Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 104 frazenn.
123456

(T. : hanter-deus-hanter) 'ba ar poent... 'ba ar poent-se ?

[bah ˈpwɛn - bah ˈpwɛn ze]

(T. : moitié-moitié) à ce point... à ce point-là ?

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

« arri eo poent tennañ al lizetez ! » « daoñ ! petra eo al lizetez ? »

[ˌɑj e̞ ˌpwe̞n ˈtɛnə liˈze̞təs - tɑ̃w ˌpɹɑˑ e̞ liˈze̞təs]

« il est temps de tirer les betteraves ! » « dame ! c'est quoi les « betteraves ? »

terme du Tregor Nord

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

ha ma niz 'na telefonet din, 'na goullet ganin « oc'h ober petra 'h out ? » « aze ? o paouez da frikañ soub aze 'h on ! », poent arriout, o vont e oa, evuruzamant 'ma ket tapet ma soub, kar ma 'mije poa... eu... tapet ma derrinenn diwar an tan aze, e vijen bet en em baradet gant... e vijen bet poazhet 'vat, hag e oan aet ma c'hoaze amañ, na 'ma poant neblec'h ebet, « bloup ! », ha me en traoñ ! ha me o sevel kenkent, mont ma c'hoaze ha « dao ! » hag en traoñ adarre, ur falladenn 'ma bet, ha goude neuze, 'oan ket kat da dapet an telefon, nag amañ na 'ba ma c'hambr, hag e oa aet en tu all aze da esa... mont 'ba ma gwele met 'oan ket kat, 'ma na... 'ma na troad na... na... mann ebet, rien !

[a mə ˈniˑz na teleˈfɔˑnət ˈtĩ - na ˌgul gɑ̃ˈnĩ - ˌho̞ˑꝛ ˈpɣɑ hut - ˌɑˑe ˈpɔwəs tə ˈfɣicɑ̃ ˈzub ˌɑhe hɔ̃ - ˌpwɛn ˈhɑjud - ˌvɔ̃n wa - ˌevyɣyˈzɑ̃mɑ̃n ˌmɑ kə ˈtɑpə ma ˈzup - kaꝛ ma ˌmiˑʒe ˈpwɑ ə - ˈtɑpə mə dɛˈɣiˑnən diwaɹ ˈntɑ̃ˑn ˌɑˑe - ˌviˑʒɛn ˌbe nɔ̃n baˈɣɑˑdəd gɑ̃n - ˌviˑʒɛn ˌbe ˈpwɑhət hat - a wɑ̃n ˌe̞d mə ˈhwɑˑze ˈɑ̃mɑ̃ - na ma ˈpwɑ̃ˑn niˈble̞χ ˌpet - blub a ˌme ˈtɣo̞w - a ˌme ˈsewəl kenˈken - ˌmɔ̃n mə ˈhwɑˑze a ˈdɑw a ˈtɾo̞w e - ə vaˈlɑˑn ma ˌbet - a ˌguˑde ˌnœˑe - ˌwɑ̃n kə ˌkɑd ˈdɑpə nteleˈfɔˑn - nag ˈɑ̃mɑ̃ na ba ma ˈhɑ̃m - a wɑ̃n ˌe̞ nty ˈɑl ˌɑhe də ˈhɛsa - ˌmɔ̃n bah mə ˈgweˑle mɛ ˌwɑ̃n kə ˌkɑt - ma na - ma na ˈtwɑˑd na na - ˈmɑ̃n ˌbet - ...]

et mon neveu m'avait téléphoné, il m'avait demandé « que fais-tu ? » « là ? je viens de mixer ma soupe ! », [il était] temps d'arriver, il partait, heureusement que je n'avais pas pris ma soupe, car si j'avais brû... euh... pris ma terrine de sur le feu là, je me serais brûlée avec... je me serais brûlée, et j'étais allée m'asseoir ici, je n'avais mal nulle part, « boum ! », et je tombe ! et je remonte aussitôt, je m'assois et « tac ! » et je tombe de nouveau, j'avais eu un malaise, et après alors, je ne pouvais pas attraper le téléphone, ni ici ni dans ma chambre, et j'étais allée de l'autre côté-là pour essayer... d'aller dans mon lit mais je ne pouvais pas, je n'avais ni... je ne tenais pas sur pied [litt. je n'avais ni pied ni...] ni... ni... rien, rien !

