Temoù
Bevañ gant an Okupasion
-
👂 🔗 se a oa mat gwechall, e-pad ar brezel 'vije ket kavet mann ebet pe diouzhtu goude ar brezel 'vije mann ebet, e vije prenet traoù, met aze e vez kavet tout, tout a vez kavet bremañ, 'vez ket d'ober 'met mont da brenañ, mankout a ra un dra bennaket, 'vez ket d'ober 'met mont da brenañ, 'vez ket d'ober prenañ bernioù traoù asambles evel-se hañ ! ha botoioù ha chaosonoù ha tout an traoù-se diouzhtu, an treid a gresk diouzhtu hañ ! ha tout, tout a vez re vihan, 'vezont ket laket
[ze wa mɑ:d gwe’ʒɑl - pad ’bʁe:zəl vi’ʃe kə kɑ:d ’mɑ̃nbet pe dyˌsty ’gu:de ə ’bʁe:zəl ’viʃe ’mɑ̃nbet - ’viʃe ’pʁe:nə tʁɛw - mɛ ’ɑe̞ ve kɑ:t tut - tut ve ka:d ’bœmɑ̃ - ’vekə do̞:ʁ mɛ mɔ̃n tə ’bʁe:nɑ̃ - ’mɑ̃ŋkə ʁa ndʁa mə’nɑkə - ’vekə do̞:ʁ mɛ mɔ̃n tə ’bʁe:nɑ̃ - ’vekə do̞:ʁ ’pʁe:nə ’bɛʁɲo tʁɛw ’sɑ̃məs vi’se̞ ɑ̃ - a bo̞’to̞jo a ʃo̞’sɔ̃:no a tun ’tʁɛwze dy’sty - ən ’tʁɛjc gʁesk dy’sty: ɑ̃ - a tut tud ve ʁe ’vi:ən - ’veɲcə ’lɑkət]
ça c'était bien avant, pendant la guerre on ne trouvait rien du tout ou tout de suite après la guerre il n'y avait rien, on achetait des choses, mais là on trouve tout, on trouve tout maintenant, il n'y a qu'à aller acheter, il manque quelque chose et il n'y a qu'à aller acheter, il ne faut pas acheter plein de choses à la fois comme ça hein ! et des chaussures et des chaussons et toutes les choses tout de suite, les pieds grandissent tout de suite hein ! et tout, tout est trop petit, ils ne sont pas portés [habits de bébé]
Gant : Lusiena ar C'harluer, ganet e 1928 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2021, tud bet ganet e Tonkedeg / Plûned.
Dastumer : Tangi
-
🔗 d'ar c'houlz e veze just an traoù
[də hulz viʒe ʒyst ən trɛw]
du temps où les choses étaient justes [pénurie pendant la guerre]
Gant : Roje Dollo, ganet e 1932 e Bear, o chom e Bear, marvet e 2019, tud bet ganet e Bear / Bear.
Selaou a ra an abadennoù brezhonek er radio.Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 un devezh all e oa arriet neuze, unan eu... e oant... e oant o tremen 'ba an hent, hag e oant antreet, ha d'ar c'houlz-se e vije ar group, 'teus ket bet klevet komz deus se ? hañ nann ! ar group a vije graet, hag eu... pa vije hennezh, eu... gant unan deus ar c'hañfard, hini ebet n'ae d'ar skol, 'nijent ket an droed da vont, ha 'nije ket droed an dud all da dont na mann ebet ivez, hag e vije lakaet ur paper ruz war toull an nor, défense d'entrer, ya, ha fidedoun pa oa antreet 'ba an ti, ma vamm da diskwez ar bañkardenn ruz dezhañ te ! « nicht nicht, emezañ ! », nann, eñ 'oa ket jenet gant ar bañkardenn ruz-se, « nicht nicht, emezañ ! », gwelet a ran anezhañ oc'h ober « nicht, nicht ! », c'hoazh 'oan ket gros, hañ feiz 'na eñ... feiz, andouilh a oa e-pign, neuze e oa un tamm kig-sall evel... hañ feiz eñ o c'houll... ha petra a lârfes ? me o reiñ un tamm dezhañ evel xxx ( ?), feiz, roet e oa un andouilhenn dezhañ ha roet un tamm kig-sall, ha feiz 'na... e oa aet a-raok ha 'na lâret mann ebet, petra a rafes ? ha kalz zo bet tretet de collaborateurs abalamour eu... ma 'tije ket roet te ! petra a vije bet graet dit ?
