Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 127 frazenn.
1234567

Fri ar Soc'h ya ! ah, ya ! Fri ar Soc'h zo... Fri ar Soc'h zo... zo 'ba eu... 'ba eu... etre... Fri ar Soc'h, hag eu... a separ an aod... Pleuvihan douzh aod Lanvaodez

[ˌvɹi ˈzuχ ja - a ja- ˌvɹi ˈzuχ so - ˌvɹi ˈzuχ so - ... - ... - ... - ˌvɹi ˈzux - ... - ... - plœˈviˑən ... lɑ̃nˈvoˑde]

Lanvaodez - toponymes nautiques
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Pierrot Gwilhou, 1931, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

hag e vijent tri d'ar c'houlz-se, Zorro a vije graet deus hemañ, neuze Mailhod, ha neuze egile deus Gwenezhan, ar re-se a vije, oh ! eu... daou c'hant pep hini, hag e vijent gant deux-chevaux, pa vije aet daou, daou 'ba ar revr, e weles an oto o sevel he fri !

[a ˌviʒɛɲ ˈtɾiˑ də ˈhuls se - zoɾo viʒe ˌgwɛd dœs ˈhemɑ̃ - ˌnœhe ˈmɑjɔt - a ˌnœhe eˈgiːle dœz gweˈneːzən - ˌɹeˑe ˌviʒe o ə - ˈdo̞w hɑ̃n poˈpiːni - a ˌviʒɛɲ gɑ̃n ... - pe ˌviʒe ˌɛd ˈdo̞w do̞w bah ˈɹɛˑɹ - ˈwe̞ːle̞z ən ... ˈseːvəl i ˈvɹiˑ]

et ils étaient trois à cette époque-là, Zorro qu'on appelait celui-ci, et aussi Maillot, et aussi l'autre de Gwenezhan, ceux-là faisaient, oh ! euh... cent kilos chacun, et ils avaient une deux-chevaux, quand deux allaient, allaient à l'arrière, tu voyais la voiture lever le nez !

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

daon ! me 'voutan ket ma fri lec'h se 'sell ket ac'hanon, met bepred e lâran dit penaos ma zad ha neuze honnezh ha neuze Emil Gion...

[dɑ̃w ˌme vuˌtɑ̃ kə mə ˈvɹiˑ ˌle̞x ze ˌzɛl kəd ˈɑ̃ːnɔ̃ - mɛ ˌbopə ˈlɑːɹɑ̃ dit pəˌnoˑz mə ˈzɑːd a ˌnœhe ˌhɔ̃ˑs a ˌnœˑze emil ˈgiˑɔ̃n]

dame ! moi je ne fourre pas mon nez là où ça ne me regarde pas, mais toujours est-il que je te dis que mon père et aussi celle-là et aussi Émile Guyon...

Frañsoaz Kallag, 1936, Pederneg (dastumet gant Tangi)

peogwir on... me zo aet d'ober ma fri hir ivez da welet

[pyˑɹ ɔ̃ - ˌme zo ɛt ˌto̞ˑɹ mə ˌvɹi ˈhiːɹ ˌiˑe də ˌwe̞ˑlət]

puisque je suis... je suis allée faire ma curieuse aussi pour voir

Frañsoaz Kallag, 1936, Pederneg (dastumet gant Tangi)

ur fri brein eo

[vɣi ˈbɣɛɲ e̞]

c'est un connard

Daniel Ernod, 1940, Bear (dastumet gant Tangi)

me... me 'ma graet un dro lous da hennezh, me a oa kanailh pa oan kañfard hañ ! o tont d'ar gêr deus eu... Bear amañ, kar an dour, an dour 'h arrie da lakat eu... e siri da dont en-dro te ! hag e oa d'ober... e vije (digeret ?) ha serret ha digoret (ar barier ?), ha me 'ma serret ar machin, un devezh en ur dremen, hag ar saout a oa war ar prad, pa e oa arri Pignu er gêr, a-benn neuze e oa ar saout betek o... betek o c'hof 'ba an dour, me 'ma graet ur garg dour te ! oh fri lous ! me 'meus ket bet c'hwitet tro ebet, tout 'meus graet anezhe

