Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 20 frazenn.

Hag an Almanted an Enez Koad a oa o tont da... da-gaout Lanvaodez, evit tapet Pleuvihan. A-benn neuze e oant... en débandade ivez kazi, kazi. O kuitaat o... o... o... o ziez lec'h e oant. Hag e oant antreet o welet... welet ar reoù all 'ba ar porzh, o kaozeal, ha... hag e oa deut eu... o... o... o... o mammoù, mammoù ar paotred L'Anthoen. Da lâret d'an Almanted eu... An Almanted a lere... lere eu... « Vous terroristes ! vous terroristes ! emeze ». A lere an Almanted dezhi. « Nann ! Nann ! eme... eme mamm... mammoù Victor L'Anthoen hag Yves L'Anthoen. Hag unan, Kernivinenn, a oa... a oa o trem... a oa o tremen, bet... bet amañ 'ba ar jit. Ti... ti... ti tud dezhañ, hag a oa o chom e-barzh. O kerc'hat e amann hag e laezh. Ar sul... ar sul beure a oa se.

[ˌneˑnəs ˈkwɑt]

Et les Allemands d'an Enez Koad venaient vers... vers Lanvaodez, pour prendre Pleuvihan. Pour alors ils étaient... en débandade aussi pratiquement, pratiquement. Ils quittaient leurs... leurs... leurs... leurs maisons. Et ils étaient entrés en voyant... en voyant les autres dans la cour, parlant, et... et leurs... leurs... leurs... leurs mères étaient venues... les mères des gars L'Anthoen. Pour dire aux Allemands euh... Les Allemands disaient... disaient euh... « Vous terroristes ! vous terroristes ! qu'ils disaient ». Que lui disaient les Allemands. « Non ! Non ! disait... disait la mère... les mères de Victor L'Anthoen et Yves L'Anthoen. Et un, Kernivinenn, était... était en train de pas... était en train de passer, [ayant] été... été aussi dans le gîte. Chez... chez... chez des parents à lui, qui y habitaient. Allant chercher son beurre et son lait. C'était le dimanche... le dimanche matin.

Lezardrev
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ Jelard, 1928, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

ha du-hont e oa leun a fantenoù emeze, 'oa ket nemet fantenoù...

[a ˌdyˑən wa ˈlœˑn fɑ̃ˈtɛno me̞ - ˌwɑ kə ˌmɛ vɑ̃ˈtɛno]

et là-bas c'étaient plein de fontaines qu'ils disaient, il n'y avait que des fontaines...

Jañ Michel, 1939, Peurid (dastumet gant Tangi)

amañ, amañ Sant Brieg 'na proposet trepaniñ da welet eu... « c'est pas anodin, emeze, il y a trop de couches à percer », « maintenant on ne fait pas, emezon-me, moi je peux encore tenir comme ça », kambroù, 'ba kambroù Sant Brieg aze, tri 'ba ur gambr, unan bennak a vije o vont da bisat ordin, pe termal kwa, 'gouskes ket, ha derc'het da... da cheñch an niñselioù peogwir e vije trempet an niñsel eu... tout

[ˌɑ̃mɑ̃ ˌɑ̃mɑ̃ zɑ̃nˈbɹiˑɛg na pɹoˈpoːzət tɾeˈpɑːnĩ də ˌwe̞ˑləd ə - ... ˌme̞ ... - ... ˈmɔ̃me̞ ... - ˈkɑ̃mʃo ba ˈkɑ̃mʃo zɑ̃nˈbɹiˑɛg ˌɑhe̞ - ˈtɾi bah ˈgɑ̃m - ˌyn bəˈnɑˑg viʒe ˌvɔ̃n də ˈbisəd ɔɹˈdiˑn - pe ˈtɛɹməl kwa - gusˈke̞s kət - a ˌdɛɹhɛd də də ˌʃɛ̃ˑʃ nĩˈsejo pyˌgyˑɹ viʒe ˈtɾɛmpəd ˈnĩsəl ə - tut]

ici, ici Sant Brieg avait proposé de trépaner pour voir euh... « c'est pas anodin, disaient-ils, il y a trop de couches à percer », « maintenant on ne fait pas, dis-je, moi je peux encore tenir comme ça », des chambres, dans les chambres de Sant Brieg là, trois dans une chambre, il y avait tout le temps quelqu'un à aller pisser, ou à geindre quoi, tu ne dormais pas, et on continuait de... de changer les draps parce que le drap était trempé euh... complètement

