Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 57 frazenn.
123

ar Gwrec'hellou Bras a vije graet... ar Gwrac'hellou Bras, ouai ! abalamour da betra e vije graet ar Gwrac'hellou Bras doutañ ? goût a rez petra eo « ur wrac'hell » ? ur bern ed, pa vez ket ront, douzh... douzh ur bern ed pa vez ront e vez graet ur bern, ha pa vez... penaos e lârfin dit... hir ! war... war e hed e vez graet ur wrac'hell, ya, aze e oa ur menaj mat hañ ! oh ! tremen tregont devezh-arat ! ha sur a-walc'h e vije un eost mat, ha donc e oa graet abalamour da se ar Gwrac'hellou Vras doutañ

[gwɛˌhɛlu ˈbɹɑːz ... - gwaˌhɛlu ˈbɹɑːs - ... - ... gwaˌhɛlu ˈbɹɑːz ... - ... - ... - ... - ... - ... - ja - ... - ... - ... - ... - ... gwaˌhɛlu ˈvɹɑːz ...]

Lezardrev
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Paol ar Yelleg, 1939, Lezardrev (dastumet gant Tangi)

hag du-mañ, ma 'teus soñj, e oa eu... 'ba an ti lec'h e oamp, e lâran dit, pe eo alese, n'on ket kat... n'on ket kat da lâret dit eo sur, ma 'teus soñj e oa ul louar, ul louar 'ba an ti, un saloir, hag eu... e oa ul louar, hag eu... lec'h e vije lakeet kig gwechall da... da... da sallañ, hag a-us ma kerez e oa... daou vin, daou vin ront

et chez moi, si tu te souviens, il y avait euh... dans la maison où nous étions, je te dis, ou c'est de là [de la chapelle], je ne peux pas... je ne peux pas te dire assurément, si tu te souviens il y avait une auge, une auge dans la maison, un saloir, et euh... il y avait une auge, et euh... là où on mettait la viande autrefois à... à... à saler, et au-dessus si tu veux il y avait... deux pierres, deux pierres rondes


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Joel Ar Bonnieg, 1954, Louergad (dastumet gant Tangi)

an anv douar aze eo al lanneieroù, al Lann Vras, al Lann Voan, al Lanneg Vihan, eu... Lannoù ar (Saovajed ?), al Lanneg eu... aze bremañ, bremañ... bremañ hini ebet ken peogwir eo remembret met... se a oa an anvioù, ya, al Lanneg Voan eu... ya, e oa lanneieroù ha... ha war... war kleuzioù, ledan a-walc'h, hag e vijent palet ha hadet lann ha goude e vije troc'het lann war ar c'hleuz, e vije eksploatet al lann, ya, ya, hag e vije... e vijent fagodet eu... laket da sec'hañ ha goude degaset d'ar gêr hag e vije graet eu... bernioù lann ront aze ha beget eu...

[ˌnɑ̃ˑno ˈduˑaɹ ˌɑhe̞ he ˌlɑ̃nɛˈjeːɹo - ˌlɑ̃n ˈvɹɑːz ˌlɑ̃n ˈvwɑ̃ːn ˌlɑ̃nɛg ˈviˑən - ə - ˌlɑ̃no ʒoˈvɑɹʃɛt - ˈlɑ̃nəg ə - ˌɑhe̞ ˈbɹœmɑ̃ ˈbɹœmɑ̃ - ˈbɹœmɑ̃ ˈhiːni be ˌkeˑn pyˈgyˑɹ e̞ ɹøˈmɑ̃ːbɹət mɛ - ˈze wa nɑ̃ˈnojo - ˌjɑ - ˌlɑ̃nəg ˈvwɑ̃ːn ə - ˌjɑ - a wa ˌlɑ̃nɛˈjeːɹo a - a waɹ - waɹ ˈklœ̃jo - ˌleˑdən əˈwɑx - a ˌviʒɛɲ ˈpɑːlət a ˈhɑːdə ˈlɑ̃n a ˈguːde ˌviʒe ˈtɹo̞hə ˈlɑ̃n waɹ ˈhlœ̃ˑ - viʒe ɛksˈplwɑtə ˈlɑ̃n - ˌjɑ - ˌjɑ - a ˌviʒe ˌviʒɛɲ faˈgoːdət ə - ˈlɑkə də ˈzehɑ̃ a ˌguˑde ˈdjɛsə də ˈge̞ɹ a ˌviʒe ˈgwɛd ə - ˌbɛɹɲo ˌlɑ̃n ˈɹɔ̃n ˌɑhe̞ a ˈbeːgəd ə]

