Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 86 frazenn.
12345

met, tout an dud a lâr an Aod Uhel, d'ar c'houlz-se e oa... e oa teil kaer aze, ar venajerien 'h ae da gerc'hat teil kaer an Aod Uhel

[... - ... ə ˌno̞ˑd ˈyˑəl - ... - ... ˌno̞ˑd ˈyˑəl]

Logivi-Lannuon
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janig Bodiou, 1938, Bulien (dastumet gant Tangi)

porzh ar prespitor a oa bet eu... bet karget a teil, ya, kas teil d'ar... d'ar... d'ar prespitor, karg-ha-karg, e-leizh eu... tu-raok d'ar maeri, ya ya, amañ zo bet... amañ zo bet tud start hañ !

[ˌpɔɹs pɹe̞sˈpitɔɹ a wa bed ə - be ˌkɑɹgə ˈte̞j - ja - ˌkɑs ˈte̞j də də də pɹe̞sˈpitəɹ - kɑɹgaˈkɑɹk - ˌlɛjz ə tyˈɹo̞ˑg də də mɛˌɹi - ja ja - ˈɑ̃mɑ̃ zo be - ˈɑ̃mɑ̃ zo bet ˌtyt ˈstɑɹd ɑ̃]

la cour du presbytère avait été euh... remplie de fumier, oui, amener du fumier au... au... au presbytère, charretée par charretée, plein euh... le devant de la mairie, oui oui, ici il y avait des gens déterminés hein !

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

1. peogwir e oa eu... machin d'ober teil ivez, 'neuint gle ivez 2. ah just ya ! e oa un toull da... da... 2. e oa un toull da... da stouvañ 2. ya ! ya, ya 1. se a s... se a stouve pa 'dije gwerzhet he c'hrampouezh

1. [pyˌgyˑɹ wa ə - maˈʃiˑn ˌdo̞ˑɹ ˈte̞j ˌiˑe - nœɲ ˈgleˑ ˌiˑe] 2. [a ˌʒyst ˌjɑ - wa ˈntul də də] 1. [wa ˈtul də də ˈstuːvɑ̃] 2. [ja - ja ja] 1. [ˌze s - ˌze ˈstuːve pe ˌdiʒe ˈgwɛɹzəd i ˈhɹɑ̃pus]

1. puisqu'il y avait euh... des machines à la pelle aussi, ils ont des dettes aussi 2. ah juste oui ! il y avait un trou à... à... 2. il y avait un trou à... à boucher 2. oui ! oui, oui 1. ça se b... ça se bouchait quand elle vendait ses crêpes

1. Janin an Herveig, 1932, Ploueg
2. If Hamon, 1946, Ploueg
(dastumet gant Tangi)

evel eu... gwir eo, da skuilh teil ha d'ober traoù all, serriñ patatez ha mont da di Pipi ha da di Jakez da serriñ patatez abalamour da gaout lodennoù, ha da dornañ

[we̞l ə - ˈgwiɹ e̞ - də ˌskyj ˈte̞j a ˌdo̞ˑɹ tɾɛw ˈɑl - ˈzɛĩ paˈtɑtəz a ˌmɔ̃n tə di ˈpipi a də di ˈʒɑkəz də ˈzɛĩ paˈtɑtəz ˌbɑ̃m tə ˌgɑˑd loˈdeno - a də ˈdɔɹnɑ̃]

comme euh... c'est vrai, pour épandre du fumier et d'autres choses, ramasser des patates et aller chez Pierre et Jacques pour ramasser des patates afin de bénéficier de locations [de chevaux], et de battre

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

ur c'henderv din a oa deut da welet ac'hanon ur wech e oan war... war gein ar gazeg a-raok o kas teil 'ba... gant an dumporell, 'ba un hent don, o strinkañ dour ha mailh, « eh ! memestra, deus ganin emezañ, me zo o vont da Bariz evit labourat e bus parisiens », met me 'oan ket o vont da Bariz, a-benn neuze e oan bet... 'ma bet trawalc'h deus Pariz, pa oan bet... on bet J.A.C. emezon-me, met gwelloc'h e oa din chom er gêr da dic'harzhañ, neuze 'oan ket hardi ivez, 'oan ket...

