Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 131 frazenn.
1234567

hag aze zo un hent à gauche c'hoazh ac'h a du-hont da Koad Aval, ya ! hag a-raok Koad Aval zo un ti bihan, c'hoazh e oa Saka Peron, eno 'ma desket ober kerden

[... kwaˈdɑˑval - ja - ... kwaˈdɑˑval ... - ... ˌsɑka ˈpeˑɣɔ̃n - ...]

et là il y avait une route à gauche aussi qui va là-bas à Koad Aval, oui ! et avant Koad Aval il y a une petite maison, encore que c'était Zacharie Péron, j'y avais appris à faire des cordes

Pouldouran
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Ujen Boverje, 1930, Pleuzal (dastumet gant Tangi)

ma zad 'na ur velo met ma mamm 'na ket, han-se ur velo plac'h n'eo ket ur velo paotr hañ ! ha dija e oa ret din deskiñ mont, met graet 'ma prim 'vat, kavet 'ma drailhet ma... ma bennoù-glin met ingal eo, desket 'ma bepred

[mə ˈzɑːd na ˈveːlo mɛ mə ˈmɑ̃m ˌna kət - ɑ̃nˌse ˈveːlo ˈplɑx ˌne̞ kə ˌveˑlo ˈpo̞ˑd ɑ̃ - a deˌʒa wa ˌɹɛt tĩn ˌdiskĩ ˈmɔ̃n - mɛd ˌgɛd ma ˈpɹim hat - ˌkɑˑd ma ˈdɹɑjɛ mə - mə ˌbe̞no ˈgliːn mɛ ˈingal e̞ - ˈdiskə ma ˌbopət]

mon père avait un vélo mais ma mère n'avait pas, puisqu'un vélo de fille ce n'est pas un vélo de garçon hein ! et déjà je devais apprendre à monter dessus, mais j'avais fait vite, j'avais trouvé le moyen d'abimer mes... mes genoux mais peu importe, j'avais appris quand même

Frañsoaz Kallag, 1936, Pederneg (dastumet gant Tangi)

ya, « ar group », eñ a oa une maladie ivez d'ar c'houlz-se, ya 'vat ! ah 'teus ket ? ah geus 'vat ! ah geu... ha tout 'neuint « ar group », nemeton, pemp... pemp a oa gant « ar group » nemeton, ha me 'ma desket mont war velo neuze peogwir e oan ma-unan, ha f... peogwir 'oa ket nemet ur velo, feiz, ar velo a oa din aze 'vat te ! a-hend-all e vije kann abalamour dezhi, met aze e oa din ma-unan bepred, ha 'ma desket mont war velo aze

[ja ˈgɹup - ˌhẽˑ wa ... ˌiˑə də ˈhuls se - ja ha - a ˌtøs kət - a ˌgøs hat - a gø - a ˈtud nœɲ ˈgɹup - ˈmɛɹtɔ̃ - ˈpɛm ˈpɛm wa gɑ̃n ˈgɹup ˌmɛɹtɔ̃ - a ˌme ma ˈdiskə ˌmɔ̃n waɹ ˈveːlo ˌnœhe pyˌgyˑɹ wɑ̃n məˌhyˑn - a f pyˌgyˑɹ wa kə mɛ ˈveːlo - fe ˈveːlo wa dĩ ˌɑhe hat te - hɛnˈdɑl viʃe ˈkɑ̃n bɑ̃m ˈde̞j - mɛd ˌɑhe̞ wa ˈdĩ məˌhyˑn ˈbopət - a ma ˈdiskə ˌmɔ̃n waɹ ˈveːlo ˌɑhe̞]

oui, « la grippe ( ?) », ça c'était une maladie aussi à cette époque-là, mais oui ! ah non ? ah mais si ! ah si... et ils avaient tous « la grippe ( ?) », sauf moi, cinq... ils étaient cinq touchés par « la grippe ( ?) » sauf moi, et moi j'avais appris à faire du vélo alors parce que j'étais toute seule, et ma f... puisqu'il n'y avait qu'un vélo, ma foi, le vélo était à moi là pardi ! sinon il y avait des bagarres à cause de lui, mais là il était pour moi toute seule toujours, et j'avais appris à faire du vélo là

???

