Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 50 frazenn.
123

Aze e oamp, un devezh, eu... o vont... o vont... o vont da sikour ar reoù a oa 'ba ar C'hroashent aze. E oa... familh L'Anthoen, a oa 'ba... a oa o chom e-barzh. Ha 'dant ur parkad lin, da dennañ. Ha pa 'vije ur parkad lin da dennañ, peogwir e dennez... ur metr ledander, evit lakat anezhe en o gourvezioù da... da sec'hañ. E vije... 'h ae... 'h ae tout bugale eu... ar menajoù all, da... da vachinat. Hag e oamp 'bar ar porzh, eno, un devezh duzh ar beure, oc'h ober ur rendez-vous evit mont goude-merenn da dennañ ar parkad lin-se. Tout asambles.

[ˈhɣwɑsɛn]

Nous étions là, un jour, euh... allant... allant... allant aider ceux de ar C'hroashent là. C'était... la famille L'Anthoen, qui était à... qui y habitait. Et ils avaient un champ de lin, à arracher. Et quand il y avait un champ de lin à arracher, puisque tu arraches... sur un mètre de large, pour les allonger pour... pour sécher. Il y avait... tous les enfants des autres fermes allaient... allaient euh... pour... pour machiner. Et nous étions dans la cour, là-bas, un jour le matin, ayant rendez-vous pour aller l'après-midi arracher ce champ de lin-là. Tous ensemble.

Lanvaodez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ Jelard, 1928, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

oh, eñ a vije ur parti plijadur hein ! pa vijer... o tennañ lin hein ! e vije tout ar reoù eu... o chom war-dro da... da... da... a deue da sikour ac'hanomp, da dennañ lin ivez, ya, tennadeg lin

[o - ˈhẽ ˌviˑʒe ə ˌpɑꝛti pliˈʒɑːdyꝛ ɛ̃ - pe ˌviˑʒɛꝛ - ˈtɛnɑ̃ ˈliːn ɛ̃ - ˌviˑʒe ˌtud ˈꝛew ə - ˌʃo̞m waꝛˈdɣo də də də - ˌdɛ də ˈʒikuꝛ ˈɑ̃ˑnɔ̃m - də ˌdɛnɑ̃ ˈliːn ˌiˑe - jɑ - tɛˌnɑˑdəg ˈliːn]

oh, ça c'était une partie de plaisir hein ! quand on était... à arracher le lin hein ! il y avait tous ceux... qui habitaient à... à... à... venaient nous aider, pour arracher le lin aussi, oui, arrachage de lin

Viktorin Gov, 1929, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

ha hemañ a oa da dennañ foenn eu... deus ar bern, gwechall e vije graet bernioù foenn eu... er-maez, ha neuze e vije tennet eu... evit reiñ d'al loened gant hennezh, un tamm evel-se hag e gouezhe en traoñ eno war an douar, eñ a vez ur c'hrog da dennañ foenn

[a ˈhemɑ̃ wa də ˈdɛnɑ̃ ˈvwɛn ə - dœz ˈbɛɹn - gweˈʒɑl ˌviʒe ˌgwɛd ˈbɛɹɲo ˈvwɛn ə ˈme̞ːs - a ˌnœhe ˌviʒe ˈtɛnəd ə - wid ə ˈɹɛɲ də ˈlwe̞ːnəd gɑ̃ ˈhẽˑs - ˈtɑ̃m vəˌse̞ a ˈgweˑe̞ ˈntɹo̞w ˌeˑno waɹn ˈduˑaɹ - ˌhẽ ve ə ˈhɹo̞ˑk tə ˈdɛnɑ̃ ˈvwɛn]

et celui-ci c'était pour tirer le foin euh... du tas, autrefois on faisait des tas de foin euh... à l'extérieur, et alors on tirait euh... pour donner aux animaux avec celui-là, un peu comme ça et ça tombait en bas par terre, ça c'est un crochet à tirer le foin

Frañsoa Mengi, 1937, Lannbaeron (dastumet gant Tangi)

