Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 22 frazenn.
12

se zo kazi evel ar moc'h ivez, ar moc'h bihan, eu... la maladie du sevrage, a groge en enne ivez, ac'hanta ! hag e vije yac'h, a soñj dit, hag e gaves anezhañ marv a-benn... a-benn ur pennad war-lerc'h, hein ?! ya, kleñve... kleñvedoù nevez zo bet deut hein ! ya sur ! ya, ya

[ˌze zo ˌkɑhe we̞l ˈmox ˌiˑe - ˌmox ˈpiˑən - ə ... - ˌgɹɔˑge̞ ˌnene̞ ˌiˑe - ˌhɑ̃nta - a ˌviʒe ˈjɑx - ˌʒɔ̃ˑʃ ˈtit - ˌgɑˑve̞z ˌneˑɑ̃ ˈmɑɹw be̞n - be̞n ˈpe̞nə waɹˈlɛx - ɛ̃ - ja - klẽˈveː - klẽˌveˑʒo ˈnewe zo be ˌdød ɛ̃ - ja zyˑɹ ja ja]

ça c'est presque comme les cochons quoi, les porcelets, euh... la maladie du sevrage, qui les touchait, eh bien ! et il était sain, que tu crois, et tu le trouvais mort au bout... au bout d'un moment, hein ?! oui, des malad... de nouvelles maladies sont apparues hein ! oui sûr ! oui, oui

Frañswa Aofred, 1930, Louergad (dastumet gant Tangi)

ar re-se a groge 'bu dindan hag ar re-se a rae diwar-benn kwa

[ɹee 'gɾɔ:ge by di'nɑ̃:n a ɹee ɹe diwaɹ'bɛn kwa]

ceux-là attrapaient par en dessous et ceux-là par-dessus quoi [outils pour travailler le fer chaud]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

toennoù soul a vije ral kaout anezhe 'ba daou estaj koura, moarvat an avel a groge

[to'eno zu:l viʒe ɹɑ:l kɑ:d nɛ: ba do̞w 'e̞staʃ 'ku:ɾa ma'hɑd 'nɑwəl 'gɹɔ:ge]

des toits de chaume, c'était rare d'en voir à deux étages quoi, sans doute que le vent avait prise

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

toennoù soul a vije ral kaout anezhe 'ba daou estaj koura, moarvat an avel a groge

[to'eno zu:l viʒe ɹɑ:l kɑ:d nɛ: ba do̞w 'e̞staʃ 'ku:ɾa ma'hɑd 'nɑwəl 'gɹɔ:ge]

des toits de chaume, c'était rare d'en voir à deux étages quoi, sans doute que le vent avait prise

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

met ar re-se, ma groge an oustilhoù e-barzh, ne rampent ket kwa hein

[mɛ 'ʁeze ma 'gʁɔ:ge nus'tiʎo baʁs ʁɑ̃m'pɛɲ cət kwa ɛ̃]

mais celles-là [grosses pierres], si les engins s'accrochaient dedans, elles ne glissaient pas quoi hein

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pa groge ar c'helien en enne

[pe 'gɾɔ:ge 'hɛʎən nenɛ]

quand les mouches les mordaient [bêtes]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

'ba e gont e raje an traoù gwelloc'h kwa, peogwir ne groge james !

[ba i gɔ̃n ɹaʃe tɾɛw ’wɛlɔh kwa py’gy:ɹ ’gɾɔ:ge ’ʒɑ̃məs]

d'après ses dires il ferait les choses mieux quoi, [mais] puisqu'il ne s'y mettait jamais !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar re-se a groge 'bu dindan hag ar re-se a rae diwar-benn kwa

[ɹee 'gɾɔ:ge by di'nɑ̃:n a ɹee ɹe diwaɹ'bɛn kwa]

ceux-là attrapaient par en dessous et ceux-là par-dessus quoi [outils pour travailler le fer chaud]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag eñ ne vije ket pell oc'h ober ul labour, frikañ gant e gribinoù, e-se gwelet a rez eu... ma vije ur bolotenn a-wechoù, deus ar plañ a vije peogwir ar bouez da..., ne save ket, eñ a groge 'ba... 'ba ar bolotenn ha neuze e frike anezhi un tamm, munudiñ anezhi ya

