Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 15 frazenn.

geo, stokañ a raen ma gwele met peogwir 'oan ket kat d'alumiñ gouloù ha 'oan ket kat da vont en em sav, ya ! ha 'ma uzet talon ma zroad, war ma revr aze, enfin... xxx ( ?), hag e oan o terc'hen da... ruzañ oc'h esa kaout... fred da vont da ma... ma sav da vont 'ba ma gwele, ma 'soñjet « ret din mont d'am gwele peogwir 'meus kollet ma... sinema amañ », neuze e oa arri Benoit er gêr, pa 'na fin e devezh, 'na goullet ganin « petra 'h out oc'h ober war an douar aze ? » « ah, 'oaran ket ! » 'ma lâret dezhañ, « kontant e vijen da c'houvezet ! », hag eñ o kregiñ en ennon ha lakat ac'hanon en em gwele, met me 'ma soñjet e oa hennezh ur (vleusadenn ?)

[ge̞ - ˈstokɑ̃ ɹɛn mə ˈgweːle mɛ py ˌwɑ̃n kə ˌkɑd daˈlymĩ ˈgoːlo a ˌwɑ̃n kat tə ˌvɔ̃n nəm ˈzɑˑ - ˌjɑ - a ma ˈyːzət ˌtɑˑlɔ̃n mə ˈzwɑːt - waɹ mə ˈɹɛːɹ ˌɑhe̞ - ɑ̃fɛ̃ - ? - a wɑ̃n ˈtɛhɛn də - ˈɹyːzɑ̃ ˈhɛsa ˈkɑːd - ˈfɹɛt tə ˌvɔ̃n də mə - mə ˈzɑˑ də ˌvɔ̃n ba mə ˈgweːle - ma ˈʒɔ̃ˑʒə ˌɹɛd ˈdĩ ˌmɔ̃n dəm ˈgweːle pyˌgyˑɹ møs ˈko̞lə mə sineˌma ˈɑ̃mɑ̃ - ˌnœˑe wa ˌɑj ... ˈge̞ːɹ - pe na ˈfiːn i ˈdewəs - na ˈgulə kɑ̃ˈnĩ ˌpɹɑ hud ˌo̞ˑɹ waɹ ˈnduˑaɹ ˌɑhe̞ - a waˌɹɑ̃ kə ma ˈlɑˑt ˌteˑɑ̃ - ˈkɔ̃tɑ̃n ˌviˑʒɛn də huˈveˑɛt - a ˌẽ ˈkɹiːgĩ ˈnenɔ̃ a ˈlɑkəd ɑ̃w nəm ˈgweːle - mɛ ˌme ma ˌʒɔ̃ˑʒə wa ˈhẽˑz ə vlœˈsɑːn]

si, je touchais mon lit mais puisque je ne pouvais pas allumer la lumière et que je ne pouvais pas me mettre debout, oui ! et j'avais usé le talon de mon pied, sur mon cul là, enfin... xxx ( ?), et je continuais de... de me traîner pour essayer d'avoir... (prise ?) pour me... me lever pour aller dans mon lit, j'avais pensé « il faut que j'aille dans mon lit parce que j'ai perdu mon... cinéma [mes repères] ici », alors Benoit était arrivé à la maison, puisqu'il avait fini sa journée, il m'avait demandé « que fais-tu par terre là ? » « ah, je ne sais pas ! » que je lui avais dit, « je serais contente de le savoir ! », et lui de me saisir et de me mettre dans mon lit, mais moi j'avais pensé que c'était une (perte de tension ?)

???

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

ha goude e oan aet... 'ma derc'het da ruzañ ma foñs, « bremañ-souden e arrio... Benoit », ha pa oa arriet 'na goullet ganin oc'h ober petra e oan « met feizdedoue, n'on ket kat da sevel evel-se ! », hag eñ o lakat ac'hanon en em gwele, met neuze 'ma uzet talon ma zroad ha on bet... ur miz on bet en ospital, uzet talon ma zroad ha ma gar ha ma... e oa kignet-tout, oc'h esa sevel ! kregiñ a raen 'ba ar varrenn deus traoñ ar gwele aze, met peogwir 'oan ket kat da gregiñ, da sevel, « mallozh ma doue biskoaz... » e oan chomet evel-se tri devezh

