Brezhoneg Bro-Vear

Galleg > Brezhoneg

bien

mat

Gwelet ivez koulz, gwelloc'h ha gwellañ.
Gwelet an tem Ar boued mat

Ha eviti e oa mat quoi evel se quoi heñ.

A witi oa mat quoi vesé quoi eñ.

Et c'était bien comme ça pour elle.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ne oa ket brav bezañ e-kichen d'ar skol evel se, evel se e vije gouvezet pegoulz e vije e pinijenn.

Oa ke braw béañ kichen te skol vesé, vesé vijé gouvéet pégoulz vijé pinijenn.

Ce n'était pas bien d'être à côté de l'école comme ça, [car] comme ça on [les parents] savaient quand on [les enfants] était punis.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Peogwir 'ma... sañset labouret mat e-barzh Trezelan, e oan laket en cinquième e-plas laket en sixième. Ha te a lavar traoù. Mont en cinquième hep ober sixième, ha... Me a oa kollet kompletamant, ah ya.

Pegur ma... sañset laboure mat ba Trézélan, oan laket en cinquiême plas laket en sixiême. A té lar trew. Mon en cinquiême èb or sixiême, a... Mé oa kollet koñplétaman, a ya.

Parce que j'avais... paraît-il, bien travaillé à Trézélan, j'avais été mise en cinquième au lieu d'en sixième. Tu parles ! Aller en cinquième sans faire de sixième, et... J'étais complètement perdue.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

'H eo mat din ma 'mije ket bet ezhomm diontañ da vann ebet hañ.

'h è mat tin ma mijé ke béd émm diontañ de vann béd añ.

C'était bien si je n'avais pas besoin de lui.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Ma 'h eo mat deoc'h ho-taou, emeze, feiz avat, nim, nim eo mat dimp, emeze, se a sell ac'hanoc'h bremañ emeze.

Ma ’h è mat tah o-tow, mè, fé hat, nim, nim è mat tim, mè, zé zèll añoh brœmañ mè.

Si ça vous convient à tous les deux, ça nous convient à nous, dirent-ils, maintenant ça vous regarde.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Memestra X, n'eo ket posupl. Ne glevez ket ac'hanon, daon gran avat emezañ, me a glev ac'hanout mat.

Mostra X, n’è ke posup. Glêwes ked añoñ. Dañwn grañ ha méañ, mé glèw hanout mat.

Quand même X, ce n'est pas possible. Tu ne m'entends pas. Si alors, qu'il dit, je t'entends bien.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Mont mat e ra an traoù ?

[mɔ̃n mɑːd ʁa tʁɛw]

Ça va ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

me a goache ma avaloù, aze en em gonserve an avaloù mat sell, 'ba 'r greun, ya 'vat

[me 'gwɑ:ʃɛ ma a'vɑ:lo 'ɑhe nɔ̃n gɔ̃'zɛrvɛ na'vɑ:lo mɑ:t sɛl bar grœ:n jɑ vɑt]

je cachais mes pommes, là les pommes se conservaient bien tu vois, dans le grain, et bien oui

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Eo en etat vat ya.

[e̞ netat vɑːd ja]

Il est bien portant.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

unan tev mat, stummet mat

[yn tew mat ˈstumət mɑːd]

[On dit ça de] quelqu'un qui est costaud, bien portant.

[en etat vat]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ale ! Mont mat a ra an traoù abaoe dec'h ?

[ɑˈle̞ mɔ̃n mɑːd ʁa tʁɛw bwe deχ]

Salut ! Ça va depuis hier ?

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Ya ma ec'h an abred da gousket neuze ne gouskfen...ne gouskin ket mat.

[ja ma hɑ̃ aˈbʁeː də ˈguskət nœː ˈgusfɑ̃m gusˈki kə mɑːd]

Oui si je vais tôt me coucher alors je ne dormirais...je ne dormirai pas bien.

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

se na oa ket mat d'ober hañ

[ze wa kə mɑ:t to:r ɑ̃]

ce n'était pas bien à faire

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

er-maez 'neus c'hoant da vont met n'eo ket mat

[me̞:z nøs hwɑ̃n də vɔ̃n mɛ nɛ kə mɑ:t]

il veut aller dehors mais ce n'est pas bien [pour lui]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ma 'h out arru er gêr eo mat

[ma hud ɑj ge̞:r ɛ mɑ:t]

si tu es arrivée à la maison c'est bien [c'est le plus important, l'essentiel]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

En etad vat !