Maivon... Maivon a oa e fri... e wreg, Maryvonne, e oa... e oa gwreg If, ya, ha pa 'nije ezhomm diouti moarvat da dennañ un taol ivez evel e vez lâret hañ ! bon, « eh ! Maivon, emañ da revr o son ! », se 'mamp desket sell ! Ived ha me, ma c'hoar ha me, « kaoc'h ganit sell ! » a vije lâret dezhañ, « deus 'ta ! me zo prest », daon ! a-benn ar fin en em divragoue ar paotr kozh paotr kaezh ! ya 'vat ! oh ! oh ma doue ! o klask eu... ! neuze e vije lâret dezhañ « gortoz ! me zo o vont da gerc'hat ur gontell da droc'hañ da lost dit »

[mɑiˌvɔ̃ˑn - mɑiˌvɔ̃ˑn wa i ˌvɹi - i ˈwɹek - ... - wa wa ˌgweg ə ˈiˑf - ˌjɑ - a pe niʒe ˌem dɔ̃nti maˈhɑd də ˌdɛnə ˈntoːl ˌiˑe we̞l ve ˌlɑˑd ɑ̃ - bɔ̃ - ɛ - ˌmɑiˈvɔ̃ˑn - mɑ̃ də ˌɹɛːɹ ˈsɔ̃ːn - ˌze mɑ̃m ˈdiskə sɛl - ivɛt a ˌme - mə ˈhwɑˑɹ a ˌme - ˈkɔx gɑ̃ˌnit sɛl - ˌviʒe ˈlɑˑt ˌteˑɑ̃ - ˌdøs ta - ˌme zo ˈpɹest - dɑ̃w be̞nˌfiˑn nɔ̃n divɹaˈgo̞we ˌpo̞tˈkoːs po̞tˈkɛːs - ˌjɑ ha - oː - o ma ˈduˑe - ˈklɑsk ə - ˌnœhe ˌviʒe ˌlɑˑɹ ˈteˑɑ̃ ˈgɔto̞s - ˌme zo ˌvɔ̃n də ˈgɛɹhə ˈgɔ̃ntəl ˈdɹo̞hə də ˈlɔst dit]

Maryvonne... Maryvonne était son épou... sa femme, Maryvonne, c'était... c'était la femme de Yves, oui, et quand il avait besoin d'elle sans doute pour tirer un coup aussi comme on dit hein ! bon, « eh ! Maryvonne, il y a ton cul qui sonne ! », c'est ça que nous avions appris tiens ! Yvette et moi, ma soeur et moi, « va chier tiens ! » qu'on lui disait, « viens donc ! moi je suis prêt », dame ! finalement le vieux enlevait son pantalon mon pauvre ! mais oui ! oh ! oh mon dieu ! cherchant euh... alors on lui disait « attends ! moi je vais chercher un couteau pour te couper la queue »

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

adgwaskañ an dilhad, da dennañ an dour dioute

[had'gwɑskɑ̃ 'ndijət də 'dɛnɑ̃ du:ʁ dɔ̃tɛ]

essorer de nouveau les habits, pour en retirer l'eau

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'hel a rae da dennañ, ac'hann ken 'na ket a gartouch ken, pa 'na drailhet anezhe tout neuze e oa deut d'ar gêr

[’dɛʁhɛl ʁɛ də ’dɛnə hɑ̃n ken na kə gaʁtuʃ ken pa na ’dɾɑjəd nɛ: tut ’nœ:he wa dœd də ge̞:ʁ]

il continuait de tirer, jusqu'à ce qu'il n'ait plus de cartouches, quand il les eut toutes claquées, il rentra à la maison

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

da dennañ poentinier

[də ’dɛnə pwɛn’tinjəɹ]

pour arracher les pointes [clous]

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

hag eñ a goust ker ober anezhe xxx ( ?) bern publisite ec'h arri d'en em dennañ

[a ẽ̞: gust ke:ʁ o̞:ʁ nɛ: ? ? bɛʁn pybli'site hɑj də nɔ̃n 'dɛnɑ̃]

et ils coûtent cher à fabriquer xxx ( ?) plein de publicités il arrive à s'en tirer