[a ˌguˑde wɑ̃n ˌe̞t - ma ˈdɛhɛt tə ˈɣyˑzɑ̃ mə ˈvɔ̃ˑs - bəˈzɔ̃m ˌhɑjo ... - a pe wa ˈhɑjə na ˈgulə kɑ̃ˌnĩ ˌho̞ˑꝛ ˈpɣɑ wɑ̃n - mɛ fedəˈduˑe ˌnɔ̃ kə ˈkɑt tə ˈzewəl vəˌse - a ˌẽ ˈlɑkəd ˈɑ̃w nəm ˈgweˑle - mɛ ˌnœˑe ma ˈyˑzət ˌtɑˑlɔ̃n mə ˈzwɑˑt a hɔ̃ ˌbet - ˈmiˑs hɔ̃ ˌbed nosˈpital - ˈyˑzət ˌtɑˑlɔ̃n mə ˈzwɑˑd a mə ˈgɑˑꝛ a mə - wa ˈkiɲət ˌtut - ˈhɛsa ˈzewəl - ˈkɣiˑgĩ ɣɛn bah ˌvɑɣən dəs tɣo̞w ˈgweˑle ˌɑhe - mɛ py ˌwɑ̃n kə ˈkɑt tə ˈgɾiˑgĩ - də ˈzewəl - ˌmaləz ma ˈduˑe ˈbiskwas - wɑ̃n ˈʃo̞mə vəˌse tɾi ˈdewəs]

et après j'étais allée... j'avais continué de trainer mon derrière, « tout à l'heure... Benoit arrivera », et quand il était arrivé il m'avait demandé ce que j'étais en train de faire « mais bon sang, je ne peux pas me lever comme ça ! », et il m'a mise dans mon lit, mais pour alors j'avais usé le talon de mon pied et j'ai été... j'ai été un mois à l'hôpital, j'ai usé le talon de mon pied et ma jambe et mon... c'était tout écorché, en essayant de me lever ! j'attrapais la barre du bas du lit là, mais puisque je ne pouvais pas attraper, me lever, « malédiction de dieu jamais... » j'étais restée comme ça trois jours

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

c'hoazh, me a blij din jardinat hag evel-se, pa vez brav ha betek-henn, met arri eo... oh la la, arri eo izel an douar ar wech-mañ, ma gein, ma gein zo uzet

[hwah ˌme biʒ dĩ ʒɛɹˈdiːnəd a vəˈse pe ve ˈbɹɑw a ˌbekəˈhɛn - mɛd ˌɑj e̞ - o̞ la la - ˌɑj e̞ ˌiˑzə ˈnduˑaɹ ə ˌweʒmɑ̃ - mə ˈgɛɲ - mə ˈgɛɲ zo ˈyːzət]

aussi, moi j 'aime jardiner et comme ça, quand il fait beau et jusqu'à présent, mais voilà... oh la la, voilà que la terre est basse cette fois-ci, mon dos, mon dos est usé

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

... uzet, eo bet kouezhet gant ar mergl

['y:zət he̞ be kwe:d gɑ̃n mɛlk]

... usé, c'est tombé à cause de la rouille

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

ha pa vez kouchet un tamm evel gwechall war-lerc'h ar melchon aze, pa vije diaoulet, ma vije sec'h, e klevez anezhe o strinkat aze hag a-wechoù pa 'tije graet memes div eur labour aze gant eu... ma vije arri (berr ar c'hof ?) ha neuze e vije uzet-libr, ne chome ket al loaioù... « loaioù an diaoul » kwa a vez lâret eu... ne choment ket en o flas, a-benn neuze e vije uzet un toullad, tout, ar bouton hag ar boulon ha tout, pa vije sec'h evel-se e tomment kwa ha primoc'h-se 'h uzent ivez kwa

[a pe ve 'kuʃət tɑ̃m wɛl gwe'ʒɑl waɹ'lɛɹh 'mɛlʃɔ̃n 'ɑ:he pe viʒe 'tjo̞wləd ma viʒe zeh 'glɛwɛz nɛ: 'stɾiŋcəd 'ɑ:he a 'we:ʒo pe tiʒe gwɛd 'mɛməs 'di:vəɹ 'lɑ:buɹ 'ɑ:he gɑ̃n ə ma viʒe ɑj bɛɹ ho:f a 'nœ:he viʒe ˌy:zədˈlip ʃo̞ˈme kə 'lwɑjo 'lwɑjo djo̞wl kwa ve lɑ:d ə ʃo̞'mɛɲ cə no vlɑs bɛn 'nœ:e viʒe 'y:zə 'ntulət tut 'butɔ̃n a 'bu:lɔ̃n a tut 'ɑ:he pe viʒe zex və'se 'do̞mɛɲ kwa a 'pɾymɔh ze 'hy:zɛɲ ie kwa]

