Brezhoneg Bro-Vear

Galleg > Brezhoneg

après

goude

Gwelet an tem Goude

Te a gaso hennezh ganit d'ar gêr da reiñ bep a damm d'ar reoù all goude.

Té gaso heñs kenit te gèr da reiñ bop (a) damm de réoù all goudé.

Tu l'emporteras avec toi à la maison pour donner un morceau à chacun des autres après.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ma 'mez poan gof goude, me a dihuno ac'hanout evit noz.

Ma mé poan gof goudé, mé divuno anout wit noz.

Si j'ai mal au ventre après, je te réveillerai cette nuit.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Goude ar brezel neuze, pa oa arru er gêr, 'na goulennet gant Papa hag-eñ e oa kontant da reiñ e verenn dezhañ bemdez.

Goudé brézel neuhé, pé oa ai gèr, na goulet gan Papa ag-eñ oa kontan de reugn i vèrn déañ bañwdé.

Après la guerre, quand il est revenu à la maison, il a demandé à Papa s'il voulait bien lui donner son repas du midi tous les jours.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

bepred e rofen dezhe bep a damm a-raok. A-raok lavaret dezhe 'meus... 'ma bet poan gof goude.

Boped rofèn dé bob (e) damm rok. Rok lât té meus... ma bé poan gof goudé.

En tout cas, je leur donnerais un morceau à chacun avant. Avant de leur dire que j'avais eu mal au ventre après.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Geo, pa on chomet er gêr gant Maman goude, pa...

Gé, pé on chome gêr gan Mañmañ goudé, pé...

Si, quand je suis restée à la maison avec Maman, quand...

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

E-barzh Trezelan, e-barzh ar skolioù bihan evel se e chomez betek daouzek vloaz. Ha goude daouzek vloaz neuze 'h ez pelloc'h, se an hini a oa. Se an hini a oa.

Bah Trézélen, bah skolio bïen vesé chomès béték dowzek la. A goudé dowzek la neuhé hès pèlloh, zé ni oa. Zé ni oa.

À Trézélan, dans les petites écoles comme ça,

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

1. Goude e oan chomet er gêr neuze, betek e oan dimezet. 2. Te ha ar skol avat hañ.

1. Goudé oan chome gèr neuhé, bétég oan diméet. 2. Té a skol had añ.

1. Ensuite j'étais restée à la maison jusqu'à ce que je me marie. 2. Toi et l'école alors !

1. Plac'h, 1946, Pederneg
2. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
(dastumet gant Riwal)

Peogwir X a oa ganet en juin ha me 'ma bet triwec'h vloaz goude en août.

[pəgyːʁ X wa ’gãːnət {en juin} a me ma bet tʁi’wɛh la ’gude {en août}]

Parce que X était né en juin et moi j'avais eu dix-huit ans en août.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Pas d'arat, nann. Nann nann, d'arat ne vije ket ar memes tra, met da hadañ traoù goude.

Pas t'aret nann. Nann nann, d'aret vijé ke mostra, mè da hadañ trèw goudé.

Pas pour labourer, non. Non, pour labourer ce n'était pas pareil, mais pour semer ensuite.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha goude neuze e vije graet ur bern anezhe e-barzh ar porzh.

A goudé neué vijé gwèt bèrn nè bah pors.

Et ensuite on en faisait un tas dans la cour.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ah ya, goude e vijent degaset d'ar gêr tout.

A ya, goudé vijènt diêset te gèr tout.

Ah oui, ensuite on l'amenait à la maison [le blé].

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Bet eo o c'houll mar a dra gant Papa goude e oamp dimezet.

Béd è houl mar dra gan Papa goudé oam diméet.

Il a demandé beaucoup de choses [de conseils] à Papa après que nous nous soyons mariés.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha feiz 'meump prenet anezhañ, met seulamant, heu, ar menaj ne oa ket libr ac'hann daou vloaz goude.

A fé meum préne néañ, mè seulaman, eu, ménaj oa ke lip hann dow la goudé.

Et nous l'avons achetée, mais la ferme n'était pas disponible avant deux ans.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

'Meus ket soñj deus he ... deus he den kar he den zo marvet c'hwec'h vloaz goude eo dimezet, goude int dimezet.

Meus ke joñj deuz i… deuz i dén, ka i dén zo marwet hwèh la goudé 'h è diméet, goudé 'h int diméet.

Je ne me rappelle plus de son mari, car son mari est mort six ans après qu'elle se soit mariée, qu'ils se soient mariés.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

1. Ha evel se 'meump renket goude, heu, goude bezañ prenet ur menaj bihan 'meump renket prenañ e-lec'h e oamp c'hoazh, war ar marc'had. Ah beñ ya. Nim 'meump komañset par prenañ traoù hañ. 2. Ya. 'Pa desket prenañ.

1. A vesé meum rènket goudé, eu… goudé béañ préned e ménach pïen meum rènket prénañ lèh oam hoas, war marhat. A beñ ya, nim meum komañset par prénañ trèw añ. 2. Ya. Pa disket prénañ.

