Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 80 frazenn.
1234

1. eu... pa oamp arri amañ, e oa douar abandonet, hag e oa ur park 'ba Kerello aze xxx ( ?), en tu all d'ar vilajenn, ha 'ma tremenet anezhañ peder gwech gant kezeg d'ar c'houlz-se, gant an drañcherez, ha 'vije ket gwelet tamm douar ebet c'hoazh, nann, nemet begoù fisel da krec'h aze, hein ?! 'ba... 'ba an hed-se apeupre, ha goude 'ma serret anezhe gant ar rastellerez foenn, ya 'vat 2. met bremañ 'vez ket gwelet ar sort-se kalz 1. nann, nann, nann, hag e vije lâret 'oa ket sañset da serriñ anezhe, met daon ! pa vije re, 'vije ket moaien da bakañ anezhe goude, goût a oarez, ivez, yeot ya, ya, just ya, ya, fisel a vije graet dioute kua, fisel ya, ya, ah ya ! hir, an traoù a oa hir gwelet a rit, ah ya 'vat ! met eñ... eñ a oa kap da diwadañ an douar hein ! ha... ha 'oa ket peuriñ mat d'ar saout koulskoude, daon nann ! daon nann ! nann, nann, nann, nann, ul louzaouenn fall

1. [ə - pe wɑ̃m ˌɑj ˈɑ̃mɑ̃ - wa ˈduˑaɹ ɑ̃bɑ̃nˈdɔ̃ːnət - a wa ˈpɑɹg bah ke̞ˈɹe̞lo ˌɑhe ? - tyˈɑl də viˈlɑːʒən - a ma tɹeˈmeːnə ˌneˑɑ̃ peˈdɛɹ gweʃ gɑ̃n ˈkeːzɛk də ˈhuls se gɑ̃n dɹɛ̃ˈʃeːɹəs - a viˌʒe kə ˌgwe̞ˑlə tɑ̃m ˈduˑaɹ be ˈhwɑs - nɑ̃n mɛ ˌbeˑgo ˈfisəl də ˈkwex ˌɑhe - ɛ̃ - bah bah ˈneːt se apøˌpɹɛ - a ˌguˑde ma ˈzɛɹəd ˌne̞ˑ gɑ̃n ɹasteˌleˑɹəs ˈfwɛn - ja ha] 2. [mɛ ˈbɹœmɑ̃ ˌve kə ˌgwe̞ˑlə ˈsɔɹse kɑls] 1. [nɑ̃nɑ̃nɑ̃n - a ˌviʒe ˈlɑˑɹəd ˌwa kəd ˌsɑ̃səd də ˈzɛˑĩ ˌne̞ˑ ˌiˑe mɛ ˈdɑ̃w pe ˌviʒe ˈɹe - viˌʒe kə ˌmo̞jən də ˈbɑkɑ̃ ˌne̞ ˈguˑde ˈguːd ə ˌwɑˑɹe̞s - ˌiˑe - ˈjɛwɔd ja - ja ʒyst ja ja - ˈfisəl viʒe ˌge̞t ˈtʲɔ̃te̞ kya - ˈfisəl ja ja - a ja - ˈhiˑɹ ən ˈtɾɛw wa ˈhiːɹ ˈgwe̞ˑl ə ɹet - a ja ha mɛ ˌhe̞ - ˌhe̞ wa ˈkɑp tə diˈwɑːdɑ̃ ˈnduˑaɹ ɛ̃ - a a ˌwa kə ˌpœˑɹĩ ˈmɑːt tə ˈzo̞wt kusˈkuːde - dɑ̃w nɑ̃n dɑ̃w nɑ̃n - nɑ̃nɑ̃n nɑ̃nɑ̃n - ə luˌzuˑən ˈvɑl]