[ˈnetat vɑːd]

(Elle est) bien portante ! [de quelqu'un qui a un embonpoint ou qui a bonne mine]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Stummet mat eo !

[ˈstymə mɑːd ɛ]

Elle est bien portante ! [de quelqu'un qui a un embonpoint ou qui a bonne mine]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

A debr mat deus he goan ya !

[dɛːb mɑː døs i gwɑ̃:n ja]

(Elle) mange bien son souper oui ! [de quelqu'un qui a un embonpoint]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

N'eo ket mat stokañ !

[ˈnɛ kə mɑːd ˈstokɑ̃]

N'y touches pas, ça n'est pas bien de toucher, il ne faut pas y toucher. [boutons d'un four]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

« Met, emezon-me, delc'hen a ri mat dezhañ ? » « Ya ya, emezi, me a dalc'ho mat dezhañ, ne sellin ket petra a vi oc'h ober, met... ne vin ket kat d'ober marteze, met me a dalc'ho mat dezhañ ervat. »

Mèt, moñmé, dèrhèn ri mat téañ ? Ya ya, mèi, mé derho mat téañ. Zèllin ke pra vi ’h or, mèt... Vin k’ kat t’or matéé, mèt mé derho mat téañ vat.

« Mais, dis-je, tu le tiendras bien ? » « Oui oui, dit-elle, moi je le tiendrai bien, je ne regarderai pas ce que tu feras, mais... Je ne pourrai peut-être pas le faire [regarder], mais je le tiendrai bien. »

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Eñ a zo ur sistem mat, kerzhel vat e ra se !

[ẽː zo sistɛm mɑːd ˈkɛʁzəl mɑːd ʁa ze]

C'est un bon système, une bonne technique, ça marche bien.

[parler breton à ceux qui font du démarchage téléphonique] 

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

'ba he c'honversasion e oa un damm bennaket ha n'ae ket mat hañ

[ba i ˌgɔ̃vɛʁsaˈsi:ɔ̃n wa ndɑ̃m bə'nɑkəd a nɛ kə mɑ:d ɑ̃]

dans sa conversation il y avait quelque chose qui n'allait pas

1. Den, ????, ????
(dastumet gant Tangi)

Gwelet frazennoù all...

a-feson

Gwelet an tem An dud aezet

n'on ket kat d'ober kalz tra a-feson gant an amzer

[nɔ̃ kə kɑt to:r kɑls trɑ: 'vesɔ̃n gɑ̃n 'nɑ̃mzər]

je ne suis pas capable de faire grand-chose de bien avec le [mauvais] temps

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

mann a-feson

[mɑ̃n 'vesɔ̃n]

rien de bien

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

mann a-feson ebet ken

[mɑ̃n ’vesɔ̃n be ken]

plus rien de bon [d'intéressant]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

nebeud a dra a-feson

noeboet dra véson-n

[nœbœt dʁa vesõn]

pas grand-chose de bien

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

brav

Ne oa ket brav bezañ e-kichen ar skol evel se, evel se e vije gouvezet pegoulz e vije e pinijenn peogwir me a ouie pegoulz e finise ar skol ordin.

Oa ke braw béañ kichen te skol vesé, vesé vijé gouvéet pégoulz vijé pinijenn, pégwir mé ouié pegouls finisé skol ordin.

Ce n'était pas bien d'être à côté de l'école comme ça, [car] comme ça on [les parents] savaient quand on [les enfants] était punis. Parce que moi je savais à quelle heure finissait l'école chaque jour.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Met feiz, avat, chomet e oa ma gochon bihan bev. Ah ya ! Laket ur pañsamant dezhañ war-benn ha tout, graet se brav, comme il faut.

Mè fé hat, chome oa me gochon bien béw. A ya ! Lake pañsaman déañ war-bènn a tout, gwèt sé braw, comme il faut.

Mais mon petit cochon avait survécu. Ah oui ! [J'avais] mis un pansement dessus et tout, fait ça bien, comme il faut.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

ya, met ken brav e vije dezhi o vale evel 'ba ar park ivez

[ja mɛ ken braw 'viʒe dɛj 'vɑ:le wɛl bah parg ie]

oui, mais ce serait aussi bien qu'elle aille se promener que [de rester] dans le champ aussi

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

... 'h eo brav dit !

[hɛ brɑw dit]

... tu es verni !