[ˌme ˌme ma ˌgwɛd ən ˌdɾo ˈluːs tə ˈhẽˑs - ˌme wa ˈkɑ̃naj pə wɑ̃n ˈkɑ̃faɹd ɑ̃ - ˌtɔ̃n tə ge̞ˑɹ dœz ə - ˈbeˑaɹ ˌɑ̃mɑ̃ - kaɹ ˈnduˑɹ ˈnduˑɹ ˌhɑje də ˌlɑkəd ə - i siˌɾi dɔ̃n ˈdɾo te - a wa ˌdo̞ˑɹ - viʒe ˈdjɛˑɹɛd a ˈzɛɹɛt a ˈdjo̞ˑɹət ˈbaj - a ˌme ma ˌzɛɹəd maˌʃin - ən ˈdewəz nɔ̃n ˈdɾemɛn - a ˈzo̞wd wa waɹn ˈpɾɑːt - pe wa ˌɑj piˌɲy ˈge̞ːɹ - be̞n ˈnœhe wa ˈzo̞wd ˌbetəg o - ˌbetəg o ˈhoˑv ban ˈduˑɹ - ˌme ma ˌgwɛd ə ˌgɑɹg ˈduːɹ te - o vɹi ˈluːs - ˌme møs kə ˌbe ˈhwitət ˈtɾo bet - ˌtud møz gwɛd ˈne̞ˑ]

moi... moi je lui avais joué un sale coup à celui-là, moi j'étais canaille quand j'étais gamin hein ! en revenant à la maison de euh... Bear ici, car l'eau, l'eau arrivait pour faire euh... fonctionner sa scierie pardi ! et il fallait faire... on (ouvrait ?) et on fermait et on ouvrait (la barrière ?), et moi j'avais fermé le machin, un jour en passant, et les vaches étaient sur le pré, quand Pignu est revenu chez lui, pour alors les vaches étaient jusqu'au... jusqu'au ventre dans l'eau, moi j'avais fait une sacré retenue d'eau pardi ! oh le morveux ! moi je n'ai raté aucun tour, je les ai tous fait

???

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

... e vije bet difetet e fri

[ˌviʒe be diˈfɛtəd i ˈvɹiˑ]

...son nez aurait été défiguré

Suzan an Alan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ 'oa ket brav lâret « fri lous » dezhañ

[ˈhẽ ˌwa kə ˈbɣɑw laꝛ vɣi ˈluˑs ˌteˑɑ̃]

lui ce n'était pas beau de lui dire « morveux » [de le provoquer]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Maivon... Maivon a oa e fri... e wreg, Maryvonne, e oa... e oa gwreg If, ya, ha pa 'nije ezhomm diouti moarvat da dennañ un taol ivez evel e vez lâret hañ ! bon, « eh ! Maivon, emañ da revr o son ! », se 'mamp desket sell ! Ived ha me, ma c'hoar ha me, « kaoc'h ganit sell ! » a vije lâret dezhañ, « deus 'ta ! me zo prest », daon ! a-benn ar fin en em divragoue ar paotr kozh paotr kaezh ! ya 'vat ! oh ! oh ma doue ! o klask eu... ! neuze e vije lâret dezhañ « gortoz ! me zo o vont da gerc'hat ur gontell da droc'hañ da lost dit »

