Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 28 frazenn.
12

mann normal ebet, gwelet a rez ? ha na deue ket er-maez, 'na an droed da gaout pikadennoù na mann ebet, 'na droed da gousket, kriz-ha-kriz eo se, me 'meus bet d'ober, hag If 'na lâret din eu... a-raok... a-raok mervel-se 'na lâret din, « grez evel e gari Anne, emezañ, evel e vi kap, 'to ket bet chañs ganimp hom-daou, emezañ, met un dra a lâran... a lâran dit emezañ : mir anezhañ, 'kasez ket hennezh neblec'h ebet emezañ »

[mɑ̃n nɔɹˈmɑl bet - ˌgwe̞s - a na ˌde kə ˈme̞ːs - na ˈdwɛt tə ˌgɑˑt picaˈdeno na ˈmɑ̃n bet - na ˈdwɛt tə ˈguskət - ˌkɾiaˈkɾiˑ e̞ ˌse - ˌme møz ˌbe ˈdo̞ˑɹ - a ˈiːv na ˌlɑɹt ˈtĩ ə - ˌɹo̞ˑg ˌɹo̞ˑg ˈmeɹwəl ze na ˌlɑɹt ˈtĩ - ˈgwe̞z we̞l ˈgɑːɾi ˈɑn ˌmeˑɑ̃ - we̞l vi ˌkɑp - ˌto kə ˌbe ˈʃɑ̃ːs kəˌnim ɔ̃mˈdo̞w ˌmeˑɑ̃ - mɛ ˈndɾɑ ˌlɑˑɹɑ̃ - ˌlɑˑɹɑ̃ ˈdid ˌmeˑɑ̃ - ˈmiˑɾ ˌneˑɑ̃ - kaˌses kə ˌhẽˑz niˈble̞x bed ˌmeˑɑ̃]

rien de normal, tu vois ? et il ne sortait pas, il avait le droit d'avoir des piqûres et rien d'autre, il avait le droit de dormir, ça c'est cruel, moi j'ai eu du mal, et Yves m'avait dit euh... avant... avant de mourir il m'avait dit « fait comme tu veux Anne, dit-il, comme tu pourras, tu n'auras pas eu de chance avec nous-deux, dit-il, mais je te dis... te dis une chose : garde-le, ne l'envoie nulle part dit-il »

Ana Kozhig, 1929, Bear (dastumet gant Tangi)

ha ma zad 'na tennet un dant en kriz sell, a-hervez, ken ne rae ket nemet ruilhal war ar c'hozh patatez, peogwir... peogwir e oa laosk

[a ma zɑ:d na 'tɛnə ndɑ̃n in kɾi sɛl 'hɛʁwe ken ʁɛ kə mɛ 'ʁyjəl 'gu:de waʁ hos pa'tɑtəs pu pu wa lɔsk]

et mon père avait arraché une dent à vif tiens, à ce qu'il parait, tellement qu'il ne faisait que se rouler sur les vieilles patates après, puisqu'elle était lâche [dent]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ni 'mamp bet kavet se kriz

[nim mɑ̃m be kɑ:t se kʁi:]

nous avions trouvé ça cruel [décès d'ami]

Elen ar Gov, 1931, Louergad (dastumet gant Tangi)

ar chirurjianed gwechall euh... a oa kriz

[ˌʃiʁyʁ'ʒjɑ̃:nəd gwe'ʒɑl ə wa kʁi:]

les chirurgiens autrefois euh... étaient cruels [opéraient facilement]

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

kriz-ha-kriz ya

[kɹia'kɹi: ja]

à vif oui [sans anesthésie]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha neuze pase goude e oa asomet ar moc'h, a-hend-all e vezent graet kriz evel-se paotr

[a 'nœ:he 'pɑse 'gu:de wa a'so̞mə mox hɛn'dɑl viʒɛɲ gwɛt kɾi: və'se po̞t]

alors on avait commencé à... à les assommer et « vouf » et alors ils ne criaient pas [cochon tué]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ha neuze pase goude e oa asomet ar moc'h, a-hend-all e vezent graet kriz evel-se paotr

[a 'nœ:he 'pɑse 'gu:de wa a'so̞mə mox hɛn'dɑl viʒɛɲ gwɛt kɾi: və'se po̞t]

et alors à partir de là les cochons étaient assommés, autrement on les faisait à vif comme ça mon gars [les égorger]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ar beterabez kriz a vije drailhet d'ar saout hag e vije laket pell gwinizh e-mesk evit sec'hañ ar beterabez. ar beterabez a vez druz a-hend-all.