[ˌdewəz ˈɑl wa ˌɑjəd ˌnœhe - ˌyˑn ə - wɑ̃ɲ wɑ̃ɲ ˈtɾemen bah ˈnɛn - a wɑ̃ɲ ˌɑjəd a wɑ̃ɲ ɑ̃ˈtɹeˑət - a də ˈhuls se viʃe ˈgɹup - ˌtøs kə be ˌklɛwə ˈkɔ̃mz dœs ˌse - ɑ̃ nɑ̃n - ˈgɾup viʃe ˌgɛt - ag ə - pe viʃe ˈhẽˑs - ə gɑ̃n ˌyˑn dœs ˈhɑ̃nfaɹt - ˈhiːni ˌbe ne də ˈskoːl - niˌʒɛɲ kə ˈdɾœt tə ˌvɔ̃n - a niˌʒe kə ˈdɾœd dyˈdɑl də ˌdɔ̃n na ˈmɑ̃n əˌbet ˌiˑe - a ˌviʃe laˈkɑːd ə ˌpɑpəɹ ˈɹyˑ waɹ ˌntul ˈnoːɹ - ... ja - a fidəˌdun pe wa ɑ̃ˈtɾeˑət ban ˈtiˑ - mə ˌvɑ̃m də ˈdiskwe bɑ̃ˌkɑɹdən ˈɹyˑ ˌdeˑɑ̃ te - ... ˌmeˑɑ̃ - nɑ̃n ˌẽˑ wa kə ˈʒeːnə gɑ̃n bɑ̃ˌkɑɹdən ˈɹyˑ ze - ... ˌmeˑɑ̃ - ˌgwe̞ˑl ə ɹɑ̃ ˌneˑɑ̃ ˈho̞ɹ ... - ˌhwɑs ˌwɑ̃n kə ˈgɹoːs - ɑ̃ fe na ˌẽˑ - fe - ˈɑ̃duj wa ˌpiɲ - ˌnœˑe wa tɑ̃m kiˈsɑl ve̞l - ɑ̃ fe ˌẽˑ hul - a ˌpɹɑ ˈlɑɹfɛs - me ˌɹɛˑĩ ˈtɑ̃m ˌdeˑɑ̃ ve̞l ? - fe ˌɹoˑə wa nɑ̃nˈdujən ˌdeˑɑ̃ a ˌɹoˑə tɑ̃m kiˈsɑl - a fe na wa ˌɛ əˈɹo̞ˑg a na ˌlɑˑɹ ˈmɑ̃n bet - ˌpɹɑ ˈɹɑfɛs - a ˌkɑls so bet ˈtɹɛtət ... bɑ̃w ə - mɛ dɑ̃m ˌpɹɑ ˈɹɑfɛs - ma tiˌʒe kə ˈɹoˑə ˌte̞ - ˌpɹɑ viʃe be ˌgɛt tit]
un autre jour, un était arrivé euh... ils étaient... ils étaient en train de passer sur la route, et ils étaient entrés, et à cette époque-là il y avait le « groupe » [grippe ?], tu n'as pas entendu parler de ça ? ah non ! le « groupe » qu'on disait, et euh... quand il y avait celui-là, euh... parmi les enfants, aucun n'allait à l'école, ils n'avaient pas le droit d'aller, et les autres personnes n'avaient pas le droit de venir ni rien non plus, et on mettait un papier rouge dans l'entrée, défense d'entrer, oui, et nom d'un chien quand il était entré dans la maison, ma mère de lui montrer la pancarte rouge pardi ! « nicht nicht, dit-il ! », non, lui n'était pas gêné par cette pancarte rouge-là, « nicht nicht, dit-il ! », je le vois encore faire « nicht, nicht ! », je n'étais pas encore bien épaisse, et ma foi il avait... ma foi, il y avait de l'andouille suspendue, il y avait aussi un peu de lard comme... et ma foi lui de demander... et que dirais-tu ? moi de lui donner un peu comme xxx ( ?), ma foi, on lui a donné une andouille et un peu de lard, et ma foi il avait... il était parti et il n'avait rien dit, que dirais-tu ? et beaucoup ont été traités de collaborateurs à cause eu... si tu n'avais pas donné pardi ! qu'est-ce qu'on t'aurait fait ?
???
Gant : Mari ar Gag, ganet e 1932 e Beurleudi, o chom e Bear (Lanneven), tud bet ganet e Beurleudi.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 ur wech e oamp eu... e oamp o tont d'ar gêr deus ar skol, hag hom c'hoar vihan a oa... oa bihan, eu... c'hwech vloaz, apeupre pemp pe c'hwec'h vloaz, ha fidambie, ha 'ba Ru Briand a-hont e oa... e oa annamited o labourat 'ba ar menajoù, e vije degaset annamited hag e vije ur boch o serveilh anezhe, ha peogwir ni 'h aemp d'hom merenn da... pevar gilometr 'mamp d'ober, mont d'hom merenn d'ar gêr, hag e oamp just oc'h arriet war an tamm tosenn 'mamp da dremen, oh ! ha ni o welet ar boch-se oc'h arriet, e fuzuilh gantañ war e skoaz ha tout, hag eñ... eñ da dapet hom c'hoar vihan war e vrec'h, « oh ! mignonne, mignonne, emezañ », blev melen frizet 'na ha tout, bouklet gantañ, « oh ! mignonne, mignonne, emezañ, des beaux cheveux emezañ », met me a lâr dit, ni 'oamp ket c'hwezhet sell !