1. euh... quand nous étions arrivés ici, c'était des terres abandonnées, et il y avait un champ à Kerello là xxx ( ?), de l'autre côté du village, et je l'avais passé quatre fois avec des chevaux à cette époque-là, avec le diable, et on ne voyait pas le moindre morceau de terre encore, non, seulement des bouts de xxx ( ?) vers le haut, hein ?! de... de cette longueur-là à peu près, et après je les avais ramassés avec la faneuse, mais oui 2. mais maintenant on ne voit plus cette sorte-là 1. non, non, non, et on disait qu'il ne fallait pas les ramasser en principe, mais dame ! quand il y en avait trop, on ne pouvait pas les éliminer après, tu sais bien, aussi, de l'herbe oui, oui, juste oui, oui, « ficelle » qu'on les appelait oui, « ficelle » oui, oui, ah oui ! longs, ils étaient longs voyez-vous, ah mais oui ! mais ça... ça pouvait épuiser la terre hein ! et... et ce n'était pas une bonne pâture pour les vaches pourtant, dame non ! dame non ! non, non, non, non, une mauvaise herbe

???

1. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
2. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
(dastumet gant Tangi)

1. ya, ar re-se zo kazi evel un torkad fleur patatez aze, ya 2. ya, 'ba Louergad amañ gwelet a rez, en tu all d'ar barrouz du-hont, peder annoar a oa 'ba ar memes prad, e oa kavet... peder annoar nevez hein ! ul leue gante, ha marvet o-feder

1. [ja - ˌɹehe zo ˌkɑhe we̞l ˌtɔɹkad flœɹ paˈtɑtəz ˌɑhe - ja] 2. [ja ba luˈɛɹgad ˌɑ̃mɑ̃ ˌgwe̞ˑl ə ɹe̞s - tyˈɑl də ˈbɑɹus ˈtyˑən - ˌpeˑdɛɹ ˈɑ̃nwaɹ wa bah ˌmɔ̃məs ˈpɹɑːt - wa ˈkɑːd ə - ˌpeˑdɛɹ ˌɑ̃nwaɹ ˈnewe ɛ̃ - ə ˈluˑe gɑ̃nte̞ - a ˈmɑɹwəd oˈveˑdɛɹ]

1. oui, ceux-là sont comme une touffe de fleurs de patates là, oui [oenanthe] 2. oui, à Louergad ici vois-tu, de l'autre côté de la commune là-bas, il y avait quatre génisses dans le même champ, on avait trouvé... quatre nouvelles génisses hein ! un veau avec, et elles étaient mortes toutes les quatre

1. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
2. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
(dastumet gant Tangi)

'na lâret din « prenet 'meus kanape, un daol... daol, ha neuze, peder gador », « ah bon ! neuze 'h out brav neuze ? » « ya, pa... pa 'mo amzer e deuin da gerc'hat ac'hanout hag e deui da welet pelec'h e vin »

[na lɑːt tĩ - ˈpʁeːnɛ møs kanaˈpe - ənˈdoːl - ˈdoːl - a ˈnœːhe - ˈpeːdə ˈgɑːdəʁ - a bɔ̃ ˈnœːhe hud ˈbʁɑw ˈnœːhe - ja pa pa mo ˈɑ̃mzəʁ dĩ də ˈgɛhəd o̞wt a di də we̞ːl ple̞h vĩ]

elle m'avait dit « j'ai acheté un canapé, une table... table, et aussi, quatre chaises », « ah bon ! alors tu es bien ? » « oui, quand... quand j'aurai le temps je viendrai te chercher et tu viendras voir où je serai »

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

Kawan surtout eu... Kemperven, e gavez tiez partout war ar barrouz, Mantallod, eu... e gavez tiez 'ba ar bourk, ha neuze amañ 'ba... 'ba eu... peder vilajenn, ha neuze ar sekteur amañ, tout ar peurrest n'eus... n'eus lojeiz ebet war ar barrouz

