Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 24 frazenn.
12

forzh peseurt tamm douar a vez, 'h eont-tout da greskiñ Pont an Azen, a-raok pa labouremp... pa 'labouremp ket ervat 'ba ar skol, lâret e vije « c'hwi a vefet kaset da Pont an Azen ! »

[... - ... ˌpɔ̃ˈnɑˑzən - ... - ... - ... - ... ˌpɔ̃ˈnɑˑzən]

Pleuvihan
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Paul ar Rouzez, 1956, Pleuveur-Gaoter (dastumet gant Tangi)

1. graet zo tier re dost d'ar mor kwa, hañ ? 2. peogwir ar mor a derc'h da greskiñ 1. lâret e vez se hañ ! e derc'h da stlepel a-blasoù, e derc'h da skrapat hañ !

1. [ˌgɛd zo ˈdiˑəɹ ɹe ˈdɔs tə ˈmoːɹ kwa - ɑ̃] 2. [pyˌgyˑɹ ˈmoːɹ dɛɹx də ˈgɹeskĩ] 1. [ˌlɑˑɹ ve ze ɑ̃ - dɛɹx də ˈstɹɛpəl ˈblɑso - dɛɹx də ˈskɹɑpad ɑ̃]

1. on a fait des maisons trop proches de la mer quoi, hein ? 2. puisque la mer continue de monter 1. on dit ça hein ! elle continue de battre par endroit, elle continue de gratter hein !

1. Paotr, 1951, Bear
2. Roje Dollo, 1932, Bear
(dastumet gant Tangi)

mont a ra war greskiñ ?

[mɔ̃n ə ʁa waʁ’gʁeskĩ]

ça augmente ?

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

ha goude pa arri an dud da greskiñ neuze, 'h a da gomeradiñ kwa, da gas ur c'hado pep hini evel...

[a ’gu:de pe hɑj ən dyt tə ’gɹeskĩ ’nœ:he ha də gome’ɹɑ:dĩ kwa də gɑs ə ’hɑ:do po’pi:ni wɛl]

et après quand la famille en vient à s'agrandir alors, on va apporter un cadeau de naissance quoi, apporter un cadeau chacun comme...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall o chutal e trailhe ar c'haoutchou hag eu... 'h arrie an toull da greskiñ ha neuze 'h ae frank gantañ ivez kwa

[gwe'ʒɑl 'ʃytəl 'dɾɑʎe kaut'ʃu ag ə 'hɑje tul də 'gɾeskĩ a 'nœ:he he vɾɑ̃ɲk kɑ̃tɑ̃ ie kwa]

autrefois en suçant il abîmait le caoutchouc [de la tétine] et euh... il arrivait que le trou s'agrandisse et alors il avait un gros débit aussi quoi [litt. ça allait largement avec lui]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

e renkez d'ober un deklarasion penaos emañ an dud da greskiñ an eur-a-herie kwa peogwir bremañ e vez alokasion

['ɹɛŋke̞z do̞:ɹ ə ˌdeklaɹa'si:ɔ̃n pə'nɔ̃ mɑ̃ ndyt də 'gɾeskĩ nœɹ'hɛje kwa py'gy:ɹ 'bo̞mɑ̃ ve aloka'sjɔ̃n]

tu dois faire une déclaration comme quoi la famille va s'agrandir aujourd'hui quoi puisque maintenant il y a les allocations

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall o chutal e trailhe ar c'haoutchou hag eu... 'h arrie an toull da greskiñ ha neuze 'h ae frank gantañ ivez kwa

[gwe'ʒɑl 'ʃytəl 'dɾɑʎe kaut'ʃu ag ə 'hɑje tul də 'gɾeskĩ a 'nœ:he he vɾɑ̃ɲk kɑ̃tɑ̃ ie kwa]

autrefois en suçant il abîmait le caoutchouc [de la tétine] et euh... il arrivait que le trou s'agrandisse et alors il avait un gros débit aussi quoi [litt. ça allait largement avec lui]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

prest goude e oant... 'deuint gwerzhet o zi pa ne oant ket kat da greskiñ anezhañ evel 'na c'hoant

[pɾe̞st 'gu:de wɑ̃ɲ dœɲ 'gwɛʁzəd o zi: pe wɑ̃ɲ cə kat tə 'gʁeskĩ neɑ̃ wɛl na hwɑ̃n]

peu après ils avaient... ils ont vendu leur maison puisqu'ils ne pouvaient pas l'agrandir comme ils voulaient

Ivon Maledan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

en ur ober ur bloaz pe daou e evo ur bannac'h bihan ha neuze 'h ey war greskiñ kwa

