Brezhoneg Bro-Vear

Al labour douarLoened ar menajAr saoutAr yec'hed

Ar yec'hed

'neva laket vaksinañ anezhe

[nevɑ 'lɑkə vɑk'si:nɑ̃ nɛ:]

les avait fait vacciner [vaches]

Lusien Karluer, 1928, Bear (dastumet gant Tangi)

panaris a veze graet deus ar re-seoù, klañv kreistre oc'h ivinoù

[pana’ri viʃe gwɛd re’zew klɑ̃: krɛjste o hi’vi:no]

panaris qu'on appelait ceux-là, malades entre leur ongles [vaches]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

'mije d'ober gwalc'hiñ he zreid dezhi, hec'h ivinoù gant dour-javel ha dour klouar, met hoñ 'h astenne he zreid hag evel-se e vije kontant, ar vuoc'h ne save ket ken

[miʃe do:r ’gwɛlhĩ i zɾɛjd dɛj i i’vi:no gɑ̃n du:r ʒa’vɛl a dur ’kluaɾ mɛ hɔ̃ as’ti:nɛ i zrɛjd a vi’se viʃe ’kɔ̃ntɑ̃n ə vyh ’zɛ:vɛ kə ken]

je devais laver ses pieds, ses ongles avec de l'eau de javel et de l'eau tiède, mais elle étendait ses pieds et comme ça elle était contente, la vache ne se levait plus

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

ar saout ac'hann a oa bet marvet

[zowt hɑ̃n wa be 'mɑrwət]

les vaches d'ici étaient mortes

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

c'hwezhañ a raent

['hweɑ̃ rɛɲ]

elles gonflaient [vaches mortes]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ha berr a veze warne

[a bɛr 'viʒe warnɛ]

et elles étaient essoufflées [sur le point de mourir]

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

ya, ouzhpenn div vuoc'h marv 'meus bet

[ja us’pɛn diw vyh marw møz bet]

oui, j'ai eu plus de deux vaches mortes

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

pa vezent marv e vezen c'hwezhet

[pe 'viʒɛɲ marw 'viʒɛɲ 'hwehɛd ã]

quand elles étaient mortes elles étaient gonflées

Selina Jagin, 1920, Bear (dastumet gant Tangi)

e vije degaset ur paper dit da lâret leskel ar saout euh... en o c'hraou an deiz-se, e vije lâret dit 'h arrie a-benn un... un... un... un... un eur goude merenn ha goude a-wezhioù, a-wezhioù e vijent di ... di... div eur a-benn arrient, hag a saout a renke chom d'o c'hraou, d'ober euh... lakat boulldoreilhoù dezhe, a-wezhioù e veze d'ober tennañ gwad dezhe

[viʒe ’dɛsə ’pɑpər dit də ’lɑ:rəd ’lɛskə zɔwd ə ɛn o hrɔw ə ’dese viʒe ’lɑ:rə did ha’riɛ bɛn ən ən ən ən nœ:ɾ ’gu:de mɛɾn a ’gu:de ’we:ʒo ’we:ʒo viʃɛɲ di di ’di:vər bɛn a’riɛɲ a zɔw ’rɛŋkɛɲ ʃɔm do hɾɔw do:r ə ’lɑkə ˌbuldo’rɛʎo dɛ: ’we:ʒo viʒe do:r ’tɛnə gwɑ:d dɛ:]

on t'expédiait un courrier te disant de laisser les vaches euh... à l'étable ce jour-là, on te disait qu'il arriverait pour une... une... une... une... une heure de l'après-midi et après parfois, parfois ils étaient à deu... deu... deux heures quand ils arrivaient, et les vaches devaient rester à leur étable, pour euh... leur mettre des boucles d'oreille, parfois on leur faisait une prise de sang aussi

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

eñ a veze kentañ glazur oa war... hag e veze mesket gant foenn pe gant plouz, peotramant ar saout a dape ar red-korf

[hẽ: biʒe ’kentɑ̃ ’glɑ:zyr wa war a viʒe ’meskə gɑ̃n vwɛn pe gɑ̃n plu:s pe’tɑ̃mɑ̃n zɔwd ’dɑpɛ re’kɔrf]

c'étaient les premières verdures qui étaient sur... c'était mélangé avec le foin ou la paille, sinon les vaches attrapaient la diarrhée [première herbe du mois de mars]

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

a-hent-all e stage ar red-korv warne ( ? bezañ pur)

['hɛndal 'stɑ:gɛ re'kɔrv warnɛ 'beɑ̃ pyr]

autrement elles étaient prises de diarrhée ( ? être pure, purgée ?)

