Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 28 frazenn.
12

ha 'ba Penn Boloi, n'onn ket pelec'h o tornañ...

[... ˌpe̞n boˈloˑi - ...]

Planiel
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Paol Kariou, 1934, Lezardrev (dastumet gant Tangi)

1. ah, Saint-Hurvil ! hennezh eo 2. ah bon ? 1. lec'h e oa Le Peuch, Émile ar Peoc'h, aze on bet o tornañ ivez sell !

1. [a sɛ̃tyꝛˌvil - ...] 2. [...] 1. [... ˈpœχ ja - ...]

Planiel
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

1. Paol ar Yelleg, 1939, Lezardrev
2. Paol Kariou, 1934, Lezardrev
(dastumet gant Tangi)

me zo bet o tornañ 'ba... an Ezlec'h

[... - ˈnezle̞x]

Pleuzal
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Paol ar Yelleg, 1939, Lezardrev (dastumet gant Tangi)

met ti If Lazbleiz on bet o tornañ

[... ˌiv lazˈble̞j ...]

mais je suis allé battre chez Yves Lasbleiz


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Paol ar Yelleg, 1939, Lezardrev (dastumet gant Tangi)

ah ya ! se a lâr un dra bennaket din, Kardinal, cité Kardinal ya, aze zo graet ur bern tiez nevez bremañ 'vat eu... ya, bet on o tornañ aze han-se !

[a ja - ... - kaꝛdiˌnal - ... kaꝛdiˌnal ja - ... - ...]

Lezardrev
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Paol Kariou, 1934, Lezardrev (dastumet gant Tangi)

ha goude neuze, pa dalc'her eno emañ... e oa Ruboen, Ruboen, eno e oa... eno on bet o tornañ, eno e oa start... e oa start eno ! 'vije ket ar boan ober e leue pa vijed eu... kas ar materiel deus krec'h eno, Ruboen

[... - ... - ... ɣyˈboˑən - ɣyˈboˑən - ... - ... - ... - ... - ... - ɣyˈboˑən]

Ploulec'h
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Noel Fomel, 1943, Ploulec'h (dastumet gant Tangi)

hag eu... feiz e oa... e oar o tornañ, hag eu... a-greiz-tout, paotred ar bern plouz 'rae mann ebet ken, 'vije kaset takenn ebet dezhe kwa, hag eu... e oa arriet unan gant ur c'helorniad dour da gas... da gas ur c'helorniad dezhe, 'ba ar skeul, war ar bern plouz, met e-pad ar c'heit-se n'ae mann ebet en-dro kwa, hag egile a oa o chaokat eu...

[ag ə - fe wa - waɹ ˈtɔɹnɑ̃ - ag ə gɹɛjsˌtut - ˌpo̞tɹə bɛɹnˈpluːz ɹɛ ˈmɑ̃n bet ˌken - ˌviʒe ˌkɑsə ˈtɑkən be ˌde̞ kwa - ag ə - wa ˌɑjəd ˌyn gɑ̃n heˌlɔɹɲə ˈduːɹ də ˌgɑs - də ˌgɑs heˌlɔɹɲə ˈduːɹ ˌde̞ - ba ˈskœːl - waɹ ˌbɛɹn ˈpluːs - mɛ pad ˈhɛjse nɛ ˈmɑ̃n be ˌndɾo kwa - a eˈgiːle wa ˈʃɑkəd ə]

et euh... ma foi il y avait... on était en train de battre, et euh... soudainement, les gars du tas de paille ne faisaient plus rien, on ne leur amenait rien à boire quoi, et euh... quelqu'un était arrivé avec un seau d'eau pour amener... pour leur amener un seau d'eau, à l'échelle, sur le tas de paille, mais pendant ce temps-là rien ne fonctionnait quoi, et l'autre rouspétait euh...

