Brezhoneg Bro-Vear

An hengounioù dre gomzAn troioù-lavar skeudennetWar an amzer o tremen

War an amzer o tremen

1 2  (32 frazenn en holl)

a-hed ur vuhez o teballiñ anezhañ

[he:d ə 'vye de'bɑli 'neɑ̃]

très longtemps en train de le déballer

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ne oa ket dec'h

[wa kə deh]

ce n'était pas hier [ça ne date pas d'hier]

Michel Bihan, ?, Plouilio (dastumet gant Tangi)

arru on war ar beskelloù

[ɑj ɔ̃ war be'skelo]

je suis arrivé sur le sillon oblique [vers la fin, de l'année scolaire]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

mont da gousket gant ar yer

[mɔ̃n tə 'guskəd gɑ̃n ji:r]

aller se coucher avec les poules [de bonne heure]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

fin eo ar pardon

[fin ɛ 'pɑrdɔ̃n]

le pardon est fini [la fête est finie]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

paour-kaezh den, n'out ket arruet er gêr !

[pokɛz'de:n nut kəd ɑj ge̞:r]

pauvre homme, tu n'es pas arrivé à la maison [tu es loin d'avoir fini] !

Frañswa ar Bihan, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ a oa deus oad an ebestel

[hẽ̞: wa dəz nwɑ:d ne’bestəl]

il était de l'âge des apôtres [quelque chose ou quelqu'un de très ancien]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ zo deus amzer an ebestel

[hẽ: zo dəz 'nɑ̃mzər ne'bestəl]

il est du temps des apôtres

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

ur siekl zo 'teus ket gwelet anezhañ

[ə 'siɛk so tøs kə gwɛ:l neɑ̃]

ça fait un siècle que tu ne l'as pas vu

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

'dez ket amzer, koulskoude e kemero amzer da vervel

[de kəd 'ɑ̃mzər kus'ku:de ge'me:ro 'ɑ̃mzər də 'verwəl]

elle n'a pas le temps, et pourtant elle prendra le temps de mourir

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

Herve zo arru war beskelloù.

Hervé zo ay war béskélo.

[ɛʁve zo aj waʁ beskelo]

Hervé est arrivé dans les recoins du champ. [il touche à la fin : il est proche de la retraite]

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Arru omp war beskelloù.

Ayon-m war béskélo.

[ajõm waʁ beskelo]

On arrive sur la fin. [la fin de la saison des potirons]

Paotr, 1951, Bear (dastumet gant Julien)

Treiñ ar c'hi dre e lost.

Trèy hi dré i lost.

[tʁɛj hi dʁe i lost]

Perdre son temps.

Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 31 : "[…] peigner la girafe […] treiñ ar c'hi dre e lost""

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Treiñ ar c'hi dre e lost.

Trèy hi dré i lost.

[tʁɛj hi dʁe i lost]

Perdre son temps.

Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 31 : "[…] peigner la girafe […] treiñ ar c'hi dre e lost""

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Treiñ ar c'hi diwar-bouez e lost.

Trèy hi diwar bwéz i lost.

[tʁɛj hi diwaʁ bwe:z i lost]

Perdre son temps.

Du coq à l’âne Le chasse-Marée / ArMen Daniel Giraudon (P.194) : "En breton, tirer le chien par la queue, treiñ ar c’hi bouez e lost, signifie "glandouiller", perdre son temps."

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Kemer da amzer, n'emañ ket an traoù o vont gant an dour.

Kémèr te an-mzeur man keu trèw von-n gan-n dour.

['kemɛʁ də 'ãmzəʁ mã kø ntʁɛw võn gãn 'du:ʁ]

Prends ton temps, il n'y a pas le feu.

Petit florigène des expressions populaires bretonnes Coop Breizh Martial Ménard page 76 : "n’emañ ket an traoù o vont gant an dour les choses ne vont pas avec l’eau Comprendre : l’eau, la rivière n’emporte pas les choses. C’est ce qu’on dit à quelqu’un po

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

Abaoe zo arri tremenet ur bannac'h mat a dour barzh ar rinier.

