Brezhoneg Bro-Vear

Al labour douarAr c'hulturioùDre vras

Dre vras

ar broenn a deue gante

[brɔ̃n ’dœɛ ’gɑ̃ntɛ]

le jonc partait avec eux [éliminé par engrais]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

n'eus ket nemet evit ar broenn, evit ar broenn e seilhe anezhañ

[nøs kə mɛ wid brɔ̃n wid brɔ̃n ’zɛʎɛ ’neɑ̃]

il n'y a que pour le jonc, en ce qui concerne le jonc il le supprimait

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

aet e oant kuit gant al louzouioù

[ɛd wɑ̃ɲ kwit gɑ̃n lu'zojo]

elles étaient parties [avait disparu] avec les traitements chimiques

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ha war an diwezhañ ne gavent ket ken, peogwir, gant ar produioù a vez laket, 'h aent kuit

[a warn di'weɑ̃ 'gɑ:vɛɲ cə ken py gɑ̃n ə pro'dɥijo ve 'lɑkət hɛɲ kwit]

et sur la fin ils ne trouvaient plus, puisque, avec les produits que l'on met, elles partaient [disparaissaient]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ a seilhe ar broenn

[hẽ̞: ’zɛʎɛ brɔ̃n]

il supprimait le jonc [engrais scori]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ a veze graet ur wezh kwa peogwir... ma addeuent e veze adgraet, met ar re-se... ar re-se a greuve tout hañ

[hẽ̞: viʒe gwɛ ə weʃ kwa py'gy:r ma 'had:ɛɲ viʒe 'hɑdgwɛt mɛ 'ree 'ree 'grœ:vɛ tud ɑ̃]

Celui-là [insecticide] on le faisait une fois quoi puisque... s'ils revenaient on refaisait, mais ceux-là... ceux-là crevaient tous [doryphores]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

traoù zo aet kuit hañ

[trɛw zo ɛt kwit ɑ̃]

des choses ont disparu hein [plantes]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ar glujiri ha tout a debre anezhe goude, e kreuvent tout

[kly'ʒy:ri a tut 'de:bɛ nɛ: 'gu:de 'krœ:vɛɲ tut]

les perdrix et tout les mangeaient après, elles mourraient toutes

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

louzaouiñ an ed, bremañ e vezont (tisoc'h ?), prest a-walc'h e vez arri mat da dornañ e vezont o louzaouiñ anezhe bepred, fongicide, eñ zo un ampoezon, oc'h ampoezoniñ ar greun ha tout eu... ha se 'gleje ket bezañ graet hañ ! dezerbiñ anezhe a-raok, d'accord, gant sort-pe-sort met... ha n'onn ket pet gwech e dremenont, teir peder gwech, « oh ! kaer eo an ed (didremp ?), pezhioù roudoù trakteurien memes, mac'hañ anezhe-tout eu... ingal zo ! mais non mais euh... evit rekoltiñ petra ouzhpenn ? n'onn ket hag-eñ n'afe ket priz ar louzoù outre kwa

[luˌzuˑĩ ˈneːt - ˌbɹœmɑ̃ vɛɲ ˈtizɔx - ˌpɹest əˈwɑx ve ˌɑj ˈmɑːt tə ˈdɔɹnɑ̃ vɛɲ luˌzuˑĩ ˈne̞ ˌbopət - ... - ˌhẽ zo nɑ̃mˈpweːzɔ̃n - hɑ̃mpweˈzɔ̃ːnĩ ˈgɹœːn a ˌtut ə - a ˌze gleˌʃe kə ˌbe ˈgɛd ɑ̃ - deˈzɛɹbĩ ˈne̞ ˌɹo̞ˑg daˌkɔɹ gɑ̃n ˌsɔɹtpeˈsɔɹt mɛ - a ˌnɔ̃ kə ˌpet kweʃ dɹeˈmeːnɛɲ - ˈtɛːɹ peˈdɛɹ gweʃ - o ˈkɛːɹ e̞ ˈneːd ˌdidɹɛm - ˌpeˑʒo ˈɹuːʒo tɹakˈtœːɹjən ˌmɛməz - ˈmɑhɑ̃ ne̞ ˌtud ə - ˈiŋgal zo - mɛ nɔ̃ mɛ ə - wid ɹeˈkɔltĩ ˌpɹɑ ˈspe̞n - ˌnɔ̃ kə ˌgẽ ˌnafe ˌnpɹiˑz ə ˈluːzo ˈutɾe kwa]