[ˈkɑwɑ̃n syɹˈtud ə - kɛ̃ˈpɛɹvɛn - ˈgɑːves ˈtiˑe paɹˌtud waɹ ˈbɑɹus - mɑ̃ˈtɑlɔt - ə - ˈgɑːves ˈtiˑe bah ˈbuɹk - a ˌnœhe bah bah ə - ˌpeˑdɛɹ viˈlɑːʒən - a ˌnœhe ˈsɛktəɹ ˌɑ̃mɑ̃ - tut ˈpɛɹɛs nøs nøz loˈʒɛjz bed waɹ ˈbɑɹus]

Kawan surtout euh... Kemperven, tu trouves des maisons partout sur la commune, à Mantallod, euh... tu trouves des maisons dans le bourg, et aussi ici dans... dans euh... quatre villages, et aussi le secteur ici, tout le reste il n'y a... il n'y a aucune habitation sur la commune

Ismael Andre, 1950, Mantallod (dastumet gant Tangi)

sen... sentier Manuel Aofred ha tout aze, hag e oa Aofred all a oa Jean Aufret a oa aze ivez, e oa... ya, teir peder blac'h e-barzh aze tout kwa, oh ! aze e oa ur vandenn penn-da... penn-da-benn hag e oa leun bugale 'ba an tier, e kement ti a oa tout kwa

[ˈsɛ̃ ˈsɛ̃tjəɹ mɑ̃ˌnyˑəl ˈofɹəd a ˈtud ˌɑˑe - a wa ˈofɹəd ˈɑl wa ʒɑ̃ ... wa ˌɑˑe ˌiˑe - wa - ˌjɑ - ˈtɛːɹ ˈpeːdəɹ ˈblɑx ˌbaɹz ˌɑˑe tut kwa - o ˌɑˑe wa ˈvɑ̃ndən ˌpe̞də ˌpe̞dəˈbe̞n a wa ˈlœːn byˈgɑːle ban ˈtiˑəɹ - ˌkemən ˈti wa tut kwa]

la frat... la fratrie de Manuel Aufret et tout là, et il y avait un autre Aufret qui était Jean Aufret qui était là aussi, il y avait... oui, trois quatre filles dedans là partout [dans chaque famille], oh ! là il y avait une bande comp... complète et les maisons étaient pleines d'enfants, dans chaque maison quoi

If Briand, 1931, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

oa ket ur pezh menaj, 'oa ket ur pezh... apeupre... peder, lakomp pemp buoc'h, etre... etredout hañ ! daon ! e-tal ar Roc'h Huon 'vat ! e-tal ar stank vras a-hont, a-hont e oa... oa tri bark dimp

[ˌwɑ kə ˌpeˑz ˈmeːnəʃ - ˌwɑ kət ˌpeˑs - ə apøˌpɹɛ - ˈpeːdəɹ - ˌlɑkɔ̃m ˈpɛm byx - tɹe tɹeˈdud ɑ̃ - ˌdɑ̃w - ˌtɑˑl ɹɔˈhyˑɔ̃n hat - tal ˌstɑ̃ŋg ˈvɹɑːz ˌɑˑɔ̃n - ˌɑˑɔ̃n wa wa tɹi ˈbɑɹk timp]

ce n'était pas une grosse ferme, ce n'était pas une grosse... à peu près... quatre, mettons cinq vaches, entre... en tout hein ! dame ! eh bien à côté de ar Roc'h Huon ! à côté du grand étang là-bas, là-bas nous... nous avions trois champs

Bear-Sant Norvez

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

ret e vez dezhe bezañ... daou devezh memestra zo arri start, peotramant e vez ret kaout ur bern, gant peder eur warn-ugent... eo kap da... d'elimin ma... ma eo... se a depand deus e... e gorf ivez, deus eu... ar stumm eu... penaos eu... e dremen 'ba ar gwad kwa parce que aze... bezañ zo darn ha... ma debront mat ha... kousket mat eu... a-benn an deiz-war-lerc'h 'vez ket ken hañ ! bezañ zo darn 'dez kement an deiz-war-lerc'h

