Brezhoneg Bro-Vear

Klask

Kavet zo bet 75 frazenn.
1234

1. kreiztre *Per... Keryell ha Penn ar Prad zo ur groaz, met n'eo ket merket amañ ivez, n'eo ket merket, aze zo ur groaz, hag e vije graet Kastell Kaoc'h Yer dioutañ, Kastell Kaoc'h Yer ! ya ! a vije graet deus eu... deus ar groaz-se, hag a-drek e oa Penn ar C'hoad deus Planiel, met... Penn ar C'hoad a oa 'ba Planiel, met ar groaz zo kazi e Penn ar Prad, honnezh zo kozh, ar groaz-se ! oh, paotr kaezh ! 2. lec'h emañ ar Penneg 1. Kastell Kaoc'h Yer ya 2. lec'h emañ ar Penneg ?

1. [... ke̞ꝛˈje̞l a ˌpe̞n ˈpɹɑˑt ... - ... - ... - ... - ... ˌkɑstəl kɔχˈjeˑɹ ... - ˌkɑstəl kɔχˈjeˑɹ - ja - ... - ... - ... ˌpe̞n ə ˈhwɑd ... plɑ̃ˈniˑəl - ... - ˌpe̞n ə ˈhwɑd ... plɑ̃ˈniˑəl - ... ˌpe̞n ˈpɹɑˑt - ... - ...] 2. [...] 1. [ˌkɑstəl kɔχˈjeˑɹ ja] 2. [...]

Pleuzal
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

1. Ujen Boverje, 1930, Pleuzal
2. Kristian Boverje, 1954, Pleuzal
(dastumet gant Tangi)

1. Keryer qu'on dit 2. Ker... ah oui ! 1. Keryer 2. Ker... 1. -yer 2. -yer ya ! Keryer 1. Keryer, comme les poules, -yer

1 [ke̞ꝛˈjeˑꝛ ...] 2. [...] 1. [ke̞ꝛˈjeˑꝛ] 2. [...] 1. [ˈjeˑꝛ] 2. [ˈjeˑꝛ ja - ke̞ꝛˈjeˑꝛ] 1. [ke̞ꝛˈjeˑꝛ - ... ˈjeˑꝛ] 2. [ke̞ꝛˈjeˑꝛ]

Pleuvihan
Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

1. Roselin Gwilhou, 1943, Lanvaodez
2. Pierrot Gwilhou, 1931, Lanvaodez
(dastumet gant Tangi)

pa 'mo ket a yer ken 'debrin ket uoù ken ivez, oh ! Lucienne a lâre hañ ! « an uoù ar gêr emezi, ar re-se 'roont ket cholesterol emezi », oh ! a-wechoù e ran un u poazh kalet, oh ! eñ a vez mat !

[pe ˌmo kə ˈjiːɹ ken dɛˌbĩŋ kəd ˈyˑo ken ˌiˑe - o lyˈsjɛn ˌlɑːɾe ɑ̃ - ˌnyˑo ˈge̞ːɹ mɛj - ɹeze ɹo̞ˌɑ̃ŋ cə kolɛsteˈɹɔl mɛj - o ˈweːʒo ɹɑ̃ ˌnyˑ pwas ˈkɑːlət - o hẽ ve ˈmɑːd]

quand je n'aurai plus de poules je ne mangerai plus d'oeufs non plus, oh ! Lucienne disait hein ! « les oeufs de la maison, disait-elle, ne donnent pas de cholestérol, disait-elle », oh ! parfois je fais un oeuf dur, oh ! ça c'est bon !

Janed Merrien, 1936, Bear (dastumet gant Tangi)

zo dimezet da... d'ar plac'h eu... pinvidikañ deus Trezeni ivez, 'na un élevage eu... yer

[... - pinˈvicɑ̃ dœs tɣeˈzeˑni ... - ...]

[il] s'est marié à... à la fille euh... la plus riche de Trezeni aussi, elle avait un élevage euh... de poules


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Ifig ar Falc'her, 1940, Rospez (dastumet gant Tangi)

eu... devezhier ma kerez eu... tri devezh ar sizhun e vije, ya 'vat, ha setu goude e oa aet da chom da Vear, ha setu e wreg 'na c'hoantaet cheñch... cheñch plas dezhañ, gwelet a rez, ha 'na kaset anezhañ ti Blejan, en-dro d'ar yer, met ar paour-kaezh den, na oa ket bet en em blijet james ha 'na en em suisidet, ha 'na c'hoant da adretorn amañ met peogwir e wreg n'houlle ket eu... lâret e oa dezhi, « daon ! lesk anezhañ da dont ma 'neus c'hoant da dont, met ni, emezon-me, eo mat, ni eo 'vat, ni a adkemero anezhañ emezon-me, evel e kari emezon-me », ya, 'na ket lesket anezhañ da dont, ya, trist hañ ya ! ha 'na en em suisidet peogwir 'na ket en em blijet james