et quand c'était tassé un peu comme autrefois après le trêfle là, quand on hersait, si c'était sec, tu les entendais gicler [cailloux] là et parfois quand tu avais fait même deux heures de travail là avec euh... si xxx ( ?) et alors complètement usé, les cuillères ne restaient pas... « les cuillères de l'extirpateur » quoi qu'on dit euh... elles ne restaient pas en place, pour alors il y en avait plusieurs d'usées, entièrement, le bouton et le boulon et tout, quand c'était sec comme ça elles chauffaient quoi et elles s'usaient plus vite aussi quoi

???

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

n'eo ket bet uzet hañ

[nɛ kə bed 'y:zəd ɑ̃]

il n'a pas été usé hein

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

arri eo uzet ar semelenn

[ɑj ɛ 'y:zət sœ'mɛ:lən]

la semelle est arrivée usée

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Me ne 'meus ket bet problemioù gante, 'met problemioù uzuriñ, uzet ma kerez. Nann.

[me møs kə be pʁo'ble̞mjo 'gãnte̞ mɛt pʁo'ble̞mjo y'zuʁi – 'uːzət ma'keəs – nãn]

Je n'ai pas eu de problèmes avec [les coiffes], sauf des problèmes d'usure, [elles étaient] usées si tu veux.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

met uzet e oa ar moteur peogwir 'h aent e louaj, louaj eo an hini... da dornañ d'ar reoù all

[mɛ 'y:zə wa 'motəɾ pu hɛɲ 'lueʃ 'lueʃ ɛ n:i də 'dɔɾnə də rew ɑl]

mais le moteur était usé puisqu'ils allaient (location ?), (en location ?) c'est celui qui... pour aller battre pour les autres

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

me 'meus bet uzet kon... kontilier a-seurt-mañ, homañ zo... homañ zo unan vat

[me møz bed 'y:zət kɔ̃n kɔ̃n'tiʎər 'sœrdmɑ̃ 'homɑ̃ zo 'homɑ̃ zo yn vɑ:t]

moi j'ai usé des cou... des couteaux de cette sorte-là, celui-ci c'est... celui-ci c'est un bon

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

o touzañ ar c'hleuzioù gant euh... gant euh... gant ar fichell peogwir... peogwir 'meus bet euh uzet... diwar... diwar (an az ?) evel-se, ar fichell 'meus bet uzet anezhe ken... kement ha evel-se

['tu:zɑ̃ 'hlœ̃jo gɑ̃n ə gɑ̃n ə gɑ̃n ə 'vi:ʒər pə'gu: pu: møz bed ə 'y:zət diwar diwar nɑ:s vi'sɛ 'vi:ʒəɾ møz bed 'y:zə nɛ: ken kemt a vi'sɛ]

tondre les talus [les débroussailler] avec le... avec... avec la fourchette puisque... puisque j'ai usé... avec... avec le (?) comme ça, la fourchette, je les ai usés tellement que... autant que ça

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

e oa sonet ar c'hleier e-pad... noz-deiz kwa, hag e oamp o sachañ war kloc'h Bodlezan aze ivez kwa, kement oa bet sachet warnañ ken oa kouezhet 'ba ar garidell 'ba krec'h, deut diwar ar maout a vez graet deus se, pezhioù koad aze dindan euh... dindan an aks dioute kwa hein, hag e oa uzet ar c'hoad, ha kouezhet... kouezhet ar c'hloc'h, evurusamant ne oa ket kouezhet en traoñ hañ, eno e oa sac'het kwa hein