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

(T. : poent eo din mont d'ar gêr) da welet hag-eñ n'eo ket aet da wreg gant unan all !

[də ˈwe̞ːləd aˈgẽ ˌne̞ kəd ˈɛt tə ˈwɹek gɑ̃n ˈnɑl]

(T. : il est de rentrer à la maison) pour voir si ta femme n'est pas partie avec un autre !

Jañ-Frañsoa ar Pab, , Bear (dastumet gant Tangi)

arri eo poent cheñch bazh d'an traoù

[ˌɑj e̞ ˈpwɛn ˌʃɛ̃ʃ ˈbɑˑz dən ˈtɹɛw]

il est temps de changer les choses

Ived Gwilhou, 1935, Pederneg (dastumet gant Tangi)

oh ! arri eo poent din cheñch ma daoulagad

[o - ˌɑj e̞ ˌpwɛn dĩ ˈʃɛ̃ʃ mə do̞wˈlɑːgət]

oh ! il est temps que je change mes yeux [vue qui baisse]

Andre ar Filous, 1931, Mousteruz (dastumet gant Tangi)

poent eo hastañ ma vez c'hoant da gaout tud, kat da reiñ rañseignmañchoù evel-se

[ˌpwe̞n e̞ ˈhɑstɑ̃ ma ve ˌhwɑ̃n də ˌgɑˑt ˈtyt - ˌkɑd də ˌɹɛˑĩ ˌtɑ̃mo ɹɑ̃sɛɲˈmɛ̃jʃo viˈse̞]

il est temps de se dépêcher si l'on veut trouver des gens, capables de donner des renseignements comme ça

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

Ah se a depante. Pa vijent reuz-kole. Pa vijent reuz-kole e vijent kaset. Reuz-kole a vije graet dionte, pa vije poent kas anezhe d'ar c'hole. Ya peogwir neuze e vijent prest da... karzhañ a-raok deus ar park, peotramant lampat war ar reoù all ha... a-bep-sort quoi. (R. Ha penaos e vije gouvezet neuze ?) Beñ peogwir e vijent oc'h esa lampat war ar reoù all. Ha neuze e choment trankil eno moarvat o soñjal 'h eo ar c'hole a oa oc'h arriet met... n'eo ket ar c'hole e vije. Ha e vijent en em drompet quoi.

Ah, ça dépendait. Quand [les vaches] étaient en chaleur. On les envoyait quand elles étaient en chaleur. On disait « en chaleur », quand il était temps de les envoyer au taureau. Oui, parce qu'alors, elles étaient capables de s'enfuir du champ, ou bien de sauter sur les autres, et tout. (R. Et comment on savait ?) Ben, parce qu'elles essayaient de sauter sur les autres, qui restaient tranquilles, elles pensaient probablement que c'était le taureau qui arrivait, mais... ce n'était pas le taureau, elles s'étaient trompées.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Sell, emezon-me, marteze eo gwelloc'h kas anezhi d'an ti hañ. Ya 'ha, eme Maman, kazi poent eo ober end-eeun feiz.

[’sɛl ’mõme ma’teː ’wɛlɔχ ka ’nɛj dən ’tiː ã – ja a me mãmã ’kae ’pwɛn e̞ ’ɔː ’nœnː fe]

Regarde, dis-je, il vaut peut-être mieux la ramener à la maison. Oui, dit Maman, il est presque temps de le faire, effectivement.

[nœnː] = end-eeun ?

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

arri eo poent kordañ plouz 'ba ar markoù avaloù

[ɑj e̞ pwɛn 'kɔʁdɑ̃ plu:z bah 'mɑʁko a'vɑ:lo]

il est temps de tordre la paille dans le marc de pommes


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

ar poent zo deoc'h

[pwɛn zo dɑx]

le point est à vous

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

hañ ? ni... ni... ni a veze « Fañch d'abardaez », e-kichen du-mañ Prosper Gwilhou a lâre dimp « ale ! arri eo poent mont à la soupe ! » pa vije... pa vije an eost e vije diwezhat, ne vije ket debret koan a-wechoù ac'hann da nav eur, « ha c'hwi eo Fañch d'abardaez ? » « ah ya ! ret eo unan bennak emezon-me, ret d'unan bennak bezañ Fañch d'abardaez ha lanterne rouge ! »