le nom des terres là ce sont des landes, al Lann Vras, al Lann Voan, al Lanneg Vihan, euh... Lannoù ar (Saovajed ?), al Lanneg euh... là maintenant, maintenant... maintenant [il n'y a] plus aucune puisque ça a été remembré mais... ça c'était les noms, oui, al Lanneg Voan euh... oui, il y avait des landes et... et sur... sur les talus, assez larges, et ils étaient bêchés et on semait de l'ajonc dessus et après on coupait les ajoncs sur les talus, on exploitait les ajoncs, oui, oui, et on... on en faisait des fagots euh... mis à sécher et après ramenés à la maison et on faisait euh... des tas d'ajonc ronds là et pointu euh...

Ismael Andre, 1950, Mantallod (dastumet gant Tangi)

gwechall e vije lâret evel-se, « evel-se e vez kont ! pa vez leun e gof e vez ront ! »

[gweˈʒɑl ˌviʃe ˈlɑˑɣəd viˌse - viˌse ve ˈkɔ̃n pe ve ˌlœˑn i ˈgoˑv ve ˈɣɔ̃n]

autrefois on disait comme ça, « c'est ainsi ! quand son ventre est plein il est rond ! »

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

hag evel... evel ar piñsin ha neuze al laouitenn aze, peseurt... inkomprenabl o welet pegement al laouitenn 'neus kouraj d'ober un neizh ront evel-se aze

[a wɛl wɛl 'pĩsin a 'nœ:he ə lo̞'witən 'ɑ:he pə'sœj iŋkɔ̃m'pɾe:nab 'we̞:lə pe'gemən lo̞'witən nøs 'ku:ɹaʃ do̞:ɹ ne:z ɹɔ̃n və'se 'ɑ:he]

et comme... comme le pinson et alors le roitelet là, quel... incroyable de voir combien le roitelet a de courage pour faire un nid rond comme ça là

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha neuze e lakes un tamm koad ront, un tamm koad ront da vont d'ober un organell dezhañ, hag e skoulmes da eu... da dortisoù bihan pe da lasoù bihan war hennezh ha goude 'tije d'ober kroaziañ anezhi evel-se

[a 'nœ:he 'lɑkɛz ən tɑ̃m kwɑd ɾɔ̃n ən tɑ̃m kwɑd ɾɔ̃n dɔ̃n do̞:ʁ ɔʁ'gɑ̃nəl deɑ̃ a 'skɾumɛs tə ə də dɔʁ'tiso 'bi:ən pe da 'lɑso waʁ hẽ̞:z a 'gu:de tiʒe do̞:ʁ 'kʁwɑ:ʒə nɛj vi'se]

et alors tu mettais un petit bout de bois rond, un petit bout de bois rond pour lui faire un anneau, et tu nouais tes... tes fils ou tes lacets [de scoubidous] sur celui-là et après tu devais la croiser comme ça

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

me 'meus soñj deus ma batron kozh a lâre dimp mont da gerc'hat ur skwer ront 'ba ar c'hased, ya, gallet a raes klask hardi !

[me møs ʃɔ̃:ʒ dəz mə ˌbɑtɾɔ̃n’ko:s ’lɑ:ɹɛ dym mɔ̃n də ’gɛɹhət ə skweɹ’ɾɔ̃n bah ’hɑsət ja gɑl ɹɛs klɑsk ’hɑɹdi]

moi je me souviens de mon ancien patron qui nous disait d'aller chercher l'équerre ronde dans la caisse, oui, tu pouvais chercher autant que tu pouvais !

Roje ar Buzulier, 1948, Plûned (dastumet gant Tangi)

evel-se e vez kont, pa vez leun e gov e vez ront

[vi'se ve kɔ̃n pa ve lœ:n i go:f ve ʁɔ̃n]

c'est comme ça, quand son ventre est plein il est rond

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

derc'hen mat da houarn ront... da houarn plat, sell, ne welez ket ? nevez... nevez bet en implij honnezh

[’dɛɹhɛn mɑd də ’hu:aɹn ’ɹɔ̃n də ’hu:aɹn plɑt sɛl we̞’leskət ’newe ’newe bed ɛn ’implij hɔ̃:s]

bien tenir le fer rond... le fer plat, regarde, tu ne vois pas ? celle-là récemment... récemment mise en service [tenaille]


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

derc'hen mat da houarn ront... da houarn plat, sell, ne welez ket ? nevez... nevez bet en implij honnezh

