h beure, e... e... eu... pa oa aet da reiñ boued d'e... d'e gezek, 'deuint lazhet anezhañ

[ˌkɹwɑˑz maɹʃo̞ˈsiˑo wa - ə ˈhɑlvəɹ - ˈhɛɹwe yn yn - ˌhɑlvəɹ ˈvɹɑːs - gɑ̃n ˌtɹiˑ gɹwɑz ˈvɹɑːz bah ˈhɹɛjz a ˌnœhe ˈndo̞w - we̞l tøz be ˈgwe̞ːlət kwa - a ˌkɛɹz ɹevolyˈsiˑɔ̃n - ˈɑ̃mɑ̃ ɛn ˈplyːnəd ˌiˑe - ə - wa - de ˌgweˑnəɹ ˈgɹwɑˑs - ə meˈnɑːʒəɹ na ˈstɑːgə waɹ ˈhɹwɑˑz da da disˈke̞nəd - ˈdɹɑjə nɛj tut - ˌkɹwɑˑz maɹʃo̞ˈsiˑo ˌɑhe - a mɛ ˌnde waɹˌlɛɹx ˈbœːɹe - i i ə - pwa ˌɛd də ˌɹɛˑĩ ˈbwed di - di ˈgeːzək - dœɲ ˈlɑhə ˌneˑɑ̃]

à Kroaz ar Marchosioù il y avait... un calvaire, à ce qu'il parait un... un... un grand calvaire, avec trois grandes croix au milieu et aussi les deux... comme tu as déjà vu quoi, et lors de la Révolution, ici à Plûned aussi, euh... il y avait... le jour du Vendredi Saint, un agriculteur avait attaché la croix, ils avaient... ils avaient... abattu, totalement détruite, à Kroaz ar Marchosioù là, ah mais le lendemain matin, ses... ses... euh... quand il était allé donner à manger à ses chevaux, ils l'ont tué

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

ha neuze e oa (Gwer ar Stenneg ?) 'ba ar c'hreiz

[a ˈnœhe wa gwɛɹ ˈstɛnɛg bah ˈhɹɛjs]

et il y avait aussi (xxx ?) au milieu

???

Ivet an Du, 1937, Kaouenneg (dastumet gant Tangi)

ya, ar Garnell aze, un tamm bihan eu... etrezek Prad amañ eo, ya ! ar Garnell zo 'ba ar c'hreiz, kreiztre Prad... Trezelan ha Koadaskorn, aze e oa laket ur groaz

[ja - ə ˈgɑꝛnəl ˌɑhe - tɑ̃m ˈbiˑən ə - ˈtɣœsək ˈpɣɑˑd ˌɑ̃mɑ̃ e̞ - ja - ˈgɑꝛnəl zo bah ˈχɛjs - ˈkɣɛjstɣe ˈpɣɑˑt - tɣeˈzeˑlɑ̃n a kwaˈdɑskɔꝛn - ˌɑhe wa ˈlɑkə ˈgɣwɑˑs]

oui, ar Garnell là, un petit peu euh... vers Prad ici c'est, oui ! ar Garnell est au milieu, entre Prad... Trezelan et Koadaskorn, là on a mis une croix

Koadaskorn

Fulub Fraval, 1950, Koadaskorn (dastumet gant Tangi)

1. ya, chapel Sant Jann zo aze 'ba ar c'hreiz ya 2. ar chapel ya 1. ar chap... bezañ e oa ur chapel vihan eu... Sant Jann 'ba ar c'hreiz tu bennak aze

1. [ˌjɑ - ˌʃɑpəl ˌzɑ̃n ˈʒɑ̃n zo ˌɑhe bah ˈhꝛɛjz ˌjɑ] 2. [ˈʃɑpəl ˌjɑ] 1. [ˌʃɑp ˈbe wa ˌʃɑpəl ˈviˑən ə - ˌzɑ̃ˈʒɑ̃n bah ˈhꝛɛjs ˌty məˈnɑˑg ˌɑhe]