???

Roje Dollo, 1932, Bear (dastumet gant Tangi)

hag ar vuoc'h « badadao », lec'h e oa an eonenn, hag e oa ataket he fenn

[ag ə vyx bada’dɑw le̞h wa ne’ɔ̃:nən a wa a’tɑkəd i vɛn]

et la vache « patatras », où il y avait une écume, et elle avait la tête attaquée [oenanthe]

Michel Talgen, 1951, Bear (dastumet gant Tangi)

en em gavet e oa klañv ar vuoc'h ivez

[nɔ̃n gɑ:t klɑ̃: vyh ie]

la vache était tombée malade aussi

Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)

ne rae ket fed ebet deus eu...

[rɛ kə fe:d bed døz ə]

elle ne faisait plus attention à... [vache inerte à cause de la maladie]

Aleñ Toudig, 1968, Bear (dastumet gant Tangi)

ale ! neuze e oa bontet, da gentañ nann, da gentañ tapet red-korf ha goude e oa... e oa sac'het, ne rente ket ken

['ɑ:le 'nœ:he wa 'bɔ̃tət də 'gentɑ̃ nɑ̃n də 'gentɑ̃ 'tɑpə ɹe'kɔɹf a 'gu:de wa wa 'zɑ:hət ɹɛn'tekə ken]

allez ! alors il était constipé, au début non, au début attrapé la diarrhée et après il était... était bloqué, il ne déféquait plus [veau]

Lusieñ Minous, 1926, Bear (dastumet gant Tangi)

Ma buoc'h zo koeñvet.

Me vuc'h zo kwouèneut.

[mə vyx zo kwuɛnət]

Ma vache est enflée. [arrive lorsqu'elle a une colique]

Ifig Bihan, 1915, Bear (dastumet gant Julien)

Ma buoc'h zo koeñvet.

Me vuc'h zo kwouèneut.

[mə vyx zo kwuɛnət]

Ma vache est enflée. [arrive lorsqu'elle a une colique]

Daniel Bihan, 1950, Bear (dastumet gant Julien)

1. ma vije annoarezed bihan da heul ar saout, hennezh a teue eu... ma vije peuriñ kaer, 'debre ket nemet ar begoù 2. ya, unan a oa arri se gantañ 1. ac'hanta ya ! ouzhpenn unan zo bet arriet met eu... boñ, petra zo arri dezhe aze kua ? ha neuze e oa ret derc'hen anezhañ en e graou da... dezhi, da reiñ foenn dezhañ, ha adkas anezhañ ken e vije arri peuret ar park, neuze e oa... neuze e goñvene ivez, gant-se gwelet a rez, penaos eo... eo bet ? oh ya ! delika hein ! ya, sur ya ! tener an traoù hardi ya

1. [ma ˌviʒe ɑ̃nwaˌɹeˑzəd ˈbiˑən də ˌhœˑl ə ˈzo̞wt - ˌhẽˑs te̞ ə - ma ˌviʒe ˌpœˑĩ ˈkɛːɹ - dɛˌbe kə mɛ ˈbeːgo] 2. [ja ˌyn wa ˌɑj ˈze ˌgɑ̃tɑ̃] 1. [ˌhɑ̃nta ja - spe̞n ˈyn zo bed ˈɑjət mɛd ə - bɔ̃ - ˌpɹɑ zo ˌɑj ˈde̞ ˌɑhe ˌkya - a ˌnœhe wa ˌɹɛd ˈdɛɹhɛn ˌneˑɑ̃ ni ˈgɹo̞w də - de̞j - də ˌɹɛˑĩ ˈvwɛn ˌdeˑɑ̃ - a ˈhatkas ˌneˑɑ̃ ken viʒe ɑj ˈpœːɹət ˈpɑɹk - ˌnœhe wa - ˌnœhe gɔ̃ˈveːne ˌiˑe - gɑ̃ˈse ˌgwe̞ˑl ə ɹe̞s - pəˈnɔ̃ːz e̞ - he̞ bet - o ja - deˈlika ɛ̃ - ja ˌsyˑɹ ja - ˈteːnəɹ ən ˈtɹɛw ˌhɑɹdi ja]