[’dɛɹhɛn mɑd də ’hu:aɹn ’ɹɔ̃n də ’hu:aɹn plɑt sɛl we̞’leskət ’newe ’newe bed ɛn ’implij hɔ̃:s]

bien tenir le fer rond... le fer plat, regarde, tu ne vois pas ? celle-là récemment... récemment mise en service [tenaille]


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

se a oa un espes... penaos a lârfen me, un espes kroc'honenn warnañ evel... evel war al laezh pa vez bervet aze, hennezh a chom... ha goude, bep ma vez... peogwir gwechall e vije tennet ar chistr gant ur voutailh pe gant eu... n'onn sort, ur brok pe un tamm bennak e-lec'h e vije un toullad-mat a dud kwa, hennezh, bep ma 'h ae war-draoñ ac'h etale, a digore e-unan kwa peogwir xxx ( ?) ar pezh zo ront kwa, bep ma ac'h a ar chistr war-draoñ e terc'h da... ec'h a war ledanaat kwa, hag aze e tigore moarvat, e vije tevoc'h kwa 'ba... 'ba krec'h a-benn ma c'halle etaliñ evit chom (harz ?) eu...

[ze wa ’nespəs pə’nɔ̃:z lɑʁfɛn me ’nespəz gɹɔ’hɔ̃:nən waɹnɑ̃ wɛl wɛl waʁ le̞:s pe ve ’bɛɹwəd ’ɑ:he hẽ̞:s ʃo̞m a ’gu:de boptə ve py’gy:ɹ gwe’ʒɑl viʒe ’tɛnə ʒist gɑ̃n ə ’vutaʎ pe gɑ̃n ə nɔ̃m sɔɹd bɹɔk pe dɑ̃m mə’nɑ:g le̞h viʒe tulə’mɑd dyt kwa hẽ̞:z boptə he waɹ’dɾo̞w he’ta:le ’djo:ɹe i’hy:n kwa py’gy:ʁ ? pe:s so ɹɔ̃n kwa boptə ha ʒist waɹ’dɾo̞w dɛʁh tə ha waɹ ledɑ̃’nɑ:t kwa ag ’ɑ:he ’djo:ɹe ma’hɑɑd viʒe ’tewɔx kwa bah bah kwex bɛn ’hɑle e’tɑ:lĩ wi ʃo̞m hɑrz ə]

ça [chapeau du cidre] c'était une espèce de... comme te dirais-je, une espèce de pellicule dessus comme... comme le lait quand on le bout là, celui-là reste... et après, à mesure que... puisque autrefois on tirait le cidre avec une bouteille ou euh.... je ne sais quoi, un pichet ou quelque chose où il y a pas mal de monde quoi, celui-là, à mesure qu'il descendait, il s'étalait, il s'élargissait tout seul quoi puisque xxx ( ?) la pièce [barrique] est ronde quoi, à mesure que le cidre descend il continue de... il s'étend quoi quoi, et là il s'élargit certainement, il était plus épais quoi en... en haut pour qu'il puisse s'étaler afin de rester xxx ( ?) euh...

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

gwechall e oa kelornioù houarn kwa, ha boñ, ma 'h arri da verañ e vije troc'het unan koad kwa ront, ha feiz, e vije laket e-barzh kwa, e vije kemeret an dimañsion, adfoñset kwa

[gwe’ʒɑl wa ky’lɔɹɲo ’hu:aɹn kwa a bɔ̃ ma hɑj də ’ve:ɹɑ̃ viʒe ’tɾɔ:həd yn kwɑt ɹɔ̃n a fe: viʒe ’lɑkə bɑɹs kwa viʒe ke’meɹɛ ˌndimɑ̃’si:ɔ̃n had’vɔ̃sət kwa]

autrefois il y avait des seaux en fer quoi, et bon, s'il arrivait qu'il fuit on coupait un en bois, rond, et ma foi, on le mettait dedans quoi, on prenait la dimension, on refaisait le fond quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

hag ar re-se a oa friant war an had ront-se

[a 'ɹe:e wa 'fɾi:ən waɹ nɑ:d ɹɔ̃n ze]

et ceux-là étaient friands de ces graines rondes-là

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

c'hoari e ront

[hwɑj rɔ̃n]

jouer en ronde [faire la ronde]

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ha me 'h ae 'ba ar ront, ni 'h ae da-heul ivez

[a me hɛ bah ʁɔ̃n nim hɛ də hœ:l ije]

et moi j'allais dans la ronde, nous suivions aussi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ar reoù gozh, pa vije an avel diwar Prad aze, « hopala ! emeze, e vo kastrilhez kwa », kastrilhez zo sañset da vezañ evel eu... n'onn ket pesort eu... oh ba ! des grêlons kwa, grizilh kwa, « kastrilhez » emeze, peogwir kastrilhez zo ront ivez kwa normalamant

