Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 39 frazenn.
12

Ha kentañ se, me 'ma graet un toull 'ba ar grilhaj, hag aet da gerc'hat kartouch vid. Kar... kartouch ar mi... ar vi... mitrailheuz a oa... oa ar vent-se. Ha peogwir ni... ni a chasee, a chasee gant ur fuzuilh un tenn, 'ba... 'ba... 'ba... 'ba ar C'hozhti, e raemp... e raemp eu... e raemp gant poultr, gant poultr. E vane a-wechoù... pa vije fin ur ruban kartouch, e vane ur gartouchenn pe div leun, e-barzh. Hag e oa... Hag e oa leun ma godelloù, kartouch... kartouch... kartouch... leun, 'ba... 'ba ar godell anezhe. Ha kartouch vid. Kartouch kouevr, douilhennoù kouevr. Leun !

[ˈho̞sti]

Et tout à coup, moi j'avais fait un trou dans le grillage, et [j'étais] allé chercher des cartouches vides. Des car... des cartouches de mi... de la mi... de mitrailleuse qui étaient... étaient de cette taille-là. Et puisque nous... nous chassions, nous chassions avec un fusil à un coup, à... à... à... à ar C'hozhti, nous faisions... nous faisions euh... nous faisions avec de la poudre, avec de la poudre. Il restait parfois... quand le ruban de cartouche était fini, il restait une cartouche ou deux pleines, dedans. Et il y avait... Et mes poches étaient pleines, de cartouches... de cartouches... de cartouches... pleines, dans... dans la poche. Et des cartouches vides. Des cartouches en cuivre, des douilles en cuivre. Pleines !

Lanvaodez
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ Jelard, 1928, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

poultr, poultr

[ˈpult - ˈpult]

de la poussière, de la poussière

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

sukret int, ya, sukr poultr aze

[ˈsykəd ɛɲ - ˌjɑ - syk ˈpult ˌɑhe̞]

elles sont sucrées [brioches], oui, du sucre en poudre là

Simona ar Bilhon, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

1. ya, gwelet a rez, e oa chomet da direvrvañ gwez, xxx ( ?), hag e oa poultr ha traoù gantañ 'ba e... 'ba e borpant, gwelet a rez, hag a greiz-tout evel-se, hag e oa chimik e-barzh ivez, 'ba e c'hodell ivez, hag e oa kroget an tan en ennañ 2. ya ! 1. ya 'vat ! ken... 2. e vije klevet o krial deus n'onn ket pelec'h 1. ya ! devet e votchoù warnañ

1. [ja - ˈgwe̞ˑl ə ɣes - wa ˌʃo̞m diˈɣɛꝛvə ˈgwẽˑ - ? - a wa ˈpul a ˈtɣɛw ˌgɑ̃tɑ̃ bah i - bah i ˈbɔꝛpən - ˈgwe̞ˑl ə ɣes - a gɣɛjsˈtud vəˌse - a wa ʃiˈmig ˌbɑꝛz ˈiˑe - bah i ˈhoˑl ˌiˑe - a wa ˈkɣo̞ˑgə ˈtɑ̃ˑn ˌnenɑ̃] 2. [ja] 1. [ja ha - ken] 2. [ˌviˑʒe ˈklɛwə ˈkɣiˑəl dœz ˌnɔ̃ kə ˈple̞x] 1. [ja - ˈdɛwɛd i ˈvɔtʃo ˌwaꝛnɑ̃]

1. oui, tu vois, il était resté défoncer des souches d'arbres, xxx ( ?), et il avait de la poudre et tout sur lui dans son... dans son manteau, tu vois, et soudainement comme ça, et il y avait des allumettes aussi dedans, dans sa poche aussi, et le feu avait pris sur lui 2. oui ! 1. mais oui ! tellement que... 2. on l'entendait crier de je ne sais où 1. oui ! ses bottes ayant brûlé sur lui

1. If Kariou, 1930, Peurid
2. Janin Tremael, 1933, Peurid
(dastumet gant Tangi)

eo poultr... « minorga », da saotiñ revrioù gwez, eñ a oa petra ? « minorga » a vije graet dioutañ met... petra a vije graet deus ar machin-se ? eñ... eñ a oa ur machin da deviñ louzoù, ar poultr-se, ha xxx ( ?), gwelet a rez eu... hag e lakes ur vechenn e-barzh ha... e stardes... e raes un toull 'ba ar wezenn, hag e stardes anezhañ e-barzh, ha... hag ur voestad chimik gantañ aze evel-se hag e oa kroget an tan 'ba ar poultr