[a hẽ̞: viʒe kə bɛl ho̞:ɹ ’lɑ:buɹ ’fɾicɑ̃ gɑ̃n i gɾi’bi:no se gwe̞:l ə ɹɛs ə ma viʒe ə bo’lotən ’we:ʒo dəs plɑ̃: viʒe py’gy:ɹ bwez tə za’ve kət hẽ̞: ’gɾɔ:ge bah bah bo’lotən a ’nœ:he ’fɾice nɛj tɑ̃m my’ny:dĩ nɛj ja]

et il [brise-motte] n'était pas long à faire un travail, écraser avec ses griffes, donc tu vois euh... s'il y avait une motte parfois, selon la situation puisque le poids pour..., il ne levait pas, il crochait dans... dans la motte et alors il l'écrasait un peu, la réduire en miette oui

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

an ogejoù kwa a roudenne, a groge 'ba an douar ivez kwa, met arriet a rae da lampat a-wechoù pa vije re... an ogejoù n'int ket ponner ponner kwa

[no'ge:ʒo kwa ɹu'dene 'gɾɔ:ge ban 'du:aɹ ie kwa mɛ ɑj ə ɾe də 'lɑ̃mpad 'we:ʒo pe viʒe ɹe no'ge:ʒo nɛɲ cə 'pɔ̃nəɹ 'pɔ̃nəɹ kwa]

la herse quoi rayait, crochait dans la terre aussi quoi met il arrivait qu'elle saute parfois quand il y avait trop... la herse n'est pas très lourde quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

boñ, un taol-douar apeupre, hennezh 'h ae un taol mat douar gantañ kwa, boñ, eñ a vije labouret plaen ha neuze e vije stouvet ar roudenn amañ, ma vije un tamm roudenn kreiztre daou daol-douar, peogwir hemañ a vije labouret, ha neuze e vije hadet aze, neuze ar re 'na an tu d'ober kwa, ha... hag evel-se neuze goude, pa adtremen e groge 'ba... 'ba an taol, e vije tremenet ar gazeg, neuze e terc'he da vont da-heul

[bɔ̃ ən tol ’du:aɹ apœpɾɛ hẽ̞:z e ntol mɑd ’du:aɹ gɑ̃tɑ̃ kwa bɔ̃ hẽ̞: viʒe la’bu:ɹət ple:n a ’nœ:he viʒe ’stu:vət ’ɹu:dən ’ɑ̃mɑ̃ ma viʒe tɑ̃m ’ɹu:dən kɹɛjste do̞w dol ’du:aɹ py’gy:ɹ ’hemɑ̃ viʒe la’bu:ɹət a ’nœ:he viʒe ’hɑ:dəd ’ɑ:he ’nœ:e ɹe na nty: do̞:ɹ kwa a a və’se ’nœ:e ’gu:de pe ha’t:ɾemɛn ’gɾɔ:ge bah ban tol viʒe tɾe’me:nə ’gɑ:zək ’nœ:he ’dɛɹhe də vɔ̃n də hœ:l]

bon, une bande de terre détachée par la charrue à peu près, celui-là [semeur ou charrue ?] couvrait une bonne bande de terre quoi, bon, il était labouré (de façon régulière ?) et alors on bouchait le sillon ici, s'il y avait un petit sillon entre deux bandes de terre, puisque celui-ci était labouré, et alors on semait là, alors ceux qui avaient la technique quoi, et... et comme ça alors après, quand il [soc] repasse il croche dans... dans la bande, on passait le cheval, alors ça continuait de suivre

Le Du 2012 p.467 « taol […] terre retournée en un voyage de la charrue » ; Devri « taol-douar […] bande de terre que détache la charrue »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

met a-hent-all a wezhioù ne groge ket an tan mat

[mɛ hɛn'dɑl we:ʒo 'grɔ:gɛ kə ntɑ̃:n mɑ:t]

mais autrement parfois le feu ne partait pas bien

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ar machin... simant ha razh, ar re-se a groge hañ

[ma’ʃi:n ’zimɑ̃n a rɑh ’rehe ’gro:gɛ ɑ̃]

le truc... le ciment et la chaux, ceux-là attaquaient hein [abîmaient les mains]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

1. ur bannac'h mat a chistr a vije evet te ! 2. oh ! chistr a vije evet 1. ur bannac'h chistr a vije evet 2. met a-blasoù 'vije ket mat ar chistr paotr 1. nann, e vije evel... 'oa ket kazi... 'vije ket mat kazi d'ober saladen hañ ! 2. toujust ! 1. kazi 'oa ket mat d'ober saladen, saladen, ya 2. pa vije kriz 1. gwir eo, e vije spontus hañ ! 2. me 'blije ket se din neuze 'mez... paon-estomag hag eñ a groge hañ !