[ə ˈhindɛɹw ˌdĩ wa ˌdœd də ˈwe̞ˑld ɑ̃w ə ˈveʃ wɑ̃n waɹ waɹ ˌgɛɲ ˈgɑːzəg ˈɹo̞ˑk ˌkɑs ˈte̞j bah - gɑ̃n dyˈpɔl - ba ˌnɛ̃n ˈdɔ̃ːn - ˈstɾiŋcɑ̃ ˈduːɹ a ˈmɑj - ɛ mo̞sˈtɾɑ døz gəˈnĩ ˌmeˑɑ̃ - ˌme zo ˌvɔ̃n də ˈbɑːɹiz wid laˈbuːɹəd ... - mɛ me ˌwɑ̃ŋ kə ˌvɔ̃n də ˈbɑːɹis - be̞n ˌnœhe wɑ̃n ˌbet - ma be ˈtɹwɑx dœs ˈpɑːɹis - pe wɑ̃n be - hɔ̃ be ... ˌmɔ̃me̞ - mɛ ˈwɛlɔx wa ˌdĩ ʃo̞m ˈge̞ːɹ diˈhɑɹzɑ̃ - ˌnœhe ˌwɑ̃ŋ kə ˈhɑɹdi ˌiˑe ˌwɑ̃ŋ kət]

un cousin à moi était venu me voir une fois que j'étais sur... sur le dos du cheval de devant à transporter du fumier au... avec le tombereau, dans un chemin creux, éclaboussant de l'eau et de la boue, « eh ! quand même, viens avec moi dit-il, moi je vais à Paris pour travailler dans les bus parisiens », mais moi je n'allais pas aller à Paris, pour alors j'avais été... j'en avais eu assez de Paris, puisque j'avais été... j'ai été à la J.A.C. dis-je, mais je préférais rester à la maison pour débroussailler, aussi je n'étais pas téméraire, je n'étais pas...

Jakez Dilinan, 1931, Kemperven (dastumet gant Tangi)

amañ 'h eo... e vije 'ba ar bern teil 'ba ar menaj, 'ba... 'ba... 'ba eu... 'ba ar bourk aze, eu... e vije reglet... peogwir e vije kontoù da regliñ, 'h eo war ar bern teil, ti Pier Tangi e oa hennezh 'ba... e-lec'h e oa Amede Tasel, war an hent da dont amañ, ar menaj zo eu... kouezhet aze bremañ, pa vezez... o tont etrezek amañ

[ˈɑ̃mɑ̃ he̞ - ˌviʃe bah ˌbɛɹn ˈtɛj ba ˈmeːnəʒ ba ba - ba ə - bah ˈbuɹg ˌɑhe - ə - ˌviʒe ˈɹeːglət - pu ˌviʒe ˈkɔ̃ʃo də ˈɹeːglĩ - he̞ waɹ ˌbɛɹn ˈtɛj ti ˌpjɛɹ ˈtɑ̃ŋgi wa ˈhẽːz ba - le̞h wa aˌmeˑde ˈtɑsəl - waɹ ˈnɛn dɔ̃n ˈɑ̃mɑ̃ - ˈmeːnəʃ so ə - ˈkwed ˌɑhe ˈbɹœmɑ̃ - pə ˌve̞ːs - tɔ̃n ˈtɹœskəd ˈɑ̃mɑ̃]

c'est ici... c'était dans le tas de fumier à la ferme [bagarres d'enfants], à... à... à euh... au bourg là, euh... qu'on réglait... puisqu'il y avait des comptes à régler, c'est sur le tas de fumier, chez Pierre Tanguy c'était celui-là au... là où était Amédé Tassel, sur la route pour venir ici, la ferme qui est euh... en ruine là maintenant, quand tu... viens vers ici