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

'gavi ket welloc'h evit se, diwar eñ me 'mo ket kalondev, nann nann nann, pas diwar hennezh, gwechall paotr-kaezh, peogwir e vije o tornañ ha tout aze, bezañ a oa... se a oa menajoù, neuze ret eo kregiñ 'ba an daol a-benn lonkañ anezhañ, oh paotr ! bezañ e vije menajoù aze, an dud en em areñje evit ma 'vije ket pred bras ebet, pa vije o tornañ 'ba menajoù bihan aze, a-blasoù e vije graet an traoù dit en etad hañ ! formidable ! met bezañ a oa darn all !

[gaˌvi kə ˈwɛlɔx wi se - diwaɹ hẽ me ˌmo kə ˌkɑˑlɔ̃nˈdɛw - nɑ̃nɑ̃nɑ̃n - pas diwaɹ ˈhẽˑs - gweˈʒɑl po̞tˈkɛːs - pu viʃe ə ˈtɔɹnɑ̃ a tud ˌɑˑe - ˌbeˑ wa ˌze wa meˈnɑːʒo - ˌnœˑe ɹɛd e̞ ˈkɾiːgĩ ban ˈdoːl be̞n ˈlɔ̃ŋkɑ̃ ˌneˑɑ̃ - o po̞t - ˌbe viʃe meˈnɑːʒo ˌɑhe - ən ˈdyd nɔ̃n aˈɹɛ̃ːʒɛ wid ma viˌʒe kət ˌpɹeˑdˈbɹɑːz bet - pə ˌviʃe ˈtɔɹnɑ̃ ba meˈnɑːʒo ˈbiˑən ˌɑhe - ˈblɑso viʒe gwɛ ˈtɾɛw did ˈnetad ɑ̃ - ... - mɛ ˌbeˑɑ̃ wa ˌdæɹn ˈɑl]

tu ne trouveras pas meilleur que ça [comme cidre], avec celui-là moi je n'aurai pas de brûlures d'estomac, non non non, pas avec celui-là, autrefois mon pauvre, puisque l'on battait et tout là, il y avait... c'était des fermes, alors il faut saisir la table pour l'avaler, oh mon gars ! il y avait des fermes là, les gens s'arrangeaient pour qu'il n'y ait pas de grand repas, quand on battait dans les petites fermes là, par endroit on te faisait ça nickel ! formidable ! mais il y en avait d'autres...

Pier Gotie, 1938, Plûned (dastumet gant Tangi)

ya 'vat, ha goude neuze eu... deus... 'ba en Bear amañ ar memes tra ivez, 'h ae da foar Vear ivez, ha goude a-wechoù 'nije d'ober kas anezhe c'hoazh d'an hini 'nije gwerzhet anezhe, ha eo bet 'vat mat a wech, o kas anezhe, kostez eu... Plufur ha neuze eu... peseurt anvioù zo aze c'hoazh ? ah nann, nann ! pas Plistin, muioc'h e-mesk ar c'hoad amañ, Plou... Plounevez ya ha neuze eu... oh 'ba Plufur, Plufur pe... hag eu... hag aze un devezh e oa aet bepred da... da gas, ha n'arrie ket er gêr, oh ma doue ! me a oa arri nec'het, arri nav eur noz, n'arrie ket ar paotr er gêr, « ma doue ! dam, pelec'h eo manet ivez 'ta, emezon-me ? » un tamm fourgonetenn 'mamp prenet, ha 'ba hoñ e vijent boutet te ! ha... hag eu... met peogwir aze e oant o tornañ d'ar c'houlz-se, boñ, hag e oant o tornañ 'ba ar menaj 'na d'ober kas moc'h, ha feiz, e oa chomet da... da sellet dioute te ! kar ar re-se 'dornent ket evel dre amañ tamm ebet hañ, hag eu... ha pa oa fin 'ba ar menaj-se, 'h aent d'ar menajoù all, a oa an deiz a-raok, da... da... da... d'ober la fête, hag e vije un tamm bal ha traoù ha muzik, ha... ha chomet ar paotr da sellet, hag evel-se e oa diwezhat oc'h arriet er gêr te ! met me a oa arri nec'het hañ !