[ˌɹɛ ve ˌde̞ ˈbeˑɑ̃ - do̞w ˈdewəz mo̞sˈtɾɑ zo ˌɑj ˈstɑɹt - peˈtɑ̃m ve ɹɛt te̞ kɑˑd ˈbɛɹn - gɑ̃n beˌdɛˑɹəɹ waɹˈnyːgən - e̞ ˌkɑp tə - deliˈmin ma ma e̞ - ze ˈdepɑ̃n dəz i - i ˈgɔɹv ˌiˑe dəz ə - ˈstym ə - pəˈnɔ̃ːz ə - ˈdɹemen bah ˈgwɑːt kwa paskə ˌɑhe - ˌbeˑɑ̃ zo ˈdɑɹn a - ma ˌdɛˑːbɛɲ ˈmɑːd a - ˌkuskə ˈmɑːd ə - be̞n ˌde waɹˈlɛɹx ve kə ˈkeˑn ɑ̃ - ˌbeˑɑ̃ zo ˈdɑɹn de ˈkemən ˌde waɹˈlɛɹx]

il faut être... deux journées quand même c'est difficile [pour détecter une alcoolémie], ou sinon il faut avoir beaucoup [d'alcool dans le sang], en vingt-quatre heures... on peut... éliminer si... si c'est... ça dépend de son... sob corps aussi, selon euh... la façon euh... comment euh... ça passe dans le sang quoi parce que là... il y en a certains qui... s'ils mangent bien et... bien dormi euh... pour le lendemain il n'y a plus hein ! il y en a certains qui ont autant le lendemain [alcoolémie]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

kargañ platoiajoù potaj, tennañ potaj, peder rigenn ha peder rigenn, oh ! paour-kaezh bihan !

[ˈkɑꝛgɑ̃ platoˌjɑˑʒo ˈpotaʃ - ˈte̞nɑ̃ ˈpotaʃ - ˌpeˑdɛꝛ ˈꝛiɟɛn a ˌpeˑdɛꝛ ˈꝛiɟɛn - o ˌpokɛs ˈpiˑən]

charger des plateaux de betteraves, arracher des betteraves, quatre rangées par quatre rangées, oh ! pauvre petit !

Mari Duigou, 1935, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

louzaouiñ an ed, bremañ e vezont (tisoc'h ?), prest a-walc'h e vez arri mat da dornañ e vezont o louzaouiñ anezhe bepred, fongicide, eñ zo un ampoezon, oc'h ampoezoniñ ar greun ha tout eu... ha se 'gleje ket bezañ graet hañ ! dezerbiñ anezhe a-raok, d'accord, gant sort-pe-sort met... ha n'onn ket pet gwech e dremenont, teir peder gwech, « oh ! kaer eo an ed (didremp ?), pezhioù roudoù trakteurien memes, mac'hañ anezhe-tout eu... ingal zo ! mais non mais euh... evit rekoltiñ petra ouzhpenn ? n'onn ket hag-eñ n'afe ket priz ar louzoù outre kwa

[luˌzuˑĩ ˈneːt - ˌbɹœmɑ̃ vɛɲ ˈtizɔx - ˌpɹest əˈwɑx ve ˌɑj ˈmɑːt tə ˈdɔɹnɑ̃ vɛɲ luˌzuˑĩ ˈne̞ ˌbopət - ... - ˌhẽ zo nɑ̃mˈpweːzɔ̃n - hɑ̃mpweˈzɔ̃ːnĩ ˈgɹœːn a ˌtut ə - a ˌze gleˌʃe kə ˌbe ˈgɛd ɑ̃ - deˈzɛɹbĩ ˈne̞ ˌɹo̞ˑg daˌkɔɹ gɑ̃n ˌsɔɹtpeˈsɔɹt mɛ - a ˌnɔ̃ kə ˌpet kweʃ dɹeˈmeːnɛɲ - ˈtɛːɹ peˈdɛɹ gweʃ - o ˈkɛːɹ e̞ ˈneːd ˌdidɹɛm - ˌpeˑʒo ˈɹuːʒo tɹakˈtœːɹjən ˌmɛməz - ˈmɑhɑ̃ ne̞ ˌtud ə - ˈiŋgal zo - mɛ nɔ̃ mɛ ə - wid ɹeˈkɔltĩ ˌpɹɑ ˈspe̞n - ˌnɔ̃ kə ˌgẽ ˌnafe ˌnpɹiˑz ə ˈluːzo ˈutɾe kwa]