[nɔ̃n o̞:ɹ blɑ pe do̞w 'he:vo bɑ̃h 'pi:ən a 'nœ:he hej waɹ'gɹeskĩ kwa]

en un an ou deux il boira un petit peu et alors ça ira en augmentant quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gweñvod, 'peus ket bet gwelet gweñvod eu... hennezh zo... eñ a-wechoù ac'h arri da... war... war... war... ma tap krap... krapat kwa, hag a-wechoù en em... en em roul hag e ra evel desinoù war... war... war ar c'hoad, ma vije moaien, añfin, moaien zo evel war... war... war eu... ur bod kelvez aze, ma vez... ma vez eu... yaouank e vez arri apeupre aze, konduiñ anezhañ aze a rafe ha neuze en ur greskiñ e start warnañ hag ec'h antre e-barzh ha... hag e ra un tamm roudenn neuze

[’gwẽ̞:vo̞t pøs kə be ’gwɛ:ləd ’gwẽ̞:vo̞d ə hẽ̞:s so hẽ̝: ’we:ʒo hɑj də waɹ waɹ waɹ ma dɑp kɾɑp ’kɾɑpat kwa a ’we:ʒo nɔ̃n nɔ̃n ɹul a ɹa wɛl de’si:no waɹ waɹ waɹ hwɑt ma viʒe ’mojən ɑ̃’fin ’mojən zo wɛl waɹ waɹ ə ə bu:t ’kelwe ’ɑ:he ma ve ma ve ə ’jo̞wɑ̃ŋ ve ɑj apœpɹɛ ’ɑ:he kɔ̃’dy:ĩ neɑ̃ ’ɑ:he ’ɹafe a ’nœ:he nɔ̃n ’gʁeskĩ ’stɑɹd waɹnɑ̃ a ’ɑ̃ntɾe baʁs a a ʁa tɑ̃m ’ru:dən ’nœ:he]

du chèvrefeuille, vous n'avez pas vu de chèvrefeuille euh... celui-là est... lui parfois arrive à... sur... sur... sur... s'il arrive à grimp... grimper quoi, et parfois il s'... s'enroule et il fait comme des dessins sur... sur... sur le bois , s'il y avait moyen, enfin, il y a moyen comme sur... sur... sur euh... une branche de noisetier là, s'il est... s'il est euh... jeune il arrive à peu près là, le conduire là et alors en poussant il le serre et il pénètre dedans et... et il fait une petite trace alors

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

e veze laket ar saout war siradel da greskiñ al laezh

[viʒe ’lɑkə zo̞wd waʁ siʁa’dɛl də ’gʁeskĩ le̞:s]

on mettait les vaches sur les lotiers pour augmenter leur quantité de lait


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

hennezh zo dañjerus a-walc'h d'al loened eu... n'eo ket... n'eo ket ur raden met eñ ne vez ket nemet lec'h eo umid 'ba traoñ ar vur lec'h... en aer a-enep kar ne vo ket... ne vo ket kavet meur a wech 'ba fas d'an heol, non, 'to ket nemet reiñ fed, hennezh eu... ar raden a deu diwar gwrizioù ha hemañ zo ba genre d'un ognonenn aze hag aze e terc'h da greskiñ bep ma... bep mac'h a

[hẽ̞:s so dɑ̃’ʒy:ʁyz wɑh tə ’lwe̞:nət ə nɛ kə nɛ kə ’ɹɑ:dən mɛ hẽ̞: ve kə mɛ le̞h ɛ ’ymit ba tɾo̞w vy:ɹ le̞h nɛ:ɹ ’e:nəp kaɹ vo kə vo kə kɑ:d mœɹ weʃ bah vɑs tə ’nɛwɔl nɔ̃ to kə mɛ ɹɛĩ fe:t hẽ̞:s ə ’ɹɑ:dən dœ diwaɹ ’gwɾijo a ’hemɑ̃ zo ba ʒɑ̃ɹ də no’ɲɔ̃:nən ’ɑ:he ag ’ɑ:he tɛʁh tə ’greskĩ bop tə bop tə ha]

celui-là est dangereux pour les animaux euh... ce n'est pas... ce n'est de la fougère mais on ne le trouve que là où c'est humide, au pied des murs où... opposé au soleil car on ne le trouvera... on ne le trouvera pas souvent face au soleil, non, tu n'auras qu'à remarquer, celui-là euh... la fougère pousse à partir de racines et celui-ci est dans le genre d'un bulbe là et là il continue de grandir à mesure que... à mesure qu'il croit [type de fougères]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hemañ ma... ma... ma 'neus brank, ma emañ e limit aze evit ar bloaz, boñ, ma arri amañ da diwan kwa boñ, eñ pa... pa... pa 'no graet ur c'hef aze, gwelet 'peus, e vo hir kwa, hag e rey had, ha neuze e terc'h, e terc'h da greskiñ war partout kwa