Jakez Dilinan, 1931, Kemperven (dastumet gant Tangi)

ha 'na lâret dezhe pa oa aet 'ba ar gador-sarmon « Roc'hiz kaezh, emezañ, tud a boan emezañ, ha tud a gouraj, sammet emezañ, deus a-bell ha sammet deus a-dost emezañ, koulz en noz emezañ, evel en deiz, met siwazh emezañ, traoù laeret » « petra emeze, 'neus lâret ?! deomp a-raok, deomp er-maez, na chomomp ket da selaou an ambreilhon-se », hag e oant partiet-tout er-maez an iliz

[a na lɑ:d dɛ pwa ɛd bah ˌgɑˑdəɹ'zɑɹmɔ̃n - ˌɹɔhis'kɛ:z meɑ̃ tyd ə bwɑ̃:n meɑ̃ a tyd ə 'gu:ɹaʃ 'zɑ̃məd meɑ̃ dəz bɛl a 'zɑ̃məd dəz dɔst meɑ̃ kulz nɔ̃:z meɑ̃ wɛl ən de: mɛ 'ziwas meɑ̃ tɾɛw 'lɛ:ɹɛt - pɹɑ mɛ: nøz lɑ:t dɛm ɹok dɛm me̞:s ne ʃɔ'mɔ̃m kə 'ʒi:lo̞w nɑ̃m'bɹɛjɔ̃n ze a wɑ̃ɲ paɹ'ti:ət tut me̞:z 'ni:lis]

et il leur avait dit quand il avait été dans la chaire « chers habitants d'Ar Roc'h, dit-il, gens de peine dit-il, et gens de courage, dit-il, chargé dit-il, de loin et chargé de près dit-il, aussi bien la nuit que le jour dit-il, mais hélas dit-il, des choses volées ! » « qu'est-ce qu'il a dit, dirent-ils ?! partons, sortons, ne restons pas à écouter ce gus-là », et ils étaient tous sortis de l'église


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

ar reoù vihan a stage ar c'hoant kousket warne, hopala ! arri eo ar marc'hadour sabrenn emeze

[ɹew 'vi:ən 'stɑ:ge hwɑ̃n 'kuskəd waɹnɛ opə'lɑ ɑj e̞ maɹ'hɑ:duɹ 'zɑ:bɹən mɛ:]

ils prenaient une envie de dormir aux petits, hop là ! voilà le marchand de sable qu'ils disaient

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

mann nemet gwelet un tamm skeudenn, « pouf ! emeze »

[mɑ̃n mɛ 'gwe̞:lə tɑ̃m 'skœ:dən puf mɛ]

rien que de voir une petite ombre, « pouf ! qu'ils disent »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar reoù gozh, pa vije an avel diwar Prad aze, « hopala ! emeze, e vo kastrilhez kwa », kastrilhez zo sañset da vezañ evel eu... n'onn ket pesort eu... oh ba ! des grêlons kwa, grizilh kwa, « kastrilhez » emeze, peogwir kastrilhez zo ront ivez kwa normalamant

[ɹew’go:s pe viʒe ’nɑwəl diwaɹ pɹɑ:d ɑhe opə’lɑ mɛ: vo kas’tɾiʎəs kwa kas’tɾiʎəs so ’sɑ̃sət tə ’ve:ɑ̃ wɛl ə nɔ̃m sɔɹd ə o ba dɛ gɾɛlɔ̃ kwa ’gɾi:ziʎ kwa kas’tɾiʎəs mɛ: py’gy:ɹ kas’tɾiʎəs so ɹɔ̃n ie kwa nɔɹma’lɑ̃mɑ̃n]

les anciens, quand le vent venait de Prad là [vent d'Ouest], « hop là ! disaient-ils, il y aura des groseilles quoi », des groseilles en principe ce sont comme euh... je ne sais quoi euh... oh mince ! des grêlons quoi, « des « groseilles » qu'ils disaient, puisque les groseilles sont rondes aussi quoi normalement