traiter le blé, maintenant ils sont xxx ( ?), quand il est pratiquement bon à battre ils le traite quand même, fongicide, ça c'est un poison, qui empoisonne les grains et tout euh... et ça ne devrait pas être fait hein ! le désherber avant, d'accord, avec telle ou telle sorte mais... et je ne sais combien de fois ils passent, trois quatre fois, « oh ! le blé est beau xxx ( ?), de même les grosses roues des tracteurs, elles l'écrase complètement euh... peu importe ! mais non mais euh... pour récolter quoi en plus ? je ne sais pas si le prix des produits ne se rajoute pas en plus quoi

???

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

me 'meus... peder yar ruz, div yar vihan wenn, nègre-soie, hag ur c'hog bihan nègre-soie

[me møs - ˌpeˑdəɹ ˌjɑˑɹ ˈɹyː - ˈdiw ˌjɑˑɹ ˌviˑən ˈwe̞n - ... - a ˌhog ˈbiˑən ...]

moi j'ai... quatre poules rousses, deux petites poules blanches, nègre-soie, et un petit coq nègre-soie

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

1. peder ya, ar medesin, an noter, ha neuze e oa... 2. ar vi... vitriner 1. ar vitriner, ha... Debordez, pevar, 'oa ket nemet peder oto

1. [ˈpeːdəɹ ˌjɑ - mœˈdœsin - ə ˈno̞təɹ - a ˌnœˑe wa] 2. [vi ˌvitiˈnɛːɹ] 1. [ˌvitɹiˈnɛːɹ - a - dɛˈbɔɹdəs - ˈpɛwaɹ - ˌwa kø ˌmɛ ˈpeːdɛɹ ˈoto]

1. quatre [voitures] oui, le médecin, le notaire, et il y avait aussi... 2. le vé... vétérinaire 1. le vétérinaire, et... Desbordes, quatre, il n'y avait que quatre voitures

1. Jañ Nikolaz, 1932, Bear (Trezelan)
2. Deniz Bourdonneg, 1935, Bear (Trezelan)
(dastumet gant Tangi)

1. Penn an Nec'h ha Penn an Hae, teir lev entreze 2. ma n'eus ket peder ! 1. hein ? 2. ma n'eus ket peder, marteze zo ouzhpenn 1. 'soñj ket din 2. teir lev ? 'oaran ket 1. teir lev !

1. [pe̞n ˈnex a pe̞nˈne̞ - ˈtɛˑɹ lɛw ɛnˌtɹeˑe̞] 2. [ma ˌnøs kə ˈpeːdəɹ] 1. [ɛ̃] 2. [ma ˌnøs kə ˈpeːdəɹ - maˈtehe zo ˌspe̞n] 1. [ˌʒɔ̃ˑʃ kə ˈdĩ] 2. [ˈtɛːɹ - waˈɹɑ̃ kə] 1. [ˈtɛːɹ lɛw]

1. Penn an Nec'h et Penn an Hae, trois lieues entre eux 2. s'il n'y a pas quatre ! 1. hein ? 2. s'il n'y a pas quatre, peut-être qu'il y en a davantage 1. je ne pense pas 2. trois lieues ? je ne sais pas 1. trois lieues !

