Brezhoneg Bro-Vear

Galleg > Brezhoneg

beaucoup

kalz

Gwelet an tem Kalz

kalz loened

[kalz 'lwɛ:nət]

beaucoup d'animaux

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

Nann, n'eo ket ken tev se amañ. Met se ne cheñch ket kalz.

Nann, n’è ke kén tèw zé amañ. Mè zé cheñch ke kals.

Non, il n'est pas aussi épais ici. Mais ça, ça ne change pas grand chose.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Anfin, ya, ne oas ket da-unan evel se. Nann, kalz reoù all a oa. Tremenet dre aze ivez.

Añfin ya, oas ket tehun vesé. Nann, kales réw all oa. Tréménet dré ahé ie.

Enfin oui, tu n'étais pas la seule comme ça. Non, il y en avait beaucoup d'autres qui en étaient passées par là aussi.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Met se ne oa ket kalz a-raok e oan dimezet ivez.

Mè zé oa ke kales rok oan diméet.

Mais ça c'était peu avant que je me marie.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

'Meus ket c'hwitet kalz... da c'horo, heu, beñ pa sellan se, beñ...

Meus ke hwitet kales de horo, eu, beñ pé zèllañ zé, beñ…

Je n'ai pas souvent manqué la traite, quand j'y pense...

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Kar a-hend-all, eñ 'na ket tud a-hend-all quoi dre amañ met kendirvi ha traoù evel se, ha c'hoazh kalz anezhe ne wele ket anezhe kement-se, peogwir e oant e-barzh Landebaeron pe Kervoc'h, pe un tu bennak evel se, fidedoulle, e oa e-unan penn aze quoi.

Ka hèndall, heñ na ke tut hèndall quoi, dré amañ, mèt kindirwi a trèw vesé, a hoas kales nè wélé ke nè kémésé, pegur oant bah Lanbèron pé Kèrvoh, pé tu bénnak vesé, fidedoullé, oa ihun pènn ahé quoi.

Car sinon, lui n'avait pas de parents par ici, seulement des cousins et des gens comme ça, et encore, il ne les voyait pas tant que ça, parce qu'ils habitaient à Landebaëron ou Kermoroc'h, ou quelque part comme ça, nom d'un chien, il était vraiment tout seul.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ma vije war ar faucheuse e vije en e goazez war ar skabell, ma vije... Kalz ostilhoù a vije, a vije ur skabell warne quoi. Hag aze an hini a vije o konduiñ a vije trankil. Ya, ma sente e gezeg diontañ met...

Ma vijé war faucheuse vijé ni goazé war skabell, ma vijé... Kalz ostilho vijé, vijé skabell warnè quoi. Ag ahé ’n ni vijé konduiñ vijé trankil. Ya, ma sènté i gézek tiontañ, mèt...

Quand il conduisait la faucheuse, il était assis sur le siège... Il y avait beaucoup d'outils [de machines] sur lesquels il y avait un siège. Et alors celui qui le conduisait était tranquille. Oui, à condition que ses chevaux lui obéissent, mais...

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ne gleve ket kalz met ingal eo. Bepred e vije war ar plas, e vije lavaret, huchet dezhañ petra... ma vije ezhomm da lavaret dezhañ petra a vije ezhomm d'ober quoi.

Glêwé ke kals, mè ingal è. Bopet vijé war plas, vijé laat, guchet téañ pra... ma vijé émm de laat téañ pra vijé émm d’or quoi.

Il n'entendait pas bien, mais peu importe. Il était sur place en tout cas, on lui disait, on lui criait ce que... s'il y avait besoin de lui dire ce qu'il fallait faire.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

met ar goukoukoù ne veze ket klevet kalz ken

[mɛ gu'kuku viʒe kə 'klɛwət kɑls ken]

mais les coucous on ne les entendait plus beaucoup

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

Riagad se n'eus ket kalz avat. Ne ma ket klevet an anv-se gwech ebet c'hoazh.

