Brezhoneg Bro-Vear

An hengounioù dre gomzFentigelloù a bep sort

Fentigelloù a bep sort

brav eo boutañ eme an hini gozh, pa oa kouezhet war he revr 'ba 'r stank

[bɾɑw ɛ 'butɑ̃ me n:i go:s pe wa kwed war i rɛ:r bah stɑ̃ŋk]

c'est bien de pousser dit la vieille, quand elle était tombée sur le cul dans l'étang

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

koad 'ba 'r siminal, kig 'ba revr an hini gozh

[kwɑd bah ʃi’mi:nal kic ba rɛ:r n:i go:s]

du bois dans la cheminée, de la chair dans le cul de vieille [dit par un ancien]

Dominik Baodour, 1965, Bear (dastumet gant Tangi)

kaoc'h 'ba 'r garrigell, teil 'ba 'r c'harr, kig e revr ar vatezh

[kɔh bɑh gɑ’ri:ɟəl tɛʎ bɑh hɑr kig e rɛ:r ’vɑtəs]

de la merde dans la brouette, du fumier dans la charrette, de la chair dans le cul de la servante

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

Doue a-raok ha ni war-lerc'h ! Evit kaout chañs 'barzh e labour, e veaj.

Doué raok a ni wa lèc’h ! Wit kad chans dobeur i labour, i véach.

[due ʁok a ni wa lɛx] [wit kad ʃãs dobəʁ i labuʁ i veaʃ]

Dieu en avant et nous derrière ! Pour avoir de la chance dans son travail, son voyage.

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Pep hini evitañ e-unan ha Doue evit an holl !

Pop hini witan ihu-n a Doué wit nol !

[pop ini witã ihyn a due wit nol]

Chacun pour soit et Dieu pour tous !

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Arabat ober biloù gant bugale re all.

Rabad oc’h bilou gan-n bugale ré al.

[’ʁa:bad o:r ’bi:lu gãn by’ga:le ʁe al]

Il ne faut pas se faire du souci avec les enfants des autres.

DB : phrase que disait toujours un marchand du Finistère

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

Homañ 'oa boultrenn warni, pa oa kouezhet war e revr 'barzh an stank !

Homan wa boulteun warni, pé wa kouét war rèr bar stank.

[omañ wa bultən waʁni pe wa kwet wa ʁɛʁ baʁ stãŋk]

Elle était pleine de poussière quand elle est tombé dans l'étang ! [Cette phrase étrange est dite par celui qui reçoit une remarque pour rien, qui subit des remontrances sans raisons.]

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

Sell aze boultrenn, pa oa kouezhet war e revr 'barzh an stank !

sèl la è boulteun pa wa kouèt wa i rèr bar stank !

[sɛl la ɛ bultən pa wa kwɛt wa i ʁɛʁ baʁ stãŋk]

Elle était pleine de poussière quand elle est tombé dans l'étang ! [Cette phrase étrange est dite par celui qui reçoit une remarque pour rien, qui subit des remontrances sans raisons.]

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

Teil 'ba ar c'harr, kaoc'h 'ba ar garrigell ha kig 'ba revr ar vatezh !

tèy ba ar, koc’h bar garidyeul, a kitch ba rèr vateus !

[tɛj ba haʁ] [kɔh bah ga’ʁi:ɟəl] [a kic ba ʁɛʁ ’vatəs]

Du fumier dans la charrette, de la merde dans la brouette, et de la chair dans le cul de la bonne !

1.
2. Daniel Bihan, 1950, Bear
(dastumet gant Julien)

ale deus 'ta, paotr e jiletenn houarn !

['ɑ:le dœs tɑ pɔd i ʒi'lɛtən 'huɑrn]

allez viens donc, gars au gilet de fer [formule dite par Ifig Marichal] !

