Temoù
Arat
-
🔗 bet 'meus bet aret gant tri a gezeg ivez
[bed møz bed 'ɑ:rəd gɑ̃n tri: 'ge:zɛg ie]
j'ai eu labouré avec trois chevaux aussi
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Tangi
-
🔗 pa vez aret an douar
[pa ve ’ɑ:rət ’duar]
quand on laboure la terre
Gant : Selina Jagin, ganet e 1920 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 nevez-labouret
['newe la'bu:rət]
récemment labouré
Gant : Lusiena ar C'harluer, ganet e 1928 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2021, tud bet ganet e Tonkedeg / Plûned.
Dastumer : Tangi
-
🔗 ha Kongar 'neus labouret e bark
[a 'kɔ̃ŋgar nøz la'bu:rəd i bɑrk]
et Kongar a labouré son champ
Gant : Selina Jagin, ganet e 1920 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 o treiñ an douar e oa ?
['trɛĩ 'duar wa]
il était en train de tourner la terre ?
Gant : Ifig ar Bihan, ganet e 1915 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2012, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Tangi
-
🔗 war-lerc'h an douar aret
[war'lɛrh 'duar 'ɑ:rət]
après que la terre ait été labourée [les mouettes viennent]
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 regañ anezhañ, mann nemet sevel an drouskenn diwar... d'an drouskenn da dont en-dro just
['re:gə neɑ̃ mɑ̃n mɛ 'zewəl 'ndruskən diwar dən 'druskən dɔ̃n dro: ʒyst]
labourer superficiellement la terre, rien que lever la croûte [couche de terre en surface] de... pour juste retourner la croûte [couche de terre en surface]
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 arat tanav, mann nemet d'an drouskenn dont en-dro
[’ɑ:rat ’tɑ̃:no mɑ̃n mɛd dən ’druskən tɔ̃n dro:]
labourer fin [en surface], rien que [juste] retourner la couche de surface
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 tapet anezhañ da vont diwar ar soc'h, dezhañ da gouezhal war an tu all
['tɑpə neɑ̃ də vɔ̃n diwar zoh deɑ̃ də 'gweəl warn ty: ɑl]
la prendre pour qu'elle soit écartée par le soc [la terre], pour qu'elle retombe de l'autre côté
Gant : Manuel Aofred, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2015.
Dastumer : Tangi
-
🔗 me a oa oc'h ober, gwelet a rez, me oa o treiñ an douar
[me wa ho:r gwɛ:s me wa trɛɲ ’duar]
moi j'étais en train de faire tu vois, j'étais en train de tourner la terre
Gant : Frañswa ar Bihan, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear /.
Dastumer : Tangi
-
🔗 an tu charre
[ty 'ʃɑre]
le côté droit [au labour]
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
🔗 pa 'h arrie ar vrabant da sac'hañ 'ba ur min
[pe ’hɑjɛ ’vrɑ:bən də ’zɑ:hɑ̃ bar min]
quand la charrue arrivait à se bloquer dans une pierre
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
🔗 menajiñ an douar
[me'nɑ:ʒi 'nduɑr]
travailler la terre
Gant : Lusiena ar C'harluer, ganet e 1928 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2021, tud bet ganet e Tonkedeg / Plûned.
Dastumer : Tangi
-
🔗 aret
['ɑ:rət]
labouré
Gant : Lusiena ar C'harluer, ganet e 1928 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2021, tud bet ganet e Tonkedeg / Plûned.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 eno e tegas... e tegasez da vrabant en-dro hag ec'h ez en-dro d'ar penn all, hag e vane daou vetr
[’e:no dɛs ’dɛsɛz də ’vrɑ:bən dro ɑ hɛz ndro də pɛn ɑl a ’vɑ̃:nɛ dow vɛt]
là tu ramèn... tu ramènes ta charrue [fais faire demi-tour] et tu retournes à l'autre bout, et il restait deux mètres
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 tu-diavaez pe tu-charre
[ty dia've̞:s pe ty'ʃɑɾe]
à droite ou à gauche [labour ou fauchage]
Gant : Klaod Gwilhou, ganet e 1931 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2020.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 un tamm min evel-se 'ba an douar aze, ma 'h arrie ar vrabant warnañ, hennezh gant an douar kalet evel lâret a save diwarnañ hag a razhe da... peogwir... memes tra evel 'tije tremenet ul lim, e roudenne an houarn