[mɑiˌvɔ̃ˑn - mɑiˌvɔ̃ˑn wa i ˌvɹi - i ˈwɹek - ... - wa wa ˌgweg ə ˈiˑf - ˌjɑ - a pe niʒe ˌem dɔ̃nti maˈhɑd də ˌdɛnə ˈntoːl ˌiˑe we̞l ve ˌlɑˑd ɑ̃ - bɔ̃ - ɛ - ˌmɑiˈvɔ̃ˑn - mɑ̃ də ˌɹɛːɹ ˈsɔ̃ːn - ˌze mɑ̃m ˈdiskə sɛl - ivɛt a ˌme - mə ˈhwɑˑɹ a ˌme - ˈkɔx gɑ̃ˌnit sɛl - ˌviʒe ˈlɑˑt ˌteˑɑ̃ - ˌdøs ta - ˌme zo ˈpɹest - dɑ̃w be̞nˌfiˑn nɔ̃n divɹaˈgo̞we ˌpo̞tˈkoːs po̞tˈkɛːs - ˌjɑ ha - oː - o ma ˈduˑe - ˈklɑsk ə - ˌnœhe ˌviʒe ˌlɑˑɹ ˈteˑɑ̃ ˈgɔto̞s - ˌme zo ˌvɔ̃n də ˈgɛɹhə ˈgɔ̃ntəl ˈdɹo̞hə də ˈlɔst dit]

Maryvonne... Maryvonne était son épou... sa femme, Maryvonne, c'était... c'était la femme de Yves, oui, et quand il avait besoin d'elle sans doute pour tirer un coup aussi comme on dit hein ! bon, « eh ! Maryvonne, il y a ton cul qui sonne ! », c'est ça que nous avions appris tiens ! Yvette et moi, ma soeur et moi, « va chier tiens ! » qu'on lui disait, « viens donc ! moi je suis prêt », dame ! finalement le vieux enlevait son pantalon mon pauvre ! mais oui ! oh ! oh mon dieu ! cherchant euh... alors on lui disait « attends ! moi je vais chercher un couteau pour te couper la queue »

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

met ur parizian a oa 'ba ar c'hoñseilh, ha 'nea graet moaien da lakat « Route de Traoñ Kanton », ar fri lous-se ! mais c'est vrai ! c'est Pont Poyez, c'est pas... Route de... an hent da vont da... Draoñ Kanton eo, met ar vilajenn zo e Pont Poyez

[... - ... - ... - ... - ... - ... pɔ̃mˈpojəs - ... - ... - dɾɔw ˈkɑ̃ntɔ̃n ... - ... pɔ̃mˈpojəs]

Langoad / Koatreven
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janed ar Bever, 1938, Langoad (dastumet gant Tangi)

Kergourognon, oh ya met hennezh... hennezh bremañ zo graet n'onn pesort gantañ, met eñ 'oa ket ur c'hastell a-raok, eñ a oa just un tamm menaj, ya kar eu... Ivoñ amañ a lârfe dit, met okupet eo gant e foenn, eu... hemañ... Ivoñ zo bet savet eno ha... ur c'hoar d'e vamm-gozh eno, ha pa oa hemañ yann grenn, e... e baeron a oa eno hag e vije ordin o voutañ... boutañ e fri eno, 'ba Kergourognon

[ˌkɛɹguˈɹoɲɔ̃n - o ˌjɑ mɛ ˌhẽˑz - ˌhẽˑz ˈbɹœmɑ̃ zo ˌgwɛd nɔ̃mˈsɔɹd ˌgɑ̃tɑ̃ mɛ ˈhẽˑ ˌwa kə ˈhɑstəl ˌɹo̞ˑk - ˌhẽˑ wa ʒyst tɑ̃m ˈmeːnaʃ - ˌjɑ kaɹ ə - iˌvɔ̃ ˈɑ̃mɑ̃ ˌlɑɹfe ˌdit - mɛd oˈkypəd e̞ gɑ̃ i ˈvwɛn - ə - ˌhemə - iˌvɔ̃ zo ˌbe ˈzɑːvə ˌeˑno a - ˈhwɑˑɹ di vɑ̃mˈgoːz ˌeˑno - a pə wa ˈhemɑ̃ jɑ̃n ˈgɾe̞n - i i ˈbɛːɹɔ̃n wa ˌeˑno a ˌviʒe ɔɹˈdin ˈvutə - ˈbutɑ̃ i ˈvɹiˑ ˌeˑno - ba ˌkɛɹguˈɹoɲɔ̃n]