Ifig Raoul, 1933, Bear (dastumet gant Tangi)

ne vo ket adverenn, eme Gwernioù, re verr eo an deiz

[vo kə hɑ'vɛrn me 'gwɛrɲo re vɛr ɛ nde:]

il n'y aura pas de goûter, dit Gwernioù, le jour est trop court [ancien entrepreneur de bâtiment refusant le goûter à ses ouvriers]

Manuel Aofred, 1931, Bear (dastumet gant Tangi)

n'eo ket a-walc'h kozhañ, fallaat a ra an nen

[ne kə wɑh ’ko:zɑ̃ va’lɑ:d ra nen]

ce n'est pas assez de vieillir, on faiblit

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

n'eo ket a-walc'h kozhañ met fallaat

[ne kə wɑh 'ko:zɑ̃ mɛ va'lɑ:t]

ce n'est pas assez de vieillir, mais décliner

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ale, me zo o vont alemañ, war hent deus an deiz ha war gouloù deus an noz

['ɑ:le me zo vɔ̃n 'lemɑ̃ war hɛn dəz nde: a war 'go:lo dəz nɔ̃:s]

allez, je m'en vais d'ici, sur le chemin le jour et dans la lumière la nuit [quand on s'écarte de quelqu'un balayant]

Plac'h, , Bear (Trezelan) (dastumet gant Tangi)

mezh 'meus, mezh 'meus, berr eo e lost

[me:z møs me:z møs bɛr ɛ i lɔst]

j'ai honte, j'ai honte, il a la queue courte

Jañ-Batist Perrin, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

ale ! teil 'ba ar c'harr, kaoc'h 'ba ar garrigell ha kig 'ba revr ar vatezh

[’ɑ:le tɛʎ bah hɑʁ kɔh bah ga’ʁi:ɟəl a kig ba ʁɛ:ʁ ’vɑtəs]

allez ! du fumier dans la charrette, de la merde dans la brouette et de la viande dans le cul de la servante

Jañ-Pier Ar C'hamm, 1948, Sant Laorañs (dastumet gant Tangi)

sell amañ ur boultrenn eme an hini gozh, pa oa kouezhet war he revr 'ba ar stank

[zɛl 'ɑ̃mɑ̃ əɹ 'bultən me n:i go:s pe wa kwe:d waɹ i ɹɛ:ɹ bah stɑ̃ŋk]

en voici une poussière dit la vieille, quand elle était tombée sur le cul dans l'étang

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

(T. : hast buan !) hast buan, ne vi ket pell !

[haz'by:ən nə vi kə bɛl]

(T. dépêche-toi !) dépêche-toi, tu ne seras pas long !

1. Den, ????, ????
(dastumet gant Tangi)

gisti tout nemet ma gwreg ha me !

['gisti tut mɛ mə gwɹek a me]

toutes des putes sauf ma femme et moi !

Janin Roparz, 1940, Bear (dastumet gant Tangi)

n'eo ket a-walc'h koshaat ha lartaat !

[ˌne̞ kə ˈwɑx koˈsɑˑt a laʁˈtɑˑt]

ce n'est pas le tout de vieillir et de grossir !

Frañsoa Mengi, 1937, Lannbaeron (dastumet gant Tangi)

n'eo ket brav kozhañ, fallaat an hini eo !

[ˌne̞ kə ˌbɹɑw ˈkoːzɑ̃ - vaˈlɑˑd ni e̞]

ce n'est pas agréable de vieillir, [mais] mais c'est décliner [le pire] !

Loui Tregoad, 1937, Berc'hed (dastumet gant Tangi)

en pañsion ya, en avani pas da vezañ war hent 'ba ar gêr

[pɑ̃ˈsiˑɔ̃n ˌjɑ - naˈvɑ̃ːni paz də ˈveˑɑ̃ waɹ ˈhe̞n bah ˈge̞ːɹ]

[j'étais] en pension oui, afin de ne pas gêner à la maison [litt. ne pas être sur la route]

If Damani, 1938, Prad (dastumet gant Tangi)

ac'hanta ya ! e vreur ! e... e... e dud a oa o chom 'ba Mantallod, eñ a oa deus Mantallod, arri omp 'ba ar c'harr !

[ˈhɑ̃nta ˌjɑ - i ˈvɣœˑꝛ - i i i ˈdyd wa ˌʃo̞m bah mɑ̃ˈtɑlɔt - ˈẽ wa dœz mɑ̃ˈtɑlɔt - ˌɑj ɔ̃m ba ˈhɑɹ]

eh bien oui ! son frère ! son... son... ses parents habitaient à Mantallod, il était de Mantallod, la boucle est bouclée !

Janin an Herveig, 1932, Ploueg (dastumet gant Tangi)

hast buan, na chomez ket da c'hoari !

[hɑz'by:ən ʃo'meskə də hwɑj]

dépêche-toi, ne reste pas jouer !

1. Den, ????, ????
(dastumet gant Tangi)