[he̞ ˈpul - miˈnɔɹga - də ˈsotĩ ˌɣɛꝛvo ˈgwẽˑ - ˈhẽ wa ˌpɣɑ - miˈnɔɹga ˌviˑʒe ˌgwe̞ ˈdjɔ̃tɑ̃ mɛ - ˈpɣɑ ˌviˑʒe ˌgwe̞d dœz ˈmɑʃin ze - ˈhẽ ˈhẽ wa ˈmɑ ˈmɑʃin də ˈdɛwĩ ˈluˑzu - ə ˈpul ze - a ? - ˈgwe̞ˑld ə ɣez ə - a ˈlɑke̞z ˈveʃən ˈbɑꝛz a - ˈstɑꝛde̞z ɣe̞z ən ˈtul bah ˈweˑən - a ˈstɑꝛde̞z ˌneˑɑ̃ ˈbɑɹs - a a ˌwestat ʃiˈmik ˈkɑ̃tɑ̃ ˌɑhe vəˌse a wa ˈkɣo̞ˑgə ˈntɑ̃ˑn bah ˈpult]

c'est de la poudre... « minorga », pour sauter (la souche ?) d'arbre, ça c'était quoi ? « minorga » qu'on appelait ça mais... qu'est-ce qu'on faisait de ce machin-là ? ça... ça c'était un machin pour brûler les mauvaises herbes, cette poudre-là, et xxx ( ?), tu vois euh... et tu mettais une mèche dedans et... tu serrais... tu faisais un trou dans l'arbre, et tu le serrais dedans, et... et il avait une boite d'allumettes sur lui et le feu avait pris dans la poudre

If Kariou, 1930, Peurid (dastumet gant Tangi)

dastum poultr chokola

[ˈdɑstym pul ʃoˈkoːla]

ramasser la poudre de chocolat

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

goloet gant poultr

[go'lo:d gɑ̃n pult]

couvert de poussière

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

an alimant zo poultr, hag eñ n'eo ket re vrutal hañ

[ə na'limɑ̃n zo pult a hẽ̞: ne̞ kə ʁe 'vɾytal ɑ̃]

l'aliment [pour bêtes] c'est de la poudre, et ce n'est pas super hein [pour la santé]

Ivon Maledan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

al laezh, ya, a bep sort traoù a vez graet gante peogwir bremañ e vez graet... poultr laezh a vo graet gante ivez

[le̞:z jɑ bop sɔrd ve gwɛ gɑ̃tɛ py'gy:ʁ bœmɑ̃ ve gwɛt puld le̞:z vo gwɛ gɑ̃ntɛ ie]

le lait, oui, on fait toutes sortes de choses avec puisqu'on fait maintenant... on fera de la poudre de lait aussi

Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)

... o kemer poultr

['kemɛɹ pult]

... prenant la poussière

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall gant kirri ha traoù ne veze ket nemet poultr

[gwe'ʒɑl gɑ̃n 'kiɾi a tɾɛw viʒe kə mɛ pult]

autrefois avec les charrettes et tout il n'y avait que de la poussière

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Neus ket poultr.

Neus keu poult.

[nøs kø pult]

Il n'y a pas de poussière.

Mariannick Bihan, , Bear (dastumet gant Julien)

Amañ zo leun poultr.

An-man zo loe-n poult.

[ãmã zo lœn pult]

Ici il y a de la poussière.

Mariannick Bihan, , Bear (dastumet gant Julien)

poultr

poult

[pult]

poussière

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

sukr-poultr

suk poult

[syk pult]

sucre en poudre

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

al laezh, ya, a bep sort traoù a vez graet gante peogwir bremañ e vez graet... poultr laezh a vo graet gante ivez

[le̞:z jɑ bop sɔrd ve gwɛ gɑ̃tɛ py'gy:ʁ bœmɑ̃ ve gwɛt puld le̞:z vo gwɛ gɑ̃ntɛ ie]

le lait, oui, on fait toutes sortes de choses avec puisqu'on fait maintenant... on fera de la poudre de lait aussi

Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)

ha goude du-mañ e vije didonet ur bern leueioù, ha fidedoulle e vije graet laezh poultr da reiñ dezhe

[a ’gu:de ’dymə viʒe di’dɔ̃:nə bɛʁn ’lwɛjo a fidə’dule viʒe gwɛ le̞s’pul də ʁɛĩ dɛ:]

et après chez moi on sevrait plein de veaux, et bon sang on faisait du lait en poudre pour leur donner

Elen ar Gov, 1931, Louergad (dastumet gant Tangi)

poultr lous

[pul lu:s]

de la poudre sale [poudre de cacao]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

e-kichen a-hent-all e gouezhe tout ar poultr 'ba an toull

[’kiʃən ’hɛndal ’gwẽɛ tut pult bah tul]

alors qu'autrement toute la poussière tombait dans le trou

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

cheñch plas d'ar poultr

[ʃɛ̃ʃ plɑs tə pult]

changer de place à la poussière [iron. ménage mal fait]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 39 frazenn.
12