traiter le blé, maintenant ils sont xxx ( ?), quand il est pratiquement bon à battre ils le traite quand même, fongicide, ça c'est un poison, qui empoisonne les grains et tout euh... et ça ne devrait pas être fait hein ! le désherber avant, d'accord, avec telle ou telle sorte mais... et je ne sais combien de fois ils passent, trois quatre fois, « oh ! le blé est beau xxx ( ?), de même les grosses roues des tracteurs, elles l'écrase complètement euh... peu importe ! mais non mais euh... pour récolter quoi en plus ? je ne sais pas si le prix des produits ne se rajoute pas en plus quoi

???

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

ha... ha da gentañ an dud, 'oa... 'oa ket ker al louzoù 'meus soñj, atrazin ha louzoù gwenn, hag e vije d'ober lakat ul litrad an hectare, « ah hemañ eo laket xxx ( ?) ! amañ 'vo ket loustoni, na treuzyeot ! », hag e-plas lakat ul litrad e vije laket pevar pemp, ha eñ eo 'neus ampoezonet an dour goude ha tout ar stal, hag e chom 'ba an dour n'onn ket pegeit kwa

[a a də ˈgetɑ̃ ən ˈdyt - ˌwa ˌwa kə ˌkeˑɹ ˈluːzo møz ˌʒɔ̃ˑʒ - atɹaˌzin a ˌluˑzo ˈgwe̞n - a ˌviʒe ˌdo̞ˑɹ ˈlɑkə ˈlitɹəd nɛkˌtaɹ - a ˈhemɑ̃ he̞ ˈlɑkət ? - ˌɑ̃mɑ̃ ˌvo kə lusˈtɔ̃ːni na tɹœzˈjɛwɔt - a ˌplɑz ˈlɑkə ˈlitɹəd viʒe ˈlɑkə ˈpɛwaɹ ˈpɛmp - a ˌhẽ e̞ nøz ɑ̃mpweˈzɔ̃ːnə ən ˈduːɹ ˌguˑde a ˌtut ˈstɑˑl - a ˌʃo̞m bah ən ˈduːɹ ˌnɔ̃ kə peˈgɛjt kwa]

et... et au début les gens, les produits n'étaient... n'étaient pas chers je me souviens, atrazine et les pesticides blancs, et on devait mettre un litre à l'hectare, « ah celui-ci on le met xxx ( ?) ! ici on n'aura pas de saletés, ni de chiendent ! », et à la palce de mettre un littre on mettait quatre cinq, et c'est lui qui a empoisonné la terre après et tout le bazar, et il reste dans l'eau je ne sais combien de temps quoi

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

se zo kaoz eu... arri zo lazhet ur bern traoù hañ, nann ! nag ar pesked nag ar jibier... tout int lazhet, ah ya, se zo sur ! hag an dud moarvat 'deus tapet tomm ivez, met 'oaront ket

[zes ˌkoˑz ə - ˌɑj zo ˈlɑhə bɛɹn ˈtɹɛw ɑ̃ - ˌnɑ̃n - na ˈpeskəd na ˈʒiːbjəɹ - ˌtud iɲ ˈlɑhət - a ˈjɑ ˌze zo ˈzyˑɹ - a ən ˈdyd maˌhɑd dœs ˌtɑpə ˈto̞m ˌiˑe - mɛ waˌɹɛɲ cət]

c'est pour ça euh... plein de choses ont été tuées hein, non ! ni les poissons ni le gibier... ils sont tous tués, ah oui, ça c'est sûr ! et les gens aussi sans doute en ont été victimes [pesticide], mais ils ne savent pas

Remond ar Bras, 1934, Louergad (Sant Eler) (dastumet gant Tangi)

oh met pa oa bet komañset pulverizañ tout an traoù, serten plantennoù zo bet partiet hañ

[o mɛ pə wa be ko'mɑ̃sət ˌpylve'ri:zɑ̃ tun trɛw 'sɛrtɛn plɑ̃n'teno zo be par'tiəd ɑ̃]

oh mais quand on a commencé à pulvériser tout, certaines plantes ont disparu hein

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Istemoù