[ˌweʒ wɑ̃m ə - wɑ̃m ˌtɔ̃n də ˈge̞ːɹ dœs ˈskoːl - a ɔ̃m ˌhwɑˑɹ ˈviˑən wa wa ˈbiˑən - ə - ˈhwɛx la - apøˌpɹɛ ˈpɛm pe ˈhwɛx la - a fidɑ̃mˈbiˑe̞ a ba ɹyˈbɾiˑɑ̃n ˌɑ̃wɔ̃n wa - wa anaˈmited laˈbuːɹəd bah meˈnɑːʒo - ˌviʃe ˌdɛs ʃa anaˈmitət a viʃe bo̞ʃ ˈsyɹvɛj ˌne̞ - a pyˌgyˑɹ ˈnym he̞m dɔ̃m ˈmɛɹn də - ˌpɛwaɹ giloˈmɛt mœm ˌdo̞ˑɹ - ˌmɔ̃n dɔ̃m ˈmɛɹn də ˈge̞ːɹ - a wɑ̃m ʒyst ˈhɑjəd waɹ ˌtɑ̃m ˈdo̞sən mœm də ˈdɾemen - o a ˌnym we̞ˑl ˈbɔʃ se ˈhɑjət - i ˈvyzyj gɑ̃tɑ̃ waɹ i ˈskwɑˑ a ˌtut - a ˌẽˑ ˌẽˑ də ˈdɑpət ɔ̃m ˌhwɑˑɹ ˈviˑən waɹ i ˈvɹex - ... me - blɛw ˌmeˑlən ˈvɹiːzəd na a ˌtut - ˈbukləd gɑ̃ntɑ̃ - ... me ... ˌmeˑɑ̃ - mɛ ˌme laɹ ˌdid ˈnym wɑ̃m kə ˈxweˑət se̞l]
une fois nous étions euh... nous revenions à la maison de l'école, et notre petite soeur était... était petite, euh... six ans, cinq ou six ans à peu près, et bon sang, et à Ru Briand là-bas il y avait... il y avait des annamites qui travaillaient dans les fermes, on amenait des annamites et un boche qui les surveillait, et puisque nous allions déjeuner à... nous avions quatre kilomètres à faire, aller à la maison déjeuner, et nous arrivions juste sur la petite bosse que nous avions à passer, oh ! et nous de voir ce boche-là arriver, son fusil à l'épaule et tout, et lui... lui de prendre notre petite soeur dans les bras, « oh ! mignonne, mignonne, dit-il », elle avait des cheveux blonds frisés et tout, bouclés, « oh ! mignonne, mignonne, dit-il, des beaux cheveux dit-il », mais moi je te dis, nous n'étions pas fières tiens !
Sant Laorañs
Gant : Mari ar Gag, ganet e 1932 e Beurleudi, o chom e Bear (Lanneven), tud bet ganet e Beurleudi.
Dastumer : Tangi
-
👂 🔗 pas gouloù... 'vije ket droed da gaout gouloù goude nav eur, memes 'ba an ti, hag e vije laket eu... tammoù tavañjeroù ha pa... tapisoù, me a oar petra a lake ma vamm, 'oa ket 'met daou (dan ?) n'eus forzh penaos
[paz ˈgoːlo - viˌʒe kə ˌdɹœt tə ˌgɑˑ ˈgoːlo ˌguˑde ˈnɑwəɹ - ˌmɛməz ban ˈtiˑ - a ˌviʒe ˈlɑkəd ə - ˌtɑ̃mo davɑ̃jˈʒeːɹo a pa - taˈpiso - me waɹ ˌpɹɑˑ ˈlɑke̞ mə ˈvɑ̃m - ˌwa kə mɛ ˈdo̞w ˌdɑ̃ˑn nøs ˌfɔɹs pəˈnoːs]
pas de lumières... on n'avait pas le droit d'avoir de lumière après neuf heures, même dans la maison, et on mettait euh... des morceaux de tabliers et... des couvertures, j'ignore ce que mettait ma mère, il n'y avait que deux (feux ?) n'importe comment
Gant : Frañsoaz Kallag, ganet e 1936 e Pederneg, o chom e Pederneg, tud bet ganet e Pederneg.
Dastumer : Tangi
Temoù dindan
- Ar c'hartennoù boued (6 frazenn)