Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 41 frazenn.
123

nant fortifiet ar C'hastell... ar C'hastell ar Yar, hag ar C'hastell ar C'hog ivez, ar C'hastell ar C'hog ? pelec'h emañ ? pelec'h emañ ar C'hastell ar C'hog, 'ma gwelet... klasket 'ma, partout 'ma klasket ar C'hastell ar C'hog, hag e oan... ha... e oan... ha pa lâren se pa oan... o tebriñ c'hoazh 'ba ar pred evel-se, « ma Doue ! met ar C'hastell ar C'hog, emezañ, me a anavez ! pelec'h emañ ar C'hastell ar C'hog ! e-kichen ar C'hastell ar Yar », ha 'h ae da dibab gomon aze en-dro d'ar C'hastell ar *Yog... C'hog, met ar C'hastell ar C'hog n'eus ken kastell ebet peogwir eo aet a-raok gant ar mor kwa !

[... - ˌhɑstəl ˈjɑˑꝛ - a ˌhɑstəl ˈhoˑg ... - ˌhɑstəl ˈhoˑk - ... - ... ˌhɑstəl ˈhoˑk - ... - ... ˌhɑstəl ˈhoˑk - ... - ... - ... - ... - ... - ... ˌhɑstəl ˈhoˑg ... - ... ˌhɑstəl ˈhoˑk - ... ˌhɑstəl ˈjɑˑꝛ - ... - ˌhɑstəl ˈjoˑd əː - ˈhoˑk - ˌhɑstəl ˈhoˑk ...]

Lanvaodez - toponymes nautiques
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Fañch Gwilhou, 1942, Lanvaodez (dastumet gant Tangi)

'gavi ket welloc'h evit se, diwar eñ me 'mo ket kalondev, nann nann nann, pas diwar hennezh, gwechall paotr-kaezh, peogwir e vije o tornañ ha tout aze, bezañ a oa... se a oa menajoù, neuze ret eo kregiñ 'ba an daol a-benn lonkañ anezhañ, oh paotr ! bezañ e vije menajoù aze, an dud en em areñje evit ma 'vije ket pred bras ebet, pa vije o tornañ 'ba menajoù bihan aze, a-blasoù e vije graet an traoù dit en etad hañ ! formidable ! met bezañ a oa darn all !

[gaˌvi kə ˈwɛlɔx wi se - diwaɹ hẽ me ˌmo kə ˌkɑˑlɔ̃nˈdɛw - nɑ̃nɑ̃nɑ̃n - pas diwaɹ ˈhẽˑs - gweˈʒɑl po̞tˈkɛːs - pu viʃe ə ˈtɔɹnɑ̃ a tud ˌɑˑe - ˌbeˑ wa ˌze wa meˈnɑːʒo - ˌnœˑe ɹɛd e̞ ˈkɾiːgĩ ban ˈdoːl be̞n ˈlɔ̃ŋkɑ̃ ˌneˑɑ̃ - o po̞t - ˌbe viʃe meˈnɑːʒo ˌɑhe - ən ˈdyd nɔ̃n aˈɹɛ̃ːʒɛ wid ma viˌʒe kət ˌpɹeˑdˈbɹɑːz bet - pə ˌviʃe ˈtɔɹnɑ̃ ba meˈnɑːʒo ˈbiˑən ˌɑhe - ˈblɑso viʒe gwɛ ˈtɾɛw did ˈnetad ɑ̃ - ... - mɛ ˌbeˑɑ̃ wa ˌdæɹn ˈɑl]

tu ne trouveras pas meilleur que ça [comme cidre], avec celui-là moi je n'aurai pas de brûlures d'estomac, non non non, pas avec celui-là, autrefois mon pauvre, puisque l'on battait et tout là, il y avait... c'était des fermes, alors il faut saisir la table pour l'avaler, oh mon gars ! il y avait des fermes là, les gens s'arrangeaient pour qu'il n'y ait pas de grand repas, quand on battait dans les petites fermes là, par endroit on te faisait ça nickel ! formidable ! mais il y en avait d'autres...