Bétravach kri vijé drayeut de zowt a vijé lakeut pèl gwinis mésk wit zéhan bétravach. Bétravach vé dru èn dal.

[betʁavaʃ kʁi vi ʒe dʁajət də zowt a vi ʒe lakət pɛl gwinis mesk wit zehã betʁavaʃ] [betʁavaʃ ve dʁy ɛn dal]

Des betteraves crues sont hachées pour les vaches et elles sont mélangées à de la balle de blé pour sécher les betteraves. Les betteraves sont pleines d'eau autrement.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

kriz

kri

[kʁi]

cruel

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

Kriz eo an amzer da vevañ.

Kri è nan-mzeur de véan.

[kʁi ɛ nãmzəʁ də veã]

Le temps est pénible à vivre.

Mari-Kler ar Gag, , Sant Laorañs (dastumet gant Julien)

amzer kriz

an-mzeur kri

[ãmzəʁ kʁi]

temps froid [qui pince]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Eñ zo kriz evit lazhañ : 'neus ket aon.

é zo kri wit lac'han : neus keu dowan-n.

[e zo kʁi wit laxã nøs kø dowãn]

Il est cruel pour tuer : il n'a pas peur.

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

ha neuze ur wech e vijent bet sec'het mat ha glebiet goude ha krog da sec'hañ, neuze e vrizent, neuze eu... e trailhe aezetoc'h un tamm-mat, ma vijent kriz evel-se xxx(?), ma vije sec'hour da vat, neuze e oa fin

[a 'nœ:he weʒ viʒɛɲ be 'ze:həd mɑ:t a 'gle:bjə 'gu:de a kɾɔ:k tə 'ze:hɑ̃ 'nœ:he 'vɾi:zɛɲ 'nœ:he ə 'dɾɑʎe 'e̞stɔh tɑ̃'mɑt ma viʒɛɲ kɾi: və'se ? ma viʒe 'ze:huɹ də vɑt 'nœ:he wa fi:n]

et alors une fois bien séché et mouillé après et commençant à sécher, alors elles se brisaient, alors euh... elle se cassait bien plus facilement, si elle était difficile comme ça xxx (?), si c'était une sécheresse pour de bon, alors c'était cuit [travailler la terre]

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha douar reut aze, oh bou ! memes tra evel simant, douar ya, douar kriz

[a ˌdu:aʁˈʁœt 'ɑ:he o bu mɔ̃s'tɾɑ wɛl 'zimən 'du:aʁ ja ˌdu:aʁˈkɾi:]

et de la terre raide là, oh bou ! pareil que du ciment, de la terre oui, de la terre dure

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha lec'h e oan-me du-hont neuze 'ba Ploueg zo douar (faot ?), douar eu... pekorn, kriz neuze

[a le̞h wɑ̃n me 'dy:ən 'nœ:he bah 'plu:ək zo 'du:aɹ fɔt 'nœ:he 'du:aɹ ə 'pekɔɹn kɹi: 'nœ:he]

et là où j'étais là-bas alors à Ploueg il y a de la terre xxx (?), de la terre euh... caillouteuse, difficile alors

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar veterinaer a rae spesialamant kwa, a droc'he ar blev o c'hoari en-dro, ha neuze 'na ur machin espres ha « raw ! », e troc'he e lost dezhañ, ret e oa bezañ kazi... bezañ a-walc'h... bezañ kriz evit ober kwa