[’hemɑ̃ ma ma ma nøz bɾɑ̃ŋk ma mɑ̃ i ’limid ’ɑ:he wid blɑ: bɔ̃ ma hɑj ’ɑ̃mɑ̃ də ’diwɑ̃n kwa bɔ̃ hẽ: pe pe pe no gwɛt hef ’ɑ:he gwe̞:l pøs vo hi:ɹ kwa a ɹɛj hɑ:d a ’nœ:he dɛɹh dɛɹh tə ’gɹeskĩ waɹ paɹ’tut kwa]

celui-ci si... si... s'il a une branche, si sa limite est là cette année, bon, s'il arrive ici à germer quoi bon, lui quand... quand... quand il a fait une souche là, vous avez vu, il est long quoi, et il fera des graines, et alors il continue, il continue de grandir dans toutes les directions quoi [trèfle]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Ma plantez pour re stank ne 'deo ket a blas da greskiñ.

Ma plantés pour ré stank dé o keut blas de grèski.

[ma plãtes puʁ ʁe stãk de o køt blas də gʁɛski]

Si tu plantes les poireaux trop serrés ils n'auront pas de place pour se développer.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Bep ma koshaan e terc'han da greskiñ ma menaj.

Bop ta gosa-an dè-on de grèski me méneuch.

[bop ta gosaã dɛõ də gʁɛski mə menəʃ]

Au fur et à mesure que je vieillis j'agrandis ma ferme.

Jean Brizaod, qui était curé, avait exercé à Boulvriag, puis à Bear et enfin à Lannuon, disait cela

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Derc'hen a rez da greskiñ, me a lâr dit lakat ur pouez war da benn !

[dɛʁh res də ’gʁeskĩ - me laʁ dit 'lakə 'pwe:z waʁ də 'bɛn]

Tu continues de grandir, moi je te dis de mettre un poids sur ta tête !

(dastumet gant Julien)

feiz, ma zad 'neus bet kresket dija ivez peogwir tout ar menajoù bihan feiz, ec'h aent kuit, zo bet aet kuit tout, ha feiz, zo aet da gre... zo aet da greskiñ ar reoù all

[fe: mə dɑ:d nøz be 'kreskəd deʒa ie py'gy:ʁ tud me'nɑ:ʒo 'bi:ən fe: ɛɲ kwit zo be ɛt kwit tut a fe: zo ɛd də gre zo ɛt tə 'gʁeskĩ ʁew ɑl]

ma foi, mon père a déjà agrandi [la ferme] aussi puisque toutes les petites fermes ma foi, elles disparaissaient, elles ont toutes disparu, et ma foi, elles ont ag... elles ont agrandi les autres

Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)

feiz, goude neuze e oa bet kresket euh... ar me... menajoù bihan peogwir bremañ e vez kont evel-se, tout ar menajoù bihan ac'h a da greskiñ ar reoù all

[fe: ’gu:de ’nœ:he wa be ’kʁeskəd ə me me’nɑ:ʒo ’bi:ən py’gy:ʁ ’bʁemɑ̃ ve kɔ̃n vi’sɛ tud me’nɑ:ʒo ’bi:ən ha də ’gʁeskĩ ʁew ɑl]

ma foi, après alors on avait agrandi euh... les fer... petites fermes puisque maintenant c'est comme ça, toutes les petites fermes vont agrandir les autres

Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)

dispenn pezhioù da greskiñ anezhe

[’dispɛn ’pe:ʒo də ’greski nɛ:]

défaire des pièces pour les agrandir

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

arru zo pell zo, pa oa komañset d'ober horsoù ( ?) neuze, pa ne veze ket a ruskennad e veze... e veze delc'het da lakat ar horsoù ( ?) warne, ar horsoù ( ?) c'est... lakat anezhi war he xxx ( ?) dam dezhi da vont... e-lec'h mont er-maez, delc'hen da greskiñ 'ba ar... 'ba ar ruskenn

[ɑj zo pɛl zo pə wa ko’mɑ̃səd ’do:bər ? ’nœhe pe viʒe kə rys’kɛnəd viʒe viʒe ’dɛlhɛt tə ’lɑkəd ə ’horso warnɛ ə ’horso sɛ ’lɑkə nɛj war i ? dɑ̃m tɛ: də vɔ̃n le̞h mɔ̃n me̞:s ’dɛlhɛɲ də ’greskĩ bah ə bah ə ’ryskən]

ça fait longtemps, quand on avait commencé à mettre des xxx ( ?) alors, quand il n'y avait pas de ruchée ( ?) il y avait... o continuait de mettre dessus des xxx ( ?), les xxx ( ?) c'est... la mettre sur xxx ( ?) pour qu'elle aille... au lieu de sortir [pour ne pas qu'elle sorte], continuer de croître dans la... dans la ruche

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 24 frazenn.
12