Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 23 frazenn.
12

An Amerikaned, pa oant arriet, evit argas an Almanted duzh ar Frañs, 'dant graet dezhe deminañ, ar parkoù da gen... a-raok partiañ. Hag e oa aet seizh... seizh pe eizh Alman, duzh... duzh ti Popol Kerleau, da divinañ ar park-se. Hag unan anezhe 'na... 'na graet ur fausse-manœuvre, hag e oa saotet tout ar park asambles ! Ya. Ma vreur ha me, e oamp bet o welet hag e oant... hag e oant tout en o gourvez, en o... aloñjet war... ti... ti... ti Pier Moro Krec'h Jord, war... war... war... 'ba ar park a-hont.

[ˌkɣe̞χ ˈʃɔꝛt]

Les Américains, quand ils étaient venus, pour expulser les Allemands de France, leur avaient fait déminer, les champs d'abo... avant de partir. Et sept... sept ou huit Allemands étaient allés, de... de chez Popol Kerleau, déminer ce champ-là. Et l'un d'entre eux avait... avait fait une fausse-manœuvre, et tout le champ avait explosé ! Oui. Mon frère et moi, nous étions allés voir et ils étaient... ils étaient tous allongés, allongés sur... chez... chez... chez Pierre Moreau de Krec'h Jord, sur... sur... sur... dans le champ là-bas.

Lanvaodez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ Jelard, 1928, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

he zad a oa arri 'ba en Roazhon, hag e oa... donc e oa avertiset, 'na gallet dont d'ar gêr un devezh pe daou, a-raok partiañ d'ar brezel, ha... ya, ha 'oa ket deut d'ar gêr ac'hann c'hwec'h vloaz goude

[i ˈzɑːd wa ˌɑj ban ˈɹɑ̃wɔ̃n - a wa - dɔ̃ŋg wa avɛɹˈtisət - na ˈgɑlə dɔ̃n də ˈge̞ːɹ ən ˈndewəs pe ˈdo̞w - ɹo̞k paɹˈtiˑɑ̃ də ˈbɹeːzəl - a ja - a ˌwa kə ˌdœt tə ˈgeˑɹ hɑ̃n ˈxwɛx la ˈguːde]

son père était arrivé à Rennes, et il était... donc il avait été averti, il avait pu venir à la maison une journée ou deux, avant de partir à la guerre, et... oui, et il n'était revenu à la maison que six ans après

Ifig ar Blevenneg, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ma vamm-gaer a lâre se din, met pet gwech 'meus ket klevet anezhi o la... lâret se, « oh ma doue ! me 'meus arri hast da vervel, kar ar bed zo o vont war e c'henoù emezi, n'eo ket posubl d'ober moaien da derc'hen an traoù... », oh ma doue ! ma arrije en-dro bremañ, partiañ a raje a-raok diouzhtu

[mə ˌvɑ̃mˈgɛːɹ ˌlɑˑɹe ze dĩ mɛ ˈpet kweʃ ˌmøs kə ˈklɛwəd ˌne̞j ˈlɑ ˈlɑˑt se - o ma ˈduˑe - me møz ˌɑj - ˌhɑst tə ˈveɹwəl - kaɹ ˈbeːt so ˌvɔ̃n waɹ i ˈheːno me̞j - ˌne̞ kə ˈposyb ˌdo̞ˑɹ ˈmojən də ˈdɛɹhɛn ˈtɾɛw - o ma ˈduˑe - ma ˌhɑjʃe ˌndɹo ˈbɹœmɑ̃ - paɹˈtiˑɑ̃ ɹaʃe ˌɹo̞ˑg dyˈstyˑ]

ma belle-mère me disait ça, mais combien de fois je ne l'ai pas entendu di... dire ça, « oh mon dieu ! moi j'ai hâte de mourir, car le monde perd la tête disait-elle, ce n'est pas possible de trouver le moyen de continuer les choses... », oh mon dieu ! si elle revenait maintenant, elle détalerait tout de suite

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

ha... ha... hag ar verjez a oa e-fas d'an ti, ha peogwir e oa lâret dezhañ eu... kerzhet kouda, ha feiz, 'h ae d'ar verjez da gerzhet, ha 'na graet une piste 'ba ar verjez evel-se, oh ya ! hir 'vat ! ya lufr ! evel an daol amañ e oa dre forzh kerzhet, hag aze e oa kat da gerzhet peneogwir, a-greiz-tout, e gomañse partiañ, partiañ... ha neuze 'h ae harp deus ur wezenn, met ma 'nije ket ur wezenn da... da vont harp e gouezhe, ha goude 'vije ket kat da sevel adarre te ! ya ! ya 'vat ! hañ ya 'vat ! han-se eo bet maluruz, sur !