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

me, ma dud 'neuint ket jo... 'neuint ket james kaozeet brezhoneg diouzhin, james, me 'meus eu... deskiñ evel-s... me 'meus desket en ur... klevet anezhe

[ˈme - mə ˈdyd ˌnœɲ cə ʒo - ˌnœɲ cə ˈʒɑ̃məs koˈzeˑəd bɹe̞ˈzɔ̃ːnəg dəˈwĩ - ˈʒɑ̃məs - ˈme møs ə ˈdiskĩ viˌs - ˈme møz ˈdiskəd nɔ̃n ˈklɛwə ˌne̞ˑ]

moi, mes parents ne m'ont *jo... ils ne m'ont jamais parlé breton, jamais, moi j'ai euh... apprendre comme ç... moi j'ai appris en... les entendant

Ivoñ Brochen, 1952, Berc'hed (dastumet gant Tangi)

ya, ya, met ken eu... ma vamm-gozh 'oare ket nemet brezhoneg, me 'meus ket desket nemet brezhoneg pa oan bihan

[ja ˌjɑ - mɛ ˌkeˑn ə - mə vɑ̃mˈgoːz waˌꝛe kə ˌmɛ bꝛe̞ˈzɔ̃ːnək - ˌme ˈmøs kə ˈdiskə ˌmɛ bꝛe̞ˈzɔ̃ːnək pe wɑ̃n ˈbiˑən]

oui, oui, mais rien que euh... ma grand-mère ne savait que le breton, moi je n'ai appris que le breton quand j'étais petite

Ann Wern, 1947, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

met skoet e vije din war ma bizied abalamour eu... goût a raen ar galleg met pouf ! galleg gant brezhoneg... soñjet kwa, hag evel-se e vije skoet warnon, nann ! e vije lâret din eu... mont da... lenn eu... ar pezh 'ma skrivet en galleg evit laket ar reoù all da c'hoarzhin diouzhin kwa, ah geo ! ah ya, ya, ya ! ha graet evit ar reoù all... d'ar reoù all ivez, ar memes tra, ha me 'ma k... me... me a oa... me zo bet feuket gant se hein ! o welet eu... kemer goap deus ar reoù ha... ha 'oant ket kat da... bezañ stummet, ha... pe... desket mat 'ba ar bre... 'ba ar brezh... 'ba ar galleg kwa, ah ya ! pe... pe amañ, 'ba ar skol publik, pe 'ba... 'ba... gant ar seurezed, ar memes tra ivez, katechism, ar memes tra hein ! boutañ evit euh... kemer goap deus ar reoù 'oant ket kat da... a oa... chomet war-lerc'h hag eu... evit eu... lakat ar reoù all da c'hoarzhin, se... se... se 'na feuket ac'hanon, spontus