[ʁiagat ze ˈnøs kə kɑls ha ˈma kə ˈklɛwə nɑ̃ː se ˈgweʃə be wɑs]

Il n'y a pas beaucoup de Riagad. Je n'avais jamais entendu ce prénom là auparavant.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

bern

Gwelet an temoù Bern ha Bernioù

bern loened

[bɛrn 'lwɛ:nət]

beaucoup d'animaux

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, bezañ zo bern rasoù evned

[ja 'beã zo bɛrn 'raso 'ẽwnət]

oui, il y a beaucoup de races d'oiseaux

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

an evned bihan a veze kavet bern

['newnə 'bijən 'viʒe ka:d bɛrn]

des petits oiseaux on en trouvait plein

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

1. Nann, 'na ket graet se bern. 2. Nann, se 'na ket bet graet bern.

1. Nann, na ke gwèt se bèrn. 2. Nann, zé na ke bé gwèt bèrn.

1. Non, il n'avait pas beaucoup fait ça. 2. Non, il n'avait pas beaucoup fait ça.

1. Plac'h, 1946, Pederneg
2. Plac'h, 1925, Trezelan (Bear)
(dastumet gant Riwal)

Ya, ha boutañ, boutañ o fenn, pa ne vez ket bern e-barzh ar foñs ken...

Ya, a boutañ o vènn, pé vé ke bèrn bah voñs kén.

Oui, et pousser leur tête, quand il n'y a plus beaucoup [de lait] dans le fond [du seau].

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha neuze, ni a hade ur bern patatez evel se hañ.

A neuzé, nim hadé bèrn papates vesé añ.

Et alors nous semions beaucoup de pommes de terre comme ça.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Abaoe zo bet ur bern cheñchamant heñ, oh ma Doue ya.

Bwé zo bé bèrn cheñchaman eñ, o ma dwé, ya.

Il y a eu beaucoup de changement depuis. Oh mon Dieu oui.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ha e oa graet ur robinet, ha neuze gan..., e vije laket un... ha laket un tuyau deus ar robinet, e-barzh... e-barzh an donell, ha 'na ket 'met digoriñ ar robinet d'ober, ha 'h ae ur bern purin e-barzh an donell.

A oa gwè robinet, a neuzé gan… vijé lake ’n tuyau deus robinet, ba… ba ’n donell, a na ke mè dioiñ robinet d’or, a ’h ê bern purin ba ’n donell.

Et on avait fait un robinet, et mis un tuyau qui partait du robinet pour aller dans la tonne, et il n'y avait qu'à ouvrir le robinet pour mettre du purin dans la tonne.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Me 'meus ket c'hoant emezañ da vont e-barzh un ostaleri aze, emezañ, e vez ur bern tud...

Mé meus ke hoan, méañ, de von bah en ostaléri ahé, méañ, vé bèrn tut.

Je ne veux pas aller dans un café, dit-il, il y a trop de monde...

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

E oa ur bern tud bepred, peogwir e oa tremen daou c'hant.

Oa bèrn tut popet, pugur oa trémèn dow han.

Il y avait beaucoup de monde en tout cas, pusiqu'il y en avait plus de deux-cents.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Oh ya me a zo kat da deskiñ bern traoù d'ar re all !

[o ja me zo kat də ˈdiski bɛʁn tʁɛw də ʁe ɑl]

Oh oui je suis capable d'apprendre beaucoup de choses aux autres !

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Se a zo bern tud oc'h ober, hañ !? ma Doue ! ret eo gwelet, war-washaat !

[se zo bɛʁn tyt oːʁ ɑ̃ maː ˈdue ʁɛd ɛ ˈgwelət waʁ ˈwasɑːd]

Ça il y en a plein à le faire hein !? bon sang ! il faut voir, de pire en pire ! [dépenser sans compter]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

bezañ zo bern bleuñv 'ba 'r wezenn

['beɑ zo bɛrn blœ̃: bah 'weən]

il y a plein de fleurs dans l'arbre

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Bet na bern traoù da lâret Henry (?)... Yves Raoul aze.

[be na bɛʁn tʁɛw də lɑːʁ ɑ̃ʁiyː iv ˈʁaul ˈɑe]

Yves Raoul avait beaucoup de choses à dire.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Bern charre en-dro da honnezh !