1. Et ainsi nous avons dû, heu... après avoir acheté une petite ferme, nous avons aussi dû acheter là où nous étions, par-dessus le marché. Oui, nous avons commencé par acheter des choses. 2. Oui. Vous aviez appris à acheter.

1. Plac'h, 1946, Pederneg
2. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
(dastumet gant Riwal)

Ya, ha neuze goude neuze, pa 'meump astennet an hangar neuze, laket deus egile, feiz, 'meump laket ar saout e-barzh.

Ya, a neuhé goudé neuhé, pé meum astênne ’n hangar neuhé, laket deuz égilé, fé, meum lake zowt bars.

Oui, et ensuite, quand nous avons agrandi le hangar, qu'on l'a mis contre l'autre, nous y avons mis les vaches.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha goude pa 'mamp arru muioc'h neuze, a-benn neuze e oa graet, e oa graet ar machin ha siloioù ha tout, ha evel se, neuze e oa aezetoc'h reiñ boued dezhe, neuze goude e oa graet ar salle, neuze e oa graet ar salle de traite neuze.

A goudé pé mam ai muoh neuhé, bènn neuhé oa gwèt, oa gwèt machin a siloio a tout, a vesé, neuhé oa êstoh rèin bwét tè, neuhé goudé oa gwèd salle, neuhé oa gwèt salle de traite neuhé.

Et après, quand on en a eu plus, c'est à ce moment qu'on a fait la machine et les silos et tout, et comme ça, c'était plus facile de leur donner à manger. Peu après, on a fait la salle de traite.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

1. Geo da c'horo 'h ae X bepred. 2. N'ae ket avat . 1. Ah ne rae ket ? 2. Geo, pa oa... Geo, a-raok, pa oa goroet gant an dorn, met pas goude.

1. Gè, de horo ’h è X bopet. 2. N’è ke vat. 1. A rè ket ? 2. Gè, pé oa… Gè, rok, pé oa goroet gan dorn, mè pas goudé.

1. Si, X venait traire. 2. Non alors. 1. Ah non ? 2. Si, quand... Si, auparavant, quand on trayait à la main, mais pas après.

1. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
2. Plac'h, 1946, Pederneg
(dastumet gant Riwal)

Nann, ma gomañsan ober e vo ret din derc'hen d'ober. Se 'na respontet din. Ma gomañsan ober e vo ret din derc'hen goude.

Nann, ma gomañsañ or vo rét tin dèrhèn d'or. Zé na rèspontet tin. Ma gomañsañ or vo rét tin dèrhèn goudé.

Non, si je commence à le faire, je devrai continuer. C'est ce qu'il m'avait répondu. Si je commence à le faire, je devrai continuer ensuite.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ya bremañ un toullad bloavezhioù a zo (?) kemer d'ober... kolza (T. : ya) d'ober greun neuze quoi (T. : d'ober greun) da werzhañ goude quoi.

[ja bɔ̃m ˈtula blaˈweʒo zo stənɔ̃ ˈkomɛʁ doːʁ ˈkolza wid oː doːʁ gʁœː ˈnœe kwa də ˈwɛʁzɑ̃ ˈgude kwa]

Oui maintenant ça fait pas mal d'années (?) colza pour faire du grain que l'on vend ensuite.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

met goude a-benn ar bloaz war-lerc'h, lañsadennoù adarre, hag e voutent adarre

[mɛ ’gu:de bɛn blɑ war’lɛrh ə lɑ̃sa’deno ə’dɑe a ’vutɛɲ ’dɑe]

mais après l'année suivante, des pousses de nouveaux [branches ayant été coupées au ras], elles poussaient de nouveaux

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

Goude e ray all, goude e ray all. Me a lâr dezhi penaos oc'h ober !

[ˈgude ˈʁɛjo al ˈnœhe ˈgude ˈʁɛjo al me laːʁ dɛj pəˈnɔ̃z hoːʁ]

Après elle en refera, elle en refera. Je lui explique comment faire !

[des gâteaux]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

En-dro eizh eur a sav apeupre met se n'eo ket ken diwezhat se c'hoazh. (T : N'eo ket nann nann nann.) Pa vezer en retred hañ, normalamant !

[dʁo ˈe̞zəʁ zɑv apəˈpʁɛ mɛ ze ˈnɛ kə ken diwɛː se hwɑs – pe vɛːʁ ˈʁətʁɛt ɑ̃ normaˈlɑ̃mɑ̃n]

Je me lève autour de huit heures mais ça n'est pas encore si tard que ça. (T : Oui ça n'est pas tard.) Quand on est en retraite hein, normalement !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Kar domaj eo dihuniñ anezhe c'hoazh quoi hañ. Unan bihan evel-se nez ezhomm da gousket. (T: Ya.) Adkargañ e baterioù... (T : Ya avat ma e neus ezhomm...) D'ober las goude ! (T : Teir eur e neus ezhomm hañ.) D'ober las goude !