[ja ha - a ˌguˑde ˈnœhe ə - dœs - ban ˈbeˑaɹ ˌɑ̃mɑ̃ mo̞sˈtɾɑˑ ˌiˑe - ˌhe də ˌvwɑˑɹ ˈveˑaɹ ˌiˑe - a ˌguˑde ˈweːʒo ˌniʒe do̞ˑɹ ˌkɑs ˈne̞ hwɑz də ˈniːni niʒe ˈgwɛɹzə ˌne̞ˑ - a he̞ bed hat ˌmɑd ə ˈweʃ - ˌkɑs ˈne̞ - ˌkoste ə - plyˈfyːɹ a ˌnœːze ə - peˌsœ hɑ̃ˈnojo zo ˌɑhe̞ ˌhwɑs - a nɑ̃nɑ̃n - pas ˈplistin - ˌmyˑɔx ˌmesk ə ˈhwɑd ˌɑ̃mɑ̃ - plu pluˈnewe ja a ˌnœːze ə - o bah plyˈfyːɹ - plyˈfyːɹ pe - ag ə - ag ˌɑhe̞ ən ˈdewəz wa ˈɛd ˌbopəd də - də ˌgɑs - a naˌje kə ˈge̞ːɹ - o ma ˈduˑe - me wa ˌɑj ˈnehət - aj ˌnɑˑvəɹ ˈnɔ̃ːz naˌje kə ˈpo̞ˑd ˌge̞ːɹ - ma ˈduˑe - dɑ̃m ˌple̞x he̞ ˈmɑ̃ːnəd ˌiˑe ta ˌmɔ̃me̞ - tɑ̃m furgo̞ˈnɛtən mœm ˈpɾeːnət - a bah ˌhɔ̃ˑ viʃɛɲ ˈbutət te - a ag ə - mɛ pyˈgyˑɹ ˌɑhe̞ wɑ̃ɲ ˈtɔɹnɑ̃ də ˈhuls se - bɔ̃ - a wɑ̃ɲ ˈtɔɹnɑ̃ bah ˈmeːnaʒ na do̞ˑɹ ˌkɑs ˈmox - a fe wa ˌʃo̞məd də - də ˌzɛl ˈdjɔ̃te̞ te - kaɹ ˈɹeze dɔɹˌnɛɲ cə we̞l dɾe ˌɑ̃mɑ̃ ˈtɑ̃m bed ɑ̃ - ag a - a pe wa ˈfiːn bah ˈmeːnaʃ se - hɛɲ də də meˌnɑˑʒo ˈɑl - wa ˌdeˑ ˈɹoˑk - də də də - ˌdo̞ˑbəɹ ... - a ˌviʃe tɑ̃m ˈbɑˑl a ˌtɾɛw a myˈzik - a a ˌʃo̞mə ˈpoˑd də ˈzɛlət - a vəˈse wa diˈweˑət ˌhɑjə ˈge̞ˑɹ te - mɛ ˌme wa ˌɑj ˈnehəd ɑ̃]

mais oui, et après alors euh... de... à Bear ici la même chose aussi, il allait à la foire de Bear aussi, et après parfois il devait les [porcelets] envoyer encore à celui qui les avait vendu, et il a été plusieurs fois, les apporter, du côté de... Plufur et aussi euh... quels noms y a-t-il là encore ? ah non, non ! pas Plistin, plus dans les terres [litt. dans les bois] ici, Plou... Plounevez oui et aussi euh... oh à Plufur, Plufur ou... et euh... et là un jour il était allé livrer... livrer, et il ne revenait pas à la maison, oh mon dieu ! moi je commençais à m'inquiéter, il était neuf heures du soir, le bonhomme n'arrivait pas chez lui, « mon dieu ! dame, où est-il donc resté, dis-je ? » nous avions acheté une petite fourgonnette, et on les fourrait dedans parti ! et... et euh... mais puisque là ils étaient en train de battre à cette époque-là, bon, et ils étaient en train de battre dans la ferme où il devait livrer les cochons, et ma foi, il était resté... les regarder pardi ! car ceux-là ne battaient pas du tout comme par ici hein ! et euh... et quand c'était fini dans cette ferme-là, ils allaient dans d'autres fermes, où ça avaient eu lieu la veille, pour... pour... pour... pour faire la fête, et il y avait un petit bal et tout et de la musique, et... et le bonhomme était resté regarder, et donc il était tard à revenir à la maison pardi ! mais moi je commençais à être inquiète hein !