[ɑ̃ mym mym mym viʃe vɛ̃ʃ dava’dɑ:ʁe ’kiʃɛn ’dymɑ̃ ’pɾɔspɛɾ ’gwiju a ’lɑ:ʁe dim a:le ɑj e̞ pwɛn mɔ̃n a la sup piʃe piʃe nɛst viʃe di’we:at vi’ʃekə ’de̞:bə kwɑ̃:n ’we:ʒo hɑ̃n də ’nɑvəɾ a hwi e̞ vɛ̃ʃ dava’dɑ:ʁe a ja ʁɛd e̞ yn mə’nɑ:g ’be:ɑ̃ mɔ̃mɛ ʁɛd dyn bə’nɑ:g ’be:ɑ̃ vɛ̃ʃ dava’dɑ:ʁe a lɑ̃’tɛʁn ʁuʃ]

hein ? nous... nous... nous étions « François de la fin d'après-midi », à côté de chez moi Prosper Guillou nous disait « allez ! il est temps d'aller à la soupe ! » quand c'était... quand c'était la récolte on était tard, on ne mangeait pas le dîner avant neuf heures parfois, « c'est vous François de la fin d'après-midi ? » « ah oui ! il en faut un dis-je, il faut quelqu'un pour être François de la fin d'après-midi et lanterne rouge ! »

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

(T. : me zo skuizh) skuizh mont d'ar pemdez, arri eo poent mont d'ar sul !

[skwi:z mɔ̃n tə ’pomde ɑj e̞ pwɛn mɔ̃n tə zy:l]

(T. : je suis fatigué) fatigué d'aller tous les jours, il est temps d'aller au dimanche

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

n'eo ket tout an dud 'ba ar memes poent-se aze, bepred a ran, labourat a ran 'ba Kemperven aze ivez, 'meus tremen dek milion... dek mil euro da gaout gantañ

[ne̞ kə tun dyd bah 'mɔ̃məs 'pwɛnze 'ɑ:he 'bopə ɹɑ̃ la'bu:ɹ a ɹɑ̃ ba kɛm'pɛɹwən 'ɑ:he ie møs 'tɾemɛn dek mi'li:ɔ̃n 'degmil 'œ:ɹo də gɑ:d gɑ̃tɑ̃]

tout le monde n'est pas à ce point-là [client non payeur], je fais toujours, je travaille à Kemperven là aussi, j'ai plus de dix millions... dix mille euros à recevoir de lui


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

ha goude pa 'dije kavet ar poent e partient war ar skluz

[a ’gu:de pa diʒe kɑ:d pwɛn baʁ’ti:ɛɲ waʁ skly:ʃ]

et après quand ils [saumons] avaient trouvé le point [l'endroit] ils partaient vers l'écluse


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Glaod an Intañv, 1942, Kaouenneg (dastumet gant Tangi)

Oh bremañ-souden e vo poent kaout koan. Bremañ-souden e vo poent kaout koan.

Oh, tout à l'heure il va être temps de manger le repas du soir.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha abalamour da nompas bezañ re diwezhat oc'h arriet e-barzh ar gêr ivez. Se zo ivez quoi. Kar neuze e oan arri gêr ivez. Koura. Maman a oa solut a-walc'h war ar poent-se.

Et pour ne pas être trop tard à arriver à la maison aussi. Il y a ça aussi. Car alors j'étais bien arrivée à la maison. Maman était plutôt solide [= sévère, stricte] sur ce point-là.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ya, arri eo poent ober un tamm... un tamm krennañ

[ja ɑj e̞ pwɛn o̞:ɹ tɑ̃m tɑ̃m ’kɾɛnɑ̃]

oui, il est temps de faire un petit... petit raccourcissement

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

me 'meus arru naon, arru eo poent darc'hañ e-barzh

[me møz ɑj 'nɑ̃wɔ̃n ɑj e pwɛn 'dɑrhə bɑrs]

j'ai faim, il est temps de balancer dedans [manger]

Klaod Gwilhou, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

arri eo poent dit skoilhañ

[ɑj ɛ pwɛn dit 'skoʎɑ̃]

il est temps que tu freines

???

Klaod Gwilhou, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 104 frazenn.
123456