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

amañ zo patur en-dro din gwelet a rez, 'neus graet yeot aze e-pad... boñ, peogwir zo... eo surtout eu... yeot zo 'ba ar menaj, un tamm maiz, un tamm bihan a winnizh, n'eus ket kalz, ha feiz, ar saout a deue er-maez e-pad... pas e-pad ar bloaz met aze betek... pas pemzekteiz moarvat, met goude se e souche an douar, ha goude, pa distruje o baturenn aze, lakeomp maiz, hep... un tamm teil ha mat, ha goude e lakeo gwinnizh

ici il y a des pâtures autour de moi vois-tu, il a fait de l'herbe là pendant... bon, puisqu'il y a... c'est surtout euh... de l'herbe qu'il y a dans la ferme, un peu de maïs, un petit peu de blé, il n'y en a pas beaucoup, et ma foi, les vaches sortaient pendant... pas toute l'année mais là jusque... pas quinze jours sans doute, mais après ça la terre s'assolait, et après, quand on détruisant leur pâture là, admettons du maïs, sans... un petit peu de maïs et c'est tout, et après on mettra du blé


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Ifig ar Falc'her, 1940, Rospez (dastumet gant Tangi)

ha kargañ an teil 'ba an dumporell, ha skuilhañ an teil

[a ˈkɑꝛgɑ̃ ˈnte̞j bah nyˈpɔl - a ˈskyj ˈte̞ʎ]

et charger le fumier dans le tombereau, et épandre le fumier

Mari Duigou, 1935, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

oh, diaoulat ! peogwir e oa sklabezet teil dec'h, met me 'ma graet... nompaz laosken anezhañ da sec'hañ, me 'ma graet eu... lec'h e oa... gleb un tamm bihan pe... tro-a-zro d'ar parkoù hag ar parkoù kostez eu...

[o - ˈdjɔwlət ə - pyˌgyˑɹ wa sklaˈbeˑət ˈte̞j ˌdex - mɛ ˌme ma ˌgwɛt - nɔ̃paz ˈlo̞skən ˈneˑɑ̃ də ˈzehɑ̃ - ˌme ma ˌgwɛt ə - ˌle̞x wa - ˈglep tɑ̃m ˈbiˑən pe - ˌtɹoaˈzo də ˈpɑɹko a ˌpɑɹko ˈko̞ste ə]

oh, rotovatorer ! puisqu'on avait épandu le fumier hier, mais moi j'avais fait... [pour] ne pas le laisser sécher, moi j'avais fait euh... là où c'était... mouillé un petit peu ou... tout autour des champs et les champs en pente euh...

If Hamon, 1946, Ploueg (dastumet gant Tangi)

1. a-wechoù, gwechall e vije kaset teil d'ar park, oh ! me 'blije ket din skuilh teil ! pa vije kaset un toullad devezhioù, e gasez anezhañ herie, skuilh anezhañ diouzhtu ! mat ! 2. ya, met ma 'nije sec'het 1. oh nom de dieu ! korve a vije skuilh teil, gant ar forc'h eu... e vije graet aze pa vije lake bernioù

1. [ˈweˑʒo - gweˌʒɑl viʒe ˈkɑsət ˈte̞j də ˈpɑɹk - ˈɔ - ˈme biˌʒe kə ˈtĩ ˌskyj ˈte̞j - pe ˌviˑʒe ˈkɑsə ˌtula deˈweːʒo - ˈgɑsez ˌneˑɑ̃ ˈhɛje - ˌskyj ˈneˑɑ̃ diˈsty - ˈmɑːt] 2. [ˌjɑ - mɛ ma ˌniˑʒe ˈzehət] 1. [... - kɔɹˌve viʒe ˌskyj ˈte̞j - gɑ̃n ˈvɔx ə - ˌviˑʒe ˌgwɛd ˌɑhe pe ˌviˑʒe ˈlɑkə ˈbɛɹɲo]

1. parfois, autrefois on transportait le fumier au champ, oh ! moi je n'aimais pas épandre du fumier ! quand il était envoyé [depuis] quelques journées, tu l'envoies aujourd'hui, tu l'épands tout de suite ! et bien ! 2. oui, mais s'il avait séché 1. oh nom de dieu ! c'était une corvée de répandre le fumier, avec la fourche euh... qu'on faisait là puisqu'on mettait des petits tas