[a a a ˈvœɹʒe wa ˌvɑs tən ˈtiˑ - a pyˌgyˑɹ wa ˈlɑːɹət ˌteˑɑ̃ ə - ˈkɛɹzət ˌkuˑda - a fe ˌhe də ˈvœɹʒe də ˈgɛɹzət - a na ˌgɛd ... bah ˈvœɹʒe vəˈse - o ˌjɑ ˈhiːɹ hat - ja ˈlyf - we̞l ən ˈdoːl ˌɑ̃mɑ̃ wa dɾe ˌvɔɹs ˈkɛɹzət - ag ˌɑhe̞ wa ˌkɑt tə ˈgɛɹzət pynyˈgyˑɹ gɹɛjsˈtut goˌmɑ̃se paɹˈtiˑɑ̃ paɹˈtiˑɑ̃ - a ˌnœhe he ˈhɑɹp dœz ə ˈweˑən - mɛ ma niˌʒe kə ˈweˑən də də ˌvɔ̃n ˈhɑɹp ˌgweˑe - a ˌguˑde viˌʒe kə ˌkɑt tə ˈzewəl ˌɑɹe te - ja - ˌja ha - ɑ̃ ˌja ha - ɑ̃nˌse he̞ ˌbe maˈlyːɹys - ˌzyˑr]

et... et... et le verger était en face de la maison, et puisqu'on lui avait dit de euh... marcher quoi, et ma foi, il allait au verger pour marcher, et il avait fait une piste dans le verger comme ça, oh oui ! mais longue ! oui lisse ! elle était comme la table ici à force de marcher, et là il était capable de marcher puisque, soudainement, il commençait à partir, à partir... et alors il prenait appui sur un arbre, mais s'il n'avait pas un arbre pour... pour prendre appui il tombait, et après il ne pouvait pas se relever pardi ! oui ! mais oui ! hein mais oui ! donc il a été malheureux, assurément !

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

ret e vo partiañ

[ʁɛd vo paʁ'ti:ɑ̃]

il faudra mourir [un jour]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

me 'ma renket partiañ evit derc'hen d'ober ma studi

[me ma 'ʁɛŋkə paʁ'ti:ɑ̃ wid 'dɛʁhɛn do̞:ʁ mə 'sty:di]

moi j'avais dû partir pour continuer de faire mes études

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

aze e veze bagonioù prest da gargañ anezhe met euh... eñ a veze ur barti, ar c'hezeg ar c'hwirine paotr kaezh, gwelet o hini bihan o partiañ hañ, eñ a oa poanius paotr

[’ɑhe viʒe ba’gɔ̃ɲo pʁe̞st tə ’gɑʁgɑ̃ nɛ: mɛd ə hẽ̞̃: viʒe ’bɑʁti ə ’he:zɛg ə hwi’ɾi:ne po̞t’ke̞:s ’gwɛ:ləd o n:i ’bi:ən paʁ’ti:ɑ̃ ɑ̃ hẽ̞: wa ’pwɑ̃ɲys po̞t]

là il y avait des wagons prêts à les charger mais euh... ça c'était un cirque, les chevaux hennissaient mon pauvre, voir leur petit partir hein, c'était pénible mon gars

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Daou hast da-heulañ : Hast da welet anezhi ha hast da welet anezhi partiañ ! Hast da welet anezhi ha hast da welet anezhi mont a-raok ! Hast da welet anezhi ha hast da welet anezhi karzhañ.

Dow hast de hoelan : Hast de wèl nèy a hast de wèl nèy partir ! hast de wèl nèy a hast de wèl nèy mon-n rok ! Hast de wèl nèy a hast de wèl nèy karzan !

[dow hast də ’hœ:lã - hast də wɛl nɛj a hast də wɛl nɛj paʁ’ti:ə - hast də wɛl nɛj a hast də wɛl nɛj mõn ʁok - hast də wɛl nɛj a hast də wɛl nɛj ’kaʁzã]

Il a deux hâtes : Hâte de la voir arriver et hâte de la voir partir ! Hâte de la voir arriver et hâte de la voir dégager ! Hâte de la voir arriver et hâte de la voir détaler !