1. s'il y avait de petites génisses avec les vaches, celui-là [fièvre du lait ?] venait euh... s'il y avait du beau pâturage, il ne mangeait que les bouts 2. oui, c'était arrivé à un 1. eh bien oui ! c'est arrivé à plus d'un mais euh... bon, qu'est-ce qui leur est arrivé quoi ? et alors il fallait le garder dans l'étable pour... qu'elle, pour lui donner du foin, et le renvoyer au champ lorsque le champ était pâturé, alors c'était... alors ça convenait aussi, par conséquent vois-tu, comment c'est... ça a été ? oh oui ! délicat hein ! oui, sûr oui ! c'était particulièrement délicat

1. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
2. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
(dastumet gant Tangi)

1. daon ! peneogwir en em gavent klañv, hag eu... 'oares ket petra a c'hoarie dezhe, me 'meus soñj amañ bepred, pa oa arri se, gwelet a rez, distaget ar saout, da vont 'ba ar park, ha... pa oa kistion dezhi da vont e-maez ar c'hraou, prest da gouezhañ, ha pa weles 'ba ar park e oa kouezhet, 'ma soñjet « ah fidedoue 'vat paotr ! », pa eo ar wech kentañ dit da welet hein ! e soñjez « homañ zo foutu sur 'vat ! » 2. terzhienn al laezh a raent 1. terzhienn al laezh ya, ya, diwar ar peuriñ, ya, diwar an temz ya, ya, ya

1. [dɑ̃w pynyˌgyˑɹ nɔ̃n ˈgɑːvɛɲ ˈklɑ̃ˑ - ag ə waˌɹe̞s kə ˌpɹɑ ˈhwɑje ˈde̞ - ˌme møs ˌʃɔ̃ˑʒ ˈɑ̃mɑ̃ ˈbopə - pe wa ˌɑj ze - ˌgwe̞ˑl ə ɹe̞s - disˈtɑːgəd ə ˈzo̞wt - də ˌvɔ̃n bah ˈpɑɹk - a - pə wa kisˈtiˑɔ̃n ˌdɛj də ˌvɔ̃n ˈme̞ːz ə ˈhɹo̞w - ˌpɹest tə ˈgweˑɑ̃ - a pə ˌwe̞ˑle̞z bah ˈpɑɹg wa ˈkwet - ma ˌʒɔ̃ˑʒə a fidəˈduˑe po̞t - pe e̞w ə ˌweʃ ˈkentɑ̃ did də ˈwe̞ˑləd ɛ̃ - ˌʒɔ̃ˑʒe̞s ˈhomɑ̃ zo ˈfuty ˌzyˑɹ hat] 2. [ˌdɛɹjɛn ˈlɛːz ɹɛɲ] 1. [ˌdɛɹjɛn ˈlɛːz ja - ja - diwaɹ ˈpœˑĩ - ja - diwaɹ ˈntɛmz ja - ja ja]

1. dame ! puisqu'elles tombaient malades [vaches], et euh... tu ne savais pas ce qui leur arrivait, moi je me souviens toujours, quand ça c'était arrivé, vois-tu, ayant détaché les vaches, pour aller au champ, et... quand il avait été question pour elle de sortir de l'étable, elle avait failli tomber, et quand tu voyais dans le champ qu'elle était tombée, j'avais pensé « ah bon sang mon gars ! », puisque c'est la première fois que tu le vois hein ! tu penses « celle-ci est foutue sûrement ! » 2. la fièvre du lait qu'elles faisaient 1. la fièvre du lait oui, oui, à cause du pâturage, oui, à cause de l'engrais oui, oui, oui

1. Frañswa Aofred, 1930, Louergad
2. Jan ar C'horveg, 1939, Louergad
(dastumet gant Tangi)