Al labour douar > Ar c'hulturioù > Dre vras
ar broenn a deue gante
[brɔ̃n ’dœɛ ’gɑ̃ntɛ]
le jonc partait avec eux [éliminé par engrais]
Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
n'eus ket nemet evit ar broenn, evit ar broenn e seilhe anezhañ
[nøs kə mɛ wid brɔ̃n wid brɔ̃n ’zɛʎɛ ’neɑ̃]
il n'y a que pour le jonc, en ce qui concerne le jonc il le supprimait
Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ aet e oant kuit gant al louzouioù
[ɛd wɑ̃ɲ kwit gɑ̃n lu'zojo]
elles étaient parties [avait disparu] avec les traitements chimiques
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ ha war an diwezhañ ne gavent ket ken, peogwir, gant ar produioù a vez laket, 'h aent kuit
[a warn di'weɑ̃ 'gɑ:vɛɲ cə ken py gɑ̃n ə pro'dɥijo ve 'lɑkət hɛɲ kwit]
et sur la fin ils ne trouvaient plus, puisque, avec les produits que l'on met, elles partaient [disparaissaient]
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ eñ a seilhe ar broenn
[hẽ̞: ’zɛʎɛ brɔ̃n]
il supprimait le jonc [engrais scori]
Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ eñ a veze graet ur wezh kwa peogwir... ma addeuent e veze adgraet, met ar re-se... ar re-se a greuve tout hañ
[hẽ̞: viʒe gwɛ ə weʃ kwa py'gy:r ma 'had:ɛɲ viʒe 'hɑdgwɛt mɛ 'ree 'ree 'grœ:vɛ tud ɑ̃]
Celui-là [insecticide] on le faisait une fois quoi puisque... s'ils revenaient on refaisait, mais ceux-là... ceux-là crevaient tous [doryphores]
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ traoù zo aet kuit hañ
[trɛw zo ɛt kwit ɑ̃]
des choses ont disparu hein [plantes]
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ ar glujiri ha tout a debre anezhe goude, e kreuvent tout
[kly'ʒy:ri a tut 'de:bɛ nɛ: 'gu:de 'krœ:vɛɲ tut]
les perdrix et tout les mangeaient après, elles mourraient toutes
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)
▶ louzaouiñ an ed, bremañ e vezont (tisoc'h ?), prest a-walc'h e vez arri mat da dornañ e vezont o louzaouiñ anezhe bepred, fongicide, eñ zo un ampoezon, oc'h ampoezoniñ ar greun ha tout eu... ha se 'gleje ket bezañ graet hañ ! dezerbiñ anezhe a-raok, d'accord, gant sort-pe-sort met... ha n'onn ket pet gwech e dremenont, teir peder gwech, « oh ! kaer eo an ed (didremp ?), pezhioù roudoù trakteurien memes, mac'hañ anezhe-tout eu... ingal zo ! mais non mais euh... evit rekoltiñ petra ouzhpenn ? n'onn ket hag-eñ n'afe ket priz ar louzoù outre kwa
[luˌzuˑĩ ˈneːt - ˌbɹœmɑ̃ vɛɲ ˈtizɔx - ˌpɹest əˈwɑx ve ˌɑj ˈmɑːt tə ˈdɔɹnɑ̃ vɛɲ luˌzuˑĩ ˈne̞ ˌbopət - ... - ˌhẽ zo nɑ̃mˈpweːzɔ̃n - hɑ̃mpweˈzɔ̃ːnĩ ˈgɹœːn a ˌtut ə - a ˌze gleˌʃe kə ˌbe ˈgɛd ɑ̃ - deˈzɛɹbĩ ˈne̞ ˌɹo̞ˑg daˌkɔɹ gɑ̃n ˌsɔɹtpeˈsɔɹt mɛ - a ˌnɔ̃ kə ˌpet kweʃ dɹeˈmeːnɛɲ - ˈtɛːɹ peˈdɛɹ gweʃ - o ˈkɛːɹ e̞ ˈneːd ˌdidɹɛm - ˌpeˑʒo ˈɹuːʒo tɹakˈtœːɹjən ˌmɛməz - ˈmɑhɑ̃ ne̞ ˌtud ə - ˈiŋgal zo - mɛ nɔ̃ mɛ ə - wid ɹeˈkɔltĩ ˌpɹɑ ˈspe̞n - ˌnɔ̃ kə ˌgẽ ˌnafe ˌnpɹiˑz ə ˈluːzo ˈutɾe kwa]
traiter le blé, maintenant ils sont xxx ( ?), quand il est pratiquement bon à battre ils le traite quand même, fongicide, ça c'est un poison, qui empoisonne les grains et tout euh... et ça ne devrait pas être fait hein ! le désherber avant, d'accord, avec telle ou telle sorte mais... et je ne sais combien de fois ils passent, trois quatre fois, « oh ! le blé est beau xxx ( ?), de même les grosses roues des tracteurs, elles l'écrase complètement euh... peu importe ! mais non mais euh... pour récolter quoi en plus ? je ne sais pas si le prix des produits ne se rajoute pas en plus quoi
???
Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)
▶ ha... ha da gentañ an dud, 'oa... 'oa ket ker al louzoù 'meus soñj, atrazin ha louzoù gwenn, hag e vije d'ober lakat ul litrad an hectare, « ah hemañ eo laket xxx ( ?) ! amañ 'vo ket loustoni, na treuzyeot ! », hag e-plas lakat ul litrad e vije laket pevar pemp, ha eñ eo 'neus ampoezonet an dour goude ha tout ar stal, hag e chom 'ba an dour n'onn ket pegeit kwa
[a a də ˈgetɑ̃ ən ˈdyt - ˌwa ˌwa kə ˌkeˑɹ ˈluːzo møz ˌʒɔ̃ˑʒ - atɹaˌzin a ˌluˑzo ˈgwe̞n - a ˌviʒe ˌdo̞ˑɹ ˈlɑkə ˈlitɹəd nɛkˌtaɹ - a ˈhemɑ̃ he̞ ˈlɑkət ? - ˌɑ̃mɑ̃ ˌvo kə lusˈtɔ̃ːni na tɹœzˈjɛwɔt - a ˌplɑz ˈlɑkə ˈlitɹəd viʒe ˈlɑkə ˈpɛwaɹ ˈpɛmp - a ˌhẽ e̞ nøz ɑ̃mpweˈzɔ̃ːnə ən ˈduːɹ ˌguˑde a ˌtut ˈstɑˑl - a ˌʃo̞m bah ən ˈduːɹ ˌnɔ̃ kə peˈgɛjt kwa]
et... et au début les gens, les produits n'étaient... n'étaient pas chers je me souviens, atrazine et les pesticides blancs, et on devait mettre un litre à l'hectare, « ah celui-ci on le met xxx ( ?) ! ici on n'aura pas de saletés, ni de chiendent ! », et à la palce de mettre un littre on mettait quatre cinq, et c'est lui qui a empoisonné la terre après et tout le bazar, et il reste dans l'eau je ne sais combien de temps quoi
Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)
▶ se zo kaoz eu... arri zo lazhet ur bern traoù hañ, nann ! nag ar pesked nag ar jibier... tout int lazhet, ah ya, se zo sur ! hag an dud moarvat 'deus tapet tomm ivez, met 'oaront ket
[zes ˌkoˑz ə - ˌɑj zo ˈlɑhə bɛɹn ˈtɹɛw ɑ̃ - ˌnɑ̃n - na ˈpeskəd na ˈʒiːbjəɹ - ˌtud iɲ ˈlɑhət - a ˈjɑ ˌze zo ˈzyˑɹ - a ən ˈdyd maˌhɑd dœs ˌtɑpə ˈto̞m ˌiˑe - mɛ waˌɹɛɲ cət]
c'est pour ça euh... plein de choses ont été tuées hein, non ! ni les poissons ni le gibier... ils sont tous tués, ah oui, ça c'est sûr ! et les gens aussi sans doute en ont été victimes [pesticide], mais ils ne savent pas
Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)
▶ oh met pa oa bet komañset pulverizañ tout an traoù, serten plantennoù zo bet partiet hañ
[o mɛ pə wa be ko'mɑ̃sət ˌpylve'ri:zɑ̃ tun trɛw 'sɛrtɛn plɑ̃n'teno zo be par'tiəd ɑ̃]
oh mais quand on a commencé à pulvériser tout, certaines plantes ont disparu hein
Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)