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall pa oan yaouank, e serten eurioù e vije klevet an tren ordinal, pa vije an avel alese, « hopala ! emeze, n'eo ket stumm ar sec'hour, emeze kwa, gant an amzer »

[gwe’ʒɑl pe wɑ̃n ’jowɑ̃ŋg ’sɛɹtɛn ’œ:ɹjo viʒe ’klɛwət tɾɛɲ ɔɹ’di:nal pe viʒe ’nɑwəl lese ɔpəˈlɑ mɛ: ne̞ kə stym ’ze:huɹ mɛ: kwa gɑ̃n ’nɑ̃mzəɹ]

autrefois quand j'étais jeune, à certaines heures on entendait tout le temps le train, quand le vent était de là, « hop là ! disaient-ils, le temps n'est pas à la sécheresse quoi qu'ils disaient » [vent du Sud-Ouest]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vez an avel aze evel diwar Ploueg, neuze... « aze emañ an avel emeze diwar (Ouelo ?), aze e vo sec'hoc'h kwa, yenoc'h »

[pe ve 'nɑwəl 'ɑ:he wɛl diwaɹ 'plu:əg 'nœ:he 'ɑ:he mɑ̃ 'nɑwɛl mɛ diwaɹ 'we:lo 'ɑ:he vo 'zexɔx kwa 'jinɔx]

quand le vent est là comme de Ploueg [vent de Nord-Est], alors... « là le vent est du (Goëlo ?), disaient-ils, là il sera plus sec quoi, plus froid

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa... pa 'h arrie serten... serten koad da strakal aze, « drao ! » emeze, e partie un tamm glaou da-heul kwa

[pe pe ’hɑje ’sɛɹtɛn ’sɛɹtɛn kwɑt tə ’stɾɑkəl ’ɑ:he dɾɑw mɛ: baɹ’tie tɑ̃m glo̞w də hœ:l kwa]

quand... quand il arrivait que certains... certains bois pètent là, « bang ! » qu'ils faisaient, un morceau de braise partait en même temps quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hola ! emeze, arri eo an amzer vrav, emañ an alc'hweder o vont e-krec'h

['hola mɛ ɑj ɛ 'nɑ̃mzər vrɑw mɑ̃ ne'we:dəɹ vɔ̃n kwex]

hola ! disaient-ils, voilà le beau temps, l'alouette monte

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa welont anezhe, « hopala ! emeze, herie emañ an deiz »

[pe 'we̞:lɛɲ nɛ: 'opla mɛ: 'hɛje mɑ̃ nde:]

quand ils les voient, « hop là qu'ils disent, c'est aujourd'hui le jour »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha nann, ya, « evel omp omp » kwa, pa vezont o son, ar reoù gozh a lâre se pa gleve anezhe o son, « bling bling, bling bling », « evel omp omp » emeze

[a nɑ̃n ja wɛl hɔ̃m hɔ̃m kwa pe vɛɲ sɔ̃:n ɹew'go:z 'lɑ:ɹe ze pe 'glɛwe nɛ sɔ̃:n bliŋg bliŋg bliŋg bliŋg wɛl hɔ̃m hɔ̃m mɛ:]

ah non, oui, « nous sommes comme nous sommes » quoi, quand elles sonnent, les anciens disaient ça quand ils les entendaient sonner [cloches de Lannbaeron], « ding dong, ding dong », « nous sommes comme nous sommes » disaient-elles

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa... pa 'h arrie serten... serten koad da strakal aze, « drao ! » emeze, e partie un tamm glaou da-heul kwa