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

hag e oa brav dezhi aze

[a wa braw dɛj 'ahe]

et elle était bien là, elle se plaisait

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oa ket brav dezhe

[wa kə brɑw dɛ:]

ils n'étaient pas bien [pas fiers lors du combat ou d'avoir fuis]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ni a oa brav dimp ivez

[nim wa brɑw dim 'ije]

nous étions bien aussi

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ha hemañ eo brav dezhañ du-hont ivez

['hemɑ̃ ɛ brɑw 'deɑ̃ 'dyən ie]

celui-ci [enfant] il est bien là-bas aussi

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ne vez ket brav dezhe

[ve kə brɑw dɛ:]

ils ne sont pas bien [ne se plaisent pas]

Ivet Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

bremañ bravañ ma 'h eo din amañ

['bœmɑ̃ 'bɾɑwɑ̃ mɑ hɛ dĩ 'ɑ̃mɑ̃]

maintenant qu'est-ce que je suis bien ici

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ervat

adv. ervat vat [vɑ:t]

Abalamour d'ar gwinizh da vont da... Pas d'ar gwinizh, met d'an ed, quoi, da vont ervat e-barzh, abalamour dezhe da droc'hañ ervat.

Bañw te gwinis von te… Pas te gwinis, mè de ’n ét, quoi, de von vad bars, bañw tè de drohañ vat.

Pour que le froment aille... Pas le froment mais le blé, pour qu'il aille bien à l'intérieur, pour qu'il soit bien coupé.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

An daou-ugent kentañ 'meump gounezet ervat, bien, ar reoù war-lerc'h, ac'hanta, ne oa ket gounezet kalz tra, ha neuze 'meump graet unan all c'hoazh, ha ar re-se bepred 'meump ket gounezet tamm ebet

’N dow-ugen kéntañ meum gonéet vat, bieñ, réw war-lèrh, hanta, oa ke gonéet kales tra, a neuhé meum gwè ’n all hoas, a ré-sé bopet, meum ke gonéet tamm bét.

Les quarante premiers [porcs], nous avons bien gagné, bien, les suivants, eh bien, nous n'avons pas gagné grand chose, et alors nous avons encore fait un essai, et ceux-là, nous n'avons rien gagné.

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

« Met, emezon-me, delc'hen a ri mat dezhañ ? » « Ya ya, emezi, me a dalc'ho mat dezhañ, ne sellin ket petra a vi oc'h ober, met... ne vin ket kat d'ober marteze, met me a dalc'ho mat dezhañ ervat. »

Mèt, moñmé, dèrhèn ri mat téañ ? Ya ya, mèi, mé derho mat téañ. Zèllin ke pra vi ’h or, mèt... Vin k’ kat t’or matéé, mèt mé derho mat téañ vat.

« Mais, dis-je, tu le tiendras bien ? » « Oui oui, dit-elle, moi je le tiendrai bien, je ne regarderai pas ce que tu feras, mais... Je ne pourrai peut-être pas le faire [regarder], mais je le tiendrai bien. »

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

Ha feiz neuze e oa renket skubañ ervat, kar aze ne oa ket heu... Hennezh a oa war an douar quoi. Aze e oa an dou... e oa 'met douar da... dindan quoi.

A fé, neuhé oa rènket skubañ vat, ka ahé oa ket eu... Heñ oa war ’n douar quoi. Ahé oa ’n dou... oa méd douar de... dinan quoi.

Et alors on avait dû bien balayer, car là il n'y avait pas heu... C'était de la terre battue. Il n'y avait que de la terre dessous.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

N'eo ket evel ar velo, aze e vezan en em c'hoazez ervat.

N’è ke vèl vélo. Ahé vèn nom hoazé vat.

Ce n'est pas comme un vélo, là je suis bien assise.

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

kaer

Met pa 'ma gwelet penaos e vije laket reoù ha ne ouient ket kaer da vont d'an tableau...

Mè pé ma gwélet penoz vijé lake réw a ouiènt ke kèr (de) von te tableau.

Mais quand j'avais vu qu'on envoyait ceux qui ne savaient pas bien au tableau...

Plac'h, 1946, Pederneg (dastumet gant Riwal)

Me ne gomprenen ket kaer, met anfin...

Mé gomprénèn ke kèr, mèd añfin...

Moi je ne comprenais pas bien, mais enfin...

Plac'h, 1925, Trezelan (Bear) (dastumet gant Riwal)

...eo kaer d'ober ar pezh a ran

[ɛ kɛ:r 'do:bər pe:z rɑ̃]

...c'est beau [bien] de faire ce que je fais

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

likenn

likenn eo ar rodoù

['licən ɛ 'ro:ʒo]

les roues tournent bien

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)