[ə - deˈweːʒəɹ ma ˌkeːɹe̞s ə - tɾi ˌdewəz ˈzyːn viʃe - ja ha - a ˌsetə ˌguˑde - wa ˌɛd də ˌʃo̞m də ˈveˑaɹ - a ˌsetə i ˈwɹeg na hwɑ̃nˈtɑːd ˌʃɛ̃ʃ ˌʃɛ̃ʃ ˈplɑs ˌteˑɑ̃ - ˌgwe̞ˑl ə ɹes - a na ˈkɑsə ˌneˑɑ̃ ti ˈbleːʒɑ̃n - ˌdɾo də ˈjiːɹ - mɛ ˌpokəzˈdeːn - na ˌwa kə ˌbe nɔ̃n ˈbliːʒə ˌʒɑ̃məs a na nɔ̃n sɥiˈsiːdət - a na ˌhwɑ̃n da haˈɹetɔɹn ˌɑ̃mɑ̃ mɛ pyˌgyˑɹ i ˈwɹeg nuˈle kəd ə - ˈlɑˑɹ wa ˌde̞j - dɑ̃w le̞z ˌneˑɑ̃ də ˌdɔ̃n ma nøs ˌhwɑ̃n də ˌdɔ̃n - mɛ ˈnym ˌmɔ̃me̞ he̞ ˈmɑːd - ˌnym e̞ ha - ˌnym hatkeˈme̞ːɹo ˌneˑɑ̃ ˌmɔ̃me̞ - we̞l ˈkɑːɹi ˌmɔ̃me̞ - ja ˌna kə ˈlɛskə ˌneˑɑ̃ dɔ̃n - ja ˈtɹist ɑ̃ ja - a na nɔ̃n sɥiˈsiːdət pyˌgyˑɹ na kə nɔ̃n ˈbliːʒə ˈʒɑ̃məs]

euh... journalier si tu veux euh... trois journées par semaine qu'il était, mais oui, et voilà qu'après il était allé habiter à Bear, et voilà que sa femme avait voulu changer... lui changer de place, tu vois, et elle l'avait envoyé chez Blejan, pour s'occuper des poules, mais le pauvre homme, il ne s'y était jamais plu et il s'était suicidé, et il voulait retourné ici mais parce que sa femme ne voulait pas euh... on lui avait dit, « dame ! laisse-le venir s'il veut venir, mais pour nous, dis-je, c'est bon, pour nous c'est ok, nous le reprendrons dis-je, comme tu voudras dis-je », oui, elle ne l'avait pas laisser revenir, oui, triste hein oui ! et il s'était suicidé puisqu'il ne s'y était jamais plu

Mari ar Gag, 1932, Bear (Lanneven) (dastumet gant Tangi)

ha Joseph a vije lazhet tout e yer dezhañ, diwadet anezhe

[a ... ˌviʃe ˈlɑhə ˈtud i ˈjiˑꝛ ˌdeˑɑ̃ - diˈwɑˑdə ˈne̞]

et toutes les poules de Joseph se faisaient tuer, [étaient] saignées

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

et il y a une hag a ra yer fantezi aze, ya ! met reoù bev int hañ !

[... ˌjeˑɹ fɑ̃nˈtɛˑzi ... - ˈjɑˑ - ... ɣew ˈbew iɲ ɑ̃]

et il y a une qui fait des poules de fantaisies là, oui ! mais ce sont des vivantes hein !


Diwallit : frazenn dastumet e-maez Bro-Vear.

Janed ar Bever, 1938, Langoad (dastumet gant Tangi)

yer, yer da deviñ

[ˈjiːɹ - ˈjiːɹ də ˈdɛwĩ]

des poules, des poules pondeuses

Ifig ar Blevenneg, 1939, Bear (dastumet gant Tangi)

ma yer a oa bet laeret a-raok, hag evel-se, 'meus mann ebet ken (T. : laeret gant ul louarn ?) oh... ya ! daou droad !

[mə ˈjiːꝛ wa ˌbe ˈlɛːꝛə ˌɣo̞ˑk - a vəˌse - møz ˈmɑ̃n be ˌken - oː ˌjɑ - ˈdɔw dwat]

mes poules avaient été volées avant, et ainsi, je n'ai plus rien (T. : volées par un renard ?) oh... oui ! à deux pattes !

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

me pa 'ma prenet ma venaj du-hont e Kerdern, 'ma ket gouloù, 'ma ket dour, 'ma mann ebet hañ ! nemet neizhioù yer 'ba an ti !

[ˈme ma ˈpꝛeːnɛd mə ˈveːnaʃ ˌtyˑən kɛꝛˈdɛꝛn - ˌmɑ kə ˈguːlo ˌmɑ kə ˈduːꝛ - ma ˈmɑ̃n bed ɑ̃ - mɛ ˌeˑʒo ˈjiːꝛ ban ˈtiˑ]

moi quand j'avais acheté ma ferme là-bas à Kerdern, je n'avais pas de lumière, je n'avais pas d'eau, je n'avais rien hein ! sauf des nids de poules dans la maison [trous] !