DB : en faisant référence à une couturière qui venait travailler à domicile : on avait hâte qu’elle arrive pour qu’elle fasse le travail mais on avait hâte qu’elle parte car la somme qui lui serait due en dépendait.

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

komañsomp... diwezhatoc'h-se e tebrfomp diwezhatoc'h-se e vefomp o partiañ

[ko'mɑ̃:sɔ̃m di'wɛtɔh 'depfɔ̃m ze di'wɛtɔh ze vɔ̃m par'tiɑ̃]

commençons... plus tard nous mangerons et plus tard nous partirons

traduction

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Ya, bezañ e oa reoù ha... pa 'dije... heu, a vije preset partiañ a-raok diouzhtu hep paeañ. Oh ya, ret e vije d'an nen bezañ gant se gante. Se a oa un dra bennaket te.

[ja ’beã wa ’ʁew a – pe diʒe – ø viʒe ’pʁe̞sə paʁ’tiã ’ʁoːk dysty hep ’pe̞ã – o ja ’ʁed viʒe dən ’nen ’beã gãn ’seː ’gante̞ – ze wa ən be’nakət te]

Oui, ils y en avait qui étaient pressés de s'en aller tout de site sans payer. Oh oui, il fallait être vigilant, attentif, à cause d'eux. C'était quelque chose.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ar reoù all a oa o partiañ rak euh... kalz e vijemp o partiañ asambles kwa hein

[ʁew al wa paʁ'tiɑ̃ ʁag ə kalz viʒem paʁ'tiɑ̃ 'sɑ̃məs kwa ɛ]

les autres partaient car euh... nous étions beaucoup à partir ensembles quoi hein

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

Met ne 'mijemp ket droed da vont d'ar skol ac'hann pemp munut a-raok e komañse. Pemp munut a-raok komañse ar skol e vije lavaret dimp e c'hallemp partiañ. Ah met a-hend-all nann. E vije ret dimp chom ahont.

[mɛ ’mije̞m kə ’dʁwɛt tə ’võn tə ’skoːl hãn pe̞m ’myːnyd ʁok ko’mãse – pe̞m ’myːnyd ʁok ko’mãse ’skoːl viʒe ’lɑːt tim ’halɛm paʁ’tiã – a mɛ hɛn’dal nãn – viʒe ʁet ’tim ’ʃom awõn]

Mais nous n'avions droit d'aller à l'école que cinq minutes avant qu'elle ne commence. Cinq minutes avant que ne commence l'école, on nous disait que nous pouvions partir. Mais sinon non. On devait rester là-bas.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

da c'hortoz partiañ e vezent parket eno kwa hein

[də 'hɔʁto̞z paʁ'tiɑ̃ viʒeɲ ə 'pɑʁkəd 'e:no kwa ɛ̃]

en attendant de partir ils étaient parqués là quoi hein

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hentañ eo ar gwellañ dezhañ partiañ

['hentɑ̃ ɛ 'ngwɛlɑ̃ deɑ̃ pɑr'tiɑ̃]

le plus tôt sera le mieux pour lui de partir [mourir]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

un tamm a-raok fin ar brezel, dec'h e oa gwelet fotoioù dioutañ o partiañ c'hoazh hag euh... e oa bet diskennet, lazhet ivez

[deh wa ’gwɛ:lət fo’tojo dɔ̃ntɑ̃ par’tiɑ̃ hwɑz ag ə wa be di’skɛnɛt ’lɑ:həd ije]

hier on a vu des photos de lui en train de partir encore et euh... il avait été descendu, tué aussi [avion]

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

ha partiañ a-wezhioù da c'hwec'h eur deus ar beure

[a par'tiã 'we:ʒo də 'hwɛhər døz 'bœ:re]

et partir parfois à six heures du matin

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

dilun beure a-raok partiañ

[dely:n 'bœ:re rok par'tiɑ̃]

lundi matin avant de partir

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

evurus eo o partiañ

[e'vy:ryz ɛ par'tiɑ̃]

il est heureux de partir

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

un dro bennak ec'h aio an nen tout peogwir e renkomp partiañ

[ndɾo bə’nɑg ’hajo nen tut py’gy:r ’rɛŋkɔ̃m par’tiɑ̃]

un jour ou l'autre on mourra tous [litt. ira] puisque nous devons mourir

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ar c'hentañ eo ar gwellañ dezhañ partiañ

['hentɑ̃ ɛ 'ngwɛlɑ̃ deɑ̃ pɑr'tiɑ̃]

le plus tôt sera le mieux pour lui de partir [mourir]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 23 frazenn.
12