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

hag ar reoù gentañ a oa monte-pailles, ha neuze e oa Louis ar Bourr ha Fañch Koatantieg, oh ! ni... ni a rae pezhioù tournioù, oh la la la ! ni a vije o tornañ paotr, c'hoari e vije las e-pad teir sizhun, labourat a raemp, non de diou ! kazi... graet e vije... ni a dape tomm hañ !

[a ˌɹewˈgentɑ̃ wa ... - a ˈnœhe wa lwi ˈbuɹ a vɛ̃ʃ ˌkwatɑ̃nˈtiːək - o ˈnim - ˈnim ɹe ˌpeːʒo tuɹˈniˑo - o la la la - nim viʒe ˈtɔɹnɑ̃ po̞t - ˈhwɑj viʒe ˈlɑs pad tɛɹ ˈzyːn - laˈbuˑɹ ə ɹɛm - ... - ˈkahe gwɛd viʒe - nim ˌdɑpɛ to̞m ɑ̃]

et les premiers c'étaient des monte-pailles, et aussi il y avait Louis Le Bour et François Coatantiec, oh ! nous... nous faisions de grosses tournées, oh la la la ! nous battions mon gars ! on faisait la fête pendant trois semaines, nous travaillions, nom de dieu ! presque... on faisait... nous attrapions chaud hein !

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

aze... aze e oant o tornañ ar gwinizh, hag ar gwinizh zo... zo en avañs, met bihan eo ar greun, bihan eo ar greun, ma doue ! ar gwinizh... bihan-bihan ! pennoù... pennoù bihan

[ˌɑhe ˌɑhe wɑ̃ɲ ˈtɔɣnə ˈgwiˑnis - a ˈgwiˑnis so - zo ˈɑˑvɑ̃s - mɛ ˈbiˑən e̞ ˈgɣœ̃ˑn - ˈbiˑən e̞ ˈgɣœ̃ˑn ma ˈduˑe ˈgwiˑnis - ˈbiˑən ˈbiˑən - ˌpe̞no ˌpe̞no ˈbiˑən]

là... là ils étaient en train de battre le blé, et le blé est... est en avance, mais les grains sont petits, les grains sont petits, mon dieu ! le blé... tout petits ! des épis... des épis petits

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

geo, bet on eno o tornañ emichañs gwechall ! met « abaoe zo un amzer all », Louizig... Toullallann

[ˌge̞ - ˌbed ɔ̃ ˈeˑno ˈtɔꝛnɑ̃ miˌʃɑ̃ˑz gweˌʒɑl - mɛ ˌbweˑ zo ˌɑ̃mzəꝛ ˈɑl - ˈlwiˑzic - tul ˈlɑ̃n]

si, bien sûr que j'ai été là-bas battre le blé autrefois ! mais « depuis c'est une autre époque », Louisette... Toullalan

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

hag ar Stabilh ! ya, me zo bet o tornañ eno, ar Stabilh

[a ˈstɣɑˑbiʎ - ... - ˈstɣɑˑbiʎ]

Plouilio
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Noel Fomel, 1943, Ploulec'h (dastumet gant Tangi)