[pe pe ’hɑje ’sɛɹtɛn ’sɛɹtɛn kwɑt tə ’stɾɑkəl ’ɑ:he dɾɑw mɛ: baɹ’tie tɑ̃m glo̞w də hœ:l kwa]

quand... quand arrivaient certains... certains bois à péter là, « vlan ! » qu'ils faisaient, un morceau de braise partait en même temps quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

a-benn fin ar bloaz 'to gouvezet, emeze

[bɛn fin blɑ: to gu'veəd mɛ:]

pour la fin de l'année tu sauras, disent-ils

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

ha ma familh eu... 'deus ket graet kement-se... eu... nann, reoù ar voisi... voisinage du-hont, 'ba Kerc'horr e oa, Foñs Pastol a oa deut, ha neuze e verc'h Mari a oa deut betek an ti du-mañ kwa, hag eñ a lâre « daon ! fesonet-mat eo Jean, fesonet-met eo, met n'eo ket lart, met fesonet-mat eo, emeze », ya ya, ya... 'oan ket... 'oan ket livet-fall

[a mə ’fɑ̃mij ə - døs kə gɛt ke’mese - ə nɑ̃n - ɹew vwazi vwazinaʒ ’dy:ɔ̃n - ba ke̞ɹ’hoɹ wa - fɔ̃s ’pɑstɔl wa dœt - a ’nœhe i vɛɹh ma’ɹi kwa - wa dœt ə ’betɛg ’nti: dymɑ̃ kwa - a ẽ: ’lɑ:ɹɛ - dɑ̃w feˌsɔ̃ˑnə’mɑ:d e̞ ʒɑ̃: - feˌsɔ̃ˑnə’mɑ:d e̞ - mɛ ne̞ kə lɑrd mɛ feˌsɔ̃ˑnə’mɑ:d e̞ mɛ - ja ja ja - wɑ̃ŋ kət - wɑ̃ŋ kə ˌliwə’fal]

et ma famille eu... elle n'a pas fait tant que ça de... euh... non, ceux du voisi... voisinage là-bas, à Kerhouarn c'était, Alphonse Pastol était venu, et alors sa fille Marie était venue jusqu'à la maison chez moi, et il disait « bon sang ! Jean a bonne mine, il a bonne mine, mais il n'est pas gros, mais il a bonne mine, qu'ils disaient », oui, oui, oui... je n'étais pas... je n'avais pas mauvaise mine

Jañ ar Bihan, 1918, Bear (dastumet gant Tangi)

petra 'h a da vezañ desket dimp adarre emeze ?

[prɑ: hɑ də 'veɑ̃ 'diskət tim ɑj mɛ:]

qu'est-ce qu'on va encore nous apprendre, disent-ils ?

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

petra 'h a da vezañ desket dimp c'hoazh emeze ?

[prɑ: hɑ də 'veɑ̃ 'diskət tim hwɑs mɛ:]

qu'est-ce qu'on va encore nous apprendre, disent-ils ?

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Ma 'h eo mat deoc'h ho-taou, emeze, feiz avat, nim, nim eo mat dimp, emeze, se a sell ac'hanoc'h bremañ emeze.

Ma ’h è mat tah o-tow, mè, fé hat, nim, nim è mat tim, mè, zé zèll añoh brœmañ mè.

Si ça vous convient à tous les deux, ça nous convient à nous, dirent-ils, maintenant ça vous regarde.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Petra, hennezh zo sot emeze. Me n'onn ket petra eo avat emezon-me, met gwelet 'peus hañ emezon-me, ma vez ur vuoc'h din, pe div, hag a vo diforc'het a-benn arc'hoazh... Oh ya, ne 'teus ket ezhomm da vezañ jenet, testoù 'to avat emeze.

Pra, heñs so zod mè. Mé n’onn ke pra ’h è ha, momé, mè gwélet peuz añ mome, ma vé vuh tin, pé diw, a vo divorhet bènn arhoas... O ya, teus ked émm de véañ jénet, tésto to ha mè.

Mais quoi, celui-ci est fou, dirent-ils. Moi je ne sais pas ce qu'il est, dis-je, mais vous avez vu, si d'ici demain j'ai une vache ou deux qui avortent... Oh oui, dirent-ils, tu n'as pas à t'inquiéter, tu auras des témoins.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kavet zo bet 20 frazenn.