[wa ’sɔ̃:nəd ə ’hlɛjəʁ pɑ:d nɔ̃z’de: kwa ɑ wɑ̃m ’ʃɛʃəl waʁ klɔh bo’leən ’ɑhe ’ije kwa ’kemən wa be ’ʃɛʃə warnɑ̃ ken wa kwet bɑh gɑ’ri:dəl bɑh kweh dœd diwar mowd ve gwɛt təs se ’pe:ʒo kwɑd ’ɑhe di’nɑ̃:n ə di’nɑ̃:n nɑks dɔ̃tɛ̃ kwa ɛ̃ a wa ’y:zət hwɑt a kwet kwed ə hlɔh ˌevyʁy’zɑ̃mɑ̃n wa kə kwed ntʁo̞w ɑ̃ ’e:no wa ’zɑ:hət kwa ɛ̃]

les cloches avaient sonné pendant... nuit et jour quoi, et nous tirions sur la cloche de Bodlezan là aussi quoi, il avait tellement été tiré dessus qu'elle était tombé dans la galerie en haut, tombée de la poutre de cloche qu'on dit, de grosses pièces de bois en dessous euh... sous leur axe quoi hein, et le bois était usé, et la cloche était tombée... tombée, heureusement qu'elle n'était pas tombée en bas hein, elle y était restée coincée quoi hein

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

pa oa arriet an Amerikaned, 'mamp euh... peogwir e oamp stok da Bodlezan o chom, ha reoù Bodlezan, e oamp aet da sachañ war ar c'hleier 'ba ar chapel kwa hein, noz-deiz kazi, ken e oa kouezhet ar c'hloc'h bras 'ba ar garidell, uzet ar maout kwa, ar maout koad aze dindan... dindan an ahelioù, hag a-benn ar fin e oa kouezhet ar c'hloc'h 'ba ar garidell, evurusamant ne oa ket kouezhet izeloc'h anez da se e vijemp bet lazhet tout kwa hein

[pe wa ’ɑjəd ə ˌnameʁi’kɑ̃:nət mɑ̃m ə py wɑ̃m stɔk tə vo̞’leən ʃo̞m a ʁew bo’leən wɑ̃m ɛt tə ’ʃɛʃɑ̃ war ’hlɛjəʁ bah ’ʃɑpəl kwa ɛ̃ nɔ̃z’de: ’kɑhe ken wa kwed ə hlɔh bʁɑ:z bah ga’ʁi:dəl ’y:zəd ə mo̞wt kwa mo̞wt kwɑd ’ɑhe di’nɑ̃:n ə di’nɑ̃:n ’nɛ:ljo a bɛn’fi:n wa kwe:d ə hlɔh bah ga’ʁi:dəl ˌevyʁyzɑ̃’mɑ̃n wa kə kwe:d i’ze:lɔh nes tə ze viʒɛm be ’lɑ:hət tut kwa ɛ̃]

quand les Américains étaient arrivés, nous avions euh... puisque nous habitions juste à côté de Bodlezan, et ceux de Bodlezan, nous étions allés sonner les cloches dans la chapelle quoi hein, presque nuit et jour, tellement que la grande cloche était tombée dans la galerie, la poutre de la cloche étant usée quoi, la poutre en bois là sous... sous les axes, et finalement la cloche était tombée dans la galerie, heureusement qu'elle n'était pas tombée plus bas sans quoi nous étions tous tués quoi hein

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

hag un tamm ogejoù skañv, hag ar wech-se e veze uzet e dent, e-kichen bremañ zo euh... an ogejoioù aze, ma doue, gant trakteurien bremañ, e vez savet aze, ne vezez ket pell... ne vezez ket pell o labourat

[a tɑ̃m o'ge:ʒo skɑ̃: a weʃse viʃe 'y:zə i dɛn 'kiʃən 'bœmɑ̃ so ə: ˌnoge'ʒojo 'ɑhe ma 'due gɑ̃n trak'tœ:rjən 'bœmɑ̃ ve 'zɑ:vəd 'ɑhe ve:s kə pɛl ə ves kə pɛl la'bu:rət]

et une petite herse légère, et cette fois-là ses dents étaient usées, alors que maintenant il y a euh... les herses là, mon dieu, avec des tracteurs maintenant, elle est levée là, tu n'es pas long à... tu n'es pas long à travailler

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

kregiñ 'ba 'r mein ha 'ba 'r brik ha tout ar stal-se ordin e vez uzet pennoù da vizied

[’kri:gĩ bah vɛɲ a bah brik a tut stɑl ze ɔr’din ve ’y:zət ’pɛno də vi’ziət]

saisir les pierres et les briques et tout ce bordel-là [ces trucs-là] tout le temps, les bouts de tes doigts sont usés

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Kavet zo bet 15 frazenn.