Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 46 frazenn.
123

1. e oa ur c'hardenn vihan da vont war-draoñ aze ya 2. ya, ya 1. pa 'h aemp e renkemp... mont da dornañ 'h aemp dre... dre ar parkoù 2. ah ya ? 1. dall e oa an hent da vont aze ivez 2. ar C'hastell, donc... 1. ar C'hastell... 2. eñ a rae parti douzh Kastell Boloi gwechall, nann ? 1. ya, chomet eo, sañset, lec'h e oa ar c'hastell eu... 2. ah ya ! 1. fasil eo, mein zo ha... ar vurio marteze, un tamm bennaket 2. hennezh eu... ar proprieterien douzh ar C'hastell aze a oa douzh ur familh douzh Lezardrev amañ douzh Kervarker 1. ah bon ? ah ya !

1. [...] 2. [ja ja] 1. [... - ...] 2. [a ja] 1. [...] 2. [ˈhɑstəl ...] 1. [ˈhɑstəl] 2. [... ˌkɑstəl boˈloˑi ...] 1. [ja - ... - ... - ...] 2. [a ja] 1. [... - ... - ... - ...] 2. [... - ... ˈhɑstəl ... ˌlezaꝛˈdɹẽˑ ... ke̞ꝛˈvɑꝛkəɹ ...] 1. [...]

Planiel / Lezardrev
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

1. Paol Kariou, 1934, Lezardrev
2. Paol ar Yelleg, 1939, Lezardrev
(dastumet gant Tangi)

da dornañ, gwelet a rez, ma dad 'h ae 'vat, betek Kergastell 'ba Tonkedeg du-hont

[... - ... - ... - ... ke̞ꝛˈgɑstəl ba tɔ̃ˈkeˑdɛk ...]

Tonkedeg

Jermeñ Jaffre, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

se a oa Komanant ar Person, ar materiel da dornañ

[... ˌko̞mɑ̃n ˈpɛꝛsɔ̃n - ...]

Koatreven
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ ar Gwajo, 1936, Koatreven (dastumet gant Tangi)

evel eu... gwir eo, da skuilh teil ha d'ober traoù all, serriñ patatez ha mont da di Pipi ha da di Jakez da serriñ patatez abalamour da gaout lodennoù, ha da dornañ

[we̞l ə - ˈgwiɹ e̞ - də ˌskyj ˈte̞j a ˌdo̞ˑɹ tɾɛw ˈɑl - ˈzɛĩ paˈtɑtəz a ˌmɔ̃n tə di ˈpipi a də di ˈʒɑkəz də ˈzɛĩ paˈtɑtəz ˌbɑ̃m tə ˌgɑˑd loˈdeno - a də ˈdɔɹnɑ̃]

comme euh... c'est vrai, pour épandre du fumier et d'autres choses, ramasser des patates et aller chez Pierre et Jacques pour ramasser des patates afin de bénéficier de locations [de chevaux], et de battre

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

eñ zo un nivo eu... machin da dornañ, evit lakat plaen eu... la vanneuse

[ˈhẽˑ zo ˈniːvo ə - maʃin də ˈdɔʁnɑ̃ - wid ˈlɑkə ˈpleːn ə - ...]

ça c'est un niveau euh... de machine battage, pour mettre à l'horizontale euh... la vanneuse

Frañsoa Mengi, 1937, Lannbaeron (dastumet gant Tangi)

met neuze pa 'h aemp da dornañ 'mije un tamm gwerzh-butun evel e vije roet, ar re-se a viren eviton memestra !

[mɛ ˌnœhe pe ˈhɛm tə ˈdɔɹnɑ̃ ˌmiˑʒe tɑ̃m gwɛɹsˈpytyn we̞l ˌviˑʒe ˈɹoˑət - ɹeze ˈviːɹe̞n ˌvitɔ̃ mo̞sˈtɹɑˑ]

mais alors quand nous allions battre j'avais un petit pourboire comme on en donnait, celui-là je le gardais pour moi quand même !

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

eñ 'neus ur vapeur aze, hag e vez o dornañ had an hariko ha traoù evel-se, ret eo diskouez dezhe kwa !

[... - ... ˌdɔꝛnɑ̃ ˌhɑˑd naˈɹiko ... - ...]

il a une batteuse à vapeur là, et il bat les graines de haricot et des choses comme ça, il faut leur montrer quoi !


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Michel Merdi, 1945, Pouldouran (dastumet gant Tangi)

e vije daou devezh dornañ

[ˌviʒe do̞w ˌdewəz ˈdɔɹnɑ̃]

il y avait deux jours de battage

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

me a anaveze anezhañ ervat peogwir e oa 'ba ar memes (feur-dornañ ?) evel ma dad

[me hɑ̃nˈveˑe ˌneˑɑ̃ ˈvɑːt pyˌgyˑꝛ wa bah ˌmo̞məs ˌfœꝛˈdɔꝛnɑ̃ we̞l mə ˈdɑːt]

je le connaissais très bien puisqu'il était dans la même (équipe de battage ?) que mon père

???