Bwé zo ay tréméneut banc’h mat dour bar rigneur.

[bwe zo aj tʁemenət bãx mat duʁ baʁ ʁiɲəʁ]

Depuis de l'eau a coulé sous les ponts.

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

Achu eo ar pardon.

Achu è pardon-n.

[aʃy ɛ paʁdõn]

La fête est finie.

Martial Ménard : Echu ar pardon ! (la fête est finie !)

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

A-benn neuze 'vo laket ar yer da bisat : imposubl.

Bèn noehé vo lak yir di biseut : imposup.

[bɛn nœhe vo lak jiʁ di bisət] [inposyp]

Quand les poules auront des dents.

Eliane Pichouron, 1929, Bear (dastumet gant Julien)

Arru omp tost, tost d'ar gêr.

Ayon-m tost : tost de gèr.

[ajõm tost tost də gɛʁ]

On y est presque.

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

Ne vo ket ret dimp chom teir sizhun.

Vo keu rèt dim chom tèr zu-n.

[vo kø ʁɛt dim ʃom tɛʁ zyn]

On n'aura pas besoin de rester une éternité.

Ivona Toudig, 1934, Bear (dastumet gant Julien)

achu eo ar pardon hañ !

['ɑʃy ɛ 'pɑʁdɔ̃n ɑ̃]

la fête est finie hein [pour changer de discussion et ne pas dévoiler le secret] !

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

« fin eo ar bateroù » ya, pa vije fin tout eu... achu ar stal kwa

[fin e̞ ba’te:ʁo ja pe viʒe fi:n tud ə ’ɑʃy stɑ:l kwa]

« la messe est dite » oui, quand tout était euh... fini l'activité quoi

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

hañ ? ni... ni... ni a veze « Fañch d'abardaez », e-kichen du-mañ Prosper Gwilhou a lâre dimp « ale ! arri eo poent mont à la soupe ! » pa vije... pa vije an eost e vije diwezhat, ne vije ket debret koan a-wechoù ac'hann da nav eur, « ha c'hwi eo Fañch d'abardaez ? » « ah ya ! ret eo unan bennak emezon-me, ret d'unan bennak bezañ Fañch d'abardaez ha lanterne rouge ! »

[ɑ̃ mym mym mym viʃe vɛ̃ʃ dava’dɑ:ʁe ’kiʃɛn ’dymɑ̃ ’pɾɔspɛɾ ’gwiju a ’lɑ:ʁe dim a:le ɑj e̞ pwɛn mɔ̃n a la sup piʃe piʃe nɛst viʃe di’we:at vi’ʃekə ’de̞:bə kwɑ̃:n ’we:ʒo hɑ̃n də ’nɑvəɾ a hwi e̞ vɛ̃ʃ dava’dɑ:ʁe a ja ʁɛd e̞ yn mə’nɑ:g ’be:ɑ̃ mɔ̃mɛ ʁɛd dyn bə’nɑ:g ’be:ɑ̃ vɛ̃ʃ dava’dɑ:ʁe a lɑ̃’tɛʁn ʁuʃ]

hein ? nous... nous... nous étions « François de la fin d'après-midi », à côté de chez moi Prosper Guillou nous disait « allez ! il est temps d'aller à la soupe ! » quand c'était... quand c'était la récolte on était tard, on ne mangeait pas le dîner avant neuf heures parfois, « c'est vous François de la fin d'après-midi ? » « ah oui ! il en faut un dis-je, il faut quelqu'un pour être François de la fin d'après-midi et lanterne rouge ! »

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ni a vije « Fañch d'abardaez »

[mym viʃe vɛ̃ʃ ˌdava’dɑ:ʁe]

nous étions « François de la fin d'après-midi » [gens qui sortent le soir]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

1 2  (32 frazenn en holl)