[kɑ ˈdomaʃ ɛ diˈvyni nɛː wɑːs kwa ɑ̃ yn ˈbiən vəˈsɛ ne eːm gouskət – atˈkaʁgɑ̃ i baˈtʁijo - ˈdobəʁ lɑːs ˈgude – ˈdobəʁ lɑːs ˈgude]

Car c'est dommage de devoir les réveiller. Un petit comme ça a besoin de dormir. (T : Oui.) Recharger ses batteries... (T : Oui s'il a besoin... ) Pour chahuter, semer la pagaille ensuite ! (T : Il a besoin de trois heures hein.) Pour chahuter après !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

(Ur bannac'h glav a zo bet.) Ur bannac'h bihan ya, anons e reont hañ, anons e reont a-benn arc'hoazh hag an deiz war-lerc'h a rafe (?) glav. (Ah ya ?) Ha goude fin sizhun brav adarre. Met dec'h a oa anonset glav hag a oa chomet brav gwelet a rez.

[bɔh ˈpiən ja aˈnɔ̃s ʁɛɲ ɑ̃ aˈnɔ̃s ʁɛɲ bɛn aˈwɑs a de wa lɛʁh ˈʁafe glɑw – a ˈgude fin zyn bɾɑːw ˈɑe mɛ deχ wa aˈnɔ̃sə glɑw a wa ˈʃomə bɾɑw gwɛs]

(Il y a eu un peu de pluie.) Un peu de pluie oui, ils annoncent hein, ils annoncent de la pluie pour demain et après demain. Et après en fin de semaine [ils annoncent] beau de nouveau. Mais hier ils ont annoncé de la pluie et il a fait beau tu vois.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

an ti kentañ goude ar c'hoñvers diwezhañ oa aze goude ti Gwichard

[ti: 'kentɑ̃ 'gu:de 'hɔ̃:vɛrz di'weɑ̃ wa 'ɑhe 'gu:de ti: 'gwiʃart]

la première maison après le dernier commerce qui était là après la maison de Guichard

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

war-lerc'h

Gwelet an temoù War-lerc'h, Ar bloaz war-lerc'h

E raemp bepred d'ar Sul, heu, ur Sul a rae eñ, ha ar Sul all, ar Sul war-lerc'h 'h eo me, hag a bep sort quoi.

Rèm bopet de Zul, eu, Zul rè eñ, a Zul all, Zul war-lèrh ’h è mé, a bop sort quoi.

On s'en occupait le dimanche. Heu, un dimanche c'était lui, et le dimanche suivant c'était moi, et tout.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

An daou-ugent kentañ 'meump gounezet ervat, bien, ar reoù war-lerc'h, ac'hanta, ne oa ket gounezet kalz tra, ha neuze 'meump graet unan all c'hoazh, ha ar re-se bepred 'meump ket gounezet tamm ebet

’N dow-ugen kéntañ meum gonéet vat, bieñ, réw war-lèrh, hanta, oa ke gonéet kales tra, a neuhé meum gwè ’n all hoas, a ré-sé bopet, meum ke gonéet tamm bét.

Les quarante premiers [porcs], nous avons bien gagné, bien, les suivants, eh bien, nous n'avons pas gagné grand chose, et alors nous avons encore fait un essai, et ceux-là, nous n'avons rien gagné.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Evel just, ma vije ar park d'achuiñ, feiz, e chome d'achuiñ ar park quoi, 'nije... n'aje ket e-barzh ar park an deiz war-lerc'h evit dont en-dro pe da...

Vèl just, ma vijé park t'achuiñ, fé, chomé d'achuiñ park quoi, nijé... N'aché ket bah park 'n dé war-lèrh da don dro pé de...

Bien sûr, s'il fallait finir le champ, il restait finir le champ. Il ne serait pas revenu dans le champ le lendemain juste pour revenir...

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Evel e vije lavaret, souchenniñ a vije graet, e vije laket un dra war-lerc'h un dra all...

Vèl vijé lât, chouchènniñ vijé gwèt, vijé laket eun dra war-lèrh eun dra all.

[vɛl viʒe ’lɑːt ʃu’ʃeni viʒe ’gwɛt – viʒe ’lake n’dɾaː waʁlɛʁh ndɾa ’al]

Comme on disait, on faisait la rotation des cultures, on mettait une certaine culture après une autre.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

War-lerc'h ar gwinizh, 'meus ket soñj petra a vije laket war-lerc'h ar gwinizh, ha war-lerc'h traoù all e vije laket traoù all, ha e vijent gwelloc'h evel se quoi.

War-lèrh gwinis, meus ke soñj pra vijé laket war-lèrh gwinis, a war-lèrh trèw all vijé laket trèw all, a vijènt wèlloh vesé quoi.

Après le froment, je ne me rappelle plus ce qu'on mettait après le froment, et après d'autres choses on mettait d'autres choses, et c'était mieux comme ça [rotation des cultures].

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

e-pad an deiz 'h on o c'haloupat war-lerc'h ar papilhonoù

[pa:n de: hɔ̃ ha’lɔ̃mpəd war’lɛrh papi’ʎɔ̃no]

toute la journée je cours après les papillons

traduction

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)