If Hamon, 1946, Ploueg (dastumet gant Tangi)

ni a rae parti deus ar señtier dornañ kwa, Louis... Louis Simon a oa eno o chom hag eñ 'na materiel da dornañ, eñ... eñ a rae tout ar señtieroù war-dro kwa, ha ni 'h ae eno da dornañ kwa

[ˌnim ɹe̞ ˌpɑɹti dœs ˌsɛ̃tʲəɹ ˈdɔɹnɑ̃ kwa - lwi lwi ˈsimɔ̃n wa ˌeˑno ˈʃo̞m a ˌhẽ na mateˌɹjɛl də ˈdɔɹnɑ̃ - ˌhẽ ˌhẽ ɹe̞ ˌtut sɛ̃ˈtʲeːɹo waɹˌdɹo kwa - a ˌnim he̞ ˌeˑno də ˈdɔɹnɑ̃ kwa]

nous faisions partie de l'équipe de battage quoi, Louis... Louis Simon habitait là et il avait le matériel pour le battage, il... il faisait tous les battages des alentours quoi, et nous y allions pour battre quoi

Andrev Barbier, 1930, Bear (dastumet gant Tangi)

hag ar bloavezh all, deus 15 août, e vije... e vije gwinizh da dornañ c'hoazh, eizhtez goude c'hoazh ! met peogwir int forset, peogwir int forset gant an heol kwa, ar greun bihan zo e-barzh

[a ˌblɑwəʒ ˈɑl - des ... ˌviʃe ˌviʃe ˈgwiˑniz də ˈdɔꝛnɑ̃ ˌhwɑs - ˈɛjste ˌhwɑz ˈguˑde - mɛ pu hiɲ ˈvɔꝛsət pu hiɲ ˈvɔꝛsəd gɑ̃ ˈnɛwɔl kwa - ə ˌgɣœˑn ˈbiˑən zo ˌbɑꝛs]

et l'autre année, du 15 août, il y avait... il y avait encore du blé à battre, huit jours après encore ! mais puisqu'ils sont agressés, puisqu'ils sont agressés par le soleil quoi, les petits grains qui sont dedans

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

louzaouiñ an ed, bremañ e vezont (tisoc'h ?), prest a-walc'h e vez arri mat da dornañ e vezont o louzaouiñ anezhe bepred, fongicide, eñ zo un ampoezon, oc'h ampoezoniñ ar greun ha tout eu... ha se 'gleje ket bezañ graet hañ ! dezerbiñ anezhe a-raok, d'accord, gant sort-pe-sort met... ha n'onn ket pet gwech e dremenont, teir peder gwech, « oh ! kaer eo an ed (didremp ?), pezhioù roudoù trakteurien memes, mac'hañ anezhe-tout eu... ingal zo ! mais non mais euh... evit rekoltiñ petra ouzhpenn ? n'onn ket hag-eñ n'afe ket priz ar louzoù outre kwa

[luˌzuˑĩ ˈneːt - ˌbɹœmɑ̃ vɛɲ ˈtizɔx - ˌpɹest əˈwɑx ve ˌɑj ˈmɑːt tə ˈdɔɹnɑ̃ vɛɲ luˌzuˑĩ ˈne̞ ˌbopət - ... - ˌhẽ zo nɑ̃mˈpweːzɔ̃n - hɑ̃mpweˈzɔ̃ːnĩ ˈgɹœːn a ˌtut ə - a ˌze gleˌʃe kə ˌbe ˈgɛd ɑ̃ - deˈzɛɹbĩ ˈne̞ ˌɹo̞ˑg daˌkɔɹ gɑ̃n ˌsɔɹtpeˈsɔɹt mɛ - a ˌnɔ̃ kə ˌpet kweʃ dɹeˈmeːnɛɲ - ˈtɛːɹ peˈdɛɹ gweʃ - o ˈkɛːɹ e̞ ˈneːd ˌdidɹɛm - ˌpeˑʒo ˈɹuːʒo tɹakˈtœːɹjən ˌmɛməz - ˈmɑhɑ̃ ne̞ ˌtud ə - ˈiŋgal zo - mɛ nɔ̃ mɛ ə - wid ɹeˈkɔltĩ ˌpɹɑ ˈspe̞n - ˌnɔ̃ kə ˌgẽ ˌnafe ˌnpɹiˑz ə ˈluːzo ˈutɾe kwa]

traiter le blé, maintenant ils sont xxx ( ?), quand il est pratiquement bon à battre ils le traite quand même, fongicide, ça c'est un poison, qui empoisonne les grains et tout euh... et ça ne devrait pas être fait hein ! le désherber avant, d'accord, avec telle ou telle sorte mais... et je ne sais combien de fois ils passent, trois quatre fois, « oh ! le blé est beau xxx ( ?), de même les grosses roues des tracteurs, elles l'écrase complètement euh... peu importe ! mais non mais euh... pour récolter quoi en plus ? je ne sais pas si le prix des produits ne se rajoute pas en plus quoi

???