[ɹew’go:s pe viʒe ’nɑwəl diwaɹ pɹɑ:d ɑhe opə’lɑ mɛ: vo kas’tɾiʎəs kwa kas’tɾiʎəs so ’sɑ̃sət tə ’ve:ɑ̃ wɛl ə nɔ̃m sɔɹd ə o ba dɛ gɾɛlɔ̃ kwa ’gɾi:ziʎ kwa kas’tɾiʎəs mɛ: py’gy:ɹ kas’tɾiʎəs so ɹɔ̃n ie kwa nɔɹma’lɑ̃mɑ̃n]

les anciens, quand le vent venait de Prad là [vent d'Ouest], « hop là ! disaient-ils, il y aura des groseilles quoi », des groseilles en principe ce sont comme euh... je ne sais quoi euh... oh mince ! des grêlons quoi, « des « groseilles » qu'ils disaient, puisque les groseilles sont rondes aussi quoi normalement

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

plantoù ront a veze war ar mogerennoù aze

['plɑ̃to ʁɔ̃n viʒe waʁ ˌmogɛ'ʁeno 'ɑ:he]

des plantes rondes qui étaient sur les murs là

Janin An Aodren, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

honnezh zo evel... 'ba ar genre d'an irvinenn, honnezh zo don-mat 'ba an douar, eo ret kreuziñ, oh ya ! ken don-se, hag e ra... n'eo ket... n'eo ket na ront na karrez met añfin, ingal eo, ha hoñ... honnezh zo un tamm pluskenn warni ha neuze pa droc'hi anezhi eo druz, se zo kurius kwa, evel peg eo

[hɔ̃:s so wɛl ba ʒɑ̃ɹ də niɹ’vi:nən hɔ̃:s so dɔ̃n’mɑd ban ’du:aɹ ɛ ʁɛt ’kɾœ:zĩ o ja ken dɔ̃n ze a ɹa nɛ kə nɛ kə na ɹɔ̃n na ’kɑɹe mɛd ɑ̃’fin ’iŋgal ɛ a hɔ̃: hɔ̃:s so tɑ̃m ’plyskən waɹni a ’nœ:he pe ’dɾo̞:hi nɛj ɛ dɾy: ze zo ky’ɹy:s kwa wɛl pe:k hɛ]

celle-là c'est comme... dans le genre du navet, celle-là est très profond dans la terre, il faut creuser, oh oui ! aussi profond que ça, et elle fait... ce n'est... ce n'est ni rond ni carré mais enfin, c'est égal, et elle... celle-là a une petit pellicule sur elle et alors quand tu la coupes c'est gras, c'est curieux quoi, comme de la colle que c'est [tamier]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ar gweg-se neuze, hennezh pa vije troet, un tamm greunenn vihan aze, met hennezh a lede ha neuze ar c'hreunenn, amañ ar c'hreunenn, eñ a rae ur bern had kwa, teir peder hadenn 'ba un tamm kosenn vihan evel-se, tamm greun bihan ront aze, memes tra evel... evel had eu... irvin kwa ha neuze had... had kaol kwa

[gwek se ’nœ:he hẽ̞:s pe viʒe ’tɾo:ət tɑ̃m ’hɹœ:nən ’vi:ən ’ɑ:he mɛ ’hẽ̞:s ’le:de a ’nœ:he ’hɹœ:nən ’ɑ̃mɑ̃ ’hɹœ:nən hẽ̞: ɾe bɛɹn hɑ:t kwa tɛ:ɹ ’pe:dɛɹ ’hɑ:dən bah tɑ̃m ’kosən ’vi:ən və’se tɑ̃m gɾœ:n ’bi:ən ɹɔ̃n ’ɑhe mo̞s’tɾɑ wɛl wɛl hɑ:d ə ’iɹvin kwa a ’nœ:he hɑ:t hat ’ko:l kwa]

ces vesces-là alors, celui-là quand il était retourné, une petite graine là, mais celui-là s'étendait et alors la graine, ici la graine, il faisait plein de semence quoi, trois ou quatre graines dans une petite cosse comme ça quoi, de petites graines rondes là, pareille que... que de la semence de... navets quoi et alors de la semence... semence de choux quoi

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

etre plat ha ront, ha derc'hen da vont

[tre plɑ:d a rõn a ’dɛrhɛn də võn]

entre plat et rond, et ça continue

Klaod Gwilhou, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 57 frazenn.
123