(T. : Penn ar Wern ?) 1. a-brepoz ya ! aze n'eus mann ebet ken, aze e oa bet devet ur menaj, devet ar menaj, ur wech e oant o tornañ 'ba... me 'meus bet klevet se pell zo, e oant o tornañ 'ba Penn Koad an Hae, Penn ar C'hoad Koad an Hae, e oant o tornañ, hag alese e welent an tan 'ba ar menaj, hag a-benn e oant arri 'oa ket... 'oa ket bet moaien da saovetaat mann ebet 2. ar Veuzid, ah oui ! la Boissière 1. ha 'meus aon e oa bet laket an tan 2. Penn ar Wern 1. Penn ar Wern ya, se zo... aze 'vez gwelet mann ebet ken, aze zo douar partout, met goût a ran, krei... kreiztre ar Veuzid ha Plouzerf

1. [a ˈbɹepɔz ˌjɑ - ˌɑhe ˌnøz ˈmɑ̃n eˌbe ken - ˌɑhe wa ˌbe ˈdɛwəd ˈmeːnaʃ - dɛwəd ˈmeːnaʃ - ˈweʃ wɑ̃ɲ ˈtɔɹnɑ̃ bah ə - ˌme møz ˌbe ˈklɛwə ˌze ˈpɛl zo - wɑ̃ɲ ˈtɔɹnɑ̃ bah ˌpe̞n kwad ˈnɛˑ - ˌpe̞n ə ˈhwɑt kwad ˈnɛˑ - wɑ̃ɲ ˈtɔɹnɑ̃ - a ˌlese ˈwe̞ːlɛɲ ˈtɑ̃ːn bah ˈmeːnaʃ - a ˌbe̞n wɑ̃ɲ ˈɑj ˌwa kə - ˌwa kə ˌbe ˈmo̞jən də zovəˌtɑˑd ˈmɑ̃n əˌbet] 2. [ˈvøːzit - ...] 1. [a møˈzo̞wən wa be ˌlɑkə ˈtɑ̃ːn] 2. [ˌpe̞n ə ˈwɛɹn] 1. [ˌpe̞n ˈwɛɹn ˌjɑ - ˌze zo - ˌɑhe ve ˌgwe̞ˑlə ˈmɑ̃n be ˌken - ˌɑhe zo ˈduˑaɹ paɹˌtut - mɛ ˌguˑd ə ɹɑ̃ kɹɛj - ˌkɹɛjste ˈvøːzig a pluˈzɛɹf]

(T. : Penn ar Wern ?) 1. à propos oui ! là il n'y a plus rien, là une ferme avait été brûlée, brûlée la ferme, une fois ils étaient en train de battre... moi j'ai entendu ça il y a longtemps, ils battaient à Penn Koad an Hae, Penn ar C'hoad Koad an Hae, ils battaient, et de là ils voyaient le feu dans la ferme, et lorsqu'ils sont arrivés il n'y avait... il n'y avait plus moyen de sauver quoi que ce soit 2. ar Veuzid, ah oui ! la Boissière 1. et je crois que l'incendie avait été allumé 2. Penn ar Wern 1. Penn ar Wern oui, ça c'est... là on ne voit plus rien, là ce sont des terres partout, mais je sais, ent... entre ar Veuzid et Plouzerf

Treglañviz
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

1. Padrig Gwerniou, 1947, Treglañviz
2. Terez Ollivo, 1932, Treglañviz
(dastumet gant Tangi)

Hennezh vez ordin o tornañ an hentoù.

Hém vé ordi-n tornan nicho.

[hem ve oʁdin toʁnã niʃo]

Il marche tout le temps. [Il est tout le temps en train de battre les chemins.]

