Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 18 frazenn.

Ah ya, neuze e vijent digroc'henet goude ha neuze e vije laket ar c'hroc'hen... e vije bourret plouz e-barzh heu... e-barzh ar c'hroc'hen lapin. Ha neuze e sec'he. Abalamour da sec'hañ. Heñ a oa druz te, ha machin. Ha gleb. Ar c'hroc'hen lapin evel-se.

digroc’henet [digɾɔ'hõːnət]

Ah oui, alors il était dépiauté ensuite et alors on mettait la peau... on bourrait de la paille dans heu... dans la peau de lapin. Et alors elle séchait. Pour qu'elle sèche. Elle était grasse pardi, et machin. Et humide. La peau de lapin comme ça.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

hag ar c'hroc'hen zo bet aet da-heul ar pluñv ha hennezh zo bet sec'het goude kwa, met goude neuze eo ad... ad... adkiget, met n'eo ket aet ervat kwa

[a ’hɹɔ:hən zo bed ɛd də hœ:l plỹ: a hẽ̞:s so be ’ze:həd ’gu:de kwa mɛ ’gu:de ’nœ:he e̞ hat hat hat’ki:ɟət mɛ ne̞ kəd ɛd vɑ:t kwa]

et la peau est partie en même temps que les plumes et celui-là a séché quoi, mais après alors ça a re... re... cicatrisé de nouveau, mais ça ne s'est pas bien remis quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

rubufet 'teus, partiet eo ar c'hroc'hen

[ɹy'byfɛt tøs paɹ'ti:əd ɛ 'hɹɔ:hən]

tu t'es écorché, la peau est partie

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ur bragoù hir a oa ganti, hag e oa deut tout ar c'hroc'hen, deus talek le nombril betek bizied he zreid, da-heul

[’bʁa:go hi:ʁ wa gɑ̃nti ag wa dət tud ə ’hʁɔ:hən des’tɑ:lək lə nɔ̃bʁil ’bekə bi’zi:əd i zʁɛjd də hœ:l]

elle avait un pantalon long, et toute la peau était venue avec, à partir du nombril jusqu'aux doigts de pied [personne ébouillantée]

Elen ar Gov, 1931, Louergad (dastumet gant Tangi)

e oa bet laeret e vuoc'h dezhañ, ur vuoc'h 'na soit-disant, hag eu... 'na lâret ma vije degaset ar c'hroc'hen dezhañ e lakje anezhi da dont bev

[wa be ’lɛ:ɹɛd i vy:h teɑ̃ vy:h na swa’dizɑ̃ ag ə na lɑ:t ma viʒe ’dɛsəd ə ’hɹɔ:hən deɑ̃ ’lɑkʃe nɛj dɔ̃n bev]

sa vache avait été volée [et tuée], il avait une vache soit-disant, et euh... il avait dit que si on lui apportait la peau il la ressusciterait

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

aze e oa Sant Joran, hag aze zo bet laket 'ba e vachin e oa bet masailhet gant eu... gant un toullad-tud ha 'na... a oa laeret e vuoc'h dezhañ ha 'na lâret ma 'vije roet ar c'hroc'hen dezhañ e lakje anezhi bev hag eu... ne oa ket bet... ar re 'na masailhet anezhañ 'na lâret e savje kernioù dezhe betek an navet brank goude

[’ɑ:he wa zɑ̃n ’ʒo̞:ɹɑ̃n ag ’ɑ:he zo be ’lɑkəd ba i ma’ʃi:n wa be ma’sɑʎət kɑ̃n ə gɑ̃n tula’tyt a na wa ’lɛ:ɹəd i vyh teɑ̃ a na lɑ:t ma viʒe ’ɹo:ə ’hɹɔ:hən deɑ̃ ’lɑkʃe nɛj bew ag ə ne wa kə bet ɹe na ma’sɑʎəd neɑ̃ na lɑ:d ’zɑfʃe ’kɛɹɲo dɛ: ’bekə ’nɑwə bɾɑ̃ŋg ’gu:de]