1. Janin an Herveig, 1932, Ploueg
2. If Hamon, 1946, Ploueg
(dastumet gant Tangi)

aze 'to ur bern teil eu... e-fas da... e-fas d'an toull-nor

[ˌɑhe to ˌbɛʁn ˈte̞j ə - ˌvɑs tə - ˌvɑs tə ˌtul ˈnoːʁ]

là tu as un gros tas de fumier euh... en face de... en face de l'entrée [ferme riche]

Ivoñ Brochen, 1952, Berc'hed (dastumet gant Tangi)

person Rospez, met eno bepred pa oamp arri emezañ, ti berson Rospez, 'rae ket nemet rost, ha fidedoue 'vat ! ingal zo ! goude neuze e oamp... tremenet ar bar deus... Katig aze, e oamp bet da Sant... e oamp bet da Sant Eler, person Sant Eler 'rae ket nemet... 'rae ket nemet teil, 'na kaset ur (c'horvad ?) teil d'Armand Lamper, ken 'rae ket nemet lampat dreist ar girjer, dreist ar c'hleuzioù, (o tegas ?)... loustoni dezhañ, hag e oa... ma oa gwir ! ha goude, person Plûned 'rae ket nemet butunat, hag eu... person Kawan 'rae ket nemet kac'hat neuze

[ˌpɛꝛsɔ̃n ˈɣɔspəs - mɛd ˌeˑno ˈbopə pə wɑ̃m ˌɑj ˈmeˑɑ̃ - ti ˌbɛꝛsɔ̃n ˈɣɔspəs ˌɣɛ kə ˌmɛ ˈɣɔst - a fidəˈduˑe ha - ˈiŋgal zo - ˌguˑde ˌnœhe wɑ̃m - tɣeˈmeˑnə ˈbɑˑꝛ des - ˈkɑtiɟ ˌɑhe - wɑ̃m ˌbed də zɑ̃ - wɑ̃m ˌbed də zɑ̃ˈteˑləꝛ - ˌpɛꝛsɔ̃n zɑ̃ˈteˑləꝛ ˌɣɛ kə ˌmɛ - ˌɣɛ kə ˌmɛ ˈte̞ʎ - na ˈkɑsə ˈhɔꝛvə ˈte̞ʎ daꝛmɑ̃ ˈlɑ̃mpəɣ - ken ˌɣɛ kə ˌmɛ ˈlɑ̃mpəd ˌdɣɛjst ə ˈgɣiˑʒəꝛ - ˌdɣɛjst ə ˈhlœ̃jo - ˈhɛsət - lusˈtɔ̃ˑni ˈdeˑɑ̃ - a wa - ma wa ˈgwiˑꝛ - a ˌguˑde - ˌpɛꝛsɔ̃n ˈplyˑnəd ˌɣɛ kə ˌmɛ byˈtyˑnət - ag ə - ˌpɛꝛsɔ̃n ˈkɑwən ˌɣɛ kə ˌmɛ ˈkɑhə ˌnœhe]

le curé de Rospez, mais là-bas toujours quand nous y étions arrivés, chez le curé de Rospez, il ne fait que du brûlé, et mais bon sang ! peu importe ! après alors nous avions... passé le bar de... Katig là, nous avions été à Sant... nous avions été à Sant Eler, le curé de Sant Eler ne faisait que... ne faisait que du fumier, il avait amené une (ventrée ?) de fumier à Armand Lamper, tellement qu'il ne faisait que sauter par-dessus les talus, par-dessus les talus, lui (amenant ?)... de la saleté, et il y avait... si c'était vrai ! et après, le curé de Plûned ne faisait que fumer, et euh... le curé de Kawan ne faisait que chier alors