[bɛʁn ˈʃɑʁɛ dʁo də hɔ̃ːs]

Beaucoup de remue-ménage pour elle ! [litt. « autour d'elle »]

[lors d’un déménagement]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Bern charre gant honnezh.

[bɛʁn ˈʃɑʁɛ gɑ̃n hɔ̃ːs]

Beaucoup de remue-ménage avec elle !

[lors d’un déménagement]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Gwelet frazennoù all...

toullad

Gwelet an temoù Un toullad ha Un toullad brav

E oa daou c'hant a dud e-barzh an eured, han-se e oa un toullad mat hañ ? Deux-cent personnes. Kreisteiz, ha kement all deus noz. Sell aze hañ ?

Oa dow han dut bah ’n euret, han-sé oa toulled mat añ ? Deux-cent personnes. Krèisté, a kémndall deus nos. Sèll ahé añ ?

Il y avait deux cents personnes au mariage. Par conséquent ça faisait beaucoup de monde, hein ? À midi, et autant le soir. Impressionnant hein ?

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

tamm (un – mat)

Gwelet an tem Un tamm mat

hemañ 'h eo an hini gwellañ, deus tamm mat a-hervez

['hemɑ̃ he ni 'gwɛlɑ̃ døs tɑ̃'mɑt 'hɛrwe]

celui-ci c'est le meilleur [de beaucoup] à ce qu'il paraît

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

prizioù tamm mat... tamm mat re ger

[ˈpʁiʒo ˈtɑ̃maː ˈtɑ̃mat ʁe geːʁ]

des prix beaucoup... beaucoup trop élevés

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

frank

Bezañ 'to un tamm c'hoazh ? Bezañ 'to un tamm c'hoazh ? 'To ket ken ? (Nann nann. Debret 'meus re dija.) Ya. Me 'meus graet ivez. Frank ivez.

Bé to tamm c'hoas ? Bé to tamm c'hoas ? To ket kén ? (…) Ya. Mé meus gwèt ie. Vrang ie.

Tu en veux encore un morceau ? Tu n'en veux plus ? (Non, j'en ai trop mangé déjà.) Oui. Moi aussi. Beaucoup aussi.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

kaer

Ne gleve ket ha ne blije ket dezhañ kaer mont war an hent gant an trakteur ivez.

Glèwé ket, a blijé ke déañ kèr mon war 'n èn gan trakteur ie.

Il n'entendait pas, et il n'aimait pas beaucoup aller sur la route avec le tracteur.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ne deuont ket kaer 'ba 'r jardin

[dɛɲ cə kɛ:r bah ʒɛɲ]

ils ne viennent pas beaucoup dans le jardin [chats]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

hardi

Gwelet an tem Bezañ sur dioutañ

d'ar c'houlz-se e veze e-mesk ar fank an traoù hañ, hardi

[də 'huls:e viʒe mesk ə vɑ̃ŋg ən tʁɛw ɑ̃ 'hɑʁdi]

à cette époque-là ça se faisait dans la boue, beaucoup [cross]

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

da vat

tu-traoñ e oa dour da vat

[ty’tɾo̞w wa du:ʁ də vɑt]

du côté bas il y avait beaucoup d'eau

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

... deut da dommañ da vat ma vez...

[dœd də 'do̞mɑ̃ də vɑt ma ve]

... il vient à chauffer dur si c'est...

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

pitoiabl

Ne 'meus ket soñj petra 'na lavaret din ur wech, ha 'na vekset ac'hanon pitoiabl quoi.

[møs kə ’ʒõʃ pʁa na ’lɑːt tĩ ə’we̞ʃ a na ’vɛksəd ’ãw pi’tɔjəp kwa]

Je ne me rappelle plus ce qu'il m'avait dit un fois, [mais] ça m'avait vexée terriblement.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

terribl

war ar gedon yaouank 'h eont terribl kwa

[waɹ 'ge:dɔ̃n 'jo̞wɑ̃ŋg hɛɲ 'tɛɹip kwa]

elle s'attaque énormément aux jeunes lièvres quoi [buses]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)