Sant Joran était là, et là a été indiqué dans son machin [panneau] qu'il avait été maltraité par euh... par plusieurs personnes et il avait... on lui avait volé une vache et il avait dit que si on lui donnait la peau [de la vache] il la ramènerait à la vie et euh... il n'avait pas été... il avait dit à ceux qui l'avaient maltraité qui leur pousserait des cornes jusqu'à la neuvième génération après

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oa ket treuzet-libr peogwir e oa manet just e bord ar c'hroc'hen, en tu all, 'na ket... 'na ket... treuzet 'na met ne oa ket deut er-maez

[wa kə tɾœ:ʒə lip py’gy:ʁ wa ’mɑ̃:nə ʒyst bɔʁd ə ’hʁɔ:hən ty al na kət na kə ’tʁœ:zəd na mɛ wa kə dœd me̞:s]

il n'avait pas été complètement transpercé [par la balle] puisqu'elle était restée juste au bord de la peau, de l'autre côté, elle n'avait pas... elle n'avait pas... elle avait traversé mais elle n'étais pas sortie

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Ar wenanenn a laosk he bik 'ba ar c'hroc'hen.

[weˈnɑ̃ːnən lɔsk i bic bah ˈhʁɔːhən]

L'abeille laisse son dard dans la peau.

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

gwelet a rez, troc'hañ ar c'hroc'hen war e... war e droad, boñ, penn-da-benn betek ar skoaz, ha goude neuze... neuze 'na esaet troc'hañ e skoaz, dezhañ da di... diframmañ anezhañ kwa, ha pa oa deuet e skoaz gwelet a rez, boñ, e oa moanaet ha neuze e oa tapet halañ ar vuoc'h

[gwɛ:s ’tɾo̞:hɑ̃ ’hɾɔ:hən waɹ i waɹ i dwɑ:t bɔ̃ pɛdə’bɛn ˌbetɛk skwɑ: a ’gu:de ’nœ:he ’nœ:e na hɛ’sɑ:t ’tɾo̞:hɑ̃ i skwɑ: deɑ̃ də di di’vɾɑ̃mɑ̃ neɑ̃ kwa a pe wa dœd i skwɑ: gwɛ:l ə ʁɛs bɔ̃ wa mwɑ̃’nɑ:t a ’nœ:e wa ’tɑpət ’hɑ:lɑ̃ vy:x]

tu vois, couper la peau sur sa... sur sa patte, bon, tout du long jusqu'à son épaule, et après alors... alors il avait essayé de couper l'épaule, pour qu'il puisse... le démembrer quoi, et quand son épaule était venue vois-tu, bon, il était plus fin et alors on avait réussi à vêler la vache [opération pour extraire un veau mort]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

a-wechoù an ebeulien pa vez ebeulien bihan warni 'nez ezhomm xxx (?) pa 'deuint xxx (?), ha neuze an ebeulien bihan a-wechoù, pa arrient da denañ, n'eo ket denañ a reont a reont ivez eu... hejañ ar vronn aze ha neuze, se ne blij ket da... ha hoñ, o reiñ dour dezhi, o reiñ dour dezhi gant ur c'helorn e oa, 'na ket eu... ha 'na tapet krog 'ba... 'ba e gein aze, (moan ?) e oa bet, met 'na ket tapet nemet 'ba ar c'hroc'hen ha neuze e dilhad

['we:ʒo nœ'bœʎən pe ve œ'bœʎən 'bi:ən waɹni ne e:m ? pe dœɲ ? a 'nœ:he nœ'bœʎən 'bi:ən 'we:ʒo pe 'hɑjɛɲ də 'de:nɑ̃ ne̞ kə 'de:nɑ̃ ɹɛɲ ie ə 'hĩ:ʒɑ̃ vɹɔ̃n 'ɑ:he a 'nœ:he ze biʃ kət tə a hɔ̃: ɹɛɲ du:ɹ dɛj ɹɛɲ du:ɹ dɛj gɑ̃n 'hy:lɔɹn wa na kəd ə a na 'tɑpə kɾo̞:g ba ba i gɛɲ 'ɑ:he mwɑ̃:n wa bet mɛ na kə 'tɑpə mɛ bah 'hɹɔ:hən a 'nœ:he i 'diʎat]

parfois les poulains, quand il y a de jeunes poulains auprès d'elle ils ont besoin de xxx (?) quand ils ont xxx (?), et alors les petits poulains parfois, quand ils viennent têter, ce n'est pas têter qu'ils font non plus euh... c'est secouer la mammelle là, et alors ça ne plait pas à... et elle, en train de lui donner de l'eau, il était en train de lui donner de l'eau, il n'avait pas euh... elle l'avait attrapé par... par le dos là, ça avait été xxx (?), mais elle n'avait attrapé que la peau et alors les habits

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

tennañ o c'hroc'hen dezhe en bev, daonet e vo !