1. [ˌbɑ̃x ˈmɑt ˌʃis viʒe ˈeːvə te] 2. [o ˈʒist ˌviʒe ˈeːvət] 1. [ˌbɑ̃x ˈʃis viʒe ˈeːvət] 2. [mɛ ˈblɑso viˌʒe kə ˈmɑːd ˌʒist po̞t] 1. [nɑ̃n - ˌviʒe we̞l - ˌwa kə ˈkɑhe - viˌʒe kə ˈmɑːt ˌkɑhe ˈdo̩ˑɹ zaˈlɑːn ɑ̃] 2. [tuʒyst] 1. [ˌkɑhe ˌwa kə ˈmɑːd ˌdo̩ˑɹ zaˈlɑːn - zaˈlɑːn - ja] 2. [pe ˌviʒe ˈkɹiː] 1. [ˌgwiˑɹ e̞ - ˌviʒe ˈspɔ̃ntyz ɑ̃] 2. [me biˈʒe kə ˈze dĩ ˌnœˑe me - ˌpwɑ̃ˑn ɛsˈtoməg a ẽ ˈgɾo̞ːge ɑ̃] 1. [ja ɑ̃]

1. on buvait un bon coup de cidre tiens ! 2. oh ! on buvait du cidre 1. on buvait un coup de cidre 2. mais par endroit le cidre n'était pas bon mon gars 1. non, il était comme... c'était presque comme... il n'était quasiment pas bon pour faire de la salade hein ! 2. tout juste ! 1. il n'était même pas bon pour faire de la salade, de la salade, oui 2. quand il était râpeux 1. c'est vrai, il était atroce hein ! 1. moi je n'aimais pas ça alors j'ai... des douleurs d'estomac et il râpait hein !

1. Paotr, 1951, Bear
2. Roje Dollo, 1932, Bear
(dastumet gant Tangi)

ne groge ket ar gwenan ennon

['gro:gɛ kə 'gwe:nən 'enɔ̃]

les abeilles ne me mordaient [piquaient] pas

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

neuze e groge gwelloc'h

[’nœhe ’gro:gɛ ’wɛlɔh]

alors elle aiguisait mieux

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ a groge, ya

[hẽ: ’gro:gɛ ja]

il prenait racines, oui [la branche de buis]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ar gazeg pa groge a deue un tamm ganti kazi ordin

[ə 'gɑ:zɛk pe 'grɔ:gɛ dɛ tɑ̃m 'gɑ̃nti 'kaʒe 'ɔrdin]

la jument quand elle mordait elle arrachait un morceau presque à chaque fois

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Valse a groge

[vals 'grɔ:gɛ]

Valse mordait [cheval]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

e oa aet da gerc'hat ar garg delioù hag e oa serret an delioù pell a oa, ha pa oa arri evit serriñ anezhe, e oa naered e-barzh, « daonet e vo », eñ o komañs darc'hañ traoù 'ba ar c'harr, e oa komañset an naered da fiñval hag arriet ur gaerell emezañ, 'tije gwelet an naered o partial tout deus partout, karzhet e oant emezañ gant euh... hoñ a groge en enne hag e varvent hañ, « tak », ken prim-se

[wa ɛt tə ’gɛrχəd gɑrg ’dɛʎo a wa ’zɛrə ’ndɛʎo pɛl ə wa a pe wa ɑj wid ’zɛrĩ nɛ: wa ’ɛ:rət bɑrs ’tɑ̃wnə vo ẽ̞: ’komɑ̃z ’dɑrχɑ̃ trɛw bah χɑr wa ko’mɑ̃səd ’nɛ:rɛd də ’vĩwəl ag ɑj gɛrl meɑ̃ tiʒe ’gwɛ:ləd ’nɛ:rɛt par’tiəl tut dəs par’tut ’kɑrzə wɑ̃ɲ meɑ̃ gɑ̃n ə hɔ̃: ’grɔ:ge nenɛ a ’vɑrwɛɲ ɑ̃ tɑk ken ’prymze]

il était allé cherché son chargement de feuilles et il avait ramassé ses feuilles depuis longtemps, et quand il était arrivé pour les ramasser, il y avait des serpents dedans, « nom de dieu », lui de commencer balancer des choses dedans, les serpents avaient commencé à bouger et une belette était arrivée dit-il, tu aurais vu les serpents tous partir de partout, ils avaient détalé avec euh... elle les mordait et ils mourraient hein, « tac », aussi vite que ça

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 22 frazenn.
12