[tɑ̃m mi:n və’se ban ’du:aɹ ’ɑ:he ma ’hɑje ’vɹɑ:bɑ̃n waɹnɑ̃ hẽ̞:z gɑ̃n ’du:aɹ ’kɑ:lət wɛl lɑ:t ’zɑ:ve di’waɹnɑ̃ a ’ɹɑ:he də py’gy:ɹ mɔ̃s’tɾɑ wɛl tiʒe tɾe’me:nə lim ɹu’dene ’nu:aɹn]
une pierre comme ça dans la terre là, si la charrue arrivait dessus, celle-là avec la terre dure comme dit se levait et raclait ton... puisque... pareil comme si tu avais passé une lime, elle rayait le fer
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 boñ, un taol-douar apeupre, hennezh 'h ae un taol mat douar gantañ kwa, boñ, eñ a vije labouret plaen ha neuze e vije stouvet ar roudenn amañ, ma vije un tamm roudenn kreiztre daou daol-douar, peogwir hemañ a vije labouret, ha neuze e vije hadet aze, neuze ar re 'na an tu d'ober kwa, ha... hag evel-se neuze goude, pa adtremen e groge 'ba... 'ba an taol, e vije tremenet ar gazeg, neuze e terc'he da vont da-heul
[bɔ̃ ən tol ’du:aɹ apœpɾɛ hẽ̞:z e ntol mɑd ’du:aɹ gɑ̃tɑ̃ kwa bɔ̃ hẽ̞: viʒe la’bu:ɹət ple:n a ’nœ:he viʒe ’stu:vət ’ɹu:dən ’ɑ̃mɑ̃ ma viʒe tɑ̃m ’ɹu:dən kɹɛjste do̞w dol ’du:aɹ py’gy:ɹ ’hemɑ̃ viʒe la’bu:ɹət a ’nœ:he viʒe ’hɑ:dəd ’ɑ:he ’nœ:e ɹe na nty: do̞:ɹ kwa a a və’se ’nœ:e ’gu:de pe ha’t:ɾemɛn ’gɾɔ:ge bah ban tol viʒe tɾe’me:nə ’gɑ:zək ’nœ:he ’dɛɹhe də vɔ̃n də hœ:l]
bon, une bande de terre détachée par la charrue à peu près, celui-là [semeur ou charrue ?] couvrait une bonne bande de terre quoi, bon, il était labouré (de façon régulière ?) et alors on bouchait le sillon ici, s'il y avait un petit sillon entre deux bandes de terre, puisque celui-ci était labouré, et alors on semait là, alors ceux qui avaient la technique quoi, et... et comme ça alors après, quand il [soc] repasse il croche dans... dans la bande, on passait le cheval, alors ça continuait de suivre
Le Du 2012 p.467 « taol […] terre retournée en un voyage de la charrue » ; Devri « taol-douar […] bande de terre que détache la charrue »
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 aze pa ares da lakat ed e renkes... ma vije brav an amzer, pa vez ur seblant glav, « pouf ! », e c'hallez bezañ gant da jeu hardi peogwir diouzhtu 'tije ezhomm da lakat anezhañ hardi
['ɑ:he pe 'hɑ:ɹe̞z də 'lɑkəd e:t 'ɹɛŋke̞s ma viʒe bɹɑw 'nɑ̃mzəɹ pe ve 'ze:blən glɑw puf 'hɑle̞z 'be:ɑ̃ gɑ̃n tə ʒœ: 'hɑɹdi py'gy:ɹ dy'sty tiʒe e:m 'lɑkə neɑ̃]
là quand tu labourais pour mettre du blé tu devais... si le temps était beau, s'il y a signe de pluie, « pouf ! », tu peux être à ton affaire puisque tout de suite il fallait que tu le mettes
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 unan, pa vije aret gwechall kwa boñ, e deue... e deue rod ar vrabant er-maez, er-maez ar roudenn kwa, gwechall boñ, pa vije ur roudenn normalamant e chome ar vrabant ervat kwa, met... met... ma deue er-maez neuze eu... ne darc'he ket an taol lec'h e oa sañset ober peogwir 'h ae muioc'h... ha neuze e vije lâret « kein ar gwiz » kwa
[yn pe viʒe ’hɑ:ɹə gwe’ʒɑl kwa bɔ̃ de de ɹo:d ’vɾɑ:bən me̞:s me̞:z ’ɹu:dən kwa gwe’ʒɑl bɔ̃ pe viʒe ’ɹu:dən nɔɹma’lɑ̃mɑ̃n ’ʃo̞me ’vɾɑ:bɑ̃n vɑ:t kwa mɛ mɛ ma de me̞:s ’nœ:he ə daɹ’he kə nto:l le̞h wa ’sɑ̃səd o̞:ɹ py’gy:ɹ he ’my:ɔh a ’nœ:he viʒe lɑ:ɹ hɛɲ’gwi:s kwa]
un, quand on labourait autrefois quoi bon, la roue de la charrue sortait, sortait du sillon quoi, autrefois bon, quand il y avait un sillon normalement la charrue restait bien quoi, mais... mais... si elle sortait alors euh... elle ne lançait pas le coup là où il fallait faire puisque elle allait plus... et alors on disait « le dos de la truie » quoi
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 disoc'hañ 'ba ar penn
[di'zo:hɑ̃ bah pɛn]
lever le soc au bout
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 peotramant e rez ur c'hochon
[pe'tɑ̃mɑ̃ ɹe̞z ə 'hoʃɔ̃n]
sinon tu fais un cochon [va de travers quand tu laboures]
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 adaret
[ha'dɑ:ʁət]
labouré de nouveau
Gant : Michel Talgen, ganet e 1951 e Plûned, o chom e Bear, tud bet ganet e Plûned.
