Ar familh hag an darempredoù > An darempredoù > An darempredoù a vestroni > Komandiñ
n'eo ket me a blego dezhi
[ne kə me a 'ble:go dɛj]
ce n'est pas moi qui pliera devant elle
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ 'meus ket lâret se dezhañ, « ma weljes pegement he zi xxx ( ?) a rae se, emezon-me », « mon Dieu ! » je dis, me 'meus ket... n'on ket piv a rey ho zi dac'h met me... me... me en em glemm... a reoù a rey an ti dac'h hañ ! sur ! ma vez unan bennak war e gein... war o c'hein ordin neuze 'h ey...
[møs kə ˈlɑːʁət teɑ̃ - ma ˈwe̞lʒəs peˈgeːmən i ˈziː ? ʁe̞ ze ˈmo̞me̞ - ... me møs kət - nɔ̃ kə piw ʁɛj o ˈziː daχ mɛ me me me nɔ̃n gle̞m - ʁew ʁɛj ənˈtiː daχ ɑ̃ - zyːʁ - ma ve yn ˈmnɑːg waʁ i gɛɲ - waʁ o hɛɲ ɔʁˈdin ˈnœhe̞ hɛj]
je n'ai pas dit à Hervé, « si tu voyais combien sa maison xxx ( ?) faisait ça, dis-je », « mon Dieu ! » je dis, je n'ai pas... je ne sais pas qui fera votre maison mais moi... moi... moi je le plains, ceux qui feront votre maison hein ! sûr ! s'il y a quelqu'un sur son dos... sur leur dos tout le temps alors ils partiront...
???
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
...pleget dezhañ
['ple:gət 'teɑ̃]
... il a plié devant lui [cédé]
Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
ne blegin ket dezhi
['ble:giŋ kə tɛj]
je ne plierai pas devant elle
Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
ober al lezenn
['o:bər 'le:zən]
faire la loi [commander]
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
me a gomand
[me 'go:mɑ̃n]
c'est moi qui commande
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
... da blegañ dezhañ
[də 'ble:gɑ̃ deɑ̃]
... [je suis obligée] de me plier à lui
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
me zo mestr 'ba 'r gêr
[me zo me̞st bar ge̞:r]
je suis maître chez moi
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ met bremañ da ma daou vreur ne blegin ket, na posubl ec'h arrufe teir voestad arc'hant din aze, sell, e lârfen dezhe...
[mɛ 'bœmɑ̃ də mə dɔw vɾœ:r 'ble:giŋ kət na 'posy hɑjfe tɛ:r 'westəd 'ɑrhɑ̃n dĩ 'ɑhe sɛl 'lɑrfɛn dɛ:]
mais maintenant je ne céderai pas devant mes deux frères, quand bien même je recevrais trois boîtes d'argent là, regarde, je leur dirais...
Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ te a souzo din !
[te 'zu:zo dĩ]
te reculeras devant moi [enfant voulant dominer son petit frère] !
Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ se a oa evit derc'hen troad war an dud, lakat anezhe da... da blegañ
[ze wa wid 'dɛrhɛn trwɑd warn dyt 'lɑkə nɛ: də də 'ble:gɑ̃]
ça c'était pour garder un pied sur les gens [les dominer, par la religion], les soumettre
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ dindan treid ar reoù all
[di'nɑ̃:n trɛjd ə rew ɑl]
sous les pieds des autres [dominés]
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ eñ a lake... lake pep den en e blas
[hẽ̞: 'lɑkɛ 'lɑkɛ pop de:n ni blɑs]
il remettait... remettait chacun à sa place [le géomètre, en cas de conflit]
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ hag eñ a dirije e venaj deus ar froñ
[ɑg ẽ̞: di'ri:ʒe i 've:nəʒ dəz ə frɔ̃]
et lui dirigeait sa ferme depuis le front
Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)
mestr
mèst
[mɛst]
maître
Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)
mestrez
mèstreus
[mɛstʁəs]
maîtresse
Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)
chef al leur
chèf loer
[ʃɛf lœʁ]
chef du lieu
Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)
patronez
patron-neus
[patʁõnəs]
patronne
Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)
▶ hag evel-se euh... met eo ar chef dioutañ e-unan bepred peogwir euh... me a lesk anezhañ d'ober e jeu
[a vi’sɛ ə mɛ hɛ ʃɛf dɔ̃tɑ̃ i’hy:n ’bopət py’gy:ʁ ə me lɛz ’neɑ̃ do̞:ʁ i ʒœ:]
et comme ça euh... mais il est son propre chef toujours puisque euh... je le laisse faire son travail
Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)
e oan oblijet da blegañ d'ober evel-se
[wɑ̃n o'bli:ʒət tə 'ble:gɑ̃ do̞:ʁ vi'se]
j'étais obligée de céder pour faire comme ça [prendre le rendez-vous ce jour-là]
Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ mestr int d'o zud a-raok...
[me̞st hɛɲ do zy:t ɹo:g]
ils dominent leurs parents avant... [les enfants d'aujourd'hui]
Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ bremañ zo arri ur bern reoù yaouank na n'eus ket voaien da gomandiñ anezhe, n'int ket savet 'ba ar memes stumm evel e oamp savet ni
['bomɑ̃ zo ɑj bɛɹn ɹew 'jo̞wɑ̃ŋg na nœs kə 'vojən də go'mɑ̃ndĩ nɛ: nɛɲ cə 'zɑ:vəd bah 'mɔ̃məs stym wɛl wɑ̃m 'zɑ:vəd nim]
maintenant il y a plein de jeunes qu'on ne peut plus commander, ils ne sont pas élevés comme nous l'étions nous
Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ « kemer an troad » eo bezañ mestr kwa
[’kemɛɹ twɑ:d e̞ ’be:ɑ̃ me̞st kwa]
« se donner le droit » [litt. prendre le pied] c'est être le maître quoi
Le Du 2012 p. 483 « kémèr ra ré e dwad il est devenu envahissant »
Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ ret eo dit plegañ deus ar pezh a lâro dit kwa
[ɹɛd e̞ dit 'ple:gɑ̃ dəs pez 'lɑ:ɹo dit kwa]
tu dois te conformer à ce qu'il te dit quoi
Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)