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

bet on 'ba ti eu... Fiblec, pa oa o terc'hen menaj aze emichañs, ha 'h on bet o labourat aze, evit kaout lodennoù, « oc'h ober da loukez » evel e vez lâret, ha... hag a-wechoù e rae dour, ha pa 'tez graet da sezon dornañ, goude 'tije teir sizhun serriñ patatez d'ober, aze e vije laket ur bern patatez pa vije ur bern loened ivez

[ˌbed ɔ̃ bah ti ə - ... - pe wa ˈtɛhɛn ˈmeːnaʒ ˌɑhe miˌʃɑ̃ˑz a hɔ̃ ˌbe laˈbuːɹad ˌɑˑe - vi ˌkɑ loˈdeno - ˌho̞ˑɹ də ˈlukəz we̞l ve ˈlɑːt - a a ˈweːʒo ɹe ˈduːɹ - a pe te ˌgwɛd də ˌsɛˑzɔ̃n ˈdɔɹnɑ̃ - ˌguˑde ˌtiˑʒe ˈtɛˑɹ zyn ˌzɛĩ paˈtɑtəs ˌto̞ˑɹ - ˌɑˑe ˌviˑʒe ˈlɑkə bɛɹn paˈtɑtəs pe ˌviˑʒe bɛɹn ˈlwe̞ːnəd ˌiˑe]

j'ai été chez euh... Le Fiblec, puisqu'il tenait une ferme là évidemment, et j'ai été travailler là, pour bénéficier de petites locations [de chevaux], « faire ton imbécile » comme on dit, et... et parfois il pleuvait abondamment, et quand tu as fait ta saison de battage, après tu avais trois semaines de ramassage de patates à faire, là on mettait plein de patates puisqu'il y avait plein d'animaux aussi

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

ret e vo mont da dornañ da Gerloued pe...

[... ge̞ꝛˈlwɛt ...]

Koatreven
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Annig Tudored, 1936, Koatreven (dastumet gant Tangi)

ha Dizere emezañ zo ba... zo 'ba ar vilajenn evel 'meus lâret, 'ba Bouzoniez, emañ ar machin da dornañ war ar porzh

[a dizeˌɹe ˈmeˑɑ̃ zo bah - zo bah viˈlɑːʒən we̞l møz ˌlɑˑd - ba buˈzɔ̃ɲəs - mɑ̃ ˌmɑʃin də ˈdɔɹnɑ̃ waɹ ˈpɔɹs]

et Désiré dit-il est à... est au village comme j'ai dit, à Bouzoniez, la machine à battre est dans la cour

Pederneg

Ifig ar Blevenneg, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ma arrie ar vapeur da div eur e vije tremenet... e vije... vije tremenet peder eur dornañ du-mañ, a-benn e vije tremenet ar c'houstell heiz, ar c'houstell gwinizh, ar c'houstell kerc'h, ar c'houstell segal, ah ya ! ar segal, eñ a oa hir

[ma ’hɑjɛ ’vɑpəʁ ’dymɑ̃ də ’di:vəɾ viʃe tɾe’me:nət viʃe viʃe tɾe’me:nət pe’dɛʁəʁ ’dɔʁnɑ̃ ’dymɑ̃ bɛn viʃe tɾe’me:nət ’hustəl hɛj ’hustəl ’gwinis ’hustəl kɛʁx ’hustəl ’ze:gəl a ja ’ze:gəl hẽ̞ wa hi:ʁ]

si la vapeur arrivait à deux heures on passait... on... on passait quatre heures à battre chez moi, pour que soit passé le tas d'orge, le tas de blé, le tas d'avoine, le tas de seigle, ah oui ! le seigle, il était long

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

pa arrie aze ar machin da dornañ da dont e razhe an daou du ha neuze e tigase mailh gantañ

[pe 'hɑje 'ɑ:he 'mɑʃin də 'dɔɹnɑ̃ də dɔ̃n 'ɹɑ:he do̞w dy: a 'nœ:he 'dɛse mɑʎ gɑ̃tɑ̃]

quand la machine à battre arrivait là pour venir elle râclait les deux côtés et alors elle ramenait de la boue

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

santier dornañ

sintieur dornan

[sɛ̃tjəʁ doʁnã]

équipe de battage

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Freilhoù zo oustilhoù da dornañ an ed gwezhall kozh.

Vréyo zo oustiyo de dornan éd gwéjal goz.

[vʁejo zo ustijo də doʁnã ed gweʒal goz]

Les fléaux sont des outils pour battre le blé autrefois.

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

ar materiel da dornañ, gwelet a rez, a skrape en daou du, e-se ne oa ket ledan kwa

[ma'te:ɹjɛl 'dɔɹnɑ̃ gwe̞s 'skɹɑpe ndo̞w dy: se wa kə 'le:dən kwa]

le matériel à battre, vois-tu, grattait des deux côtés, par conséquent il n'était pas large quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 46 frazenn.
123