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

1. gwechall war ar c'hampagn 'vije... 2. 'vije ket 'met se 1. 'vije ket 'met se bemnoz 2. ha bezañ zo reoù a blij patatez dezhe da vat 1. ya, gant laezh trenk 2. gant laezh trenk ya, met mamm Vivian a blij patatez dezhi sell ! hein ? kazi 'na ket bet pred ebet kazi 1. ha me, pa 'mez ket bet soub, 'mez ket bet pred ebet ivez

1. [gweˈʒɑl waɹ ˈhɑ̃mpaɲ viˌʒe] 2. [viˌʒe kə mɛ ˈze] 1. [viˌʒe kə mɛ ˈze bo̞mˈnɔ̃ːs] 2. [a be zo ˈɹew a biʒ paˈtɑːz de̞ də ˈvɑt] 1. [ja - gɑ̃n ˌlɛˑs ˈtɾɛ̃ŋk] 2. [gɑ̃n ˌlɛˑs ˈtɾɛ̃ŋ ja - mɛ mɑ̃m viˈvjan biˑʃ paˈtɑːz dɛj sɛl ɛ̃ - ... - kahe na kə be ˈpʁed bet ˈkɑhe] 1. [a ˈme - pe ˌme kə be ˈzup - ˈme kə be ˈpɾeːd bed ˌie]

1. autrefois à la campagne il n'y avait... 2. il n'y avait que ça [patates] 1. il n'y avait que ça tous les soirs 2. et il y en a certains qui adorent ça 1. oui, avec du lait ribot 2. avec du lait ribot oui, mais la mère de Viviane aime les patates tiens ! hein ? c'est comme si elle n'avait pas eu de repas quasiment 1. et moi, quand je n'ai pas eu de soupe, je n'ai eu aucun repas non plus

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

ma rez ur pred krampouezh grez... e rez krampouez evitout met 'rez ket evit gwerzhañ bepred

[ma ɹes ˌpɹeˑt ˈkɹɑ̃pus gwe̞s - ɹes ˈkɹɑ̃pus ˌvitut mɛ ˌɹes kə vid ˈgwɛɹzɑ̃ ˈbopət]

si tu fais un repas de crêpes fais... tu fais des crêpes pour toi mais tu ne fais pas pour vendre toujours

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

ha gwechall e raen pred deiz kentañ ar bloaz

[a gweˌʒɑl ɣe̞n ˌpɣed de ˈkentɑ̃ ˈblɑˑ]

et avant je faisais le repas du nouvel an

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

gwelet a rez, me 'meus bet eu... dastumet laezh, hein ! ha pa arrien... war bord ar mor... e vije... gortoz ! « mare beure », « mare noz », hein ! amañ e vije... « goro beure », « goro noz », ha pa arrien 'ba en Kallag, e vije « pred beure » ha « pred noz », evit lâret ar memes tra, ya, hag amañ eo « goro beure », « goro noz »

[ˌgwe̞ˑz - ˈme møz ˌbed ə - dasˈtymə ˈle̞ːs - hɛ̃ - a pe ˈhɑjɛn - waɹ bɔʁd ˈmoːʁ - ˌviʒe - ˈgo̞to̞ - ˌmɑˑʁe ˈbœːʁe ˌmɑˑʁe ˈnɔ̃ːs - ɛ̃ - ˈɑ̃mɑ̃ ˌviʒe - ˌgoˑʁo ˈbœːʁe ˌgoˑʁo ˈnɔ̃ːs - a pe ˈhɑjɛn ban ˈkɑlak - ˌviʒe ˌpʁed ˈbœːʁe a ˌpʁed ˈnɔ̃ːs - vid ˈlɑːʁə mɔ̃sˈtʁɑˑ - ˌjɑ - a ˈɑ̃mɑ̃ he̞ ˌgoˑʁo ˈbœːʁe ˌgoˑʁo ˈnɔ̃ːs]

tu vois, moi j'ai euh... fait la collecte de lait, hein ! et quand j'arrivais... en bord de mer... c'était... attends ! « la traite du matin », « la traite du soir », hein ! ici c'était... « la traite du matin », « la traite du soir », et quand j'arrivais à Kallag, c'était « la traite du matin » et « la traite du soir », pour dire la même chose, oui, et ici c'est « traite du matin », « traite du soir »

Michel Merdi, 1935, Plouizi (dastumet gant Tangi)

1. ma 'teus eu... un dra bennaket da-heul hañ ! kar gant patatez e-unan eu... met gwechall pa vije poazhet... pa vije poazhet boued d'ar moc'h, e vije laket ar patatez war-benn, pa vije laket beterabez da gentañ, goude e vije laket irvin ha goude e vijent laket 2. evel 'ba ar (chaodierenn ?) ya 1. 'ba ar (chaodierenn ?), xxx ( ?) a debre ar patatez diwar... diwar-benn 2. me 'meus bet graet c'hoazh, me 'meus bet graet c'hoazh, 'ba tout ar menajoù e vije graet se ya 1. ya, met e vije... pas (pato pred ?) gante met kement ha... 2. met eñ a vije mat 1. eñ a vije mat 2. (prepariñ ?) ya 1. ar re-se a oa natur, goude 'vije ket 'met beterabez ha... hag irvin gante, ha neuze e vije... e vije laket ar patatez war-benn