1. oui, la chapelle de Sant Jann est là au milieu oui 2. la chapelle oui 1. la chap... il y avait une petite chapelle euh... Sant Jann au milieu quelque part là

Skiñvieg

1. Jak Nikol, 1932, Skiñvieg
2. Jean-Jacques Nikol, 1968, Skiñvieg
(dastumet gant Tangi)

ha goude le vrai Stervenn a oa 'ba ar c'hreiz, hag amañ e oa ar Stervenn Krec'h neuze

[a ˌguˑde ... ˈstɛɹvən wa ba ˈhɹɛjs - ag ˌɑ̃mɑ̃ wa ˌstɛɹvən ˈskwex ˌnœhe]

et après le vrai Stervenn était au milieu, et ici c'était ar Stervenn Krec'h alors

Tonkedeg
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Armand ar Meur, 1933, Tonkedeg (dastumet gant Tangi)

ha goude neuze Kroaz an Tort, 'oa ket, 'oa ket, 'oa ket, un ti, un ti a oa just, 'ba ar penn, penn... penn an hent da dont du-mañ kwa, aze... eñ a ra... aze e oa... zo ur groaz 'ba ar c'hreiz

[a ˌguˑde nœhe ˌkɹwɑˑsˈtɔɹt - ˌwa kət - ˌwa kə ˌwa kət - ən ˈti - ˈti wa ʒyst - bah ˈpe̞n - pe̞n pe̞n ˈnɛn də ˌdɔ̃n ˈdymɑ̃ kwa - ˌɑhe - ˌhẽˑ ɹa - ˌɑhe wa - zo ˈgɹwɑːs bah ˈhɹɛjs]

et après alors Kroaz an Tort, non, non, non, une maison, il y avait juste une maison, au bout, au bout... au bout de la route pour venir chez moi quoi, là... ça fait... là il y avait... il y a une croix au milieu

Beurleudi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hadañ patatez er c'hreiz ar bleñchenn

['hɑ:dɑ̃ pa'tɑtəs hʁɛjz 'blɛ̃ʃən]

semer des patates au milieu de la planche [surface du potager]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ar pezh zo 'ba ar c'hreiz

[pe:s so bah hʁɛjs]

ce qu'il y a dedans [garniture de la galette des rois]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

hag evel-se ya... 'neus... 'neus soutañs kwa da... an amann a vez kalet ha n'out ket kat da lardañ anezhañ deus ar beure, e-kichen aze pa 'to troc'het anezhañ dre ar c'hreiz, dre ar bord e tapez stummañ anezhañ

[a və'se ja nøs nøs 'zutɑ̃s kwa də nɑ̃'mɑ̃n ve 'kɑ:lət a nu kə 'lɑɹdɑ̃ neɑ̃ dəz 'bœ:ɾe 'kiʃən 'ɑ:he pe to 'tɾɔ:həd neɑ̃ dɹe hɹɛjz dɹe bɔɹd 'dɑpe̞s ə 'stymɑ̃ neɑ̃]

et comme ça oui... il... il [miche de pain] dure plus longtemps quoi pour... le beurre est dur et tu ne peux pas l'étaler le matin, alors que là quand tu l'as coupé par la moitié [coupe transversale], par le bord tu arrives à l'étaler

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha 'ma lâret dezhe, « ma vez moaien da gaout anezhañ en e bezh, da vihanañ emezon-me ne vo ket nemet amañ kement eo sec'h, me a droc'ho anezhe dre ar c'hreiz ha neuze lakat amann warnañ »