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ah ba ! n'eo ket... n'eo ur vuhez ivez ken ! pa 'meus gwelet penaos e oa evit ar beure 'ba eu... 'ba Inter, eu... me n'onn ket petra a oa an añjeñioù-se o netaat war-lerc'h an teil ivez, daon ! 'tez ket ar journal ? voilà, teil ! pneuioù ! traoù brein ! hag e oant o netaat, Monsieur Termet a oa o kaozeal gant an hini a oa o netaat, « ma emezon-me ! arri eo trist ar vuhez 'vat emezone-me »

[a ba - ˌne̞ kə ˌne̞ kə ˈvyˑe ˈiˑe ken - pe møs ˈkwe̞ːlə pəˈnɔ̃ wa wid ˈbœːɹe bah ə - bah ɛ̃ˈtɛɹ - ə - me ˌnɔ̃ kə ˈpɹa wa nɑ̃ˈʒɛ̃jo ze neˈtɑːd waɹˈlɛx ˈtɛj ˌiˑe - dɑ̃w te ˌkə ˈʒuɹnal - ... ˈtɛj - ˈnøjo - ˌtɾɛw ˈbɾɛɲ - a wɑ̃ɲ neˈtɑːd - ... wa ko̞ˈzeˑəl gɑ̃n ˈnːi wa neˈtɑːd - ma ˈmɔ̃me̞ - ˌɑj e̞ ˈtɾis ˈvyˑe hat ˈmɔ̃me̞]

ah bah ! ce n'est pas... ce n'est pas une vie non plus ! quand j'ai vu comment c'était ce matin à euh... à Inter, euh... je ne sais pas ce que c'était que ces engins-là qui nettoyait le fumier aussi, dame ! tu n'as pas le journal ? voilà ! du fumier ! des pneus ! des choses pourries ! et ils étaient en train de nettoyer, Monsieur Termet parlait avec celui qui nettoyait, « bien dis-je, la vie est devenue triste dis-je »

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

e Park Teil ya

[ˌpɑɹk ˈte̞j ja]

à Park Teil oui

Louergad

Roje Luyer, 1947, Benac'h (dastumet gant Tangi)

1. Park an Teil 2. Park an Teil ya

1. [ˌpɑɹkˈte̞j] 2. [ˌpɑɹkˈte̞j ja]

Louergad

1. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
2. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
(dastumet gant Tangi)

Park an Teil

[ˌpɑɹkˈte̞j]

Louergad

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

eñ a oa deut da-heul teil, ha 'h eo deut hep engrais

[hẽ wa dœd də’hœ:l tɛj - a he̞ dœt heb ɑ̃gʁɛ]

il était venu avec du fumier, et il avait grandi sans engrais [palmier]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ur c'harr-bout a vije graet deus se, ur c'harr-garzh ya, e vije unan... e vije... karzhañ an teil deus ar c'hraou-saout, e vije graet... e vije unan o kerc'hat... e vije graet ar c'harr-garzh, unan o sachañ warnañ, e vije graet evit ramplas ar garrigell, pe ar c'harr-bout a vije graet deus se

[haɹ'bud viʒe gwɛd dəs se haɹ'gɑɹs ja viʒe yn viʒe 'kɑɹzɑ̃ ntɛj də hɹo̞w'zo̞wt viʒe gwɛd ə viʒe yn 'kɛɹhə viʒe gwɛ haɹ'gɑɹs yn 'ʃɛʃə waɹnɑ̃ viʒe gwɛ wid 'ɹɑ̃mplas ga'ɹi:ɟəl pe haɹ'bud viʒe gwɛd dəs se]

une brouette à pousser qu'on appelait ça, une brouette à curer oui, il y en avait une... avait... curer le fumier de l'étable, on faisait... il y en avait un qui allait chercher... on appelait ça la brouette à curer, quelqu'un la tirant, on la faisait pour remplacer la brouette, ou la brouette à pousser qu'on l'appelait


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Jañ-Batist an Tieg, 1935, Langoad (dastumet gant Tangi)

koublañ teil

['ku:blɑ̃ tɛʎ]

donner une forme carrée au tas de fumier

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

koublet eo an teil

['ku:bləd e̞ ntɛʎ]

le tas de fumier est carré

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 86 frazenn.
12345