1. [ma tøz ə - ndɾa bəˈnɑkəd dəˈhœːl ɑ̃ kaɹ gɑ̃n paˈtɑːz iˈhyːn ə - mɛ gweˈʒɑl pe viʒe ˈpwɑˑhə - pe viʒe ˈpwɑˑhə ˈbwet tə ˈmox - viʒe ˈlɑkə paˈtɑːz waɹˈbe̞n - pe viʒe ˈlɑkə beˈtɾɑːbəz də ˈgentɑ̃ - ˈguːde viʒe ˈlɑkəd ˈiɹwin a ˈguːde viʒɛɲ ˈlɑkət] 2. [we̞l ba ʃoˈdjɛːɹən ja] 1. [ba ʃoˈdjɛːɹən - ? ˈdɛːbɛ paˈtɑːz ˈdiwaɹ ˌdiwaɹ ˈbe̞n] 2. [ˈme møz be gɛd hwas - ˈme møz be gɛd hwas - bah tud meˈnɑːʒo viʒe gɛd ze ja] 1. [ja - mɛd viʒe - pas ˌpɑto ˈpɾet kɑ̃te̞ mɛ ˈkemta] 2. [mɛ ˈẽ viʃe ˈmɑːt] 1. [ˈẽ viʒe ˈmɑːt] 2. [pʁeˈpɑˑĩ ja] 1. [ɹee wa ˈnɑtyɹ - gu viˌʒe kə mɛt beˈtɾɑːbəz a - a ˈiɹvin gɑ̃nte̞ - a ˈnœe viʒe - viʒe ˈlɑkə paˈtɑːz waɹˈbe̞n]

1. si tu as euh... quelque chose pour accompagner [les patates] hein ! car avec des patates toutes seules euh... mais autrefois quand on cuisait... quand on cuisait la nourriture des cochons, on mettait les patates sur le dessus, quand on mettait les betteraves d'abord, après on mettait des navets et après on les mettait 2. comme dans le (chaudron ?) oui 1. dans le (chaudron ?), xxx( ?) mangaient les patates sur... sur le dessus 2. moi j'ai déjà fait ça, moi j'ai déjà fait ça, dans toutes les fermes on faisait ça oui 1. oui, mais il y avait... pas des (patates de repas ?) pour eux tant qu'à... 2. mais ça c'était bon 1. c'était bon 2. (préparer ?) oui 1. ceux-là étaient natures, après il n'y avait que des betteraves et... et des navets avec, et aussi il y avait... avait des patates par-dessus

???

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

1. kann xxx ( ?) 'ba... 'ba ar foar e oa bet, unan 'na tapet gwreg egile, « fidedoue ! emezon-me, n'eo ket me zo kaoz hañ », hag e oant... 2. arri a ra traoù evel-se hañ ! 1. ya met... gwashañ eo an hini a vez tapet xxx ( ?)... me a oa tapet eu... pa oant arri eu... unan 'na tapet ur vazh da vont da darc'hañ war egile, « n'ez ket da darc'hañ anezhañ bepred ! », amañ e oa... deus ar beure 'ma... 'ma renket kas unan kuit kwa, « an hini a oa amañ da gentañ, emezon-me, a chomo amañ, ha te 'h ey goude lec'h all, met 'deui ket amañ emezon-me... peotramant e vo kann (bep pred ?) hañ ! »

1. [kɑ̃n ? bah - bah ˈvwɑːɹ wa bet - yn na ˈtɑpə ˈgwɹeg eˈgiːle - fidəˈduːe ˈmɔ̃me̞ ne̞ kə ˈme zo ˈkoːz ɑ̃ - a wɑ̃ɲ] 2. [ɑj ʁa tʁɛw vəˈse ɑ̃] 1. [ja mɛ - ˈgwɑsɑ̃ he̞ nːi ve ˈtɑpət ? - me wa ˈtɑpəd ə - pə wɑ̃n ɑj ə - yn na ˈtɑpə ˈvɑs dɔ̃n tə ˈdɑhɑ̃ waɹ eˈgiːle - nes kə ˈdɑhɑ̃ ˈneˑɑ̃ ˈbopət - ˈɑ̃mɑ̃ wa - dœz ˈbœːɹe ma - ma ˈɹɛɲkə kaz yn kwit kwa - ˈnːi wa ˈɑ̃mɑ̃ də ˈgentɑ̃ ˈmɔ̃me̞ ˈʃomo ˈɑ̃mɑ̃ - a te hɛj ˈguːde le̞xˈɑl - mɛ ˌdi kəd ˈɑ̃mɑ̃ ˈmɔ̃me̞ ... pəˈtɑ̃m vo kɑ̃n bop ˈpɹeːd ɑ̃]