[a ma lɑ:t tɛ: ma ve 'mojən də gɑ:d neɑ̃ ni be:z də vi'ɑ̃nɑ̃ mɔ̃mɛ vo kə mɛd 'ɑ̃mɑ̃ 'kemən e̞ zex me 'dɾɔ:ho nɛ: dɹe hɹɛjz a 'nœ:he lɑg ɑ̃'mɑ̃n waɹnɑ̃]

et je leur avais dit « si je peux l'avoir en entier [miche de pain] », au moins dis-je il n'y aura qu'ici où ce sera sec, je le couperai par la moitié et alors mettre du beurre dessus »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

soñj ! hag aze zo daou vetr dour 'ba ar c'hreiz hañ

[ʒɔ:s ag 'ɑ:he zo do̞w vɛd du:ʁ bah hɹɛjz ɑ̃]

imagine ! et là il y a deux mètres d'eau au milieu hein

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

Du-mañ e oa graet se, e oa laket ur c'hozh pres, ha neuze ur plankenn, ha neuze e vije un toull e-barzh ar c'hreiz, evel-just, ha e oa ur c'helorn, ha e oa... propr e oa. Evel-se e oa propr.

[’dymã wa gwɛ ’ze - wa ’lakə ’hos ’pɹes - a nœe̞ ’plãŋkən - a nœe̞ viʒe n’tul ba ’hɹɛjs wɛl’ʒyst - a wa ’helɔɹn - a wa ’pɹɔp wa - vəse wa ’pɹɔp]

Chez nous on avait fait ça, il y avait une vieille armoire, et alors une planche, et il y avait un trou au milieu, bien sûr, et il y avait un seau, et c'était... c'était propre. Comme ça c'était propre.

Toilettes sèches avant l’heure...

Plac'h, 1925, Lannuon (dastumet gant Riwal)

ur c'houloar 'ba ar c'hreiz hed-ha-hed

[ə hu'lwɑ:ɹ bah hɹɛjs ˌhetaˈhe:t]

un couloir au milieu tout du long

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar fourchetez a veze torret... a veze torret div viz war ar c'hreiz aze

[vuʁ'ʃɛtəz viʒe 'to̞ʁət viʒe 'to̞ʁəd diw vi:z deɑ̃ waʁ hʁɛjz 'ɑ:he]

la fourchette était cassée... on cassait deux doigts au milieu là [pour attraper des anguilles]

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

ar fourchetez a veze torret... a veze torret div viz war ar c'hreiz aze

[vuʁ'ʃɛtəz viʒe 'to̞ʁət viʒe 'to̞ʁəd diw vi:z deɑ̃ waʁ hʁɛjz 'ɑ:he]

la fourchette était cassée... on cassait deux doigts au milieu là [pour attraper des anguilles]

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

aze e oa bet ur c'hraou 'ba ar c'hreiz aze, e oa manet dispennet, arru drez ha traoù warnañ, hag amañ neuze e oa ar puñs stok amañ, ma vije bet... ma vije bet pelloc'h e oa bet moaien met n'emañ ket... n'emañ ket ur metr deus toull an nor, deus ar prenestr

['ɑ:he wa be hɹo̞w bah hɹɛjz 'ɑ:he wa 'mɑ̃:nəd dis'pɛnət ɑj dɾe:z a tɾɛw warnɑ̃ ag 'ɑ̃mɑ̃ 'nœ:he wa pỹ:s stɔk 'ɑ̃mɑ̃ ma viʒe bet ma viʒe be 'pɛlɔh wa be 'mojən mɛ mɑ̃ kə mɑ̃ kə mɛt dəs tul no:r dəs 'prɛ:nəs]

là il y avait eu une crèche au milieu là, elle était resté démolie, des ronces et tout dessus, et alors ici il y avait un puits à toucher ici, s'il avait été... s'il avait été plus loin il y aurait eu moyen met il n'est pas... il n'est même pas à un mètre de l'entrée, de la fenêtre

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

daou du anezhañ a oa gwerzhet un tamm, 'ba ar c'hreiz e oa manet, ha tout ar peurrest, tout ar peurrest a oa bet... (paeet da honnezh ?)

[do̞w dy: neɑ̃ wa 'gwɛɹzə tɑ̃m bah hɹɛjz wa 'mɑ̃:nət a tut 'pɛɹɛs tut 'pɛɹɛz wa be 'pɛ:ɛt tɔ hɔ̃:s]

les deux côtés [de la maison] avaient été vendus un peu, au milieu c'était resté [à eux], et tout le reste, tout le reste avait été (payé à elle ?)

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 47 frazenn.
123