[ə veteɹi’nɛ:ɹ ɹe spesja’lɑ̃mɑ̃n kwa ’dɾɔ:he blɛw hwɑj ndɾo a ’nœ:he na ’mɑʃin ’espəs a ɹɑw ’dɾɔ:he i lɔst teɑ̃ ɹɛd wa ’be:ɑ̃ ’kɑ:he ’be:ɑ̃ wɑx ’be:ɑ̃ kɾi: wid o̞:ɹ kwa]

le vétérinaire faisait spécialement quoi, il coupait les poils qui entouraient, et alors il avait une machine exprès et « raw ! », il lui coupait la queue, il fallait être presque... être assez... être cruel pour faire ça quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

« Ya, gwelloc'h eo mont da welet ar medesin » emezañ. « Ah bon, emezon-me, a-benn e lavarez se... » kar eñ a oa kriz deus e gorf.

[ja 'we̞lɔh he̞ mõn tə 'we̞lə mœ'dœsin meã – abõ mõme bɛn 'lɑːʁɛs se ka ẽ wa 'kʁiː døz i 'gɔʁf]

« Oui, il vaut mieux aller voir le médecin » dit-il. « Ah bon, dis-ja, pour que tu dises ça... ». Car il n'était pas du genre à se ménager.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Kriz eo an aval.

[kʁi e̞ ˈnɑwəl]

La pomme est verte. [elle n'est pas mûre]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Kriz eo an avel.

[kʁiː e̞ ˈnɑwəl]

Le vent est froid.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

evit an deizioù emañ da skol ? 'debrez ket les figues ? debr anezhe tout hardi 'vat ! mat int hañ ! enfin, me a gav anezhe mat poazh hañ ! parce que kriz eu... n'int ket darev a-walc'h, un tu anezhe ac'hanta... un tu anezhe eu... 'darev ket han-se, me a oar ! n'eus ket bet trawalc'h a heol, n'eus ket bet trawalc'h a dour eu... ah oui ! n'eus ket bet trawalc'h a glav eu... e miz mae, e miz mae sañset zo glav bemdez, bemdez zo re, ha... eu... bep daou devezh zo re nebeut, n'eus ket bet takenn ebet

[win ˈdejo mɑ̃ də ˈskoːl ˌie - de̞ˈbes kə ... - de̞b ne̞ ˈtud ˌhɑʁdi ha - ˈmɑːd iɲ ɑ̃ - ɑ̃fɛ̃ me gɑːv ne̞ ˌmɑˑt ˈpwɑχ ɑ̃ - paskə ˌkʁiˑ ə - ˈniɲ cə ˌdɑʁw əˈwɑh - ən ˈtyː ne̞ ˈhɑ̃nta - ən ˈtyː ne̞ ə daˈʁɛw kət ɑ̃ˈse - me ˈwɑːʁ - ˈnøs kə be tʁwɑχ ˈhɛwɔl - ˈnøs kə be tʁwɑχ ˈduːʁ ə - a wi - ˈnøs kə be tʁwɑχ ˈglɑw ə miz ˈmɛ - miz ˈmɛ ˈsɑ̃sət so ˌglɑw ˈbo̞mde - ˈbo̞mde zo ʁe - a ə - bo̞b ˌdo̞w ˈdewəs so ʁe ˈnœːbət - ˈnøs kø be ˈtɑkən bet]

ces jours-ci c'est l'école [la reprise] ? tu ne manges pas les figues ? mange-les toutes donc ! elles sont bonnes hein ! enfin, moi je les trouve bonnes cuites hein ! parce que crues euh... elles ne sont pas assez mûres, étant donné qu'un de leur côté eh bien... un de leur côté euh... ne mûrit pas, je n'en sais rien ! il n'y a pas eu assez de soleil, il n'y a pas eu assez d'eau euh... ah oui ! il n'y a pas eu assez de pluie euh... au mois de mai, au mois de mai il pleut tous les jours normalement, tous les jours c'est trop, tous les deux jours c'est trop peu, il n'y a pas eu une seule goutte

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 28 frazenn.
12