Louergad

1. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
2. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
(dastumet gant Tangi)

ma arrie ar vapeur da div eur e vije tremenet... e vije... vije tremenet peder eur dornañ du-mañ, a-benn e vije tremenet ar c'houstell heiz, ar c'houstell gwinizh, ar c'houstell kerc'h, ar c'houstell segal, ah ya ! ar segal, eñ a oa hir

[ma ’hɑjɛ ’vɑpəʁ ’dymɑ̃ də ’di:vəɾ viʃe tɾe’me:nət viʃe viʃe tɾe’me:nət pe’dɛʁəʁ ’dɔʁnɑ̃ ’dymɑ̃ bɛn viʃe tɾe’me:nət ’hustəl hɛj ’hustəl ’gwinis ’hustəl kɛʁx ’hustəl ’ze:gəl a ja ’ze:gəl hẽ̞ wa hi:ʁ]

si la vapeur arrivait à deux heures on passait... on... on passait quatre heures à battre chez moi, pour que soit passé le tas d'orge, le tas de blé, le tas d'avoine, le tas de seigle, ah oui ! le seigle, il était long

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ha feiz neuze... neuze 'h aemp da gerc'hat filchoù skoubidou, filchoù skoubidou 'h aemp da gerc'hat eu... 'ba ar voulañjiri ha 'tije peder... peder las aze

[a fe: 'nœ:he 'nœ:he hɛm də 'gɛʁhət 'fiʃəl skubi'du: 'fiʃəl skubi'du: hɛm də 'gɛʁhəd ə ma vulɑ̃'ʒi:ɾi a tiʒe 'pe:dəɾ 'pe:dəʁ lɑs 'ɑ:he]

et ma foi alors... alors nous allions chercher des fils de scoubidou, on allait chercher des fils de scoubidou à la boulangerie et tu avais quatre... quatre lacets là

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

an deiz ma vije graet e vije ouzhpenn... ouzhpenn ur rummad d'ober, teir peder rummad kwa... rodoù kwa a vije d'ober

[nde viʒe gwɛd viʒe spɛn spɛn 'ɹymat to̞:ɹ tɛ:ɹ 'be:dɛɹ 'ɹumat kwa 'ɹo:ʒo kwa viʒe do̞:ɹ]

le jour où l'on faisait il y avait plus... plus d'un jeu [de roues] à faire quoi... trois ou quatre jeux quoi... de roues quoi étaient à faire

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kreistre peder mogerenn ordinal kwa

[kɾɛjstɾe 'pe:dɛɹ mo'ge:ɹən ɔɹ'di:nəl kwa]

[enfermé] en permanence entre quatre murs quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

piloù vihan moan aze, zo peder, peder 'ba hennezh aze

['pi:lo 'vi:ən mwɑ̃:n 'ɑ:he zo 'pe:dəɹ 'pe:dəɹ ba hẽ̞:s 'ɑ:he]

de petites piles fines là, il y en a quatre, quatre dans celui-là là

Ivon Maledan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Jañ Bozeg 'na peder flac'h

[ʒɑ̃ 'bo̞:zəg na 'pe:dər blɑh]

Jean Le Bozec avait quatre filles

Eme Toudig, 1937, Bear (dastumet gant Tangi)

glav diamont, peder eur warn-ugent e gont

[glɑw dia'mɔ̃n pe'dɛʁəʁ waʁ'ny:gən i gɔ̃n]

la pluie verticale, vingt-quatre heures durant

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e vez un avel, un avel yenoc'h kwa, ha neuze e sec'ho peotramant pa ra glav neuze e vez glav kazi evit peder eur warn-ugent eme ar reoù gozh

[a ve 'nɑwəl 'nɑwəl 'ji:nɔx kwa a 'nœ:he 'ze:ho pe'tɑ̃mɑ̃ pe ɹa glɑw 'nœ:he ve glɑw 'kɑ:he wit pe'dɛ:ɹəɹ waɹ'ny:gən me ɹew'go:s]

et il y a un vent, un vent plus froid quoi [du Nord-Est], et alors il sèche sinon quand il pleut alors il pleut pour presque vingt-quatre heures que disaient les anciens

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 80 frazenn.
1234