[mɛ ˈskoˑəd viʒe ˌdĩ waɹ ma biˈziˑəd ˌblɑ̃m ə - ˌguˑd ə ɹɛn ˈgɑlɛk mɛ puf - ˈgɑlɛg gɑ̃n bɹe̞ˈzɔ̃ːnək - ˌʒɔ̃ːʒət kwa - a vəˌse viʒe ˌskoə waɹnɔ̃ - ˌnɑ̃n - viʒe ˌlɑˑɹ tĩ ə - ˌmɔ̃n də ˈle̞n ə - ˌpez ma ˈskɹiːvə ˈgɑlɛg vit ˌlɑˑɹe ˌɹeˈwɑl də ˈhwɛɹzin diˌwĩ kwa - a ˌge̞w - a ˌjɑ ˌjɑ jˌɑ - a ˌgɹɛt vit ɹeˈwɑl - də ɹeˈwɑl ˌiˑe - mɔ̃sˈtɹɑ - a me ˌmɑ k - ˌme - ˌme wa - me zo ˌbe ˈfœkəd gɑ̃n ˌze ɛ̃ - ˈwe̞ˑlə ə - ˈkemɛɹ ˈgwɑˑb dœz ˌɹew a - a ˌwɑ̃ɲ kə ˌkɑt tə ˈbeˑɑ̃ ˈstuməd ˈmɑːd - a pe - ˈdiskəd ˈmɑːd ba bɹe̞ ba bɹe̞ˈz bah ˈgɑlɛk kwa - a ˌjɑ - pe pe ˈɑ̃mɑ̃ - bah ˌskoˑl ˈpublik - pe ba ba - gɑ̃n sœˈɹeːzəd ˌmɔ̃məsˈtɹɑ ˌiˑe - kataˌʃism - ˌmɔ̃məsˈtɹɑ ɛ̃ - ˈbutɑ̃ wit ə - ˈkemɛɹ ˈgwɑˑb də ˌɹew ˈwɛɲ kə ˌkɑt ta - wa - ˌʃo̞me̞ waɹˈlɛɹx ag ə - wit ə ˌlɑkə ˌɹeˈwɑl də ˈhwɛɹzin - ˌze ˌze ˌze na ˈfœkəd ˈɑ̃ːnɔ̃ - ˈspɔ̃tys]

mais on me tapait sur les doigts afin que... je savais le français mais pouf ! du français avec du français... pensé quoi, et donc on me frappait, non ! on me disait euh... d'aller... lire euh... ce que j'avais écrit en français pour que les autres rient de moi quoi, ah si ! ah oui, oui, oui ! et ça concernait les autres... les autres aussi, la même chose, et moi je n'av... moi... moi j'étais... moi ça m'a choqué hein ! de voir euh... se gausser de ceux qui... qui n'étaient pas capables... d'être compétents, et... ou... bien instruits en bre... en bret... en français quoi, ah oui ! que ce soit... que ce soit ici, à l'école publique, ou à... à... avec les bonnes soeurs, pareil aussi, le catéchisme, pareil hein ! faire en sorte que euh... se gausser de ceux qui n'étaient pas capables de... étaient... avaient du retard et euh... pour eu... faire rire les autres, ça... ça... ça ça m'avait choqué, terriblement

Padrig an Andrev, 1959, Pederneg (dastumet gant Tangi)

ha 'gomprenan ket, 'meus ket bet desket anezhe, goude on bet savet stok aze, an anv ar senchoù-se aze met d'ar c'houlz-se...

[a gɔ̃pɹeˈnɑ̃ kət - ˌmøs kə ˌbe ˈdiskəd ˌne̞ - ˌguˑde hɔ̃ be ˈzɑwə ˌstɔk ˈɑhe - ə ˌnɑ̃ˑno ˈzɛnʃo ze ˌɑhe mɛ də ˈhulsˑe]

et je ne comprends pas, je ne les ai pas appris, pourtant j'ai été élevée à proximité, le nom de ces saints-là là mais à cette époque-là...

Solañj Gilhard, 1930, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

1. den ebet 'oare, a-greiz-tout, e varve, « petra zo arri gant... », « oh ! marv eo ! », ha neuze e vije interet, ha fin... (T. : 'vije ket klasket goût dam da betra e oa marv) 'ouient ket ! nann, 'ouient ket da... e oant... 'oa ket eu... 'oa ket desket a-walc'h an dud d'ar c'houlz-se 2. eñ 'neus bet un atak peotramant crise cardiaque, pe marv-soubit, marv-soubit 1. ha... ha poan ! an dour-kof, an dour-kof a oa ivez, « an dour-kof », mal de ventre

1. [ˈden bed ˈwɑːɹe - gɹɛjsˈtut - ˈvɑɹwe - ˈpɹɑ zo ˈɑj gɑ̃n - o ˈmɑɹw e̞ - a ˈnœhe viʒe inˈtɛɹət - a ˈfiːn - wiˈɛɲcət - nɑ̃n - wiˈɛɲcəd də - wɑ̃ɲ - ˌwakəd ə - ˌwakə ˈdiskə wɑχ ən ˈdyd də ˈhulsːe] 2. [hẽ nø be ˈnɑtak pəˈtɑ̃m ... pe mɑɹw ˈzuːbit - mɑɹw ˈzuːbic] 1. [a a ˈpwɑ̃ːn - ən ˌduˑɾˈkoːf - ˌduˑɾˈkoːv wa ˈie - ˌnduˑɾˈkoːv - ...]