Tregonnev

Mari Duigou, 1935, Tregonnev (dastumet gant Tangi)

ar yer a skrap

[ji:ʁ ‘skʁɑp]

les poules grattent

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ar yer zo ordin o skrapañ an douar

[ji:ʁ zo ɔʁ'din 'skʁɑpɑ̃ 'du:aʁ]

les poules sont toujours en train de gratter la terre

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

amañ, amañ 'h arri ar yer da vont ivez, warlene ne oa ket kollet hini ebet

['ɑ̃mɑ̃ 'ɑ̃mɑ̃ hɑj ji:ɹ də vɔ̃n ije aɹ'lœ:ne wa kə 'kɔlə 'hi:ni bet]

ici, ici il y a des poules qui se font attraper aussi, l'an dernier, on n'en a pas perdu une seule

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

'da prenet, 'da bet ur c'hi bihan ha deus... un tamm menaj e oa, ur menaj ur vuoc'h pe div a oa ganti ha neuze 'da... 'da... 'da yer ivez ha 'da ket laezh da reiñ d'he c'hi bihan, petra 'da graet nemet reiñ uoù dezhañ, uoù 'da reiñet, ha goude ar c'hi xxx ( ?) a debre tout an uoù « aze 'meus... 'meus prenet un tamm skiant emezi », ya bet 'na renket lazhañ ar c'hi bihan peogwir... peogwir e tebre tout an uoù bep ma dozvent

[da 'pʁe:nə da bed hi: 'biən a dəz tɑ̃m 'me:nəʒ wa 'me:nəʒ vyh pe diw wa gɑ̃nti a 'nœhe da da da ji:ʁ ije a da kə le̞:s tə 'rɛĩ di hi: 'biən pʁɑ da gwɛd mɛ ʁɛĩ 'y:o deɑ̃ 'y:o da 'ʁɛ̃jət a 'gu:de hi: ? 'dɛ:be tud 'ny:o 'ɑhe mœz mœs 'pʁe:nə tɑ̃m 'skiən mɛj ja bed na 'ʁɛŋkə 'lɑ:hɑ̃ hi 'biən py'gy:ʁ py 'dɛ:be tud 'ny:o bop tə 'dɛwɛɲ]

elle avait acheté... elle avait eu un petit chien et de... c'était une petite ferme, une ferme d'une vache ou deux qu'elle avait et alors elle avait... avait... avait des poules aussi et elle n'avait pas de lait à donner à son petit chien, qu'avait-elle fait alors ? lui donner des œufs, elle avait donné des œufs, et après le chien xxx ( ?) mangeait tous les œufs « là j'ai... j'ai acquis de l'expérience disait-elle », oui, elle avait dû tuer son petit chien puisque... puisqu'il mangeait tous les œufs à mesure qu'elles pondaient

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ec'h an da serriñ ar rakel (?) war ar yer

[hɑ̃ də 'zɛĩ 'ɾɑkəl war je:ɾ]

je vais fermer le loquet (?) sur les poules

???

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oaront ket deus ar yer, pe ar c'hog pe ar yar a devo

[wa'ɹɑ̃ɲ cə dəz ji:ɹ pe hok pe jɑ:ɹ 'dɛwo]

ils ne connaissent rien aux poules, si c'est le coq ou la poule qui pond [écologistes]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

kemer ar besel da gas anezhe d'ar yer

[’komɛʁ ’besəl də gɑs nɛ: də ji:ʁ]

prends la cuvette pour les apporter aux poules

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ah non, arri eo divalav, arri eo divalav ar jeu, tout an dud zo o klemm, forzh peseurt micher a ra, an hini a ra moc'h, an hini a ra yer, an hini a ra saout-laezh, an hini a ra saout-kig, an hini a ra... an hini a ra ed, tout, « pouf ! »

[a nɔ̃: ɑj ɛ di’vɑ:lo ɑj ɛ di’vɑ:lo ʒœ: tud dyt so klɛm fɔʁs pəˌsœ ’miʃəɹ ʁa n:i ʁa moh n:i ʁa ji:ɹ n:i ʁa zo̞wd’le̞:z n:i ʁa zo̞wt kig n:i ʁa n:i ʁa e:t tut puf]

ah non, c'est dégradé... la situation est dégradée, tous les gens se plaignent, quelque soit le métier, celui qui fait des cochons, celui qui fait des poules, celui qui fait des vaches à lait, celui qui fait des vaches à viande, celui qui fait... celui qui fait du blé, tout, « pouf ! »

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

A-benn neuze 'vo laket ar yer da bisat : imposubl.

Bèn noehé vo lak yir di biseut : imposup.

[bɛn nœhe vo lak jiʁ di bisət] [inposyp]

Quand les poules auront des dents.

Eliane Pichouron, 1929, Bear (dastumet gant Julien)

Memes tra evel yar gozh neus kollet yer bihan.

Monmeustra vèl yar goz neus koleut yir bieun.

[mõməstʁa vɛl jaʁ goz nøs kolət jiʁ biən]

Pareil qu'une poule ayant perdu ses poussins. [personne hyperactive]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Kavet zo bet 75 frazenn.
1234