1. une bagarre xxx ( ?) à... à la foire il y avait eu, un avait piqué la femme de l'autre, « bon sang, dis-je, ce n'est pas moi le responsable hein ! », et ils étaient... 2. ce sont des choses qui arrivent hein ! 1. oui mais... le pire c'est celui qui est pris xxx ( ?)... moi j'étais pris euh... quand ils étaient arrivés euh... un avait pris un bâton pour aller le balancer sur l'autre, « ne va pas balancer celui-là toujours ! », ici c'était... le matin j'avais... j'avais du renvoyer un quoi, « celui qui était ici le premier, dis-je, restera ici, et toi tu iras ailleurs, mais tu ne viendras pas ici, dis-je... ou sinon il y aura de la bagarre (à chaque fois ?) hein ? »

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

ha neuze e oa... e oa ar pred... e oa... e oa an oferenn 'ba eu... Kermoroc'h, ya, hag ar re-se pa oant bet komuniet 'da bet droed... 'da bet droed eu... da... da... e oant gant un abid gwenn, 'ma ket gwelet se james

[a ˈnœhe̞ wa wa pʁed - wa wa no̞ˈvɛʁn bah ə ... - ja - a ʁeze pa wɑ̃ɲ be komyˈniːət da be dʁœt - da be dʁœt ə də də - wɛɲ gɑ̃n ˌnabidˈgwe̞̞n - ˈma kə be gwe̞l ze ˈʒɑ̃məs]

et alors c'était... le repas était... la messe était... était... à euh... Kermoroc'h, oui, et ceux-là puisqu'ils avaient été communiés avaient eu droit... ils avaient eu droit euh... de... de... ils portaient des costumes blancs, je n'avais jamais vu ça [mariage]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

amañ e oa ur pred bras gant ar familh

['ɑ̃mɑ̃ wa pʁed bʁɑz gɑ̃n 'fɑ̃mil]

ici il y avait un grand repas avec la famille

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

gwellañ pred 'meump bet partout eo 'ba Kawan

['gwɛlɑ̃ pɾe:d mœm be paʁ'tut he̞ ba 'kɑwɑ̃n]

le meilleur repas que nous avons eu partout c'est à Kawan

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

ne veze ket bara gwenn bep pred

[viʒe kə ˌbɑ:ɹa'gwɛn bop pɾe:t kwa]

il n'y avait pas de pain blanc à chaque repas quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ne lakin ket anezhañ dit kar ma vezez mezv goude, marteze e vo barrek da reiñ ur pred din

[la'kĩŋ kə neɑ̃ dit kaɹ ma ve̞z mɛw 'gu:de mɛ'te:e vo 'bɑɹɛk tə 'ɹɛĩ pɾet tĩ]

je ne te le mets pas car si tu es ivre, après peut-être qu'il [ton père] pourrait me mettre une raclée [bière à un enfant]

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

ur jibelotenn zo kazi evel eu... meskañ un dra bennaket d'ober un tamm pred kwa

[ə ʒibə'lutən zo 'kɑ:he wɛl ə 'meskə dɾɑ mə'nɑkət 'do̞:bəɹ tɑ̃m pɹe:t kwa]

un ragoût c'est presque comme euh... mélanger quelque chose pour faire un petit repas quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kuit da reiñ pred ebet na mann ebet

[kwit tə ɹɛɲ pɾe:d bet na mɑ̃n'bet]

pour ne pas avoir à offrir de repas ni rien

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pred ar c'hartier

[pʁed 'hɑʁtʲəʁ]

le repas du quartier

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vez bet... bet... bet... bet pred kwa

[pe ve bet bet bet bet pɾet kwa]

quand on a pris... pris... pris... pris une raclée quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Kreiztre Plûned ha Runan e oan dimezet da unan / Ha ganti e oan glac'haret pa arruen d'ar gêr d'am pred / 'vije na skudell naet na loa naet.

Krèzté Pluneut a Runan-n Wa dimézèt da u-nan-n A gan-nti wan-n glaharèt Pé ay de gèr dom prét Vi jé nas skul nét Na lwa nét.

['kʁɛjste 'ply:nət a ʁy'nã:n] [wɑ̃n di'me:ɛt da 'y:nãn] [a gãnti wãn gla'ha:ʁɛt] [pa aj də gɛʁ dom pʁet] [viʒe na skyl net] [na lwa net]

Entre Plûned et Runan, j'étais marié à une. Et avec elle j'étais chagriné. Quand j'arrivais à la maison prendre un repas, il n'y avait pas d'assiettes propres, ni de cuillères propres.

Plac'h, , Bear (dastumet gant Julien)

un tamm pred divalav

tan-m préd divalo

[tãm pʁed divalo]

se dit d'un repas mal préparé, ou d'un repas peu consistant

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

pred

préd

[pʁe:d]

repas

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Kavet zo bet 41 frazenn.
123