Brezhoneg brav ha distaget evel tud kozh-kozh, distummañ a ra geriennoù avat.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 met bremañ a lâre din emañ o vont da werzhañ, ec'h areo an douar
[mɛ 'bœmɑ̃ 'lɑ:ʁe dĩ mɑ̃ vɔ̃n də 'wɛʁzɑ̃ ha'ʁe:o 'du:aʁ]
mais maintenant elle me disait qu'elle allait vendre, elle labourera la terre
Gant : Michel Talgen, ganet e 1951 e Plûned, o chom e Bear, tud bet ganet e Plûned.
Brezhoneg brav ha distaget evel tud kozh-kozh, distummañ a ra geriennoù avat.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 aezetoc'h e veze achuiñ gant daou a gezeg evit gant tri kwa, gant tri eo muioc'h luzius kwa peogwir, gwelet a rez, 'teus ket... 'teus ket a blas kwa peogwir e terc'h da voanaat kwa, ha gwelet a rez, ne vez ket derc'het da dont en-dro met a-wechoù e renki kazi dont en-dro en ( ?) tu-gin evel e vez lâret kwa
['ɛstɔx viʒe a'ʃy:ĩ gɑ̃n do̞w 'ge:zɛk wi gɑ̃n tɾi kwa gɑ̃n tɾi e̞ 'my:ɔx 'lœjys kwa py'gy:ɹ gwe̞:l ə ɹes tøs kə tøs kə blɑs kwa py'gy:ɹ dɛʁh tə vwɑ̃'nɑ:t kwa a gwe̞:l ə ɹes ve kə 'dɛʁhɛ dɔ̃n dɾo mɛ 'we:ʒo 'ʁɛŋki 'kɑ:he dɔ̃n dɾo ɛp ty'gi:n wɛl ve lɑ:t kwa]
c'est plus facile de finir avec deux chevaux qu'avec trois quoi, avec trois c'est plus complexe quoi puisque, tu vois, tu n'as... tu n'as pas la place quoi puisque ça continue de se rétrécir quoi, et tu vois, on ne continue pas de revenir mais parfois tu devras quasiment revenir à l'envers comme on dit quoi
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 e voutez war da vrabant da... da lakat anezhi da diskregiñ evel e vez lâret, d'achuiñ kwa
['vutez waʁ də 'vɹɑ:bɑ̃n də də 'lɑkə nɛj də dis'kɾi:gĩ wɛl ve lɑ:t da'ʃy:ĩ kwa]
tu pousses sur ta charrue pour... pour la faire s'arrêter comme on dit, pour finir quoi
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 e wele... wele an taol o tont en-dro war-da-lerc'h aze, ret boutañ warnañ gant da droad a-wechoù
['we̞:le 'we̞:le nto:l tɔ̃n dɾo waɹdə'lɛɹx 'ɑ:he ɹɛd 'butɑ̃ waɹnɑ̃ gɑ̃n də dɹwɑ:d 'we:ʒo]
on voyait... voyait une bande de terre se retourner à ton passage là, fallait pousser dessus avec le pied parfois
Gant : Lusieñ Minous, ganet e 1926 e Brelidi, o chom e Bear, marvet e 2024, tud bet ganet e Sant Laorañs / Koadaskorn.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 penaos emañ e gont ? geo ! bet eo o labourat ma jardin din, ha bremañ ar sizhun all e arrio da adlabourat anezhi, ha neuze e vo hadet pataz, ar sizhun all, goude Pask
[...]
comment va-t-il ? si ! il est venu me labourer mon jardin, et maintenant la semaine prochaine il viendra pour le labourer à nouveau, et on sèmera les patates aussi, la semaine prochaine, après Pâques
Gant : Janed Merrien, ganet e 1936 e Koadaskorn, o chom e Bear, tud bet ganet e Koadaskorn.
Dastumer : Tangi (2025-04-16)
-
🔗 treiñ an douar
trèyn douar
[tʁɛjn duaʁ]
retourner la terre
Gant : Michel ar Bihan, ganet e Bear e Bear, o chom e Plouilio, tud bet ganet e Bear / Bear.
Dastumer : Julien
-
🔗 treiñ an douar
trèyn douar
[tʁɛjn duaʁ]
retourner la terre
Gant : Daniel ar Bihan, ganet e 1950 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Bear.
Bet neus labouret 'ba Penn-ar-Bed, ha desket traoù klevet enoDastumer : Julien
-
🔗 aret
areut
[aʁət]
charrué
Gant : Daniel ar Bihan, ganet e 1950 e Bear, o chom e Bear, tud bet ganet e Bear / Bear.
Bet neus labouret 'ba Penn-ar-Bed, ha desket traoù klevet enoDastumer : Julien
-
🔗 arat
areut
[aʁət]
travailler la terre à la charrue
Gant : Ivona Toudig, ganet e 1934 e Kawan, o chom e Bear, tud bet ganet e Komfort / Prad.
Dastumer : Julien