Mari-Kler ar Gag, , Sant Laorañs (dastumet gant Julien)

o tornañ an hentoù

tornan nicho

[toʁnã niʃo]

marcher beaucoup [battre les chemins]

Mari-Kler ar Gag, , Sant Laorañs (dastumet gant Julien)

gwelet 'meus un toullad-mat a dud o tornañ ivez

['gwɛ:lɛ møz ə ˌtulə'mɑ:d ə dyt o 'tɔɾnɑ̃ ije]

j'ai vu un bon paquet de gens en train de battre aussi

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

'ba ar menajoù bihan te ne vijer ket pell o tornañ

[bar me’nɑ:ʒo ’bijən te viʒɛr kə pɛl ’tɔrnɑ̃]

dans les petites fermes on n'était pas longtemps à faire le battage

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

a-benn oa fin ar c'hoñjeoù bras e vezen o sikour war an eost, o tornañ ha kement zo

[bɛn wɑ fin hɔ̃’ʒe:o brɑ:s viʒɛn ’ʃikur war nɛst ɑ ’tɔrnɑ̃ ɑ ˌkemən’so]

pour la fin des grandes vacances j'étais à aider pour la moisson, le battage, et caetera

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

1. met ni pa vijemp o tornañ gwechall aze paotr kaezh, pa vije... vije laket sac'hadoù greun, e vijent karget dit rez hañ ! fidamdoue paotr kaezh ! ma 'tije d'ober mont daou estaj hañ ! 2. ya hañ ! krapat ar skalieroù a-wechoù hañ ! 1. krapat ar skalieroù, 'vijent ket aezet ordin 2. serten plasoù, ar skalieroù a vije sonn-mat hañ ! 1. ah ya 2. du-mañ... du-mañ zo ur skalier war (barroù ?), se n'eo ket... serten plasoù evel ti Ifig ar Rouz aze e oa sonnoc'h sell ! ha 'oa ket des contremarches, hag e oa sonn ar skalier ti Ifig ar Rouz moarvat sur !

1. [mɛ ˈnim pe ˌviʒɛm ˈtɔɹnɑ̃ gweˈʒɑl ˌɑe po̞tˈkɛːs pe viʒe - viʒe ˈlɑkə zaˌhɑˑdo ˈgɹœːn - viʒɛɲ ˈkɑɹgə tid ˈɹe̞ːz ɑ̃ - fidɑ̃mˈduˑe po̞tˈkɛːs - ma tiʒe ˈdo̞ːɹ mɔ̃n do̞w ˈɛstaʒ ɑ̃] 2. [ja ɑ̃ - ˈkʁɑpa skaˈʎeːʁo ˈweːʒo ɑ̃] 1. [ˈskɹɑpə skɑˈʎeːɹo - viˌʒɛɲ kəd ˈɛːzɛd ɔɹˈdin] 2. [ˌsɛɹtən ˈplɑso skaˈʎeːʁo viʒe ˌzɔ̃nˈmɑt ɑ̃] 1. [a ja] 2. [ˈdymɑ̃ ˈdymɑ̃ zo ˈskɑːʎəɹ waɹ ˈbaʁo - ze ˌne̞ kə - ˌsɛɹtən ˈplɑso we̞l ti ˌifiɟ ˈɹuːz ˌɑe wa ˈzɔ̃ntɔx sɛl - a ˌwa kə ... - a wa zɔ̃n ˈskɑːʎəɹ ti ˌifiɟ ˈɹuːz maˈhɑd zyɹ]

1. mais nous nous battions autrefois là mon pauvre, quand on... on mettait des sacs de grains, on te les remplissait au ras hein ! bon sang mon gars ! si tu devais faire deux étages hein ! 2. oui hein ! monter les escaliers parfois hein ! 1. monter les escaliers, ils n'étaient pas toujours faciles 2. dans certaines fermes, les escaliers étaient très raides hein ! 1. ah oui ! 2. chez moi... chez moi il y a un escalier sur (barreaux ?), ça ce n'est pas... certains endroits comme chez Yves Le Roux là c'était plus raide tiens ! et il n'y avait pas des contremarches, et l'escalier était raide chez Yves Le Roux assurément !

1. Roje Dollo, 1932, Bear
2. Paotr, 1951, Bear
(dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 28 frazenn.
12