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

me a blija din kaout ur armanag da dennañ bemdez

[me 'bi:ʒa dĩ kɑ:d naɹ'mɑ̃:nag 'dɛnɑ̃ 'bo̞mde]

moi j'aime avoir un almanach à tirer tous les jours

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ar machin da dennañ portredoù ne oa... ne oa ket modern hañ

['mɑʃin də 'dɛnɑ̃ pɔʁ'tʁɛ:ʒo wa wa kə mo'dɛʁn ɑ̃]

l'appareil photo n'était... n'était pas moderne hein

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

bremañ eo dit da dennañ ar peurrest

['bomɑ̃ e̞ dit tə 'dɛnɑ̃ 'pɛɹəs]

maintenant c'est à toi d'enlever le reste

Alis Maledan, 1927, Bear (dastumet gant Tangi)

N'eus ket moaien da dennañ amann deus goûg ar c'hi.

Neus keu voyeun de dènan an-man-n deus gouk hi.

[nøs kø vojən də dɛnã ãmãn døs guk hi]

Il est impossible de récupérer le beurre qui est dans le gosier du chien.

???

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

N'eus ket moaien da dennañ amann deus goûg ar c'hi.

Neus keu moyeun de ténan an-man-n deus koug hi.

[nøs kø mwajən də tenã ãmãn døs kug hi]

Il est impossible de récupérer le beurre qui est dans le gosier du chien. [On ne peut pas revenir sur ce qui s'est produit, suite à une négligence par exemple.]

??? Petit florigène des proverbes breton Coop Breizh Lukian Kergoat page 12 : N'eus ket a voaien da dennañ amann eus gouzoug ur c'hi. On ne peut pas tirer du beurre du gosier d'un chien. Après les méfaits il est trop tard pour agir.

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Al lin zo tremenet war ar reuñvell da dennañ greun diwarnañ.

Lin zo tréméneut war reuveul de dènan greun diwarnan.

[lin zo tʁemenət waʁ ʁœvœl də dɛnã gʁœn diwaʁnã]

Le lin est passé au peigne de façon à enlever les graines.

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

treuz-yeot, Neus gwrizioù hir hir ha start da dennañ.

treus yèweut, Neus gwiryo hir hir a stard de tènan.

[tʁœs jɛwət] [nøs gwiʁjo hiʁ hiʁ a staʁd də tɛnã]

chiendent, Elle a de longues racines dures à enlever.

Herve Seubil : geot-ki [’jɛ wot ki] : chiendent

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Homañ n'areta ket da dennañ e zeod.

Homan naréta ket de dénan i dèweut.

[homã naʁeta køt də denã i dɛwət]

Elle n'arrête pas de tirer la langue.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

ar re-mañ zo moaien da dennañ anezhe kuit

['remɑ̃ zo mojən 'dɛnɑ̃ nɛ: kwit]

ceux-ci il y a moyen de les tirer [de les enlever]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

a-blasoù e vez mailh hag e vez ezhomm da dennañ anezhe kuit kua

['blɑso ve mɑʎ a ve e:m 'dɛnɑ̃ nɛ: kwit kya]

par endroits il y a de la boue, et il faut les enlever quoi

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

da dennañ ar pataz

[də ’dɛnɑ̃ pa’tɑ:s]

pour tirer les patates

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Oh ne oan ket re c'hwezhet eno quoi, soñj a raen, ar re-mañ, emezon-me, ma 'deus c'hoant, zo ken barrek da dennañ war ma saout evel da dennañ warnon amañ war o ampich quoi. Met nann...

[o wãn kə ʁe 'hweəd eno kwa – 'ʒõj ə ʁɛn – ʁemã mõme ma døs 'hwãn – zo ken 'baːk tə de̞nã waʁ mə 'zowt vɛl də 'de̞nã waʁnõ 'aːmã waʁ o 'hãmpiʃ kwa – mɛ nãn]

Oh je n'étais pas trop fière [rassurée] là, je pensais, ceux-ci [les Allemands], si ils veulent, sont aussi bien capables de tirer sur mes vaches que de tirer sur moi, qui suis dans leur passage. Mais non...

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kavet zo bet 50 frazenn.
123