Kergourognon, oh oui mais ça... ça maintenant je ne sais pas ce qui en a été fait, mais ça ce n'était pas un château avant, ça c'était juste une petite ferme, oui car euh... Yvon ici te le dirait, mais il est occupé avec son foin, euh... il... Yvon a été élevé là-bas et... une soeur de sa grand-mère y était, et quand il était adolescent, son... son parrain était là-bas et il était tout le temps à fourrer... fourrer son nez là-bas, à Kergourognon

Prad

Jorjed an Olier, 1937, Prad (dastumet gant Tangi)

bezañ zo krot 'ba en e fri

[ˈbeːɑ̃ zo kʁɔt bah ni ˈvʁiː]

il a des crottes dans son nez

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ur wech e oa daou oc'h en em frekantiñ ur pennad a oa, ha bep ma 'h ae e *hardiee... hardiae kwa, hag ur wech e oa en em gavet 'ba ur bozision delikat ha 'na lâret dezhi evel-henn « met ne santez ket mann ebet ivez ? » ha homañ o respont anezhañ « nann emezi, me eo stouvet eo ma fri »

[weʃ wa do̞w nɔ̃n fɹe’kɑ̃tĩ ’pɛnad wa a bop tə hɛ haɹdi’e:e haɹdi’ɑ:e kwa a weʒ wa nɔ̃n gɑ:d bah bozi’si:ɔ̃n de’likat a na lɑɹt tɛj vɛ’lɛn - mɛ zɑ̃n’tes kə mɑ̃n bed ie a ’homɑ̃ ’ɹespɔ̃n neɑ̃ - nɑ̃n mɛj me e̞ ’to:və mə vɹi:]

une fois ils étaient deux à se fréquenter depuis un moment, et plus le temps passait plus il prenait de l'assurance quoi, et une fois il s'était retrouvé dans une position délicate et il avait dit comme ça « mais tu ne sens rien non plus ? » et celle-ci lui avait répondu « mon nez est bouché »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

« Jañ Bihan fri brein » a vije graet dioutañ

[ʒɑ̃'bi:ən vɾi'bɾɛɲ viʃe gwɛd dɔ̃ntɑ̃]

on l'appelait « Jean Bihan nez pourri »

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ar Frieg ya, unan ur pezh fri

['vʁi:ɛg ja yn pe:z vʁi:]

Le Friec oui, un au gros nez

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oa ket brav mont (d'ober ar fri lous dezhe ?)

[wa kə bɾɑw mɔ̃n do̞:ʁ vɹi'lus tɛ:]

il ne valait mieux pas aller faire le morveux devant eux [les provoquer]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa 'nije evet ur bannac'h, ne vije ket brav mont da lâret « fri lous » dezhañ

[pe niʒe 'e:və bɑ̃h viʒe kə bɾɑw mɔ̃n də lɑ:ɹ vɾi'lu:s teɑ̃]

quand il avait bu un coup, il ne faisait pas bon aller le provoquer [litt. lui dire que c'était un morveux]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar re-mañ a oa gwersed d'ar c'houlz-se, ne vije ket brav lâret « fri lous » dezhe

[a 'ɹemɑ̃ wa 'gwɛɹsɛt tə 'huls:e viʒe kə bɹɑw lɑ:ɹ vɾilu:s tɛ]

ceux-là étaient des hercules à cette époque-là, il ne faisait pas bon les traiter de « morveux »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

betek ma fri zo skornet

['bekə mə vɹi: zo 'skɔɹnət]

jusqu'à mon nez qui est gelé

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, boutañ o fri partout

[ja 'butə o vʁi: paʁ'tut]

oui, fourrer leur nez partout

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 127 frazenn.
1234567