[tɛn o 'gʁɔ:hən dɛ: bew tɑ̃wnə vo]

leur retirer la peau vivant, nom de dieu !

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

e veze lazhet ar c'hochon, neuze e veze staget ha neuze goude e veze rasket tout-naet aze gant dour... dour tomm a veze skoet warnañ, a-benn neuze da raskañ tout e c'hroc'hen, lakat anezhi prop

[viʒe 'lɑhə 'hoʃɔ̃n 'nœhe viʃe 'stɑ:gət a 'nœhe 'gu:de viʃe 'rɑskət tut'nɛd 'ɑhe gɑ̃n du:r viʒe 'skoə du:r tɔm warnɑ̃ bɛn'nœhe də 'rɑskə tud e 'hrɔhən 'lɑkə nɛj prɔp]

on tuait le cochon, alors on l'attachait et après alors on raclait tout proprement là avec de l'eau... on jetait de l'eau chaude dessus, pour alors racler toute sa peau, la mettre propre

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ur c'hroc'hen

[’hrɔhən]

une peau [de lapin]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

kregiñ 'ba 'r c'hroc'hen

[’kri:gĩ ba ’hrohən]

saisir la peau [de taupe]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hroc'hen en em bego goude

[’hrɔhən nɔ̃n ’be:go ’gu:de]

la peau se cicatrisera après

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

1. « greiennet » ya, ça c'est d'après les... « greiennet » eo les traces après, les cicatrices oui et puis ça... les marques oui 2. evel rubufet un tamm aze 1. ya 2. rubufet un tamm 1. n'eo ket, n'eo ket 2. n'eo ket se ? 1. un dev... un devadenn eu... kompren a rez, a lesk... a-wechoù e lesk... ar c'hroc'hen n'en em lak ket memestra a-wechoù hañ !

1. [gɹɛˈjenəd ja ə - ... - gɹɛˈjenə he̞ ...] 2. [we̞l ɹyˈbyfət ˈ tɑ̃m ˌɑe] 1. [ja] 2. [ɹyˈbyfə ˈ tɑ̃m] 1. [ˌne̞ kə ˌne̞ kə] 2. [ˌne̞ kə ˈze] 1. [ən dɛ ən dɛˈwɑːn ə ˈkɔ̃mpɹe̞z lɛsk - ˈweːʒo ˈlɛsk - ə ˈhɹɔˑhən nɔ̃n ˌlɑk kə mɔ̃sˈtɾɑ ˈweːʒo ɑ̃]

1. « brûlée » oui, ça c'est d'après les... « brûlée » c'est les traces après, les cicatrices oui et puis ça... les marques oui 2. comme égratignée un peu là 1. oui 2. égratignée un peu 1. non, non 2. c'est pas ça ? 1. une brûl... une brûlure euh... tu comprends, laisse.... parfois elle laisse... la peau ne se remet pas pareil parfois hein !

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

ar c'hroc'hen

[’hrohən]

la peau

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

'H arrue ar c'hochon bihan neuze krevet gant troad e vamm evel-se, ar re-se a vez tanav tanav o c'hroc'hen, ha feiz ma 'h arru un troad da stokañ diontañ [?] e vez krevet quoi.

Haié hochon bien neuhé, kreuvet gan trwad i vamm vesé. Rézé vé tano-tano o hrohen. A fé, ma 'h ai en trwat te stokañ diontañ [?] vé kreuvet.

Elle apportait le petit cochon à la peau percée par la patte de sa mère. Ceux-là ont la peau vraiment très fine, et si une patte vient la frapper, ça la perce.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kavet zo bet 18 frazenn.