1. personne ne savait, tout-à-coup, il mourrait, « qu'est-il arrivé à... », « oh ! il est mort ! », et alors il était enterré, et terminé... (T. : on n'essayait pas de savoir pourquoi il était mort) ils ne savaient pas ! non, ils ne savaient pas pou... ils étaient... il n'y avait pas euh... les gens n'étaient pas assez instruits à cette époque-là 2. lui a eu une attaque ou sinon une crise cardiaque, ou une mort subite, une mort subite 1. et... et de la douleur ! les maux de ventre, il y avait les maux de ventre aussi, « les maux de ventre », mal de ventre

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

(T. : koulskoude 'meus arri desket anezhe-tout kazi) ober a ri a-benn ar fin, dre forzh deskiñ !

[ˈoˑbəɹ ɹi be̞nˌfiˑn - dɹe ˌvɔɹz ˈdiskĩ]

(T. : pourtant je les ai presque tous appris) tu feras pour finir, à force d'apprendre !

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

ma dad 'na desket neuial eno, 'ba ar chaoser, pa 'h ae da vêsa ar saout, 'ba ar chaoser ya, pa 'h ae da vêsa ar saout, le lac, le barrage quoi, plan d'eau

[mə ˈdɑˑd na ˌdiskəd ˈnœjəl ˌeːno - bah ˈʃosəl - pa he də ˌvɛsa ˈzo̞wt - bah ˈʃosəl ja - pa he də ˌvɛsa ˈzo̞wt - ...]

mon père y avait apprès à nager, dans la retenue d'eau [du moulin], quand il allait garder les vaches, dans la retenue d'eau oui, quand il allait garder les vaches, le lac, le barrage quoi, plan d'eau

Jakez Dilinan, 1931, Kemperven (dastumet gant Tangi)

ba ar vuhez evel-se, evuruzamant, ha zo bugale paour, pe bugale peorien, ha 'deus labouret ha desket, da gallout... kemer plas ar re-seoù

[... - ... - ... - ... byˌgɑˑle ˈpɛwʴjən - ... - də ˈgɑlut - ...]

dans la vie comme ça, heureusement, qu'il y a des enfants pauvres, ou des enfants de pauvres, qui ont travaillé et appris, pour pouvoir... prendre la place de ceux-là [les riches d'avant]


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Ifig ar Falc'her, 1940, Rospez (dastumet gant Tangi)

1. eñ a oa akuit neuze kwa 2. e oa... ya met eñ 'na... 'na ket... den ebet 'na desket dezhañ, peogwir 'ouie ket na lenn na skrivañ 1. marteze 'na desket e-unan evel-se, dioutañ e-unan evel-se 2. ya, desket e-unan hag e lake... e lake pri ha neuze pilhoù warne aze paotr kaezh ! ar re-se e weles anezhe o voutañ goude, war ar spern ha tout e lake

1. [hẽ wa ˈɑkwid ˈnœˑhe kwa] 2. [wa - ja mɛ ˈhẽ na - na kə - ˈden be na ˈdiskə ˈteˑɑ̃ - pyˈgyːɹ wiˌe kə na ˈle̞n na ˈskɹwĩːvɑ̃] 1. [maˈteˑe na ˈdiskəd iˈhyːn vəˈse - dɔ̃ntɑ̃ iˈhyːn vəˈse] 2. [ja - ˈdiskəd iˈhyːn a ˈlɑke̞ - ˈlɑke̞ ˈpɹiː a ˌnœˑe ˈlɑke̞ ˈpijo waɹne̞ ˌɑˑe po̞tˈkɛːs - ɹeze ˌwe̞ˑle̞z ˈne̞ː ˈvutɑ̃ ˈguːde - waɹ ˈspɛɹn a tud ˌlɑke̞]

1. il était habile alors quoi [pour greffer] 2. il était... oui mais il n'avait... n'avait pas... personne ne lui avait appris, puisqu'il ne savait ni lire ni écrire 1. peut-être qu'il avait appris tout seul comme ça, par lui-même tout seul comme ça 2. oui, ayant appris tout seul et il mettait... il mettait de l'argile et aussi des chiffons dessus là mon gars ! ceux-là tu les voyais pousser après, sur l'aubépine et tout il mettait

1. Paotr, 1951, Bear
2. Roje Dollo, 1932, Bear
(dastumet gant Tangi)

Maivon... Maivon a oa e fri... e wreg, Maryvonne, e oa... e oa gwreg If, ya, ha pa 'nije ezhomm diouti moarvat da dennañ un taol ivez evel e vez lâret hañ ! bon, « eh ! Maivon, emañ da revr o son ! », se 'mamp desket sell ! Ived ha me, ma c'hoar ha me, « kaoc'h ganit sell ! » a vije lâret dezhañ, « deus 'ta ! me zo prest », daon ! a-benn ar fin en em divragoue ar paotr kozh paotr kaezh ! ya 'vat ! oh ! oh ma doue ! o klask eu... ! neuze e vije lâret dezhañ « gortoz ! me zo o vont da gerc'hat ur gontell da droc'hañ da lost dit »

[mɑiˌvɔ̃ˑn - mɑiˌvɔ̃ˑn wa i ˌvɹi - i ˈwɹek - ... - wa wa ˌgweg ə ˈiˑf - ˌjɑ - a pe niʒe ˌem dɔ̃nti maˈhɑd də ˌdɛnə ˈntoːl ˌiˑe we̞l ve ˌlɑˑd ɑ̃ - bɔ̃ - ɛ - ˌmɑiˈvɔ̃ˑn - mɑ̃ də ˌɹɛːɹ ˈsɔ̃ːn - ˌze mɑ̃m ˈdiskə sɛl - ivɛt a ˌme - mə ˈhwɑˑɹ a ˌme - ˈkɔx gɑ̃ˌnit sɛl - ˌviʒe ˈlɑˑt ˌteˑɑ̃ - ˌdøs ta - ˌme zo ˈpɹest - dɑ̃w be̞nˌfiˑn nɔ̃n divɹaˈgo̞we ˌpo̞tˈkoːs po̞tˈkɛːs - ˌjɑ ha - oː - o ma ˈduˑe - ˈklɑsk ə - ˌnœhe ˌviʒe ˌlɑˑɹ ˈteˑɑ̃ ˈgɔto̞s - ˌme zo ˌvɔ̃n də ˈgɛɹhə ˈgɔ̃ntəl ˈdɹo̞hə də ˈlɔst dit]

Maryvonne... Maryvonne était son épou... sa femme, Maryvonne, c'était... c'était la femme de Yves, oui, et quand il avait besoin d'elle sans doute pour tirer un coup aussi comme on dit hein ! bon, « eh ! Maryvonne, il y a ton cul qui sonne ! », c'est ça que nous avions appris tiens ! Yvette et moi, ma soeur et moi, « va chier tiens ! » qu'on lui disait, « viens donc ! moi je suis prêt », dame ! finalement le vieux enlevait son pantalon mon pauvre ! mais oui ! oh ! oh mon dieu ! cherchant euh... alors on lui disait « attends ! moi je vais chercher un couteau pour te couper la queue »

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, ha ma vamm a oa manet gant tri a vugale da sevel, hag evel-se e oaromp... 'mamp desket bevañ

[ˌjɑ - a mə ˈvɑ̃m wa ˈmɑ̃ːnə gɑ̃n ˌtɹi vyˈgɑːle də ˈzewəl - a vəˌse ˈwɑˑɹɑ̃m - nɑ̃m ˈdiskə ˈbewɑ̃]

oui, et ma mère était restée [veuve] avec trois enfants à élever, et comme ça nous savons... nous avons appris à vivre

Solañj Gilhard, 1930, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

ya, war ar c'hampagn, peogwir d'ar c'houlz-se e vije devejerien, devejerien a vije... a vije bevet 'ba ar menaj, ha lojet kalz anezhe ivez, hag ar re-seoù a gaozee gall... eu... brezhoneg, gant-se eu... ar reoù yaouank a gaozee brezhoneg ivez, ha sell aze goude pa oan aet d'ar skol 'ma desket... galleg

[ja ... - ... ˌdeweˈʒɛjɛn - ˌdeweˈʒɛjɛn ... - ... - ... - ...]

oui, à la campagne, puisque à cette époque-là il y avait des journaliers, des journaliers qui étaient... qui étaient nourris à la ferme, et logés pour beaucoup d'entre eux aussi, et ceux-là parlaient franç... euh... breton, par conséquent euh... les jeunes parlaient breton aussi, et voilà après quand j'étais allée à l'école j'avais appris... le français


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janed ar Bever, 1938, Langoad (dastumet gant Tangi)

me a lâr se zo... un dra ouzhpenn evit eu... evit ar skol, eu... se, se a sach an dud, muioc'h, bezañ zo darn eu... ma 'nez c'hoant da gas o bugale e-lec'h e vo desket brezhoneg dezhe, 'dez ezhomm da gaout ur skol tost d'ar gêr ivez

[me lɑˑɹ ˈze zo - nˌdɹɑ ˈspe̞n wid ə wid ə ˈskoːl - ə - ze ze ʃɛʃ ən ˈdyt - ˈmyːɔx - ˈbe zo dæɹn ə - ma ne ˈhwɑ̃n də ˈgɑz o byˈgɑːle leh vo ˈdiskə bɾe̞ˈzɔ̃ːnəg de̞ - de ˈem da ˈgɑːd ə ˈskoːl tɔz də ˈge̞ːɹ ˌie]

moi je dis ça qu'il y a... quelque chose en plus pour euh... pour l'école, euh... ça, ça attire les gens, plus, il y en a certains euh... s'ils veulent envoyer leurs enfants là où on leur apprendra le breton, ils ont besoin d'avoir une école près de chez eux aussi

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

'meus bet gelvet anezhe ordin eu... en... evel 'meus bet desket kwa

[møz be 'gɛlwəd nɛ: ɔɹ'din ə ɑ̃ wɛl møz be 'diskət kwa]

[les outils] je les ai toujours appelés [nommés] euh... en... comme je les ai appris quoi

Michel Bonno, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

hag amañ, Park ar C'hloastr, e supozer... serten reoù, reoù desket kwa, e oa un cloître, Brozoul 2. 'ba Brozoul aze 1. zo ur park, Park ar C'hloastr

1. [a ˌɑ̃mɑ̃ ˌpɑɹg ˈhlwɑst - syˌpozɛɹ - ˌsɛɹtɛn ˈɹew - ˌɹew ˈdiskət kwa - wa ... - bɹoˈzuːl] 2. [ba bɹoˈzuːl ˌɑhe̞] 1. [zo ˈpɑɹg - ˌpɑɹg ˈhlwɑst]

et ici, Park ar C'hloastr, on suppose... certains, des gens instruits quoi, qu'il y avait un cloître, Brozoul 2. à Brozoul là 1. il y a un champ, Park ar C'hloastr

Kemperven

1. Jakez Dilinan, 1931, Kemperven
2. Madelen Morvan, 1935, Kemperven
(dastumet gant Tangi)

'ma desket evel-se, en nesped din

[ma ˈdiskəd viˈse̞ - ˈnespəd dĩ]

et j'avais appris comme ça, contre mon gré [à faire les crêpes]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

tamm bihan ha tamm bihan e oan desket d'ober krampouezh

[tɑ̃m ˈbiːən a tɑ̃m ˈbiːən wɑ̃n ˈdiskəd ˈdo̞ːbəʁ ˈkʁɑmpus]

petit-à-petit j'avais appris à faire des crêpes

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 131 frazenn.
1234567